جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحقیق و متدولوژی بررسی موجودات که در نهج البلاغه آمده است نشان می دهد نگاه حضرت علی (ع) به موجودات و حیوانات نگاهی جست و جو گر و توجه به واقعیات و عینیات است. در این مقاله شرحی که درباره طاووس و خفاش و ملخ ... آمده بررسی شده است و نیز به شیوه بررسی مسائل اجتماعی و روانی در نهج البلاغه اشاره شده است.

شاعران اندیشمند فارسی زبان که مذهب تسنن داشته اند پس از تامل و تفحص در تاریخ و رجال اسلام مذهب تشیع پذیرفته اند یا گرایشی به تشیع پیدا کرده اند، عطار نیشابوری از گروه نخستین است، متاسفانه محققان به استناد آثار نخستین عطار، اورا اهل تسنن پنداشته اند.

گفتمان (discourse) عبارت است از چگونگی تولید و سامان گرفتن یک متن- چه کتبی و چه شفاهی- از جانب تولید کننده و فرآیند درک آن از جانب مخاطب. تحلیل گفتمان در حقیقت  تحلیل متن است. از آن جایی که یک کلام بدون پیش زمینه به وجود نمی آید، تحلیل گفتمان در حقیقت تحلیل عوامل و پیش زمینه های کلام است. بررسی عوامل برون متنی و درون متنی موجب فهم بهتر یک متن می شود. مقاله حاضر به بررسی گفتمان سخنان علی (ع) در نهج البلاغه  می پردازد. از مولفه های مهم گفتمان امام علی (ع) عدالت گرایی، دنیا و دنیا پرستی، حکومت، زهد، انسان شناسی و... است. از نکات برجسته این مقاله، تفاوت گفتمان امام علی (ع) با پیامبر (ص)، تاکید بر زهد و آخرت گرایی، نگاه ویژه امام به حکومت و انسان شناسی می باشد.

در این مقال اندکی از دستورهای امام علی(ع) در نهج البلاغه بررسی شده است. امام علی (ع):

در این مقاله ابتدا شرحی کوتاه درباره نهج البلاغه واهمیت ادبی آن و نیز درباره شخصیت امام (ع) از بعد بلاغت و فصاحت به نقل از چند تن از بزرگان ادب عربی آمده است. سپس درباره جهاد مطالبی به رشته تحریر کشیده شده. در ادامه نگارنده اصل موضوع را به سه بخش تقسیم کرده است: ابتدا خلاصه ای از مضمون خطبه جهاد را با اشاراتی به ظرافتهای بلاغی بیان کرده، سپس در بخش دو زیباییهای ادبی و بلاغی عبارات را با تفصیل بیشتر مورد بحث قرار داده و سعی کرده در حد بضاعت اندک خود آنها را به تصویر بکشد. در همین بخش به ارتباط لفظ و معنا در عبارات و موسیقی کلام مولا (ع) اشاره شده است و در پایان به منظور هر چه شفافتر نشان دادن برتریهای سخن مولا (ع)، به مقایسه بخشهایی از سخن حضرت با خطبه یکی از خطیبان مشهور عرب پرداخته است.

مطالعه صورتهای گفتاری به ویژه در چند دهه اخیر مورد توجه زبان شناسان قرار گرفته است. یکی از مباحث عمده در این بررسی مطالعه کنش گفتار است. کتاب نهج البلاغه مولا علی بن ابی طالب(ع) که حاوی خطبه ها و سخنان عمیق و پند آموز آن حضرت می باشد هرچند که مطالعات ارزنده ای پیرامون مسائل اخلاقی، معنوی و اجتماعی آن صورت گرفته است با این حال کمتر مورد توجه بررسی های زبان شناسی قرار گرفته است. با توجه به نیاز فوق، این تحقیق به عنوان گامی ناچیز به بررسی کنشهای گفتار در یکی از خطبه های نهج البلاغه پرداخته است.

معممولا موضوع آسیب شناسی فرهنگی و اجتماعی در جامعه شناسی برای موقعیتی در جامعه مطرح می شود که اجزای جامعه به طور کلی در سازگاری کامل با یکدیگر نباشند. لذا این مفهوم دربرابر مفهوم سلامت و تعادل جامعه به کار می رود. معیار سلامتی جامعه را برخی جامعه شناسان مانند امیل دورکیم با همبستگی اجتماعی سنجیده اند. زیرا معتقد ند که تکامل جامعه به میزان همبستگی اجتماعی بستگی دارد و هر چقدر همبستگی اجتماعی بیشتر باشد افراد بیشتر به سمت یکدیگر متمایل شده و برمیزان روابط متقابل افزوده می گردد و چنانچه درجه همبستگی جامعه کمتر باشد به همان نسبت پیوند میان افراد کاهش می یابد. از طرف دیگر جامعه شناسان نظام اجتماعی را یک مفهوم کلی درنظر می گیرند که همه اجزای آن در جهت بقای کل دارای کارکرد می باشند و روابط میان اجزا باعث سازگاری و تعادل پویا میان اجزا و کل می شود. یکی از اجزای هر نظام اجتماعی مذهب است که حاوی ارزشهای فرهنگی و اخلاقی است و باعث همبستگی اجتماعی می گردد. مذهب از طریق برقراری ارتباط پویا بین اعضای جامعه و ایجاد ارزشها و باورهای مشترک میان آنها وحدت اجتماع را تامین می سازد. بنابراین مذهب در جامعه دارای کارکردهایی از قبیل ایجاد همبستگی اجتماعی ، کنترل اجتماعی، دادن معنی به زندگی و حمایت روانی می باشد. لذا موضوع این مقاله توصیف و تحلیل آسیبهای مختلف فرهنگی از دیدگاه مذهب اسلام و ویژه امام علی (ع) است که نتیجه آن نقش مذهب در سلامت فرهنگی جامعه مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد.

سخن از حق سخن از هستی و فطرت است، از خداوند شروع می شود و در آفرینش او می درخشد، در وظایف و گفتار انسانی هم صحنه ای وسیع و گسترده دارد. گرچه در عمل و کردار او دایره ای بسیار محدود و کوچک دیده می شود، در این میان علی علیه السلام که تراز و جلوه حق بود تابش ویژه ای دارد. زندگی او برای حق و حکومت وی برای اجرای آن بود، در رفتار و کردارش حق تجلی داشت و در سخنان درر بارش حق تبلور، از جمله: اهمیت والای حق، ویژگی رهبران حق، حقوق الهی و حقوق مردمی، حقوق محرومان و حقوق مستمندان، جبران تضییع حق، ضرورت دفاع از حق، عاشقان و عاملان به حق، حق ستیزی و نتایج آن، حق گریزی و عوامل آن، وظیفه والیان و کارگزاران درقبال حق و بالاخره نیایش در پیشگاه الهی برای اجرای حق، که در این نوشتار مطرح گردیده است.

خاقانی شروانی (520-5959 ق) شاعر پارسی گوی خطه ایران (آذربایجان امروزی در شمال رود ارس) به زعم تذکره احوال نویسان ادب فارسی به جمله علوم عصر خویش واقف بوده و از جمله در علم نجوم و جغرافیایی دستی داشته است و به گواهی اشعارش و تایید شارحان شعرش در اغلب ابیات دیوان و آثار وی جای جای مباحث و مسایل نجومی دیده می شود و نشان می دهد که وی با سیر تاریخی معنای اصطلاحات نجومی و جغرافیایی هم آشنا داشته است ...