جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده (فارسی): مطالعه تطبیقی دو کتاب ارزشمند شفاء و اشارات در فهم تفاوت دو نظام منطقی نه بخشی و دو بخشی بسیار با اهمیت است. شیخ در منطق شفاء آراء منطقی را به تفصیل طبق ترتیب ارسطویی آورده است و به شرح و تفصیل و نقد آراء منطق دانان پرداخته است. مقدمه چینی های مفصل، تکرار مباحث، اختصاص یک فن به مبحث مقولات و توجه ویژه به منطق «ماده» نیز از خصوصیات مهم شفاء است. اما در آخرین اثر خود، الاشارات و التنبیهات، با تغییر در جایگاه کلیات خمس و آوردن آن در نهج دوم به عنوان مقدمه مبحث تعریف، توجه ویژه به مباحث الفاظ و مباحث حدود، حذف مقولات و فشرده کردن منطق به روش ایجاز گویی ، نیاوردن مقدمه های مفصل و برخی مطالب فرعی و نیز حذف بسیاری از نقل و نقد اقوال، منطق جدیدی را تدوین کرده است. اشارات همچنین حاوی تعاریف دقیق تری برای «منطق»، «دلالات سه گانه»، «لفظ مفرد» و «لفظ مرکب»، «ذاتی»، «عرضی» و «قضیه» می باشد. اهمیت یافتن هویت صوری منطق، اسلوب آموزشی بهتر، بازنگری در تقدیم و تأخیر تعاریف «مفرد» و «مرکب» و همینطور، «کلی» و «جزئی» نیز از اختصاصات اشارات است. تغییر در اصطلاحات منطقی، مانند بکار بردن اصطلاح «ترکیب خبری» به جای «قول جازم» علامت تجدید نظر شیخ در اصطلاحات منطقی شفاء و وسواس در کاربرد اصطلاحات منطقی در اشارات است. شفاء و اشارات، از ابعاد مختلفی تفاوت دارند که مهمترین آنها بعد روش شناختی و رویکرد شیخ به مباحث می باشد. منطق دو بخشی، از حیث توجه به ترتیب منطقی مباحث نیز، دقیق تر از منطق نه بخشی است.

شناخت و آشنائی بر نحوه تطور علم تفسیر و بررسی چگونگی تفسیر قران به قران در المیزان. روش نمونه گیری : از نوع تفسیری به روش کتابخانه ای تدوین شده است. روش پژوهش : ابتدا اصطلاحات مختلف علوم و تفسیر را بیان و به بررسی چگونگی تفسیر قران به قران در المیزان پرداخته و نمونه هایی از آن را آوردم بعد به بررسی چگونگی صبغه های گوناگون، برخی از علوم تفسیری، اصول تفسیر قران به قرآن در تفسیر المیزان و ساختارمحتوایی آن تفسیر شریف پرداختیم. ابزار اندازه گیری : در این تحقیق کتابهای قران کریم و تفسیر رجال و کتابهای مرجع ابزار تحقیق بودند. طرح پژوهش بر مبنای اطلاعات و جمع آوری مکتوبات از طریق منابع تفسیر با تجزیه و تحلیل مطالب صورت گرفته است. نتیجه کلی آشنایی با کلیات و تفسیر و تاویل و بررسی چگونگی تفسیر قران به قران در المیزان صبغه های گوناگون، علوم تفسیری اصول ویزه تفسیر قران به قران در المیزان، ساختار محتوایی و منابع مختلف المیزان مورد توجه قرار می گیرد.

