جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این پژوهش پیشینه ی عزاداری و آسیب شناسی عزاداری های قرن معاصر با تأکید بر عزاداری سیدالشهداء می باشد. مسئله ی مورد بحث آن ، مشروعیت عزاداری سالار شهیدان ، تاریخچه و سیره ی معصومین در عزاداریها و نگاهی به شیوه های معاصر عزاداری اباعبدالله ( علیه السلام) و شناخت آفات و صدماتی که بر پیکره آن وارد شده، می باشد. هدف پژوهش ، افزایش میزان اطلاعات و آگاهی و محکم کردن بنیه ی اعتقادی پژوهشگر و سایر افرادی که از آن استفاده می کنند است، تا با پشتوانه ای قوی و مستدل ، از عزاداری به عنوان یکی از ارکان حفظ و بقاء تشیع و مهم ترین مصداق اصل « تولی و تبری» دفاع کرده و از مورد تهاجم واقع شدن و ورود شبهات و صدمات به آن ، توسط دشمنان و یا افراد بی اطلاع ، تا حدودی پیشگیری شود. به این موضوع از منظر اسلام ( قرآن و سیره ی معصومین) و با دیدگاهی روایی ، تاریخی و اجتماعی توجه شده است. در این پایان نامه ابتدا به بیان مشروعیت عزاداری از ناحیه ی اسلام و تبیین این مشروعیت با دلایلی از قرآن کریم و سیره عملی معصومین ( علیهم السلام) ، و ذکر نمونه های عملی عزاداری پیامبران گرامی اسلام ( صلی الله علیه و آله وسلم) برای عزیزان خود و تأکیدات سایر ائمه اطهار ( علیهم السلام) به برپایی این مجالس، پرداخته شده است و سپس با دیدگاهی روایی و تاریخی به سیره ی پیامبران الهی و معصومین ( علیهم السلام)، تاریخچه و تحولات عزاداری اباعبدالله ( علیه السلام) و تغییراتی که در طی سالیان داشته ، مورد بررسی قرار گرفته است؛ آنگاه با بیان تاریخ رسمیت یافتن و علنی شدن این مراسم و ذکر شیوه های معاصر عزاداری برای آن حضرت ، مانند شیوه های قدیمی و سنتی عزاداری و شیوه های جدید آن مثل عزاداری با آهنگ و سبک های جدید ، همراه با رویکردی اجتماعی ادامه یافته است. و در نهایت با توجه به آسیب ها و صدماتی که از ناحیه ی دشمنان و حتی خود افراد عادی بر عزاداری وارد می شود و حساسیت این مسئله ، به آسیب شناسی عزاداری پرداخته شده است و با بررسی این آسیب ها و ذکر انواع و اقسام آنها و تحقیق پیرامون انواع انحرافات عزاداریهای امروزی از سیره ائمه اطهار ( علیهم السلام) و بیان حد و مرز شرعی عزاداری و ایراد راهکارهایی برای مقابله با این صدمات ، نیز بیان وظائف تک تک افراد جامعه در قبال جلوگیری از این آسیب ها ، به پایان رسیده است . منابع مورد استفاده ، شامل موارد زیر می باشد: قرآن. کتب تفسیری مانند : « تفسیر المیزان» علامه محمد حسین طباطبائی، « التبیان فی تفسیر القرآن» ، شیخ طوسی و... کتب تاریخی مانند : « المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم» ابن الجوزی ، «تاریخ تشیع در ایران» رسول جعفریان و ... کتب رجال و سیره : « الارشاد» شیخ مفید ، «عیون اخبار الرضا» شیخ صدوق، « الغدیر» علامه امینی و... کتبی که در رابطه با زندگانی امام حسین ( علیه السلام) ، سخنان و اصحاب ایشان، واقعه ی عاشورا و مسائل پیرامون عزاداری می باشند: «نفس المهموم» عباس قمی، « لهوف» سید بن طاووس، «چکامه هایی در شیوه های عزاداری» احمد خاتمی ، «آسیب شناسی آیین عزاداری» ابراهیم ابراهیمی و... . نیز با مراجعه و استفاده از سایتهای مختلف اینترنتی مانند سایت های ضد اسلام، سایت های دفاتر مراجع عظام و... و دیسکها فشرده ی مربوط به مجالس عزاداری و حضور در هیئات مذهبی و بررسی میدانی فعالیتهای عزاداری در جامعه ی کنونی، این پژوهش تکمیل گردیده است. نتایج حاصله از این تحقیق و فرضیه هایی که در آن به اثبات رسیده است ، بدین شرح است: عزاداری برای سیدالشهداء ،نه تنها دارای مشروعیت