جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سپاس خدایی را که سپاسش نامنتهاست و ستایشش بیکران، او که عزیز است و عزت را دوست می دارد و آن را در سایه رعایت قناعت عطا فرماید، او که قانع را عزیز شمرد و پیامبرش را امر به آن نماید. پس نیاز است این حسنه شناخته گردد و گسترش داده شود و الگویی بیابیم تا روزی الگو قرار گیریم. باید حرص، آز، طمع، مال اندوزی، ثروت طلبی و .. را کنار گذاشته، تا به مقام شایستگان رسیم و از زمره دوستان حق گردیم. لازم است برای رسیدن به قناعت، با اسراف، تجمل گرایی و چشم همچشمی که زیانهای فراوانی را به میراث می گذارند مبارزه کنیم. بدانیم انسانهای در زندگی موفقند که طبق دستور اسلام در همه شؤون زندگی متعادل باشند و حلال کم را بر حرام بسیار ترجیح دهند، انسانهایی که نه تابع غربّند و نه دنبال زرق و برق و ذخارف دنیا. اکر هر فردی خود را بسازد و قانع بار آورد، جامعه تصفیه می گردد و مجبور نیست هر ساله هزینه های سنگینی را متحمل گردد، در نتیجه فقر کاهش می یابد و یا بکلی از بین می رود، و منابع مادی کشور در جاهایی مصرف می گردد که اسراف محسوب نمی شود. لذا ضروری است این صفت حسنه را برای افراد تبیین کرده و ارزش و ثمرات و علل و موانع آن را بیان نموده تا میل و رغبتها به سوی آن سوق یابد و با عمل به آن، رضای الهی محقق گردد. و از آنجا که داشتن الگو در هر امری از ضروریات می باشد، لازم است سیره های عملی با ارزش اسلام را معرفی نمود تا عزیزان بهتر به آن عمل نمایند. بحث از این صفت و طرح راههای ترویج آن در این زمانکه جامعه به تجمل گرایی و اسراف و چشم همچشمی رو آورده و روز به روز به مال اندوزان و ثروت طلبان افزوده می گردد امری ضروری و حیاتی می باشد. کلید واژه ها در این بحث عبارتست از: میانه روی، صرفه جویی، اعتدال، حد کفاف و قناعت. امید است بتوانیم گامی هر جند کوتاه در این راه طویل برداریم ان شاءالله.

دراین عصر،که عصر غیبت امام زمان ( عجل الله تعالی فرجه الشریف)است انسان باید همواره خود را برای یاری امام زمان آماده نماید، حال انسانی که در این زمان زندگی می کند باید مطیع و فرمانبردار امام و پیشوای خویش باشد و از او اطاعت کند افراد زیادی هستند که در این مسیر قرار گرفته اند و این که خود و هویت خویش را شناخته اند و آن را کشف کرده اند، اما افرادی هستند که هنوز به این مرحله نرسیده اند. در اسلام آیات و روایات زیادی هست که اصول و شیوه های زیادی را بر این که انسان بتواند خود را بسازد وجود دارد که انسان با پیاده کردن این احکام و با مراقبت از رفتار و کردار خود زمینه ظهور امام عصر را آماده می کند و من این ضرورت را در این عصر دیدم و تحقیق خود را با این عنوان انتخاب نمودم. این تحقیق دارای پنج بخش می باشد. بخش اول با عنوان تهذیب نفس که دارای فصل اول: از کجا شروع کنیم؟ فصل دوم: ضرورت خودسازی و تزکیه می باشد.