جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع عالم ذر، همواره یکی از بحث برانگیزترین مباحث قرآنی و اسلامی بوده است و مفسران، متکلمان، فیلسوفان و عارفان مسلمان درباره آن بسیار سخن گفته‌اند. آن چه از ظاهر آیات و به‌ویژه روایات اسلامی بر می‌آید، این است که هر انسانی قبل از تولد از مادر، در عالمی به نام عالم ذر، (در مرحله‌ای به‌صورت روح محض و در مرحله‌ای دیگر، همراه با بدنی خاص به‌نام بدن ذرّی) وجود فردی حقیقی داشته است. عده‌ای از اندیشمندان مسلمان این برداشت از ظاهر آیات و روایات را نمی‌پذیرند و هر یک به‌گونه‌ای خاص، این ظواهر را توجیه و تأویل کرده و اشکالاتی را به آن برداشت ظاهری وارد کرده‌اند. مقاله حاضر به ذکر بعضی از مهم‌ترین این اشکالات می‌پردازد و به آنها پاسخ می‌گوید.

یکی دیگر از بخش های اساسی و پر رمز و راز داستان آدم(ع)، مسجود فرشتگان واقع شدن اوست. آیاتی از قرآن گویای این حقیقت است که وقتی خداوند علم اسما را به آدم آموخت و او به امر پروردگار، فرشتگان را به آن علم آگاه کرد، آنان به عجز خود و برتری آدم اعتراف کردند، به دنبال این برتری آشکار، خداوند به فرشتگان دستور داد بر وی سَجده کنند.

این رساله به بحث وتحلیل داستان آدم در قرآن پرداخته است، و شامل سه بخش می باشد. بخش اول بیان کلیات است که دو نظریه ثبات انواع و تحول انواع در مورد پیدایش نخستین انسان از نگاه دانشمندان زیست شناسی مطرح شده است. همچنین آفرینش نخستین انسان در آثار ادیان مختلف و موضع دانشمندان مسلمان و مسیحی در قبال نظریة تحول انواع در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوم به مبحث قصه در قرآن می پردازد که مراد از قصه در قرآن، هدف قرآن از بیان قصه ها، ماهیت قصص قرآنی، زبان قرآن در بیان قصص از جمله مطالب این بخش است . ارائه این بخش مقدمه ای است تا راه را برای فهم درست قصه آدم فراهم نماید، شناخت زبان قرآن در بیان قصه ها و ضوابط فهم درست آیات، ما را به تحلیل صحیح داستان آدم رهنمون می گردد. بخش سوم این رساله به تحلیل داستان آدم در قرآن پرداخته است. پس از بیان تحلیل اندیشمندان اسلامی در قالب شش دیدگاه متفاوت،نتیجه گرفته شده است که داستان آدم گر چه تحقق خارجی و عینی داشته، اما سرگذشت همة انسانها است و آدم نمونه و الگوست و این داستان علاوه بر معانی ظاهری و اصالت و حقیقت این معانی ظاهری، دارای معانی باطنی است که بیان تکوین انسان و ارتباط او با عالم فرشتگان و شیاطین از جملة آن معانی است. فصلهای بعدی به موضوعات ، خلافت آدم، تعلیم اسماء، پرسش فرشتگان، عرضة اسماء بر آنهاو سجده ایشان بر آدم، ابلیس و دشمنی او با انسان، بهشت آدم و مهم ترین درسهای داستان آدم می پردازد.

این پایان نامه پژوهشی تطبیقی درباره بهشت محل سکونت آدم و حوا با تکیه بر اطلاعات موجود در قرآن و حدث و تورات است و عنوان های آن به این قرار است: داستان خلقت آدم در شش سوره قرآن، بهشت آدم و حوا در تورات، بهشت آدم و حوا در تفاسیر و احادیث

هرمنوتیک در مفهوم عام برداشت و رمز گشایی از پدیده ها و در مفهوم خاص تأویل و تفسیر الفاظ است. برای برداشت از یک متن عناصر مختلفی وجود دارند. که بی توجهی به آنها ما را در فهم بهتر ناتوان می سازد. این عناصر عبارتند از: زمان و مکان پیدایش، اجزای پیش و پس از متن. زمان و مکان منظور گوینده برای افاده معنی و ذهنیت گوینده معاصرین و مخاطبین مستقیم و غیرمستقیم زبان مرز در همه جوامع وجود داشته است و در متون دینی نیز نقش به سزایی دارد که نمونه آن را می توان استفاده از اعداد نمادین (بخصوص هفت) در قرآن شمرد. افراط و تفریط موجود در ارزش گذاری ظواهر الفاظ صحیح نیست و توجه به نصوص از یک سو و در نظر داشتن معانی غیرظاهری از سوی دیگر لازم است.

