جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق در دو بخش تنظیم و تدوین شده است. در بخش اول، شرح حال و زندگانی ابی بن کعب آمده و بخش دوم در خصوص متون روایات تفسیری ابی بن کعب است و در آن روایات تفسیری ابی ابن کعب که ذیل 38 سوره از سوره های قرآن آمده، فراهم شده است. در ضمیمه این پایان نامه نظر آیت الله خوئی در زمینه ی نزول قران به هفت حرف بیان شده است.

در این پایان نامه دیدگاههای ابوعلی جُبّائی (235303ق) از تفاسیری چون تبیان، مجمع البیان، تفسیر فخر رازی، کشّاف و فتح القدیر استخراج و تدوین شده است. مطالب آن در دو فصل آمده است: در فصل اول جبّائی و مکتب فکری اش معرفی شده و در فصل دوم دیدگاههای تفسیری جبائی به ترتیب مصحف آورده شده است.

پایان نامه ی حاضر از سه فصل با این مباحث تشکیل یافته است: فصل اول، کلیات درباره ی معاشرت: معنای لغوی معاشرت و کاربرد آن در قرآن کریم، اهمیت معاشرت و فوائد آن، الگوهای معاشرت، موجبات و عوامل حسن معاشرت؛ فصل دوم، آداب معاشرت با خویشاوندان: معاشرت با والدین، معاشرت با فرزند، معاشرت با همسر، آداب معاشرت با ارحام؛ فصل سوم، آداب معاشرت با دیگران: معاشرت با همسایه، معاشرت با دوستان، معاشرت با معلمان، معاشرت با شاگردان، معاشرت با برادران دینی، معاشرت با بینوایان و محرومان، معاشرت با سالخوردگان، معاشرت با زیردستان.

این پایان نامه از یک مقدمه و سه بخش تشکیل شده و در آن، مباحث تفسیری سیدمرتضی ذیل آیاتی ازسوره های قرآن، به ترتیب زیر گردآوری شده اند: بخش اول، سوره های مریم، طه و انبیاء. بخش دوم، سوره های شعرا و قصص. بخش سوم سوره های روم، احزاب وفاطر.

موضوع این پایان نامه، روان شناسی تفاوت های رفتاری زن و مرد با تأیید قرآن و سنت می باشد. اهدافی که این موضوع دنبال می کند: شناخت و درک تفاوت های رفتاری، ذاتی و فطری میان دو جنس زن و مرد، ایجاد تفاهم در روابط زن و شوهر در زندگی، آموختن شیوه های جدید و مفیدی جهت برقراری روابط و ارتباط موفق با جنس مقابل در زندگی، پایین آوردن سطح مشکلات زناشویی در زندگی همسران جوان و در نتیجه کاهش آمار طلاق در جامعه می باشد. مجموعه حاضر شامل سه بخش می باشد با عناوین: «زنان، مردان، تفاوت ها»، « روان شناسی اخلاقی زن و مرد»، « تکامل بخشی زن و مرد به یکدیگر». در این تحقیق، از نظرات علمای اسلامی، دانشمندان و روانشناسان شرقی و غربی که به گونه های مختلف در این باره قلم فرسایی کرده اند، استفاده شده است. مجموعه حاضر ترکیبی از آیات و روایات با نظر بعضی از دانشمندان و روانشناسان غربی به عنوان مؤید می باشد. و از کتب حدیثی نیز استفاده شده است، از جمله: نهج البلاغه، نهج الفصاحه، وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، بحارالانوار و میزان الحکمه و ... و در پایان نیز چنین نتیجه گیری شده است که: زن و مرد با تمام تساوی ها و تفاوت هایی که دارند، دو خلقت متفاوت به نام انسان هستند و هر یک برای مأموریت و کار مخصوصی خلق شده اند. زن و مرد از جهات مختلف جسمی، عقلی، روحی و رفتاری و از حیث وظیفه با یکدیگر تفاوت دارند. ارزش زن و مرد از نگاه اسلام در آن است، که با وجود همة تفاوت ها، خود را آفریدة خداوند متعال بدانند و نقش خود را در جهت جانشینی خداوند در زمین که او خود برای آنها خواسته است، عملی سازند. تفاوت های بین مردان و زنان، راز خلقت است و آنها مکمّل یکدیگر می باشند و در نهایت زندگی آرام آنان در پرتو پذیرش و احترام به تفاوت ها شکل می گیرد. واژگان کلیدی این تحقیق شامل: روان، روان شناسی، زن و مرد، مفهوم تفاوت، رفتار و روح از فرهنگ های لغت متفاوت می باشد. امیدوارم که این تحقیق مورد رضایت حضرت حق قرار گرفته و برای علاقه مندان مستعد، مفید واقع گردد، ان شاء الله که با استفاده از آموزه های معرفتی دین، زندگی سعادتمندانه در این دنیا و در سرای آخرت شامل حال ما گردد.