بخش دوم: جایگاه خودسازی در انسان. فصل اول: خودشناسی نخستین گام در خودسازی، فصل دوم: نفس در قرآن. فصل سوم: خودسازی و معانی آن . بخش سوم: خودسازی در قرآن و احادیث. فصل اول: تربیت و تهذیب نفس ناطقه، فصل دوم: لزوم خودسازی ،فصل سوم: جوانان و رسالت تهذیب نفس. بخش چهارم: روش های خودسازی. فصل اول: خودسازی در نیّات. فصل دوم: خودسازی در اعمال. بخش پنجم: آفات و آثار تهذیب نفس. فصل اول: آفات خودسازی فصل دوم: آثار حسنه و گران قدر تهذیب نفس و آثار شوم عدم تهذیب نفس فصل سوم: روحانیت و تهذیب نفس می باشد. منابعی که در این تحقیق استفاده شده بحارالانوار علامه مجلسی، اصول کافی از محمد بن یعقوب کلینی، نهج البلاغه سیدرضی، مستدرک الوسائل میزرا حسین نوری، غررالحکم و دررالکلم تمیمی آمدی، وسائل الشیعه محمد بن الحسن عاملی، کلمات قصار امام خمینی(قدس السّره و الشریف)و ... می باشد. روش تحقیق را به صورت کتابخانه ای با مراجعه به کتابخانه آستان قدس و مراجعه به کتابخانه مدرسه علمیّه حکیمه(سلام الله علیها) و دیگر مدارس انجام دادم. سوالات اصلی 1- خودسازی به چه معناست؟ 2- فواید خودسازی چیست؟ 3- چگونه از خودشناسی به خودسازی برسیم؟ 4- چرا خودسازی مهم است؟ 5- راه های خودسازی کدامند؟ 6- هدف از خودسازی چیست؟ سوالات فرعی 1- جهاد با نفس به چه معناست؟ 2- چه برنامه هایی برای انسان سازی وجود دارد؟ 3- تاثیر متقابل خودسازی و جهاد را بنویسید؟

اصلاح و تهذیب نفس و سازندگی روحی و اخلاقی انسان در تأمین سعادت دنیوی و اخروی او و در زمینه های مختلف نقشی بسزا و بس تعیین کننده دارد. در زمینه های روحی و روانی، اجتماعی ، اقتصادی و یا مدارج علمی و مانند آن. پیمودن این راه پرپیچ و خم و گذشتن از این گردنه صعب العبور حتی برای پیامبر ? جز به توفیق الهی ممکن نیست، یعنی با گام هایی از سوی بندگان و تأئیداتی از سوی خداوند. این مطلب قابل توجه است که ریشه اصلی گناهان، اخلاق و صفات رذیله است و مادامی که این ریشه خشکانده نشود مبارزه با شاخ و برگ آن اثری ندارد و گرایش و تمایل به حدود الهی در وجود انسان باقی می ماند و نفس سرکش همواره به انجام گناه فرمان می دهد. لذا شناخت نفس بسیار اهمیت دارد زیرا که کلید سعادت دو جهان است و شناخت خود، شناخت پروردگار را درپی دارد. مطلبی که در مورد نفس عنوان می شود این است که می گویند دو نوع نفس وجود دارد: نفس حیوانی و طبیعی ، نفس قدسی و الهی. نفس طبیعی و حیوانی انسان گرایش به مادیات، گناه و چیزهای پست و منفی دارد. خودخواهی، خودپرستی، حسادت و ... از اوصاف همین نفس است. در مقابل نفس قدسی و الهی همان است که گرایش های متعالی نظیر میل تقرب به خدا، حس نوع دوستی، ایثار و فداکاری و ... به آن نسبت داده می شود. این نفس همان روح پاک الهی است که در کالبد انسان دمیده شده است. آیات و روایات بسیاری درباره نفس وارد شده که آن ها بر دو دسته اند: دسته ای از آن ها نفس را به عنوان یک گوهر گرانبها توصیف می کنند و دسته دوم آیات و روایاتی است که نفس را به عنوان یک موجود شریر و دشمن انسان و منشأ بدی ها معرفی می نماید که باید با او جنگید و سرکوبش ساخت. علمای اخلاق همچون آیت الله سید عبدالحسین دستغیب و امام خمینی 4 و ... با بهره گیری از قرآن برای نفس سه مرحله قائلند؛ نفس اماره، نفس لوامه و نفس مطمئنه ، تحصیل نفس مطمئنه که همه درپی به دست آوردن آن هستند با یاد خدای متعال امکان پذیر است. لذا شناخت نفس گام اول در خودسازی است و به همین دلیل اهمیت بسیار به آن داده شده است. این نفس