از دیدگاه قرآن و سیره ی معصومین است، بلکه دارای پیشینه و و پشتوانه ی قوی می باشد که بقای اسلام و تشیع ، در گرو آن است و قدمت آن به تاریخ خلقت جهان آفرینش باز می گردد و همواره مورد تأکیدات فراوان از ناحیه ی معصومین قرار گرفته است. عزاداری دارای حدود شرعی مشخصی می باشد و در طول تاریخ ، روند تکاملی خاصی به خود گرفته است به گونه ای که امروزه شیوه های جدیدی از آن رواج یافته که گاه در تضاد با اسلام می باشد لذا بدلیل اینکه، عزاداری همواره از ناحیه ی دشمنان اسلام و تشیع ، به خصوص فرقه ی ضاله ی وهابیت ، و سایر افراد مغرض یا بی اطلاع ، مورد تهاجم و صدمه قرار می گیرد ، آسیب شناسی آن امروزه ، یکی از ضروریات تشیع است و بر همه ی شیعیان لازم می باشد. این پژوهش به اعتبار نوع و هدف « بنیادی» ، به اعتبار موضوع « دینی » و به اعتبار ماهیت « تاریخی و توصیفی تحلیلی» است. روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی می باشد. واژگان کلیدی: عزا ( عزّی تعزیه) ، عزاداری ، سوگواری، امام، امام حسین(علیه السلام) سیره آسیب آسیب شناسی.

این تحقیق در چهار بخش ارائه گردید، که هر بخش آن به موضوعی راجع به حضرت پرداخته است. بخش اول: در بخش اول که اختصاص به کلیات دارد و شامل مقدمه، بیان مسأله، و سپس ضرورت و اهداف آن، پیشینه موضوع، تعریف مفاهیم سیره و اخلاق مطرح گردید. بخش دوم: در این بخش ابتداء مسأله ولادت حضرت، چگونگی نامگذاری، القاب و کنیه، انجام مراسم و سنتهای مذهبی، در مورد دوران کودکی ایشان و ذکاوت حضرت در این دوران، هشت سال همراه جد بزرگوار و مادر عزیزشان بودند. شاهد رحلت جدّشان، و مسائل و مشکلات بعد از رحلت ایشان که برای مادر عزیزشان و پدرشان به وجود می آید. مسأله سقیفه بنی ساعده و به خلافت رسیدن ابوبکر، و سپس تشکیل شورا و به خلافت رسیدن عمر و بعد از او به خلافت رسیدن عثمان، و بالاخره بعد از 25 سال خانه نشینی پدرشان، شاهد به خلافت رسیدن رسمی پدر از سوی مردم و بیعت با ایشان هستند. همچنین شاهد به شهادت رسیدن پدرشان از سوی ابن ملجم مرادی، و بالاخره قصاص قاتل پدر توسط امام حسن ( ع). بخش سوم: این بخش که از به امامت رسیدن حضرت تا شهادت ایشان را شامل می شود. در این بخش مسأله امامت، به امامت رسیدن حضرت و نصوص وارده بر امامت ایشان مورد بررسی قرار می گیرد. بیعت مردم با حضرت و سخنرانی حضرت در شب شهادت پدر بزرگوارشان، و سپس مشکل آفرینی های معاویه و آماده شدن برای جنگ و سپس بی وفایی یاران و اختلاف یاران حضرت و بالاخره قبول صلح از طرف حضرت از سر ناچاری و سپردن خلافت به طور موقت به معاویه. سپس حضرت به طرف سرزمین جدّشان هجرت می کنند و در آنجا اقداماتی را انجام می دهند. و بالاخره به خاطر بیعت نکردن با معاویه برای پسرش یزید، معاویه کینه حضرت را به دل گرفته و نقشه مسموم کردن ایشان را همراه مروان حکم می کشد و برای این کار جعده همسر حضرت انتخاب می شود. به او وعده داده می شود که به همسری یزید درآید و صد هزار درهم به او بدهند. او مأموریت خویش را انجام می دهد و حضرت را مسموم می کند، حضرت به شهادت می رسند، ولی معاویه به وعده خویش عمل نمی کند. همچنین در این بخش همسران و فرزندان حضرت همراه مادرانشان بیان گردید و به مسأله اتهام ازدواج های حضرت و فلسفه ازدواج های ایشان پرداخته شد. در بخش چهارم: فضایل و ویژگی های فردی و اجتماعی حضرت قرار دارد. که شامل: علم، زهد و تقوا، تواضع و فروتنی حضرت، بخشش ها و انعام های حضرت، عبادت و اخلاص، بهداشت، داوری حضرت، و مسائلی از این دسته پرداخته شده است. در پایان تحقیق نیز خلاصه ای از تمام بخش ها ارائه گردید.