نویسنده در این تحقیق با استفاده از آیات قرآن و تفاسیر و آثار دیگر به تبیین خلقت انسان و سجده فرشتگان و تمرد شیطان پرداخته است. آن در پنج فصل با این موضوعات تنظیم و نگارش شده است: در فصل اول با عنوان خلقت انسان به بررسی آیات مربوط به خلقت و پیدایش آدم و در فصل دوم، با نام آدم به بررسی واژگان انسان، بشر و آدم در قرآن و خلیفة الهی انسان، رانده شدن انسان از بهشت و خلقت حوا و جز آنها پرداخته شده است. فصل سوم، تحت عنوان ابلیس به بحث درباره موضوعاتی از قبیل سبب آفرینش شیطان، سجده فرشتگان برای آدم، ابلیس در ادبیات عرفانی، آدم(ع) و ابلیس و تفاوت عصیان آن دو اختصاص یافته است. فصل چهارم، درباره آزمایش الهی است و در آن از علت آزمایش انسان توسط خداوند، آیات مربوط به آزمایش، امتحان الهی در ادبیات عرفانی سخن رفته است. در فصل پنجم آزمایش الهی و پیغمبران بررسی شده و در آن انواع آزمایش پیامبران الهی بیان گردیده است.

مباحث این پایان نامه در پنج فصل تنظیم و تدوین شده است: در فصل اوّل کلیاتی درباره موضوع آمده و در فصل دوم طمأنینه و آرامش تبیین شده است. فصل سوم به بررسی عوامل و اسباب حصول آرامش اختصاص دارد و فصل چهارم درباره علل و اسباب سلب آرامش است و در فصل پنجم پیشنهاد و استنتاج پژوهش آمده است