دارای بیماری هایی است که گاهی انسان به جهت این که توان چشم پوشی از یک گناه را ندارد، به یک عمل خوب و عبادی بیش از اندازه توجه نشان می دهد و به خیال خود تصور می کند که قبح و زشتی گناهی را که تن به ترک آن نمی دهد، ازبین برده است. راه هایی برای تشخیص این بیماری ها برشمرده اند که مهم ترین آن ها عبارت است از: 1-تقویت عقل. 2-تفکر قبل از عمل 3- بدبینی به نفس 4- دوست دانا و خیراندیش 5- پندگرفتن از عیوب دیگران با به کار بردن این راه ها باید به تهذیب نفس پرداخت و با نفس جهاد کرد و آن را سرکوب نمود و لذا می توان جهاد با نفس را در دو امر خلاصه کرد: اول رفع و برداشتن موانع و هواهای نفسانی و رام کردن نفس برای اطاعت و دوم آماده شدن نفس برای پذیرش حقایق معنوی و فضایل اخلاقی. بر همین اساس این تحقیق در سه بخش تنظیم شده است که بخش اول درمورد نفس و شناخت نفس می باشد که فصل اول آن نفس و آیات و روایات مربوط به آن و فصل دوم اهمیت معرفت نفس و بیماریهای آن و راه های تشخیص و درمان آن مورد بحث قرار گرفته است و بخش دوم که عوامل خودسازی می باشد که در فصل اول آن برخی از عوامل پسندیده الهی و در فصل دوم آن برخی از عوامل پسندیده فردی و در فصل سوم برخی از عوامل پسندیده اجتماعی گنجانده شده است و در بخش سوم موانع خودسازی می باشد که فصل اول آن برخی از موانع ناپسند الهی و فصل دوم آن برخی از موانع ناپسند فردی و در فصل سوم آن موانع ناپسند اجتماعی مورد بحث قرار گرفته است. برای نگارش این تحقیق از منابع مختلف روایی ، تفسیری ، اخلاقی استفاده شده اگر چه دسترسی به منابع دست اول روایی شیعه آسان و ساده نبود ، سعی شده تا روایات و اقوال از کتاب های معتبر شیعه استخراج شود و بقیه مطالب هم تا حد امکان از کتاب های معتبر نزد بزرگان و علمای شیعه نوشته شده است. هدف از این تحقیق بررسی تأثیرهای خودسازی در شکوفا شدن استعدادها و شناخت عوامل و موانع آن برای رسیدن به کمال و طی نمودن این راه به سلامت ، پس بنابراین تکامل انسان در گرو خودسازی است و هر چیزی که انسان را در رسیدن به تکامل یاری کند اهمیت دارد .

موضوع تحقیق حاضر « زهرای مرضیه علیها السلام الگوی کامل تربیتی ، اخلاقی برای زنان» می باشد. زنان در زندگی مدرن امروزی برای رسیدن به حقیقت، نیازمند پیروی از الگوی مناسب هستند که در نوع خود بی نظیر و از خطا مصون باشد. فاطمه زهرا ( س) به دلیل معصوم بودنشان الگویی قابل اعتماد هستند سیره اخلاقی و تربیتی ایشان می تواند بر روح ها حاکم گردد و عقاید و تفکرات حضرت بدون هیچ مشکلی در همه ی زمان ها قابل اجرا می باشد . هدف از این تحقیق بدست آوردن یک نگرش جدید نسبت به زهرای مرضیه ( س) برای زنان امروزی و از بین بردن این ذهنیت نادرست است، که حضرت ( س) به دلیل ویژگی های خاص ملکوتی شان قابل الگوبرداری نیستند و دیگر اینکه زنان مسلمان ( آنان که به حضرت ارادت می ورزند) بتوانند خود را به الگوبرداری صحیح از جای جای زندگی حضرت و عمل کردن ملزم کنند. این تحقیق از پنج بخش تشکیل شده و اولین بخش آن به آغاز آفرینش تا ولادت فاطمه زهرا ( س) اختصاص دارد که در فصل اول از اصالت وجود فاطمه زهرا ( س) و نظر بزرگان درباره ی عظمت حضرت سخن به میان