جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ابن عربی معتقد است در انسان نیروی ادراک کننده دیگری غیر از عقل یافت می شود که عرصه فعالیت این نیرو پهنه «خیال» است که در آن، جمع میان اضداد پدیدار می شود؛ زیرا نزد حسّ و عقل جمع میان دو ضد، ممتنع است. عالم خیال نزدیکترین دلالت به حق است، زیرا حضرت حق، اول است و آخر، ظاهر است و باطن. لذا عارف جز از راه جمع کردن میان دو ضد، شناخته نمی شود. ابن عربی، خیال را منزل الفت جامع میان حق و خلق و همان صورتی می داند که انسان بر آن آفریده شده است و این آگاهی را نیرومندترین آگاهی می داند که بوسیله آن عارف و احدّیت حق را درکثرت خلق ادراک می کند. ابن عربی معتقد است خیال، تنها آنچه را دارای صورت محسوس یا مرکب از اجزاء محسوس است و توسط قوه مصوره ترکیب می شود، نگه می دارد و از این رهگذر، صورتی را به دست می دهد که در حس موجود نیست اما برای بیننده محسوس است. وی در نظریه عرفانی خویش از عالم خیال به عنوان طریق معرفت الله نام می برد. همچنین در نظر شیخ اکبر عنصر خیال حلقه واسطه بین وجود شناسی و معرفت شناسی به شمار می رود. چرا که در قوس نزول از آنجا که معانی در عالم خیال تجسد می یابند و گونه ای دیگر از هستی را برخوردار می شوند و در قوس صعود نیز اجساد تروح یافته و لباس دیگری از هستی را می پوشند این خیال است که در هردوحوزه به شناخت آنها نائل خواهد شد. علاوه براین شناخت صحیح از عالم و خداوند تنها در گرو کارکرد خیال می باشد و کمیت عقل در نظر وی در هردو حوزه لنگ است.

. نوشتار حاضر "شناخت خدا و صفاتش " را در آثار غزالی جستجو می کند و عهده دار بررسی اندیشه های این اندیشه ور بزرگ در زمینه خداشناسی است . این جستار کوتاه پس از گذر از مقدمات لازم، براهین اثبات وجود خدا و دلایل و راههای اثبات یگانگی حضرت حق را مورد بررسی قرار داده و به تحلیل اندیشه های غزالی در این باب پرداخته است . همچنین در این مقاله نوع نگرش غزالی به صفات حق تعالی و مشرب او در اثبات این صفات مورد تحلیل قرار گرفته و حتی المقدور اختلافهای موجود در مباحث فوق ریشه یابی شده است . نظر به اینکه غزالی از شاخص ترین چهره های کلام اشعری است و نیز با توجه به اینکه مهمترین نزاع های علمی با فلاسفه و معتزله بوسیله او انجام گرفته است، بررسی نظراتش علاوه بر شناساندن آراء شخصی او آراء متکلمین را در برابر فلاسفه و افکار اشاعره را در مقابل معتزله می شناساند و بدین وسیله عملا مبانی نظرات علمی و یا تعصب های مذهبی و فرقه ای را نیز در لابلای بحثها تبیین می کند. گرایشهای عرفانی این متکلم برجسته و رویکرد عمیق او به خداشناسی قلبی در کنار سنگین ترین مباحث نظری، این رساله را وادار کرده تا در ضمن بررسی مبانی نظری و استدلالهای عقلی او، از توجه به خداشناسی عملی و "راه دل" نیز غفلت ورزد و لذا می توان گفت آشنایی اجمالی با شیوه خداشناسی و عرفا نیز عملا جزء دستاوردهای این گزارش قرار گرفته است . گرچه رسالت این رساله "نقد" آراء ابوحامد را در بر نمی گیرد ولی حالت ستیهندگی افکار و نظرات او خود به خود گزارشگر را گاهی از مقام گردآوری به صحنه داوری کشانیده است ./

در این رساله ابتدا سیری از تاریخچه مکتب توفیق عقل و وحی در ادیان و فلسفه های یهودیت و مسیحیت و متکلمین و فلاسفهء اسلامی بیان شده است تا اهمیت ... و نظر از دیدگاه ملاصدرا جایگاه واقعی خود را پیداکند و آنگاه بحث مستوفی در زمینه روش تفسیری و فلسفی ملاصدرا بعمل امده و در نهایت چگونگی توفیق قرآن و برهان ازنظر ملاصدرا در مواردی خاص از بحث خداشناسی اسفار مورد کنکاش قرار گرفته است و در پایان داوریهایی انجام شده است .

پایان نامه حاضر ترجمه و تحقیق کتاب «مسئله خدا، دیروز و امروز» اثر جان کورتین است و دو بخش دارد: در بخش اول، مقدمه ای درباره مسئله خدا در قرآن و فلسفه اسلامی آمده و بخش دوم، به ترجمه آن کتاب که مجموعه سخنرانی های جان کورتین ماری در زمینه دیدگاه فلسفی و لاهوتی او درباره خدا، حضور خدا در عهد عتیق و جدید، شناخت و فراموش کردن خدا و بررسی انسان بی خداست، اختصاص دارد.