در این پایان نامه به بررسی فرازهای تربیتی اخلاقی داستان حضرت آدم7پرداخته شده است که مهم ترین این فرازها مسأله چگونگی دستیابی به مقام خلیفة اللهی می باشد. در این تحقیق با بررسی و تحلیل دقیق روشن می شود که منظور از اسماء، مسمَیّات بوده که همان وجود مقدس انبیاء الهی و در رأس آنها پیامبر اکرم9و ائمه اطهار:می باشند که در اثر شکوفایی کرامات اخلاقی در وجود خویشتن به معرفت الهی رسیده اند. ازاین رو طریقه ی کسب معرفت الهی و رسیدن به مقام خلیفة اللهی پیروی عملی از این مسمیّات می باشد. امّا مهم ترین مانع تحقّق مقام خلیفة اللهی در انسان ویژگی استکبار است که در این داستان در وجود ابلیس به عنوان سردسته ی مستکبرین عالم به نمایش در آمده است. شکستن این مانع نیز با توبه و تضرّع خالصانه به درگاه الهی که موجب تلقّی کلمات می شود، میسّر می باشد. چراکه کلمات نقش تربیتی و هدایتی مهمّی در تکامل انسانیّت ایفا می نمایند.

در این پایان نامه خلقت آدم، خلافت انسان، لزوم زندگی اجتماعی بشر و نحوه آفرینش حوا و ازدواج فرزندان آدم، بهشت آدم،لغزش وتوبه آدم،نخست در آیات قرآن و سپس در تورات و انجیل بررسی شده اند.

موضوع این پژوهش « نگاهی اجمالی به قصه حضرت آدم ( علیه السلام ) در قرآن کریم » است0 حضرت آدم( علیه السلام) اولین انسان در روی زمین به عنوان ابوالبشر خطاب شده و این در آیات قرآن هم به آن اشاره شده است که پدر همه ی انسان ها بوده و همه ی انسان های زمین از ذریه و نسل او و همسرش حوّا می باشد0 خداوند متعال آدم را آفرید و او را جانشین خود در زمین قرار داد تا او را آزمایش کند و او خدا را عبادت کند، طبق نص صریح قرآن خلقت اولیه آدم ( علیه السلام) از گل بود و طی مراحلی به جسم تبدیل شد وخداوند از روح خودش در آن دمید و ازاین جا به بعد بود که تکلیف و وظیفه ی آدم ( علیه السلام) شروع شد و آفریدگار یکتا اسماء خود را به آدم ( علیه السلام) تعلیم داد و به ملائکه دستور داد تا بر او سجده کنند0 ، فرشتگان همه بر او سجده تحیت و تکریم کردند0 بهشتی که آدم ( علیه السلام) و همسرش در آن ساکن بود بهشتی بود که سرما و گرما در آن نبود و می توانستند از همه ی میوه های آن بخورند مگر این که طبق نهی پروردگار نباید به شجره منهیه ( درخت گندم) نزدیک می شدند ولی شیطان آن ها را وسوسه کرد تا به شجره نزدیک شدند وقتی آدم ( علیه السلام)به اشتباه خود پی برد پشیمان شد و به درگاه خدا توبه کرد و پروردگار آمرزنده به واسطه محمد و آل محمد ( صلی الله علیه و آله) توبه ی او را پذیرفت ولی اثر وضعی آن خطا هبوط به زمین بود که البته با هبوط آدم ( علیه السلام)به زمین نسل ایشان ادامه یافت و رحمت وسیع الهی بر او وذریه اش فوران پیدا کرد0 این مطالب را در تحقیق حاضر در سه بخش به عناوین بخش اول : خلقت آدم ( علیه السلام) . بخش دوم: آدم ( علیه السلام) در بهشت، بخش سوم : هبوط ، وهشت فصل سامان داده ایم0 منابعی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است علاوه بر قرآن به عنوان اصلی ترین و معتبرترین منبع و نیز نهج البلاغه اکثراً عبارتند از: کتاب های تفسیر شیعه واهل تسنن مانند: المیزان فی تفسیر القرآن، تألیف علامه محمد حسین طباطبائی ، تفسیر التبیان فی التفسیر القرآن ، شیخ طوسی، تفسر کبیر ، امام فخر رازی، تفسیرکشاف تألیف زمخشری ، تفسیر قمی، تألیف علی بن ابراهیم قمی و تفاسیر معتبر دیگر،کتاب های تاریخی مانند : تاریخ طبری تألیف محمد بن جریر طبری ، روضه الصفا تألیف شاه بن محمود ( میرخواند) و 0 0 0 ، و کتاب های روایی مانند عیون اخبار الرضا ( علیه السلام)تألیف علی بن بابویه قمی، بحار الانوار تألیف محمد باقر مجلسی الاختصاص تألیف محمد بن النعمان العکبریّ البغداد ی ، و000 . بررسی مقالات و مجلات، استفاده از شبکه اینترنت نگارنده را در انتخاب مطالب و دیدگاه کاربردی ، یاری کرده است و به اعتبار ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی ، به اعتبار موضوع موردی است و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای بوده است0 به این صورت که با مراجعه به کتاب ها ومنابع مورد نظر(که همه را با مراجعه به کتابخانه های مدرسه علمیه نرجس ، دفتر تبلیغات اسلامی ،مرکزی آستان قدس رضوی ( علیه السلام)بخش پژوهش، و000 بدست آوردم) و پیش از فیش برداری و موضوع بندی اقدام به تنظیم و تحلیل آن می کردم0 واژگان کلیدی : آدم ، شیطان ، بشر ، ملائکه ، قصه 0