جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش بررسی «انسان کامل در عرفان اسلامی و مسیحی و شناخت انسان کامل» است. با این فرض که عرفان اسلامی متأثر از عرفان مسیحی می باشد، درصدد مقایسه، شناخت و نگرش عرفانی در هردو دین می باشد. در عرفان اسلامی به قرآن کریم و نهج البلاغه استناد شده است و از نظرات عرفای اسلامی بهره گرفته شده و در عرفان مسیحی، کتاب مقدس (انجیل) و آرای عرفای مسیحی مورد مطالعه قرار گرفته است. در هردو دین به آفرینش انسان از خاک و دمیدن روح الهی در کالبد وی اشاره شده است و خداوند با دمیدن روح خود، انسان را از صفات خویش متجلی می گرداند. در دین اسلام پیامبر (ص) به عنوان انسان کامل است و در قرآن و نهج البلاغه با وجود آیات و احادیث بی شمار بر این مهم تأکید شده است و عرفای اسلامی نیز مایه های تفکر خویش را از قرآن و نهج البلاغه وام گرفته اند. در عرفان مسیحی علاوه بر وجود نظرات مشابه و متفاوت، حضرت عیسی (ع) انسان کامل معرفی می گردد و او را روح خدا، پسر خدا و خود خدا می نامند و او واسطه فیض و نور الهی می باشد در نتیجه چون انسان کامل خلیفه و ولی خدا بر روی زمین است، برای تجلی صفات حق و نمایاندن آن دارای مراتب بالایی از روح الهی در وجود خویش است

عرفان اسلامی که بسیاری از مفاهیم آن زاییدة فرهنگ قرآنی و تعالیم اسلامی است به گونه ای ادبیات فارسی را متأ ثر ساخت که آثار به جا ماندة ادبی عرفانی از مهم ترین آثار ادب فارسی به شمار می آید. در ادبیات عرفانی در کنار مضامین, مفاهیم, اصطلاحات و تعابیر مختلف، بسیاری از شخصیت های قرآنی به ویژه پیامبران الهی مورد توجه قرار گرفته اند و به عنوان مصداق و نمونة عینی جهاد با نفس, سلوک در راه حق و طی مدارج کمال معرفی شده اند. یکی از آن شخصیت ها حضرت موسی (ع) است که ویژگی ها و صفات آن حضرت و زوایای زندگی وی به صورت های رمزی و نمادین در این متون بازتاب یافته و شرح و تبیین بخش بزرگی از موضوعات و اصطلاحات عرفانی بر محور شخصیت و داستان زندگی وی شکل گرفته است. داستان زندگی حضرت موسی (ع) از مفصل ترین داستان هایی است که در قرآن دربارة پیامبران آمده و با همان وسعت در متون عرفانی بازتاب یافته است . داستان همراهی او با ابا صالح یکی از مهم ترین ارکان سلوک در مسیر حق یعنی نیاز به شیخ و پیر کامل را مطرح نموده است. همچنین بعضی از حوادث زندگی آن حضرت در ترسیم شخصیت فرا تاریخی حضرت محمد(ص) دست مایة تعالیم عرفانی قرار گرفته است. بی تردید بدون آشنایی با شخصیت های قرآنی مخصوصاً حضرت موسی (ع) فهم متون عرفانی و نمادهای مربوط به آن امکان پذیر نیست. این رساله در آغاز زندگی حضرت موسی(ع) را به طور مستند بررسی می کند و در ادامه ابعاد مختلف زندگی این پیامبر بزرگ و چگونگی بازتاب آن در متون عرفانی را تجزیه و تحلیل می نماید و به تفسیر معانی عرفانی و مجازی تلمیحات گرفته شده از داستان آن پیامبر می پردازد. هدف از این تحقیق فراهم آوردن مجموعه ای منظم از جلوه های متنوع داستان زندگی موسی(ع) در متون عرفانی است تا با تحلیل جنبه های مختلف زندگی آن حضرت فهم این متون آسان تر شود و زمینه ای برای پی بردن به مقاصد و اهداف عارفان فراهم گردد.

هدف از این پژوهش بررسی و تطبیق مفهوم زهد در اسلام و مسیحیت است٬ از آنجا که زهد داری اسلامی و مسیحی در برخی از جوانب مشترکاتی دارد و از طرف دیگر زهد در هر دو مکتب از جایگاه ویژه ای برخوردار است این تحقیق را بایسته می سازد. روش پژوهش : روش پژوهش کتابخانه ای استا و آموزه ها و پایه های اصلی زهد مسیحی و اسلامی یکایک مورد تطبیق و بررسی واقع شده است. نتیجه کلی بر این موضوع قرار گرفته است که مفهوم زهد مسیحی و اسلامی در اصل و ابتدا از سرچشمه ای واحد ریشه گرفته است اما تفاسیری که از آن در دو مکتب شده است آن مفهوم را متفاوت می سازد.