آدمی در اولین مواجهه با عالم خارج تاثیراتی را در خود احساس می کند مثلا رنگ قرمز گل را مشاهده می کند. صدای زیبای پرندگان را می شنود. گلبرگ لطیف گلها را لمس می کند و... در این مواجهه آنچه عقل عرفی و جمعی قبول می کند این است که ما به تمام و کمال موجودات عالم خارج را به همراه صفات و خصوصیات ظاهری شان ادراک میکنیم. به عبارت دیگر در این مواجهه ما شاهد دو جهان هستیم که از دریچه یک جهان نظاره گر جهان دیگر هستیم. در این رویکرد جهان خارج ماهیتی دارد و وجودی که ماهیت آن عین ماهیت ذهنی است و از این نظر هیچ تفاوتی ندارد. ماهیت گل قرمز، درخت سبز و دیوار سفید و ... تماما بدون هیچ کم و کاستی به ذهن منتقل می شود و البته این ماهیت پل ارتباطی و علم ما به علم خارج می باشد اما در قالب دو وجود وجودی ذهنی و وجودی خارجی پس فارق، ذهن و خارج،وجود است و عامل ارتباط ماهیت. این مطلب عینا نظر اکثر فلاسفه اسلامی است درباره ماهیت علم. در این نوشتار سعی بر آن است که با نظری گسترده، جامع و در عین حال عمیق موشکافانه و به دور از کلی گویی و مبهم نویسی به تامل در این مبنا بپردازیم. علت این تردید نیز عوامل متعددی است که بارزترین آن خطای حواس و حتی خطای در تفکر و تعقل می باشد. از سویی وجود برخی مبانی فلسفی که مورد قبول متفکرین اسلامی واقع شده پذیرش مبنای فوق را در باب معرفت شناسی دچار مشکل می سازد. همچنین ادله حکمای اسلامی در باب تطابق کامل عین و ذهن که در مبحث وجود ذهنی فلسفه اسلامی ارائه شده مخدوش بوده و صرفا وجود ماهیتی را در ذهن مدرک اثبات می کند نه چیز دیگری را. لذا سعی نموده ایم بادقت درکلمات بزرگان قوم به نقد و بررسی مبنای فوق پرداخته و نظریه ای که با اشکالات کمتری مواجهه است را مورد توجه و بررسی قرار دهیم.

موضوع بررسی پایان نامه بررسی معیارهای صفات ذات و فعل از دیدگاه مفسران و فیلسوفان می باشد. ابتدا به معانی لغوی و اصطلاحی صفت پرداخته شده و تفاوت آن با اسم بیان گردیده است تا براساس آن بتوان شناختی از اسماء و صفات حق تعالی و تفاوت بین آنها بدست آورد. سپس امهات صفات حق تعالی را که عبارتند از علم و قدرت و حیات و اراده و کلام و سمع و بصر از دیدگاه فلاسفه و متکلمین مورد بررسی قرار دادیم که نظریات همگی آنها بر این بوده که صفات علم و قدرت و حیات و سمع و بصر از صفات ذاتند ولی در مورد صفات کلام و اراده اختلاف نظر وجود داشت که آیا آن دو از صفات ذاتند یا فعل. بعضی از فلاسفه و متکلمین آن دو را از صفات ذات و بعضی از صفات فعل قلمداد کردند. در اینجا راه حل نهایی داده شد و آن این بود که هر یک از دو صفت دارای دو مرتبه می باشد که یک مرتبه آن عین ذات و از صفات ذات می باشد و مرتبه دیگر آن صفات فعل بوده و از مرتبه فعل واجب انتزاع می شود در انتها نظریات فلاسفه و مفسرین آورده می شود و علاوه بر ذکر نظریات آنها جهات صحت و سقم آنها نیز مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت یک معیار کلی برای تشخیص صفات ذات و فعل ارائه گردیده است که براساس آن می توان صفات فعل را همیشه بر ذات حق صادق دانست/

افلاطون، در فایدون می کوشد جاودانگی نفس را اثبات کند. او در این دیالوگ جمعا چهار استدلال بر جاودانگی نفس می آورد که - به استثنای استدلال مبتنی بر ادواری بودن طبیعت- جملگی مبتنی و متکی بر نظریه ی مثل هستند. پژوهش شامل موارد ذیل است: مقدمه ای بر افلاطون، تمهیداتی بر استدلالهای جاودانگی نفس، دو استدلال نخست بر جاودانگی نفس، استدلال سوم و پاسخ به ایرادات سیمیاس و کبسن.

