جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫وقف سنت حسنه‌اي است که در آموزه‌هاي اسلامي به‌عنوان راه‌کاري براي رفع فقر و گسترش عدالت، به آن توجه بسياري شده و جزء اهداف انبيا معرفي گرديده است. يکي از انواع وقف، وقف عام مي‌باشد که پژوهش حاضر با روش توصيفي و تحليلي به بررسي احکام آن در دين اسلام پرداخته است. فقها درباره عقد بودن يا ايقاع بودن وقف، اختلاف دارند؛ صاحب جواهر آن را عقد مي‌داند و برخي ديگر، خصوص وقف عام را ايقاع دانسته‌اند. بر اساس روايات موجود، عمل قبض، شرط صحت وقف است، و بدين ترتيب، اگر واقف پيش از اقباض بميرد، وقف باطل مي‌شود. پس از تماميت وقف، عين مال از ملکيت واقف خارج مي‌شود، اما برخي گفته‌اند که اگر موقوف عليهم معين باشند، عين مال به تمليک آن‌ها درمي‌آيد، و اگر وقف در جهات عام باشد، مالک آن خدا خواهد بود. فقها براي تحقق وقف چهار شرط ذکر کرده‌اند؛ شرط اول تنجيز است، يعني نبايد وقف را بر شرط يا صفتي که در آينده محقق مي‌شود معلق نمود؛ برخي نيز آن را به‌معناي عدم اشتراط خيار در وقف دانسته‌اند. شرط دوم، دوام است؛ و بر اين اساس، وقف مدت و مدت‌دار صحيح نمي‌باشد. شرط سوم آن است که واقف جزء موقوف عليهم نباشد. و شرط چهارم اقباض است. همچنين عينيت، مملوکيت، امکان انتفاع و اقباض، از شرايط عين موقوفه در وقف عام است. واقف هم بايد بالغ، عاقل، جائزالتصرف، مالک و داراي نيت تقرب باشد. موقوف عليه نيز بايد در هنگام وقف، وجود داشته باشد، معين بوده، از قابليت تملک برخوردار باشد، و عمل وقف بر او مباح باشد. براي متولي وقف و کسي که براي نظارت بر وقف تعيين شده، دو شرط عدالت و آگاهي از کيفيت اداره امور موقوفه لازم است. همچنين قاعده کلي در وقف آن است که قابل خريد و فروش نيست، اما در احکام اسلامي، شرايطي پيش‌بيني شده است که بر اساس آن مي‌توان از اين قاعده خارج شد.