آمده است. بخش دوم درباره ی ویژگی های اعتقادی حضرت است که شامل سه فصل خداشناسی، معادشناسی و عبادت فاطمه زهرا ( س) می باشد. در ادامه در بخش سوم به ویژگی های اخلاقی رفتاری حضرت اشاره نمودیم که مشتمل بر سه فصل است فصل اول ویژگی های شخصیتی حضرت و فصل دوم خصوصیات اخلاقی و فصل سوم ویژگی های علمی است. در بخش چهارم این تحقیق به خصال خانوادگی فاطمه زهرا ( س) اشاره شده است در فصل اول آن رفتار با والدین و فصل دوم ازدواج حضرت، به دنبال آن فصل سوم همسرداری حضرت و در آخر رفتار ایشان با فرزندان آورده شده است. در آخرین بخش این اثر به فاطمه و حضور زن در جامعه اشاره نمودیم؛ عنوان فصل اول حجاب سبب حضور؛ فصل دوم حضور زن در اجتماع بوده و در آخر حضور زن در جهاد را مورد بررسی قرار داده ایم و برای دست یافتن به اهداف والای تحقیق خود تلاش نمودیم تا حد امکان از مطالبی صحیح و از منابع دست اول در زمینه های اخلاقی ، تاریخی، روایی و تفسیری استفاده نماییم. به عنوان نمونه کتابهای حدیثی شیعه نظیر: اصول کافی، فروع کافی، وسایل الشیعه، علل الشرایع، کنز العمال. و منابع حدیثی سنی: مانند مسند احمد حنبل، صحیح مسلم و بخاری، سنن ابن داوود، سنن ابن ماجه و نیز کتابهای اخلاقی ای چون: محجه البیضاء و لئالی الاخبار و مکارم الاخلاق استفاده گردیده است. کتابهای تاریخی المنتظم، سیره ابن هشام، تاریخ یعقوبی و نیز صافی، فرات کوفی ، مجمع البیان و المیزان کتابهای تفسیری این مجموعه است. از جمله کتبی که به بررسی زندگی حضرت زهرا ( س) به طور مستقیم اشاره نمودند می توان به دلایل الامامه، کنز العمال، عوالم العلوم ،مسند فاطمه زهرا ( س) از جلال الدین سیوطی اشاره نمود. روش تحقیق به اعتبار هدف توسعه ای و کاربردی به اعتبار موضوع، دینی و تاریخی است. و بر اساس راهکارها کتابخانه ای و موردی، و به اعتبار موضوع از نوع دینی است. روش جمع آوری اطلاعات: کتابخانه ای و از طریق فیش برداری می باشد. در ادامه با توجه به این مطلب که انسان در زندگی خویش نمی تواند بی نیاز از الگو باشد و بدون وجود آن امکان منحرف شدن از راه حقیقی به سوی تکامل بسیار است، و هر کسی نیز نمی تواند به عنوان الگوی راستین انسان قرار گیرد، و انسان باید همواره به دنبال بهترین الگوها برای هدایت خویش باشد و پس از یافتن آن، به پیروی از الگوی خویش همت گمارد. قصد ما از انتخاب این موضوع آن بوده است که حضرت زهرا ( س) را به عنوان الگوی کامل و جامع معرفی نمائیم که نه تنها الگوی زنان عصر خویش بوده بلکه الگوی زنان در تمام اعصار و مکان ها نیز می باشد. و روایات و احادیث معتبر بر این امر صحت می گذارند. اما به جهت تفاوت های فراوانی که عصر زندگی حضرت زهرا ( س) با عصر حاضر دارد، لازم آمد که به تطبیق سیره و عملکردهای ایشان با مسائل موجود در عصر و جامعه ی امروز بپردازیم، تحقیق حاضر، گوشه ای از تلاش ما برای هدایت زنان عصر امروز به عملکرد صحیح در موقعیت های مختلف زندگی و بهبود شیوه ی زندگی شان می باشد. در پایان این تحقیق، به نتایج ارزنده و مطلوبی دست یافته است. امید است که مورد رضای خداوند متعال قرار گیرد. واژگان کلیدی: حضرت زهرا ( س) – الگو – خصال – تربیت – اخلاق – زنان – عصر حاضر.