موضوع پژوهش حاضر سیره امنیتی و اطلاعاتی رسول خدا (ص) می باشد. بدون شک مهمترین وظیفه هر حکومتی تامین امنیت است به گونه ای که می توان گفت که تشکیل حکومت برای ایجاد امنیت است. زیرا در سایه امنیت است که فعالیت های جامعه اعم از سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و غیره انجام می پذیرد. از سوی دیگر، کسب اخبار و اطلاعات از فعالیت دشمنان و گروه های رقیب و مراقبت از کارگراذان حکومتی شرطاساسی تامین امنیت می یاشد.لذا با نگاهی به حکومت رسول الله (ص)به عنوان یک حکومت دینی این سوال مطرح می شود که تامین امنییت چه جایگاهی در سیره حکومتی رسول خدا(ص)داشت ،آن حضرت (ص) چه رویکردهای جهت این هدف اتخاذ می کردند در پاسخ،فرضیه ای مطرح شد مبنی بر این که تامین امنیت از مهم ترین دغدغه های حکومت رسول خدا(ص)بود که با شیوه نرم افزاری و سخت افزاری تامین می گشت ،این پژوهش در سه فصل این فرضیه را مورد بررسی قرار می دهد فصل اول در باره چار چوپ نظری پژوهش می باشدکه پس از مقدمه و تعریف امنیت به مباحثی همچون ابعاد گفتمانی امنیت ،ابزارهای تامین امنیت ،ابعاد موضوعی امنیت، مرجع امنیت و در آخر نگاهی به رویکردهای مختلف امنیتی دارد،فصل دوم در سه گفتار به بررسی سیره امنیتی رسول خدا (ص)می پردازد ،گفتار اول ،امنیت از منظر قرانو رسول خدا (ص)،که شامل :آیات و روایات نبوی (ص)در این زمینه ،گفتار دوم ،رسول خدا (ص) وشیوه سخت افزاری تامین امنیت ،که شامل :به کار گیری نیروی نظامی،اقدامات انتظامیومباحث مربوط به هر کدام و گفتار سوم :رسول خدا (ص) و شیوه نرم افزاری تامین امنیت ،که شامل:دیپلماسی ،انعقاد پیمان های سیاسی ،حقوق اقلیتها،هویت سلزی،اخلاق تیک و اندیشه ومشی سیاسیرسول خدا (ص)می باشد فصل سوم به سیره اطلاعاتی رسول خدا(ص)می پردازد .هر چند این بحث در ضمن گفتار دوم قرار دارد اما به دلیل موضوع پژوهش ،جداگانه در این فصل آورده شده است که در ضمن دو گفتار آمده است گفتار اول:اطلاعات و جایگاه آندر قرآن و کلام رسول خدا (ص)،که شامل:تعریف اطلاعات و آیات و روایات نبوی (ص)دراین رمینه ،گفتار دوم :اقدامات اطلاعاتیرسو خدا(ص)که شامل:قلنرو فعالیت های اطلاعاتی،گرد آورریاطلاعات با شیوه های گوناگون ،،سیستم حفاظت ،عملیات مخفی و مباحث مربوط به هر کدام می پردازد.در پاپپان این پژوهش نتیجه می گیرد که رسول خدا(ص)هر چند برای شیوه تامین امنییت سخت افزاری اهمبت بسیاری قائل بودندو از پیشرفته ترین وسائل و بهترین و دقیق ترین شیوه ها در امور نظامی،انتظامی و اطلاعاتی بهره بردند اما آن حضرت (ص)توجه بیشتری به به شیوه تامین امنیت نرم افزاری داشتند، زیرا کار آمدی ابعاد سخت افرازی امنیت در گرو تحقق امنیت نرم افزاری می باشد. واژگان کلیدی: سیره، رسول خدا (ص)، امنیت، اطلاعات.