تحقیق و تفحص پیرامون جامعة آرمانی ومطلوب در متون مقدس ادیان اصلی ترین بحث این پژوهش است. کتابهای آسمانی در عرصة بیان معیارها و ملاکها برای این جامعه و ارائه دورنمایی از آن، افقی گسترده وبی انتها را گشوده اند. اندیشه دستیابی به جهانی روشن در ادیان، ابعادی الهی وآسمانی دارد وگرچه ورای تفکر بشری وبرتر از مقیاسهای مادی اوست اما بهیچ عنوان از جنبه های خیالی ودست نیافتنی برخوردار نیست. تحقق چنین جامعه ای را در دنیای امروز نباید غیرممکن دانست چرا که این ادعا خود می تواند جوامع بشری را از یک حقیقت بزرگ بازداشته واز تلاش برای دستیابی به آن مأیوس کند. نگارنده براین باور است همانطور که نمی توان بدون ارائه دلائلی منطقی، آراء جامعه شناسان، فلاسفه واندیشمندان یک جامعه را برای تحقق عدالت، امنیت وصلح و . . . آرمانگرایی تلقی کرد وآنها را نادیده گرفت اندیشه های دینی را نباید با این اتهام واهی از نظر دور داشت. بر محققین فرض است به جای ارائه نظرات و راهکارهای موازی، قوانین پیشنهادی ادیان را به عنوان یک راه وروش، بدون تعصب وواقع بینانه مورد نقد وبررسی قرار دهند. جامعة مطلوب از دیدگاه ادیان را باید شناخت و نظام وقوانین حاکم برآن را باید بدور از حب وبغضهای فردی مورد مطالعه قرار داد. این پژوهش تتبعی است هر چند اجمالی در خصوص سیر اندیشه و اعتقاد ادیان سامی و زرتشت در باب ساختار اجتماع، حکومت وقوانین مربوط به آن، به منظور دستیابی به دیدگاههای مشترک وارائه دورنمایی از آنچه که در متون مقدس برای تشکیل جامعه ونظامی منطبق بر قوانین دینی رقم زده شده است. از نظر نگارنده نقاط مشترک فرهنگها بیش از نقاط تفرق آنهاست واندیشمندان ومحققان می توانند به جستجوی پارادایمی که در زیر سایة آن بهترین ها بر مردم حاکم شود پرداخته وبا ارائه نظرات وراهکارهای دقیق ودرست درصدد رفع موانع تحقق این جامعة آرمانی برآیند.

هدف بررسی محتوایی مقامات عرفانی دو دین مسیحیت و اسلام می پردازد و نظریه پردازیهای عارفان را در این راستا به مقایسه می نشیند و چند نمونه از مقامات و مراحل سیر و سلوکی سطوح مطرح شده توسط عارفان هر دو دین را به طور کامل شرح و توضیح می دهد.عارفان در طبقه بندی « مقامات » مختلف و نیز در توصیف تجربیات خاصی که گاهی به صورت یک « مقام » و گاهی نیز همچون یک « حال » دیده می شود اختلاف نظر دارند.حتی ترتیب « مقامات » مختلف نیز همواره روشن نیست، این امر بر حسب ظرفیت سالک متفاوت بوده و علاوه بر این فعالیت خداوندی نیز می تواند موجب تغییر مقامات شود و یا بدون هیچ گونه دلیل روشنی، سالک را « حال » ببخشد.اما سالک نباید قبل از ادای کامل همه ضروریات و لوازم هر مقام آن مقام را ترک نماید.حالاتی که به وی روی می آورند نیز به حسب این که در حال حاضر در کدام یک از مقامات به سر می برد متفاوت است اما به نظر نگارنده با وجود این طبقه بندیهای گوناگون و متغیر بودن مراتب مقامات در بین دو دین هدف نهایی تمام آنها این است که به توحید کامل و یا به عبارت دیگر اقرار عملی و با تمام وجود خویش بر این که خداوند یکی است نائل آیند.

مطالب و مباحث مطرح شده در این رساله به شرح ذیل است: پیرامون نوع نگاه و دگراندیشی در مورد پله و کاربرد آن- بررسی پله و معماری اسلامی- استراکچر (ساختار فنی پله)- رفتارهای مردم در تناوب و حرکت بر روی پله- ساختار شکنی در مفهوم جابجایی- نیت- مفاهیم عرفانی در طبقات- جابجایی و خیال- کلوژر پله در برخورد با فضا و... ارسال نظر نویسنده متن

در این پژوهش با استناد به آیات و تفاسیر و کتب عرفانی به جایگاه حضرت آدم(ع) به عنوان مظهر خلافت الهی انسان کامل و حضرت ابراهیم(ع) به عنوان مظهر امامت که تأویل همان خلافت حضرت آدم(ع) است، پرداخته شده است. در بخش اول، ریشه عرفان و تصوف و تفسیر و تأویل و مصادر و مأخذ تفسیر و رموز عرفانی و رمزگرایی در داستان پیامبران بیان شده است. در بخش دوم که راجع به حضرت آدم(ع) است، ابتدا داستان آدم(ع) و سپس خلافت الهی انسان کامل و اعتراض ملائکه و علم اسماء و هبوط و توبه و ارتباط داستان بنی اسرائیل با حضرت آدم(ع) و ابراهیم(ع) بررسی شده است و بخش سوم به داستان حضرت ابراهیم(ع) اختصاص دارد و در آن آیات مربوط به ویژگی های آن حضرت ذکر گردیده است که از آن جمله خلیل بودن، بت شکنی، رؤیت ملکوت، داستان پرندگان، انداختن وی در آتش، رؤیای صادقه، ذبح فرزند، جوانمردی، مهمان نوازی و ساختن کعبه و مهمتر از همه امامت وی است و سپس رابطه داستان آدم(ع) با بنی اسرائیل و خاندان ابراهیم(ع) بیان شده است.