بی گمان برهان نظم از مردم پسندترین برهان ها بر وجود خداوند است. این برهان، تاریخی به بلندای عمر آدمی دارد و حتی در اندیشه های فیلسوفان پیش از سقراط نیز به نوعی یافت می شود. با بررس پیشینه این برهان، به نظر می رسد در ماهیت، مقدمات و نتایج این استدلال، اختلاف نظر زیادی وجود دارد. سیر تاریخی برهان نظام در اندیشه های کلامی متفکران غربی نشان می دهد که بین مفاهیمی چون صغایت مندی طبیعت، صغایت مندی افعال الهی، صنظام احسن وجود، صهدایت موجودات (اشیاء) به سمت غایات خویش با مفهوم نظم، تمایز آشکاری وجود ندارد و همین امر موجب تقریرهای مختلفی از برهان نظم گشته است. تقریرهای تمثیلی با استناد بر نمونه های خاص نظم در طبیعت و تقریرهای استقرایی با تکیه بر وجود نظم در جهان به مثابه یک کل بر وجود خداوند استدلال می نمایند. براهین استقرایی در چند دهه اخیر از اصل آنتروپیک در فیزیک نجوم بهره می جویند. این اصل بیان می کند ثوابت بنیادین طبیعت در نسبتی دقیق با یکدیگر منجر به پیدایش حیات هوش مند بر روی کره زمین شده اند. تفاسیر تمثیلی اگر در جهت استدلالی برای اثبات وجد صانع (و نه تأیید یا تقریب به ذهن) به کار روند، حتی به وسیله مدافعان برهان نظم نیز مورد خدشه جدی قرار گرفته اند. تقریرهای استقرایی نیز که وجود ناظمی هوش مند را بهترین و محتمل ترین تبیین می دانند، مفید صیقین منطقی نیستند، اما آیا می توان مانند شهید صدر ادعا نمود که صیقین موضوعی را به ارمغان می آورند؟ در این نوشتار، بر آن شدیم که بعد از بررسی دقیق مبادی تصوری، صغرا، کبرا و نتیجه بهران نظم، به کنکاش درباره برخی مناقشات جدیدی چون تعارض قانون دوم ترمودینامیک (آنتروپی) و نظریه تکامل انواع داروین با برهان نظم بپردازیم و کارآیی حساب احتمالات را در این برهان بررسی و در نهایت رسالت برهان نظم را تعیین کنیم. برهان نظم آیا عهده دار اثبات وجد یا اثبات برخی صفات خداوند است، یا تنها دلیلی اقناعی است که سهم عمده در تعمیق ایمان مؤمنان دارد؟ در حوزه اثبات وجد خدا آیا این برهان یقین آور است یا بهترین و محتمل ترین تبیین بر وجود خدا را ارائه می دهد؟ میزان کارآیی برهان در حوزه اثبات برخی صفات چگونه است/

مطالب این پایان نامه در دو بخش آمده است: بخش اول، کلیات: شناخت علم، صفات خداوند، علم باری تعالی؛ بخش دوم، علم واجب در المیزان: مسائل مربوط به علم واجب در تفسیر المیزان نظیر علم حضوری خداوند، علم فعلی خداوند، رابطه علم با جبر و اختیار و...، سمع و بصر در خداوند، حکمت خداوند، صفات متفرع بر علم خداوند.

پرسش اصلی این تحقیق چنین است: «ملاک در برهانِ صدیقین چیست؟»پرسش های فرعی تحقیق عبارتند از: ویژگی هایِ برهان صدیقین چیست؟ کدام ویژگی ها ملاک در برهانِ صدیقین شمرده می شوند؟ کدام ویژگی ها مزیّتِ برهان صدیقین به شمار می روند؟ مطالب این تحقیق که پاسخی به پرسش های اصلی و فرعی است، ضمن پنج فصل تدوین شده است: فصل اوّل، کلیّاتِ تحقیق است. فصل دوم بررسیِ راه های بشر در رسیدن به خدا را به عهده دارد. در این فصل، با بحث و بررسی عمده ترین راه های بشر در رسیدن به خدا (البتّه به اجمال و برخی به تفصیل، آن هم بر پایه اهداف تحقیق) مواجه می شویم. در فصل سوم پیشینه و سیر تاریخیِ برهان صدیقین از آغاز تفکّر و تمدّن تا مباحث امروزین بررسی شده است. در فصل چهارم، پنج ویژگی از ویژگی هایِ برهانِ صدیقین از نظر عنصرِ ملاک یا مزیّت بودن بررسی شده که این ویژگی ها عبارتند از: واجب بالذّات از طریق ملاحظه وجود اثبات شود; با انکار مخلوقات،خللی به اثباتِ واجب نرسد و برهان باز هم واجب بالذّات را اثبات کند; سیرِ اثباتِ واجب بالذّات بی نیاز از ابطال دور و تسلسل باشد; در سیرِ اثباتِ واجب بالذّات از اوصافِ حقیقی و واقعی استفاده شود; انکار یا عدم انکارِ عالمِ امکان، هیچ گونه تأثیری در سیرِ اثباتِ واجب بالذّات نداشته باشد و برهان در هر دو صورت، به یک نحو واجب بالذّات را اثبات کند. با مطالعه فصل پنجم درخواهیم یافت که ویژگی های اوّل و دوم، عناصرِ ملاکِ برهان صدیقین را تشکیل میدهند. ویژگی های چهارم و پنجم نیز مزیّتِ های تقریرِ برهان صدیقین هستند و ویژگی سوم، مزیّتی برای هر نوع برهانی خواهد بود و به برهان صدیقین اختصاص *.