در این تحقیق به بررسی مهمترین علل و عوامل سقوط معنوی انسان ، با توجه به آیات و روایات و نهج البلاغه می پردازیم . هدف از آن شناخت عوامل دور کننده ی انسان از مسیر کمال و صراط مستقیم و آگاهی از مهمترین این عوامل است؛ همچنین رسیدن به راه ها و روش هایی که بتوان با به کار گیری آن ها به مبارزه با این عوامل پرداخت و مانع از پیشروی آنها در وجود انسان شد . با توجه به این که این عامل های سقوط بسیار زیاد هستند ؛ از جمله ؛ شیطان ، تعلقات دنیایی و حب نسبت به آنها ، حب ذات ، غفلت و فراموشی ، هوا و هوس نفس ، همنشینان بد و ناباب ، انجام گناه ، ترک دستورات و احکام الهی و ... ، در اینجا به بررسی با اهمیت ترین آنها و در واقع عوامل ریشه ای آن یعنی دنیا ، شیطان و هوای نفس می پردازیم ؛ و مهمترین راه های مبارزه با آن ها را بیان می کنیم . برای نوشتن این تحقیق سعی شده از منابع دست اول حدیثی و تفسیری و کتب اخلاقی فیش براری شود . مطالب این تحقیق بر اساس سه عامل در سه بخش تنظیم شده ؛ با توجه به شدت نفوذ این سه عامل در روح انسان و قدرت انسان در مبارزه با آنها و خروج آنها از وجودش که به ترتیب حب دنیا نفوذش کمتر و خروجش از دل راحت تر و شیطان در مرحله ی بعدی ولی هوای نفس شدتش بیشتر و خروجش بسیار سخت تر است . سعی شده در هر بخش به سه مطلب پرداخته شود؛ ابتدا شناخت خود عامل، سپس آگاهی از منشاء و راه های مبتلا شدن انسان به آن و در آخر راه هایی برای رهایی از آن . بخش اوّل ، معنای دنیا و ویژگی های دنیا و اهل آن و آثار و آفات حب دنیا و راه های مبارزه با آن پرداخته شده است . بخش دوّم ، شیطان است که در آن مطالبی پیرامون معنا و ماهیت شیطان و حدود تسلط او، راه های نفوذ شیطان به دل آدمی، آثار تبعیت از او و راه های مبارزه با این دشمن بزرگ بیان شده است . بخش سوّم ، هوای نفس است که در این بخش نیز به بیان معنای نفس و روح و انواع آن ،آثار تبعیت از هواهای نفسانی و راه های مبارزه با این دشمن درون پرداخته شده است . در پایان این بحث به این نتیجه رسیدیم که حب دنیا و شیطان به عنوان دو عامل بیرونی و هوای نفس به عنوان عامل درونی عوامل اصلی سقوط انسان هستند ؛ و در این میان حب دنیا و هوای نفس عامل و ابزار کار شیطان برای سقوط انسان بوده و در واقع این سه عامل با هم تعامل دارند و همدیگر را در سقوط انسان یاری می کنند . کلید واژگان در این تحقیق : عوامل ، سقوط ، انسان ، دنیا ، حب دنیا ، ابلیس ، شیطان ، نفس و هوای نفس است . کلمات کلیدی: عوامل سقوط انسان دنیا حب دنیا ابلیس شیطان نفس هوای نفس

موضوع این پژوهش « ارتباط دختر و پسر از دیدگاه اسلام» می باشد در شرایط کنونی کثرت جمعیت و تکثر نیازمندی های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی موجب شده که حضور زنان همگام با مردان در صحنه های مختلف جامعه فزونی یابد، با توجه به ارتباطات اجتماعی فراوانی که به ضرورت در جامعه ایجاد شده و عدم رعایت بسیاری از شئونات اسلامی و اجتماعی، ضروری است حدود این روابط از دیدگاه اسلام مشخص شده و راه حل های مناسب و واقعی برای ارتباط صحیح و به دور از ابتلا به گناه و آلودگی ارائه گردد. این پژوهش به منظور دستیابی به چنین هدفی تدوین شده است. ارتباط دختر و پسر، از جمله ارتباط های میان فردی است که به حسب شرایط خاص ضرورت پیدا می کند. این ارتباط به دو صورت کلامی و غیر کلامی صورت می گیرد. براساس قواعد کلی حاکم بر ارتباط میان فردی، دوستی دختر و پسر به ارتباطی گفته می شود که بین دو جنس مخالف وجود دارد و در این