چکیده (فارسی): با وجود طرح اصل جهت کافی از جانب لایب نیتس در طول تاریخ فلسفه و همینطور شهرت استناد آن به این فیلسوف بزرگ، پرواضح است که اهمیت این اصل در افق اندیش? هایدگر روشن می گردد. از این رو تحقیق حاضر، بطور خاص، به بررسی تحلیل هایدگر از این اصل بنیادین می پردازد. از نظر هایدگر این اصل می تواند تحت دو صورت بندی بیان شود: اول، چرایی طرح اصل جهت کافی از جانب لایب نیتس و به تبع آن ذات متافیزیک دوران جدید را آشکار می کند؛ دوم، دلیل توجه هایدگر به این اصل و از این طریق، رابطه آن با هستی شناسی بنیادین را مشخص می سازد. واژگان کلیدی: اصل جهت کافی – بنیاد – علت – وجود – استعلا – لوگوس

مباحث این پایان نامه در سه بخش تنظیم و تدوین شده است: بخش اول، نظرات فلاسفه اسلامی درباره قضاو قدر. بخش دوم، آیات و روایات مربوط به قضا و قدر.بخش سوم، مقایسه نظرات فلاسفه اسلامی و بیانات ائمه معصومین (ع).

سخن این که : هدف از نگارش این پایان نامه ، تقویت اعتقادات مذهبی ، مراقبت ، پاک سازی و بهسازی در پرتو آن است ، مطالب این پایان نامه خلاصه وار و نشأت گرفته از آیات قرآن، روایات چهارده معصوم ( علیهم السلام)، گفتار محققین اسلام ، و داستانهای مذهبی و حقیقی است، در این نوشتار سعی شده از کتب معتبر و بسیار غنی در زمینه موضوع تحقیق استفاده شود و لذا نتایج بسیار خوبی هم عاید خوانندگان عزیز خواهد شد چرا که تقریباً خلاصه و مفید در مورد جایگاه مرگ و همچنین برزخ بحث شده است و به رویدادهای علم برزخ و زندگی برزخی پرداخته شده و در نهایت هم تأثیر اعتقاد به معاد و جایگاهی که اعتقاد به حیات پس از مرگ در زندگی فردی و اجتماعی دارد بیان شده است. بنابراین باید از آن بهره جست ، و با آینده نگری دقیق ، در پرتو گفتار نورانی قرآن و پیامبر ( ص) و امامان معصوم ( علیهم السلام ) ، خود را صاحب باغی از باغهای بهشت برزخی نمود ، امید آن که همه ما با مطالعه ی این پایان نامه ، به چنین احساس و مراقبتی نائل شویم . اینک اهم مطالب این پایان نامه را برشمرده و در مورد هر کدام به طور خلاصه توضیح می دهم . 1- تعریف لغوی و اصطلاحی برزخ و حقیقت مرگ : تعریف لغوی برزخ که همان حائل و حدفاصل بین دو چیز می باشد تعریف اصطلاحی برزخ هم فاصله بین مرگ تا قیامت می باشد و حقیقت مرگ هم دریافت کردن روح انسان توسط خداوند می باشد . 2- انواع مرگ ، علل ترس از مرگ از دیدگاه ماتریالیستها و الهیون . مرگ از نظر قرآن یا حقیقی است یا مشروط می باشد و علل ترس از مرگ هم می تواند مختلف باشد که عمده آن عدم اعتقاد و یقین به قیامت و معاد باشد و همچنین ماتریالیستها معتقدند که انسان با مرگ نیست و نابود می شود و از بین می رود اما الهیون معتقدند که انسان با مرگ نابود نمی شود و به حیات برزخی وارد می گردد . 3- حیات برزخی و شواهدی که دلالت بروجود حیات برزخی می کند . حیات برزخی که مربوط به روح انسان می باشد و انسان بعد از مرگ وارد آن می شود و تا قیامت در آن می ماند و به اعمالش در آن جا رسید گی می شود در این زمینه شواهد زیادی است که وجود برزخ را بعد از مرگ اثبات می کند. 4-تصویر برزخ در آیات وروایات : آیات و روایات زیادی در مورد برزخ آمده است و ما را به وجود عالم دیگری بعد از مردن آگاه می کند و علاوه بر آیات قرآن روایات زیادی از ائمه معصومین ( علیهم السلام ) درباره برزخ آمده است . 5- آثاری که اعتقاد به معاد و برزخ در زندگی فردی و اجتماعی دارد و شبهات وارده به برزخ و پاسخ به آن ها . اعتقاد به معاد و برزخ در زندگی فردی و اجتماعی ما تاثیرات فراوانی دارد و ما در مسائل مختلف از جمله مسائل اقتصادی ، نظامی و… نیازمند اعتقاد به حیات پس از مرگ می باشیم . خدای بزرگ را ، که همو اره از پرتو الطاف و عنایات بی کرانش بیش از میزان شایستگی ام، مرا بهره مند نموده است ، برتوفیق انجام این مهم شکر و سپاس می گویم . از او می خواهم به حق بندگان پاک و مقربان درگاهش قصدمان را خالص ، عملمان را صالح و نوشتارمان را نافع گرداند و آن را ذخیزه ای برای روز جزا سازد ، که او رحمان است و رحیم و دعای بندگان را مجیب .

