جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پايان نامه که تحقيق و ترجمه کتاب "ولايت در قرآن" تأليف آية‌الله جوادي آملي به زبان اردو مي‌باشد، به شرح و بررسي ابعاد مختلف ولايت و مراتب و اقسام آن از ديدگاه قرآن کريم پرداخته شده است. نويسنده ابتدا به بررسي اهميت ولايت و معرفت يافتن نسبت به آن مي‌پردازد و سپس جايگاه ويژه ولايت در آموزه‌هاي اسلامي به ويژه قرآن کريم را تبيين مي‌نمايد. به اعتقاد وي، تمامي معارف اسلامي را در فرهنگ ولايت خلاصه شده است. مؤلف انديشمند، نخست به تبيين مفهوم لغوي و اصطلاحي ولايت پرداخته و معناي آن را از ديدگاه آيات و روايات، فقه، کلام و عرفان بيان کرده و سپس ابعاد فردي، اجتماعي و سياسي ولايت را بررسي مي‌کند. آن گاه به ولايت پيامبران الهي نسبت به مردم اشاره نموده و ظهور ولايت الهي به دست آنان را از جهات عقلي و فردي ضروري ارزيابي مي‌نمايد. وي منشأ اعتبار ولايت معصومين( را همانا ولايت خداوند متعال تلقي مي‌کند. در همين راستا به دو نوع کلي ولايت يعني ولايت تشريعي و ولايت تکويني پرداخته و نحوه تحقق ولايت الهي را ولايت معصومين اعم از پيامبر اسلام و ائمه( مي‌داند. اقسام ولايت‌هاي نام برده شده در قرآن کريم مانند ولايت خدا، ولايت شيطان، ولايت مؤمنان و ولايت کافران و چگونگي تحقق اين ولايت در مراتب مختلف آن از مباحث بعدي اين نوشتار است. نويسنده بر اين باور است که از جمله عوامل وموجبات تحقق ولايت در افراد، همانا معرفت خدا، اخلاص، معرفت نفس، محبت راستين به خدا در راستاي معرفت الهي و عبادت و بندگي است. وي عبادت را نردبان يقين و طريق کشف ولايت معرفي مي‌نمايد و آخرين درجه براي رسيدن به ولايت را تسليم و رضاي محض الهي عنوان مي‌کند. مباحث پاياني اين پژوهش، به تشريح ولايت انبيا و اهل بيت( و اثبات آن، معناي ولايت غير پيامبران و ائمه( مانند مريم(، مادر موسي( و اصحاب کهف و شرح و بررسي مفهوم ولايت فقيه به عنوان يکي از مراتب ولايت و دلايل عقلي و نقلي مترتب بر آن و همچنين اثبات ولايت مطلقه فقيه در عصر غيبت اختصاص دارد.

‫اين نوشتار، به بحث در اين موضوع مهم پرداخته که آيا فقه شيعه با توجه به پيچيدگي‌هاي سياسي جوامع امروز، براي حل معضلات جديد سياسي از کارآيي لازم بهره‌مند است يا نه. نويسنده با توجه به ويژگي‌هاي فقه سياسي شيعه، به‌ويژه توجه اين فقه به عنصر زمان و مکان و به‌کارگيري گسترده عقل در استنباط احکام شرعي، به اين نتيجه رسيده است که فقه شيعه از چنين کارايي بالايي برخوردار است و دليل آن را تشکيل حکومت اسلامي و ادامه اين نظام اسلامي در بيش از سي سال عنوان کرده است. نويسنده سپس براي ارزيابي فرضيه خود، در هر يک از فصل‌هاي تحقيق تلاش نموده تا محورهاي مهمي که هر يک روشنگر زاويه‌اي از فرضيه مذکور است، بررسي کند و پويايي فقه شيعه را در قالب پنج فصل، به اثبات برساند. در فصل اول، به مفاهيم و کليات تحقيق، مانند مفهوم لغوي و اصطلاحي فقه، سياست و فقه سياسي و نيز اهميت و هدف فقه پرداخته و در فصل دوم، ويژگي‌هاي فقه شيعه، طبقه‌بندي آن، منابع فقه شيعه، قواعد فقهي فقه شيعه و دوره‌هاي فقه شيعه بحث و بررسي شده است. تجزيه و تحليل اجتهاد و نسبت آن با مسايل نوظهور سياسي در فقه شيعه، تبيين نوع برخورد فقهاي شيعه با مسايل جديد سياسي و تاريخچه اين‌گونه اجتهاد و ترسيم نمونه‌هايي از ابتکار عمل فقهاي شيعه در کنترل مسايل سياسي و اجتماعي عصر خويش و تأثيرگذاري مثبت آنان در اين زمينه؛ مطالب فصل سوم تحقيق مي‌باشند. در فصل چهارم، افزون بر پژوهش در خصوص کارکردهاي عقل در حل مسايل نوظهور سياسي از منظر فقه سياسي شيعه؛ به سير تاريخي استفاده از عقل و دليل عقلي از سوي فقهاي شيعه در حل معضلات سياسي و اجتماعي زمان خويش؛ اشاره شده است. انعکاس مباني حسن و قبح عقلي در قرآن و روايات و فقه شيعه، گونه‌هاي مختلف عقل، ملازمه ميان حکم عقل و حکم شرع و تبعيت احکام از مصالح و مفاسد در فقه سياسي شيعه از ديگر مطالب چهارمين فصل تحقيق مي‌باشد. در فصل پنجم، نقش زمان و مکان در حل مسائل نوظهور از ديدگاه فقه سياسي شيعه بحث و بررسي شده و نمونه‌هايي از احکام حکومتي در اين زمينه مطرح گرديده و نويسنده بر ضرورت آگاهي فقيه و حاکم اسلامي از زمان و مکان و ملاحظه اين دو عنصر در احکام خويش تأکيد ورزيده است.