ارتباط، محبت، صمیمیت، عشق و علاقه ی قلبی ویژه وجود دارد. در زمینه رابطه ی دختر و پسر سه نظریه ی ضرورت و اضطرار، اختلاط و عادی سازی روابط و نظریه معروف و حاکم بودن عرف پسندیده وجود دارد. نظریه صحیح و قابل قبول نظریه سوم است یعنی روش پسندیده ای که جامعه آن را می پسندد و موافق با عقل، شرع و طبع انسان است. اسلام در زمینه ی رابطه ی دختر و پسر معیارهایی از قبیل کنترل چشم از نگاه های حرام، پوشش مناسب و خصوصاً حفظ حجاب از سوی بانوان و حفظ حدود و شرایط درهنگام گفتگو با نامحرم و همچنین کنترل اندیشه و قلب از خطورات گناه آلود را قرار داده است. در قرآن و سیره معصومین نیز الگوهای فراوانی از قبیل رابطه ی حضرت موسی ( علیه السلام) و دختران شعیب و رابطه ی حضرت یوسف ( علیه السلام) و زلیخا و... به عنوان راهنما و سرمشق جوانان معرفی شده است. مسائل مختلفی از قبیل متعادل نبودن خانواده، بحران هویت، آموزش و پرورش نادرست، به تأخیر افتادن ازدواج جوانان و همچنین تبلیغات غرب و تهاجم فرهنگی را می توان گوشه ای از عوامل به وجود آورنده ی ارتباط ناسالم دختر و پسر دانست. ارتباط ناسالم و غلط دختر و پسر پیامدهای خطرناکی برای افراد و جامعه در پی دارد. از جمله ناامنی در فضای جامعه، تزلزل خانواده، فساد جنسی و آثار اقتصادی و بازداشتن از کار و تولید و فعالیت. تقویت باورهای دینی و تعلیم و تربیت، ازدواج مناسب و به هنگام و توجه به اصل کرامت انسان و کرامت زن از راهکارهای اسلام در ایجاد روابط صحیح و سالم دختر و پسر می باشد. این مجموعه در قالب سه بخش و 8 فصل به بیان مطالب فوق می پردازد. در این تحقیق از منابع روایی مانند بحارالانوار و اصول کافی و از کتب نویسندگان معاصر همچون روابط دختر و پسر اثر محمد علی رضایی اصفهانی و روابط پسر و دختر اثر محمد رضا احمدی استفاده گردیده است. در ضمن این تحقیق بر اساس نوع و هدف بنیادی و به اعتبار جمع آوری مطالب کتابخانه ای و به اعتبار ماهیت و روش تحلیلی کاربردی می باشد. واژگان کلیدی عبارتنداز: ارتباط، ارتباط دختر و پسر، دوستی دختر و پسر، حجاب، پوشش، نگاه و ازدواج .

واقعیت وجودی مخلوق چیزی جز فقر و نیاز به خالق غنی نیست، خداوند می فرماید: « یا أَیُّهَا النّاسُ انتُمُ الفُقرآءُ إِلَی اللهِ واللهُ هُوَ الغنیُّ الحمیدُ: ای مردم، شما به خدا نیازمندید و خداست که بی نیاز ستوده است.» و تعلق و آویختگی به خالق، عین تحقق ذات مخلوق است؛ لذا چنین وجودی هرگز نمی توانددر ذات خویش از دعاوتضرع به درگاه باری تعالی انفکاک پیدا کند؛ چه آن که، وی دراصل و اساس خلقتش دست به دامن دعا و خداست؛ هر چند بر اثرتربیت های نادرست و موانع، حجاب هایی از جهالت و قساوت چهره فطرتش را پوشانده او را از فقر و نیاز ذاتی است به خدا غافل کرده و به بیراهه برده باشد. دعا و نیایش استوارترین رشته پیوند انسان با خالق و بی مانند ترین وسیله تقرب او به خداست. در منطق قرآن و اهل بیت دعا، عبادات و بلکه افضل عبارات و مخّّ و لبّ عبارت است و شخص با اعراض از دعا، متکبر و سرکش از عبادت خداوند و محکوم به عذاب ذلت بار دوزخ است. انسان، در حال دعا روحش به سوی عالم بالا و جهان ملکوت به پرواز در می آید و قلب ارتباط مجذوبانه و عاشقانه با خالق هستی پیدا می کند و این ارجمند ترین و شریف ترین حالات روحی آدمی است وهدف و مقصد اصلی از تمام عبادات تحصیل همین حالت روحانی و معنوی می باشد. در هر حال آدمی از ظلمتکده عالم ماده به عالمی سراسر نور و عزت پر می گشاید و به آرامش وطمأنینه روحی دست می یابد. کلید واژه ها: دعا.

