جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫صاحب خمس بر اساس آيات قرآن و روايات، خداوند و پيامبر و جانشينان آن حضرت بوده، و مورد مصرف آن نيز فقراي ذريه پيامبر اسلام( هستند. بدين ترتيب، درآمدي که از طريق پرداخت خمس مسلمانان فراهم مي‌شود به امام معصوم تحويل داده مي‌شود. اما در عصر غيبت کبري چنين امري ممکن نيست، و به‌همين دليل، پيرامون متولي اخذ و مصرف خمس در اين عصر، ديدگاه‌هاي مختلفي مطرح شده است، که از ميان آن‌ها، پنج ديدگاه قابل اعتنا مي‌باشد؛ برخي معتقدند که در دوران غيبت کبري، خمس از سوي امامان براي شيعه حلال گرديده و لزومي به پرداخت آن نيست. صاحب جواهر، خمس را در زمان غيبت همانند مال مجهول‌المالک دانسته است. قول مشهور ميان فقها آن است که خمس اگرچه در عصر غيبت مجهول‌المالک است اما بايد به‌گونه‌اي هزينه شود که خشنودي صاحب مال را فراهم سازد. گروهي ديگر که قايل به وجوب پرداخت خمس هستند معتقدند که سهم امام را بايد نگهداري کرد. و اما نظر جمعي از فقها آن است که در دوران غيبت کبري، ولي فقيه که برخوردار از ولايت مطلقه مي‌باشد، شرايط توليت اخذ و مصرف خمس را دارا مي‌باشد. بر اين اساس، تمام خمس در اختيار ولي فقيه قرار مي‌گيرد تا هرگونه که صلاح دانست، هزينه کند. بر اساس آيه خمس و روايات باب، روشن مي‌شود که نصف خمس به امام، از آن جهت که امام است، تعلق دارد نه از آن جهت که احکام دين را بيان مي‌کند. فقها نيز به‌عنوان نايب امام مي‌توانند در اموال او تصرف کنند، و اين وظيفه‌اي زايد بر فتوا و بيان احکام است که از شئون مقام اجتهاد مي‌باشد. از سوي ديگر، طبيعت امامت و ولايت در زمان واحد و در چهارچوب واحد تعددپذير نيست؛ نيابت امام نيز همين حکم را دارد و تنها يک فقيه مي‌تواند نايب مبسوط‌اليد امام براي پيشوايي مردم، دفاع از دين و جامعه، و تصرف در اموال امام باشد.