افلاطون، در فایدون می کوشد جاودانگی نفس را اثبات کند. او در این دیالوگ جمعا چهار استدلال بر جاودانگی نفس می آورد که - به استثنای استدلال مبتنی بر ادواری بودن طبیعت- جملگی مبتنی و متکی بر نظریه ی مثل هستند. پژوهش شامل موارد ذیل است: مقدمه ای بر افلاطون، تمهیداتی بر استدلالهای جاودانگی نفس، دو استدلال نخست بر جاودانگی نفس، استدلال سوم و پاسخ به ایرادات سیمیاس و کبسن.

نظریه عینیت در میان متکلمین و فلاسفه با دو گروه موافق و مخالف مواجه شده است. در میان موافقین این نظریه می توان به سه نگرش اشاره نمود که دو نگرش اول و دوم از آن متکلمین بوده، و نگرش سوم متعلق به فلاسفه اسلامی است. نگرش اول مبتنی بر تفکر جبرگرایانه جهمیه و قدری مسلکانه صالحیه از فرق مرجئه و نگرش دوم بر پایه تفکر عقل گرایانه تعداد قابل توجهی از متکلمین طراز اول شیعی نظیر شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی، و شهید ثانی و نگرش سوم هم عمدتاً بر مبانی حکمت متعالیه استوار گشته است. در جبهه مخالفین نظریه عینیت، نیز دو گروه مختلف از متکلمین و فلاسفه قرار دارند که از میان متکلمین و فلاسفه قرار دارند که از میان متکلمین و فرق کلامی اهل سنت می توان از خواجه نصیرالدین طوسی و علامه حلی، و از محدثین علامه مجلسی را نام برد. و در میان فلاسفه و متفکران مخالف این نظریه که غالباً شیعی هستند، می توان به علامه طباطبایی، حضرت امام، شهید مطهری، استاد مصباح و استاد جوادی آملی و برخی از روشنفکران معاصر اشاره کرد؛ که هر کدام از موافقین و مخالفین برای اثبات مدعای خود از ادله ی قرآنی، روایی و عقلی بهره برده اند. نتیجه کلی را می توان در چند نکته زیر بیان نمود: 1. اکثر موافقین را متکلمان و فلاسفه شیعی، و غالب مخالفان را متکلمین اهل سنت تشکیل می دهند. 2. بسیاری از مخالفین کلامی مسلک، و تمامی مخالفین فلسفی مشرب از جمله پیروان نظریه جزئیت معرفت در ایمان به شمار می روند. 3. از میان نگرش های سه گانه درباره نظریه عینیت نگرش سوم از استواری و استحکام قابل توجهی برخوردار است. 4. به نظر نویسنده می توان میان موافقین و مخالفین فلسفی مشرب، نوعی وفاق قائل بود و نتیجه گرفت که هر کدام از این دو دیدگاه، ناظر به مرتبه خاصی از ایمان و معرفت است. 5. استوارترین نظریه به لحاظ مبانی، قابل دفاع ترین نظریه در مقابل شبهات، نگرش موافقین و مخالفین فلسفی مشرب این نظریه می باشد.

چکیده (فارسی): کانت به دلیل توجه ویژه به انسان، با عمق و دقت فلسفی زیادی وارد فلسفه سیاسی می شود؛ به طوری که او را گاهی پدر لیبرالیسم می خوانند.از سویی مفهوم خودآیینی که وی در اخلاق خود به کار گرفت ، مفهومی است که محتوای آن با ارزش های لیبرالی یعنی انسان مداری، جهان شمولی، برابری ، آزادی و ...تناظر دارد و حتی می توان آنها را دو روی یک سکه تلقی کرد. از این رو بررسی نسبت خودآیینی و لیبرالیسم کلاسیک (از جمله تقریر کانت ) در فهم هر دو موثر خواهد بود. به علاوه لیبرالیسم در طول زمان تحولات زیادی داشته است و شکل غالب آن با روایت کانتی بسیار متفاوت است. ادامه مطالعه درباب نسبت خودآیینی با لیبرالیسم جدید از منظری دیگر ، ربط ها و جدایی های این دو مفهوم مهم در تاریخ اندیشه سیاسی و اخلاقی غرب را روشن خواهد کرد و دریچه ای به سوی شناخت فلسفه غرب خواهد گشود که از لوازم عملی آن آغاز می کند.