این تحقیق بر آن است که با ذکر نمودن علت و اهداف جنگ های پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) این قافله سالار بشریت، از فلسفه جنگیدن آزادی خواهان صلح طلب انقلاب و این مدافعان آب و خاک این سرزمین دفاع شود تا به این نتیجه برسیم که ما بدون علت و بدون هدف و مهمتر از همه بودن رهبر و مجوز دست به این کار نزده ایم. در این تحقیق برای رسیدن به علل بروز جنگ های پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و اهداف آن ابتدا جهاد را از دیدگاه قرآن ، حمایت وبرخی اندیشمندان معرفی کرده ایم تا ثابت کنیم که جنگ های الهی بدون مجوز نبوده است وگفتار معصومین ( علیهم السلام ) نیز این موضوع را تأکید می کند و از همه مهمتر اینکه جنگ های الهی در پی رسیدن به اهداف مشخصی صورت می گرفته است . بنابراین در قسمت بررسی مهمترین جنگ های پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) سعی شده از کتب قدیمی و معتبر استفاده شود تا این جنگ ها به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد . و در قسمت علل بروز جنگ ها و اهداف آن از کتاب های مهم جهاد و نویسندگان معتبر و شناخته شده استفاده شده است . پس از بررسی این موارد متوجه می شویم که علت این جنگ ها یا به دلیل نقض عهد ازطرف دشمن ، یا به دلیل دفاع یا به دلیل برداشتن موانع حکومت اسلامی و پیشرفت دین حق در راه رساندن ندای الهی به گوش جهانیان بوده است و هدف آن بر قراری حکومت اسلامی و روح توحید در جهان بوده است . این تحقیق شامل چهار بخش می شود که : 1- قسمت اول : کلیات شامل تعریف و تبیین موضوع ، اهداف و سوالات تحقیق می شود . 2- بخش اول : جهاد را از دیدگاه قرآن ، روایت و برخی از اندیشمندان مورد بررسی قرار داده ایم . 3- بخش دوم : بررسی مهمترین جنگ هایی که پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) در آنها شرکت داشته اند مانند غزوه بدر ، غزوه احد و غزوه خندق . 4- بخش سوم : در ابتدا انواع جهاد را گفتهو پس از بررسی موانع حکومت به بررسی مهمترین علت های جنگ پرداخته ایم . 5- بخش چهارم : در این بخش پس از بررسی رسالت جهانی اسلام به ذکر مهمترین هدف هایی که از جهاد پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) دنبال می کنند را بیان می کنیم . در جمع آوری بخش اول و دوم از کتب نسبتاً قدیمی و منابع دست اول رباعی استفاده شده و در مورد بخش سوم و چهارم از کتب مهم جهاد و نویسندگان معتبر کمک گرفته شده تا مجموعه ای مورد قبول ارائه گردد که نتیجه اصلی همانا روشن شدن علل بروز جنگ ها پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و اهداف آن بوده است که در بخش سوم و چهارم آمده است . در قسمت کلیات چند واژه کلیدی همچون جهاد ، حرب ( جنگ ) و غزوه در کتب معتبر لغت از آنها تعریف به عمل آمده است .

سیاست در نگاه علی(ع) تدبیر امور جامعه به منظور برآورده شدن حقوق انسانی مردم با استفاده از ابزارهای مشروع می باشد. سیره سیاسی مولا نشانگر راه روشن حکومت داری است. ایشان با نگاه ژرفی که برگرفته از سرچشمه زلال وحی و قوانین ارزشمند انسانی بود؛ در سیاست های خود به هر آنچه که موجب آسایش، آرامش و کمال انسان است؛ توجه داشته و بر مبنای آن عمل می کرد. در قانون اساسی حکومت ایشان مسائلی چون، برقراری عدالت و حقیقت ایجاد امنیت در همه ابعادش، تأمین نیازهای اقتصادی جامعه، احترام به انسان و تعلیم و تربیت آن، رفاه و آسایش عمومی، قانونگرایی، جهاد با شورشیان و راه و روش برخورد صحیح با مجرمان و خلافکاران، در رأس وظایف دولت قرار داشت. مولا هدف خویش را از پذیرش حکومت احقاق حق و ابطال باطل معرفی می نماید.در پاسخ به ابن عباس هنگامی که گفت : کفش [ کهنه شما] هیچ قیمتی ندارد، فرمود : « به خدا سوگند، این کفش کهنه بی ارزش از حکومت بر شما نزد من محبوبتر است؛ مگر این که حقی را بر پا دارم یا باطلی را رفع نمایم». ایشان بیش از هر چیز به دنبال اجرای عدالت بود زیرا معتقد بود که عدالت، هر چیزی را در جایگاه واقعی خودش قرار می دهد و به دیگران نیز سفارش به عدالت پیشگی می کرد. در فرمانش به مالک آمده است« بر تو باد به قسط و عدالت در مورد دوست و دشمن...». آری، او اسوه کامل عدالت بود. همان گوهر کمیایی که بشر از ابتدای آفرینش تا امروز و همه عمر تاریخ به دنبال آن بوده و هست.