تحقیق حاضر با عنوان آرامش از دیدگاه قرآن کریم می باشد. محوریت تحقیق در مورد مسأله ی آرامش است. از آنجایی که بحث آرامش از گمگشته ترین مسائلی است که در جوامع امروزی به دنبال آن هستند، ولی نمی دانند که آن را چگونه و از چه راهی به دست آورند و به آن برسند، سعی شده به این مهم پرداخته شود و در کنار آن، عوامل و موانع و همچنین رابطه ی آرامش با موارد تخدیرکننده بررسی شود. دامنه ی این تحقیق تا آنجاست که خواننده با مطالعه ی فصل اول آن با مفهوم آرامش که موهبتی الهی در درون انسان است، آشنا می شود. هرگاه انسان از درون دارای آرامش باشد، به طور طبیعی در چهره ی او شادمانی ظاهر می شود. سکینه نور و قوت و آرامشی است که ترسنده به آن آرام گیرد، اندوهگین به آن تسلی یابد و عاصی و گستاخ و سرکش به آن فروتن گردد. نفس مطمئنّه نفسی است که به اوج انسانیت و کمال بندگی دست یافته و به آرامش، ایمان، تقوا و بینش وصف ناپذیری رسیده است؛ آنچنان که هیچ گونه وسوسه ای در او کارگزار نبوده و تصوّر گناه هم به ذهن او راه نمی یابد و به نوعی عصمت مجهز شده است . در فصل دوم، شناختی از عوامل آرامش از جمله: ایمان و عمل صالح که جاذبه و کشش بسیار زیادی دارد، حاصل می شود. اعتقاد به یگانگی خدا و دعوت پیامبران و پایبندی عملی به دستورات الهی که بازتابش در روح و فکر و گفتار و کردار انسان به صورت تقوا، پاکی و درستی، امانت، شجاعت، ایثار و . . . تجلی می کند، همچون نیروهای مغناطیس، جذب کننده و رباینده است و دل های دیگران را به خود جذب می کند. آنچه باعث آرامش به واسطه ی تقوا می شود، آثار آن است. از جمله ی این آثار، قبولی اعمال و در نتیجه ایجاد آرامش و رضایت درونی و روانی برای فرد است. اثر دیگر تقوا امنیت و آرامش است. اولین انگیزه ی ازدواج ایجاد کانونی است که در آن زن و مرد احساس آرامش کنند. زن و شوهر در محبت و مودت ملازم یکدیگرند که باعث به وجود آمدن اجتماع مدنی می شود و در پرتو آن زندگی دنیایی و آخرتی آنها به کمال می رسد. از مهمترین انواع ظن ها، ظن به خداوند است. در دین مقدس اسلام همواره به انسان مؤمن توصیه می شود که نسبت به پروردگار خود حسن ظن داشته و به او امیدوار باشد و هیچگاه از رحمت خداوند مأیوس نگردد. حیات آدمی با حرکت تنها یا آرامش تنها به انجام نمی رسد و بنابراین خدا در این زمینه کار را با ظلمت شب و روشنایی روز ترتیب داده است. کسی که دلش با یاد خدا مطمئن و محکم است، آرامش روحی و روانی دارد و هراسی از غیر خدا به دل راه نمی دهد، او امیدوار و آرام است چون به قدرت و عظمت الهی متکی است و انوار الهی در درونش رسوخ کرده است. امام علی علیه السّلام در رابطه با صبر و آرامش این گونه بیان کرده اند: "إذا أحَبَّ اللهُ عَبداً زَیَّنَه بِالسَّکینةِ و الحِلم" هرگاه خداوند بنده ای را دوست بدارد، او را به آرامش و بردباری آراسته گرداند. با مطالعه ی فصل سوم، خواننده می تواند برخی موانع آرامش از جمله بلاها و گناهان و . . . را شناسایی نماید. صفات درونی انسان به تنهایی نمی تواند معیاری برای ثواب و عقاب گردد مگر زمانی که در لا به لای اعمال انسان خودنمایی کند. خداوند بندگان را می آزماید تا آنچه در درون دارند، در عمل آشکار کنند. منشأ ترس یک خطر واقعی است ولی اضطراب، ترس از خطر غیرواقعی و موهوم است. مهمترین مانع آرامش گناهان است؛ اصرار به گناه راهی است به سوی کفر. فضا و روح انسانها را اندیشه ی دنیاطلبی و آسایش خواهی و ثروت اندوزی پر کرده است و طبیعی است که انسان به همه ی خواسته های مادی و مظاهر و مصادیق آن دسترسی پیدا نمی کند. اثرات تخریبی موسیقی آنقدر زیاد است که با گذشت مدتی زیان های بسیار عجیبی بر روی مغز گذاشته و حتی برخی از روانشناسان غربی دریافته اند که از دیگر مواد مخدر هم زیان آن بیشتر است. برخی موسیقی را غذای روح می پندارند و برای گریز از رنج ها و فراموش کردن ناراحتی های خود به آن پناه می برند، در حالیکه موسیقی نه تنها غذای روح نیست، بلکه سمّ کشنده ای است که جان و دل انسان را می میراند. در این پژوهش از روش کتابخانه ای استفاده شده است و چون این تحقیق بیشتر از منظر قرآن کریم انجام شده، سعی بر این بوده است که از کتب تفسیری معتبر چون تفسیر قمی اثر علی بن ابراهیم قمی، تفسیر گهربار صافی اثر فیض کاشانی(ره) و تفسیر مجمع البیان اثر مرحوم طبرسی(ره) استفاده شود. همچنین از برخی کتب معاصر، در این رابطه بهره برده ایم. واژگان کلیدی: آرامش، سکینه، اطمینان، خوف، حزن، تقوا، ایمان

