جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫ربا" که به‌معناي زياده گرفتن بر اصل مال در کالاهاي هم‌جنس مي‌باشد، از نظر آيات قرآن، روايات، عقل، اجماع و ديدگاه ديگر اديان، حرام قطعي است، زيرا موجب ظلم، ترک اصطناع معروف، ترک تجارت، فساد اموال و نابودي دين مي‌گردد. البته در فقه اسلامي براي ربا مواردي به‌عنوان استثنا ذکر شده است. ربا پيامدهاي حقوقي، اقتصادي، اجتماعي، اخلاقي، معنوي و سياسي فراواني به‌دنبال دارد که از جمله مي‌توان به پيامدهاي دنيوي آن شامل انحراف و محدوديت سرمايه‌گذاري، ورشکستگي، شيوع بنگاه‌هاي پولي، توزيع نامطلوب درآمد، تشديد دوره‌هاي تجاري، سخت‌گيري در معيشت، بي‌عدالتي، بي‌کاري، فقر، عقب‌ماندگي، بدهکاري دولت، فساد اجتماعي، سقوط ارزش‌ها، اختلاف خانواده، تجمع ثروت، بخل، قساوت و زوال ايمان، اشاره کرد. از پيامدهاي اخروي آن نيز مواردي مانند لعن و عذاب الهي، مردودي اعمال، حشر ويژه و عدم پذيرش توبه، در روايات ذکر شده است. البته همان‌گونه که در ابواب مختلف فقه راه‌کارهايي شرعي براي حفظ ظاهر قوانين شرعي بيان شده است، در باب ربا هم حيله‌هايي مثل انجام دو معامله مستقل، هبه از دو طرف، بيع درهم و دينار با هم به مخالف هر يک، بخشش طلب از دو طرف معامله، هبه زيادي، و ضميمه غيرجنس به ثمن يا مثمن، ذکر شده است. اما بررسي آيات و روايات، قواعد فقهي و اصولي، اجماع و عقل، مشروعيت چنين مواردي را ثابت نمي‌کند، هرچند بعضي فقها در جواز حيله ضميمه، راه‌حل‌هايي براي فرار از ربا ذکر کرده‌اند. در رباي قرضي هم حيله‌هايي مانند ضميمه در قرض، عقد مضاربه، معامله اسکناس، فروش چک و سفته، معامله ارز ديگر کشورها، محاسبه کارمزد، جعاله، مساقات، مشارکت، مصالحه، قرض زيادي، مصالحه چک و دين، اوراق قرضه، هبه طرفيني، پرداخت زيادي بدون قصد ربا، شرط قدرت خريد و ارزش پول، بيع نقد و نسيه، بيع مشروط، فروش دين و بيع‌الوفا ذکر شده، که مشروعيت اين موارد نيز با استناد به آيات قرآن و روايات ثابت نمي‌شود.

‫آفرينش حضرت آدم( از نظر قرآن و عهدين به‌معناي آفرينش اولين انسان است که پا به عرصه وجود نهاده، و به‌عنوان جانشين و خليفه خداوند بر روي زمين قرار گرفته، و خداوند ساير انسان‌ها را از نسل او آفريده است. پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با استفاده از روش توصيفي ـ تحليلي و کتابخانه‌اي، شخصيت حضرت آدم( را بر اساس آن‌چه در قرآن و عهدين آمده، بررسي نمايد، و نقاط اشتراک و افتراق اين دو کتاب را در مورد خلقت حضرت آدم( تبيين نمايد. از منظر قرآن کريم و عهدين، آفرينش آدم( شامل سه مرحله بوده است؛ در مرحله اول، به ماده اوليه خلقت آدم، يعني خاک اشاره شده است؛ در مرحله دوم به صورت‌بندي او، و در مرحله سوم به نفخ روح در بدن آدم( پرداخته شده است. مسأله خلافت حضرت آدم، جزء مباحثي است که ديدگاه قرآن و عهدين پيرامون آن متفاوت است؛ در عهدين بحث خلافت آدم مطرح نيست، بلکه پيرامون سلطنت و حکومت بحث شده، و انسان به‌عنوان حاکم بر ديگر موجودات معرفي گرديده است؛ در اين راستا، سجده فرشتگان در برابر آدم( از باب تعليم دانسته شده است. ولي قرآن حضرت آدم را جانشين خدا بر روي زمين معرفي مي‌نمايد. درباره بهشتي که محل سکونت آدم بوده است، قرآن اظهار نظر نکرده است، اما بسياري از علماي فريقين بر اين باور هستند که بهشت آدم(، نقطه‌اي در همين زمين بوده است؛ برخي از علماي شيعه نيز آن را بهشت برزخي دانسته‌اند. اما در عهدين به دنيوي بودن بهشت آدم تصريح شده است. همچنين پيرامون علت هبوط آدم در آيات قرآن کريم، به دو مسأله وسوسه شيطان و استفاده آدم از درخت ممنوعه اشاره شده، ولي عهدين علت هبوط را وسوسه مار مي‌داند. در اين زمينه موضوع عصيان و نافرماني حضرت آدم( نيز قابل طرح است که از نظر آموزه‌هاي اسلامي، انسان کامل از چنين مسأله‌اي به‌دور است.