در این پایان نامه شیطان در قرآن و اوستا موردبررسی قرار گرفته است. در ابتدا مفهوم شیطان و ابلیس آورده شده و واژه دیو و واژه های مختلف مترادف آن مورد بحث قرار گرفته است. مباحث مهم دیگر آن عبارتند از: تلقی زردشت از شیطان و دیو از جنبه های مختلف، نقش شیطان و دیو در گمراهی انسان و عوامل گمراهی، و عواملی که موجب نجات انسان از شر شیطان می شوند . در پایان، تعابیر مختلف از شیطان بیان شده است.

مطالعه سرگذشت جامعه های مختلف بشری و بررسی مکتب های فکری در طول تاریخ، نشان می دهد که انسان ها همواره به یک سلسله مسائل بنیادی، اعتقاد راسخ داشته اند. یکی از این مسائل، اعتقاد به ظهور یک منجی و مصلح جهانی در آخرالزمان است. در میان ادیان الهی دین اسلام برای مساله مهدویت و ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) به عنوان منجی بشریت اهمیت زیادی قائل شده است. راجع به مساله مهدویت روایات بیشماری از طریق شیعه و سنی در منابع معتبر امده است. به غیر از اسلام سایر ادیان الهی و حتی غیر الهی نیز به دوره اخرالزمان و انتظار برای ظهور مصلح جهانی اعتقاد دارند. در مراجعه به کتب اسمانی و متون مقدس ادیان مختلف نیز ان ها را سرشار از نویدهای ظهور ان مصلح بزرگ می بینیم. اینک به طور خلاصه در مورد موعود در سه دین یهودیت, مسیحیت, زرتشت و موعود در کتب هندی مطالبی بیان می شود. عقیده به ظهور منجی در دین یهود به طور قاطع وجود دارد. این منجی که ماشیح نام گرفته است, یک منجی انسانی است از نسل داوود پیامبر و از ممیزاتش روح مسیحایی و فیض از درجات نبوت است که به واسطه ان فیض بر ظالمان می شورد و عدل و داد را در دنیا گسترش می دهد. دین دیگری که در ان به طور بنیادی عقیده به ظهور منجی وجود دارد, مسیحیت است. اندیشه موعود در مسیحیت به سه گونه است: 1_ همان اندیشه موعود یهودی است. 2_ رجعت عیسی.3_ موعود شخص دیگری است که خود عیسی مسیح(علیه السلام) وعده امدنش را می دهد. در ایین زرتشت هم عقیده به ظهور موعودی در اخرالزمان وجود دارد. این موعود از فرزندان زرتشت است و شخصیتی الهی و اسمانی دارد و در صفات و ویژگی ها به پیامبر اغازین شبیه است.نام منجی دین زرتشت سوشیانس است. ایین هندو نیز یکی از ایین هایی است که اندیشه موعود در ان موجود است. این اندیشه با شخصیت کلکی یا کلکین شکل می گیرد. پس از این که بیان شد اعتقاد به ظهور حضرت مهدی ( علیه السلام)در لابلای متون مقدس همه ادیان موجود است به سراغ قران و روایات می رویم. در قران ایات بسیاری وجود دارد که به شهادت روایات مستند درباره حضرت مهدی(علیه السلام) و قیام جهانی او نازل گردیده است. روایات فراوانی مربوط به مساله مهدویت در منابع معتبر شیعه و سنی وجود دارد که نشانه های ظهور حضرت را بیان می کند و راجع به اوضاع جهان قبل و بعد از ظهور حضرت مطالبی را عنوان می نماید. همچنین روایاتی در مورد یاران حضرت حجت ( علیه السلام) و زمان ظهور ایشان و مدت حکومتشان سخن می گویند.

رساله حاضر شامل هفت بخش کلی به نام های: 1- زندگینامه، آثار و آراء و عقاید عبدالکریم جیلی 2- ذات و مراتب وجود اسم، احدیت و صفت 3- تجلی حق در افعال، اسماء و صفات الهی 4- وحدت جوهری ادیان 5- دوزخ و جهنم و اعتقاد عبدالکریم جیلی در باب آن 6- انسان کامل از دیدگاه محی الدین ابن العربی، مولانا و عبدالکریم جیلی 7- روش کار در استخراج مصطلحات و تعبیرات عرفانی