در این نوشته مطالبی پیرامون دعا و آثار تربیتی آن – در چهار فصل – به نگارش در آمده است. فصل اول: در این فصل به معنای لغوی و اصطلاحی دعا پرداخته شده و مفهوم وحقیقت دعا و تفاوت آن با استعانت را بیان کرده است، و همچنین اهمیت و جایگاه دعا از نظر قرآن، احادیث و دانشمندان بررسی شده است و نمونه هایی از افرادی که به دعا و راز و نیاز با خالق پرداخته اند را ذکر کرده است. فصل دوم: آداب و شرایط اجابت دعا را بیان کرده است. و آن آداب دو قسم اند: 1. آداب و شرایط قبل از دعا؛ 2. آداب و شرایط در حال دعا و نیایش. که با رعایت اینها می توان به اجابت دعا رسید. فصل سوم: استجابت دعا و علل آن و موانع استجابت دعا را بررسی کرده است. کسی که توفیق دعا کردن را پیدا می کند، با صرف نظر از اجابت آن، به هدف دعا، که سخن گفتن با پروردگار است، رسیده و این مقام بندگی را درک کرده است و هر دعایی مستجاب است چرا که خداوند خود آن را تضمین کرده است. با توجه به آیه « اُدعُونی اَستجِب لَکُم» ولی گاهی به خاطر موانعی که وجود دارد مانند گناهان و لقمه حرام و ... دعا مستجاب نمی شود و مقبول درگاه خداوند نمی گردد، که باید برای رسیدن به اجابت، آن موانع را از سر راه برداشت و به اجابت دعا امیدوار بود. فصل چهارم: به تأثیر تربیتی دعا در جسم و روح آدمی و زندگی فردی و اجتماعی انسان با ایمان پرداخته است. که مهمترین این آثار، آرامش در سایه دعا و راز و نیاز با خداست. دعا در پرورش روح انسانها بسیار مؤثر است و او را برای رسیدن به مقام قرب الهی و باز داشتن از معاصی و توجه به ذات اقدس الهی یاری می رساند. و دعا ملاک ارزش انسانها و میزان توجه پروردگار به او است.

این رساله با عنوان «ریا، علل و پیامدهای آن در منابع اسلامی» در سه فصل و یک خاتمه تنظیم شده است: فصل اول به مقدمه، طرح تحقیق تفصیلی و مفهوم شناسی (لغوی و اصطلاحی) اختصاص دارد. فصل دوم به بررسی منشأ ریا با عناوینی از قبیل: ستایش طلبی، ترس از نکوهش دیگران، نفاق، عدم شناخت خداوند و عدم ایمان به روز قیامت پرداخته است. اقسام ریا، ریا در ایمان و عقیده، ریا در عبادت و غیر عبادت و نشانه های ظاهری ریاکاران از دیگر موضوعاتی است که در این فصل مورد ارزیابی قرار گرفته است. در فصل سوم ضمن بررسی آیات و روایات، پیامدهای دنیوی و اخروی آن همچون: زدودن نور ایمان از قلب، غفلت از عیوب، اضطراب و افسردگی، حبط عمل، شرک و عدم نجات در روز قیامت، راه های پیشگیری از ریا و مقابله با عوامل ریا مورد بررسی قرار گرفته است.