جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين نوشتار مباني فهم قرآن کريم و تفسير آن با استفاده از روش تفسيري آية‌الله شهيد سيد محمد باقر صدر استخراج شده و ديدگاه‌هاي ايشان در مورد امور اجتماعي مندرج در قرآن و تفسير موضوعي بيان گرديده‌است. نويسنده در قالب چهار فصل به تبيين ديدگاه‌هاي قرآني شهيد صدر پرداخته و نمونه‌هايي از انديشه‌هاي تفسيري ايشان را بيان نموده است. وي در فصل اول به بحث درباره مباني و اصول فهم قرآن کريم از منظر شهيد صدر پرداخته و سيره علمي و آثار قرآني ايشان را معرفي کرده است. در همين راستا نگارنده امکان فهم قرآن، حجيت ظواهر، نحوه تعامل با نص و فهم آن از منظر شهيد صدر را بررسي کرده و طبق نظريه هرمنوتيک فلسفي، روش خاص شهيد صدر در فهم عقلاني مسايل اجتماعي قرآن و مباحث علمي و تجربي مندرج درآن را تبيين نموده است. او در فصل دوم، آراي شهيد صدر در علوم قرآن، تاريخ قرآن و تاريخ تفسير و نيز ديدگاه‌هاي ايشان و اختلاف نظر وي با برخي ديگر از قرآن پژوهان را بيان کرده است. در فصل سوم، مباني تفسير و روش‌هاي تفسير قرآن از ديدگاه‌شهيد صدر را مورد بحث و بررسي قرار داده و مفهوم تفسير، امکان تفسير، محدوده تفسير و ابزار تفسير قرآن و شرايط آن را از منظر شهيد صدر بيان نموده و مراحل تفسير قرآن از زمان رسول خدا( تا عصر کنوني، اقسام تفسير و روش‌هاي گوناگون آن را ذکر کرده است. در فصل چهارم، نويسنده ديدگاه‌هاي شهيد صدر در مورد تفسير موضوعي قرآن کريم و نمونه‌هايي از تفسير موضوعي قرآن مانند تفسير توحيدي قرآن، تفسير اجتماعي قرآن، خلافت انسان و سنت‌هاي تاريخي قرآن را از منظر ايشان مورد تجزيه و تحليل قرار داده و ويژگي هاي اين گونه تفاسيراز نظر‌گاه شهيد صدر را بررسي کرده است.

اسلامی، تفاوت جوهری با کارگزاری در دیگر نظام‏ها دارد. زیرا در نظام‏های سرمایه سالار و سودمحور سرمایه داری، معیار اصلی، دست‏یابی به سود و لذت است، اما در نظام الهی سود و لذت محور نبوده و تعیین کننده نمی‏باشند، بلکه سنتی الهی و اصولی ارزشی و متعالی، محور و مبنا شمرده می‏گردند. در این نوشتار، عنوان کارگزار به عاملی در درون سیستم حاکمیت، که به ایفای یک نقش، چه جزیی و چه کلی، می‏پردازد، تعریف شده است. کارگزاری در نظام اسلامی، در یک نظام سلسله مراتبی قرار می‏گیرد و لذا مکانیسمی منحصر به فرد دارد و از صبغه و رنگ دینی، به نحو کاملی برخوردار است. از این رو، کارگزاری در نظام دینی، اجرای عملیاتی اندیشه‏های الهی در حق جامعه و حکومت است و کارگزار نظام دینی باید از رشد فکری، عقلانی، معرفتی و اخلاقی بالایی برخوردار باشد و بالاخره در تصویری کلی، کارگزاران مدینه‏ی دینی، همگی در یک نقطه اشتراک دارند و آن اشتراک در فضیلت است. با توجه به تغییرات جوهری کارگزاری نظام دینی با نظام‏های سودمحور، کارگزاری در نظام دینی، مقوله‏ای ابزاری است، یعنی ابزار تحقق عدالت و معنویت، و نوعی امانت داری است زیرا مردم حاکمیت بر خود را به امانت به او می‏سپرند و به همین جهت امری معطوف به خدمت است و طبیعتاً کارگزاران باید شایسته‏ترین باشند. تربیت اخلاقی کارگزاران، می‏تواند امور مهم فوق را برآورده سازد و بدین روی تربیت آنان، وظیفه‏ی نظام و سیستم‏های آموزشی است. این تربیت باید در چند جهت صورت پذیرد؛ تربیت در بعد مردم گرایی و تربیت در بعد تهذیب نفسانی، درک مسؤولیت و... نکته دیگر این نوشتار، بایدهای اخلاقی کارگزاران نظام دینی است که در چند شبکه‏ی فردی و شخصی، الهی، مدیریتی، توده‏ای و اجتماعی به بحث درآمده‏اند. لذا اموری همچون تهذیب نفس، برخورداری از انگیزه‏های مقدس، مناعت طبع و ساده زیستی، مشارکت در شعائر دینی، توجه به خدا در همه‏ی حالات و برخورداری از صفت حیا و ظرفیت روحی بالا و اعتماد به نفس و نیز عشق به مردم، تعهد خدمت رسانی و در نظر داشت مساوات در بین مردم از اموری هستند که در شبکه‏های چهارگانه فوق، باید ملحوظ نظر قرار گیرند.