جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫مجازات‌هاي اسلامي به دو دسته حدود و تعزيرات تقسيم مي‌شوند، که حدود داراي مقدار مشخص بوده و انواع آن نيز محدود است، اما تعزيرات داراي مصاديق متعددي بوده و مقدار آن نيز منوط به نظر حاکم شرع مي‌باشد. براي مصداق تعزير اگرچه در کتب فقهي، تنها به ضرب تازيانه اشاره شده، اما حق آن است که اطلاق روايت و ادله شرعي باب تعزيرات، هيچ الزامي را در خصوص انحصار تعزير در ضرب با تازيانه ايجاد نمي‌کند. برخي از روايات، به جاي کلمه تعزير، از اصطلاح عقوبت استفاده کرده‌اند؛ و در بعضي از روايات نيز به مصاديق ديگري غير از ضرب با تازيانه اشاره شده است. به‌علاوه، علل و غايات حکم نيز مي‌تواند مفهوم حکم را توسعه دهد، و ما مي‌دانيم که بر اساس روايات، هدف از تعزير آن است که از تکرار گناه و جرم جلوگيري شود. بدين ترتيب، در جايي که انجام تعزير با تازيانه، امکان‌پذير يا اثرگذار نباشد، مي‌توان از مجازات‌هاي ديگر استفاده کرد. در اين راستا، حبس و زندان مي‌تواند به‌عنوان يک مجازات تعزيري، به‌کار گرفته شود. به‌علاوه، عمومات ادله نهي از منکر نيز مي‌تواند مجازات زندان را دربر بگيرد. از سوي ديگر، هرچند در روايات و کتب فقهي به موارد متعددي که موجب تعزير مي‌شود اشاره گرديده است، اما حکومت اسلامي مي‌تواند در غير از اين موارد نيز اگر موجب اخلال در نظام اسلامي يا نظم اجتماعي گردد، تعزيراتي را انجام دهد. البته کسي مي‌تواند تعزيرات را جاري نمايد که ولايت بر اموال و انفس داشته باشد؛ ثبوت چنين ولايتي نيازمند دليل است که قدر متيقن آن، معصومين‌( هستند. اين ولايت اگرچه مي‌تواند از طرف ايشان به ديگران واگذار شود اما در صورت عدم اذن صريح و عدم دسترسي به امام، به‌دليل نياز جامعه به اجراي حدود، اين حق براي فقيه جامع‌الشرايط نيز از طريق قدر متيقن ثابت مي‌گردد؛ و در هرحال، نمي‌توان اقامه حدود را تعطيل کرد.