جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫نوشتار حاضر با عنوان"معامله بردين و تطبيقات معاصر آن"، مي‌کوشد به اين پرسش پاسخ مناسبي بدهد که: حکم فقهي انواع معاملات صورت گرفته بر دين چيست؟ و چگونه مي‌توان در معاملات جديد مانندِ معاملات بانکي و بازار بورس از آن استفاده کرد؟ مباحث اين پژوهش در چهار فصل ارائه شده است. نويسنده درفصل اول کلياتي از مفهوم دين در لغت، اصطلاح، سنت، قرآن کريم و اقوال فقهاي اماميه و اهل سنت ارائه کرده، سپس نسبتِ بين ذمه با دين و مفهوم دين به عنوان يک مال يا يک حق، قابليت يا عدم قابليت ملکيت دين، اقسام دين و خصوصيات آن و ارتباط دين با قرض را بررسي مي‌کند. آن گاه در فصل دوم از منظري فقهي به مسأله دين نگريسته و حکم فقهي بيع دين، بيع دين پولي (تنزيل)، حکم بيع دين به دين، حکم فقهي صورت مختلف بيع دين از منظر فقهاي اماميه و اهل سنت را تبيين مي‌سازد. نويسنده در اين فصل نتيجه مي‌گيرد: که فقهاي شيعه اماميه بيع مذکور (بيع دين به دين) به مبلغِ اقل را براي مديون و غير مديون جايز مي‌دانند، ولي مشهور فقهاي اهل سنت بيع مذکور را فقط براي مديون جايز مي‌دانند و هر دو گروه، در عدم جواز بيع دين به دين اتفاق نظر دارند. وي در فصل سوم ساير معاملات دين همچون: قرض، اجاره، سبق و رمايه، جعاله، مضاربه، شرکت، صلح، رهن، هبه، وقف، ضمان و حواله را شرح مي‌دهد و ديدگاه هاي شيعه اماميه و اهل سنت را در باره فروع فقهي مربوط به آن ها منعکس ساخته و نتيجه مي‌گيرد: بنا بر اتّفاق فقهاي اماميه و اهل سنت در اين معاملات غير از بيع، اشکالي در جواز آن وجود ندارد، اما صلح دين به دين از منظر فقهاي شيعه جايز و از منظر فقهاي اهل سنت ممنوع است. نگارنده در فصل چهارم به تبيين معامله دين در بانکداري و بازار بورس مي‌پردازد و در ميان معاملات دين، خريد دين (تنزيل اسناد تجاري) که طبق ديدگاه مشهور فقهاي شيعه جايز است، از نظر نويسنده مي‌تواند در بانک‌ها استفاده شود و در بازار بورس معامله دين در بازار ثانوي اوراق قرض الحسنه و برخي از انواع اوراق مرابحه راه پيدا کند.