چکیده (فارسی): تحقیق در قضایای شرطیه یکی از مهمترین مباحث منطقی است.این مباحث از مسائل تاریخی ارسطویی است درباره،قضیه مرکب خبری است.قضیه از آن جهت که اجزای آن قابل حمل بر یکدیگر باشد یا نباشد به دو قسم حملی و شرطی قسمت شده است. در این تحقیق می خواهیم درباره قضیه شرطیه بحث کنیم.در این تحقیق که اساسا به منطق ارسطویی استناد شده است،منظور ما این است که ترکیب قضیه ها را تحلیل کنیم وبه یک نتیجه مهم دست یابیم،هر چند در این باره پیشینیان بحث کرده اندولی بحث ما با مباحث پیشینیان فرق می کند.تحقیق ما اساسا فرق بین قضیه ها و قواعد آنها است.همچنین در اینجا فرق منطق قدیم و منطق جدید را ارائه کردیم. این تحقیق از شش فصل تشکیل شد که عبارت است از:فصل اول درباره تعریف قضیه و تحلیل آن، است.و فصل های بعدی درباره قضیه شرطیه متصله و قضیه شرطیه منفصله و تقسیم شرطیه و احکام عکس در قضایای شرطیه،نقد و ارزیابی تحلیل شرطی به حملی، صدق و کذب در قضایای شرطی و بحث استلزام الممتنع للممتنع و همچنین نظر امام خمینی (ق.س) درباره بیان مناط صدق و کذب در قضایا و ترکیب قیاس از قضایای حملی و شرطی و اقسام آنها. نوآوری در این نوشته ارائه ملاک برای تبدیل قضایای مانعه الجمع و مانعه الخلو موجبه به مانعه الخلو و مانعه الجمع سالبه صادق است که در کتب منطقی تا آنجا که تفحص وتتبع کرده ایم چنین ملاک و ضابطه ای را نیافتیم و در این نوشته برای ساختن قضایای شرطی منفصله مانعه الجمع و مانعه الخلو سلبی بیان کردیم قضیه موجیه مانعه الجمع را به صورت مانعه الخلو کاذب خواهد بود.اگر بصورت سالبه درآرودیم صادق می شود،و قضیه موجیه مانعه الخلو را اگر به صورت قضیه مانعه الجمع بیاوریم کاذب است اگر با ادات سلب همراه کنیم صادق می گردد.و این آسان سازی برای یافتن قضایای مانعه الجمع و مانعه الخلو صادق است که بر خلاف قضایای مانعه الجمع و مانعه الخلو کاذب که صادق بسیار دارند. معمولا مصداق زیادی ندارد و دستیابی به این گونه قضایای سالبه صادق آسان می گردد.

چکیده (فارسی): با وجود طرح اصل جهت کافی از جانب لایب نیتس در طول تاریخ فلسفه و همینطور شهرت استناد آن به این فیلسوف بزرگ، پرواضح است که اهمیت این اصل در افق اندیش? هایدگر روشن می گردد. از این رو تحقیق حاضر، بطور خاص، به بررسی تحلیل هایدگر از این اصل بنیادین می پردازد. از نظر هایدگر این اصل می تواند تحت دو صورت بندی بیان شود: اول، چرایی طرح اصل جهت کافی از جانب لایب نیتس و به تبع آن ذات متافیزیک دوران جدید را آشکار می کند؛ دوم، دلیل توجه هایدگر به این اصل و از این طریق، رابطه آن با هستی شناسی بنیادین را مشخص می سازد. واژگان کلیدی: اصل جهت کافی – بنیاد – علت – وجود – استعلا – لوگوس