این پژوهش به بررسی آداب معاشرت در گفتار و رفتار بر اساس آیات و روایات پرداخته است . از آن جا که انسان موجودی اجتماعی است، برای رفع نیازمندی های خویش ناگزیر است با گروه ها و افراد مختلف در جامعه روابطی برقرار سازد. زیبایی و پایداری این روابط نیازمند رعایت آدابی است که در میان این همه آداب اخلاقی و سنت های اجتماعی ، آداب معاشرت و حسن برخورد با عموم مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار است ؛که با مطالعه ی آیات و روایات در این باره اهمیت و ضرورت آن کاملاً روشن می شود. این پژوهش به دنبال برقراری ارتباطی سالم ، پایدار و توأم با محبت است که البته در سایه رعایت آداب معاشرت گفتاری و رفتاری تحقق می یابد و از طرفی چون هدف انبیاء و اولیای الهی، رعایت آداب اسلامی وپایه ریزی برخوردها و معاشرت ها به سوی خیر و کمال بوده ،تلاش ما نیز رسیدن به این مطلب است. نتیجه حاصل از این تحقیق ، کشف معاشرت صحیح و اسلامی است . و در این راستا آداب معاشرت و اهمیت آن ، ضرورت حیات اجتماعی ، اصول و معاشرت اسلامی بررسی شده است و به دنبال آن آدابِ ارتباط کلامی و پرهیز از آفات و موانع ارتباط سالم گفتاری بیان شده و در نهایت به آداب معاشرت رفتاری با این عناوین: سلامت آداب رفتاری ، هنر مردم داری و رعایت حقوق در معاشرت ها اشاره شده است . واژگان کلیدی عبارت اند از : آداب ، معاشرت ، ارتباط ، کلام ، گفتار و رفتار.

یکی از برنامه های مهم الهی برای گسترش تقوی و پرهزکاری در سطح جامعه، وجوب « روزه» است. از آنجائی که این عبادات با خودداری از لذتهای مادی و تحمل مشکلات و سختی ها، به ویژه در فصل تابستان همراه است، خداوند با عبارتهائی لطیف، روح انسان را برای پذیرش این حکم آماده می سازد. در آغاز، مؤمنان را به طور مستقیم مخاطب قرار داده و عواطف آنان را برانگیزد تا احساس مسئولیت کنند، سپس با بیان این حقیقت که روزه اختصاص به شما ندارد بلکه در امتهای پیشین نیز واجب بوده است، انجام این عبادت را آسان جلوه می دهد. و سر انجام با بیان فلسفه روزه و اینکه آثار پربرکت آن نصیب شخص روزه دار می شود، این تکلیف را دوست داشتنی و گوارا می سازد. و در اهمیت روزه همین بس، که ثمره آن « تقوا» می باشد و برای مسافر به سوی خدا و حرکت کننده به سوی درجات بهشت، بهترین زاد و توشه تقوا است و بدون آن، درماندگی قطعی است. همچنین برای اینکه از سنگینی حکم روزه کاسته شود، خداوند می فرماید: «چند روز معدودی را باید روزه بدارید و هر کس از شما بیمار و مسافر باشد از این حکم معاف است و روزهای دیگری را به جا آن روزه بگیرد». خود این عبارت بیانگر آن است که فواید و برکات روزه بیشتر است و اگر کسی بداند هیچ گاه آرزو نمی کند که مسافر یا مریض باشد و یا به جای روزه گرسنه ای را سیر کند و شاید منظور این باشد همان گونه که طعام، بیشتر برای افراد معذور بهتر است روزه گرفتن برای کسانی که عذری ندارند بهتر است. پس معلوم است که ماه مبارک رمضان، تنها ماه قمری است که نام آن در قرآن آمده و عظمت ماه رمضان هم به نزول قرآن در آن می باشد و ارزش انسانها هم به هدایت پذیری از قرآن است.