موضوع تحقیق در مورد فرهنگ جنگ و جهاد در سیره نبوی است. هدف از انجام این تحقیق آن است که با بررسی علل و انگیزه جنگهای پیامبر(ص) و استخراج احکام و اصول حاکم بر آنها بتوان به شبهات بی پایه و اساس دشمنان مبنی بر خشونت طلب بودن پیامبر(ص) پاسخ مناسب داد و مشخص نمود که جنگ و جهاد در فرهنگ اسلامی چه هدفی را تعقیب می کند. این تحقیق مشتمل بر 1 بخش کلیات و 3 بخش دیگر است. در بخش کلیات طرح تحقیق بیان شده است. در بخش اول به مفهوم شناسی واژه های فرهنگ و جهاد پرداخته شده و مشتمل بر 3 فصل است. در فصل اول مفهوم فرهنگ و فرهنگ سازی بررسی شده است. فصل دوم به واژه جهاد در لغت و اصطلاح و مفهوم جهاد معنوی و اهمیت آن می پردازد و فصل سوم اقسام جهاد در اسلام را بیان می کند. بخش دوم بیان جنگ در عصر نبوی می باشد و مشتمل بر 3 فصل است : فصل اول : به بیان جنگ در یهود ، مسیحیت و جاهلیت می چردازد. فصل دوم : خلاصه ای از جنگ های پیامبر(ص) بیان شده است. بخش سوم : به بیان آئین کارزار در اسلام پرداخته و شامل 3 فصل است. فصل اول ، اصول کلی جنگ در اسلام را ذکر می کند. در فصل دوم برخی از مباحث معنوی اسلام در زمینه جنگ آورده شده استو در فصل سوم احکام جنگ در اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. منابع مورد استفاده در این تحقیق ، کتاب های تاریخی و فقهی و حقوقی است. این تحقیق ، یک تحقیق بنیادی است که براساس روش کتابخانه ای نگاشته شده است. نتیجه این تحقیق آنست که دین مبین اسلام اساسا به دنبال جنگ و خشونت نیست، بلکه حتی از بروز جنگ و خونریزی جلوگیری می کند، روش پیامبر اکرم ( ص) برای گسترش اسلام تبلیغ و تبیین اصول و ارزشهای الهی بوده است و جنگ و جهاد به عنوان آخرین اهرم برای نجات مظلومان و البته تحت شرایط خاصیکه مبتنی بر اصول عالیه انسانی است در دین اسلام مورد توجه قرار گرفته است. هدف از جنگ های پیامبر کسب قدرت و سلطه بیشتر نبوده، بلکه اعتلای کلمه توحید و بسط عدالت سرلوحه تمام اقدامات پیامبر گرامی اسلام ( ص) بوده است. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از : فرهنگ، جنگ ، جهاد، سیره، نبوی، احکام، صلح

موضوع پایان نامه، «سیمای شخصیتی حضرت محمّد(صلی الله علیه وآله وسلم)» است. پرسش اصلی این است که علایم شخصیتی حضرت در قرآن چیست. برای پاسخ به این پرسش آن را به سه سؤال فرعی ذیل تقسیم می کنیم: أ. سیمای فردی حضرت; ب. سیمای اجتماعی; ج. فضایل و مناقب حضرت در قرآن. در پاسخ به پرسش اوّل، نام های حضرت در قرآن، صفات وی اعمّ از صفاتی که خدای متعالی به آن ها متّصفش کرده و صفاتی که از حضرت نفی کرده و نیز صفاتی را که مشرکان به آن بزرگوار نسبت داده اند و خداوند از حضرتش سلب کرده است، ذکر کرده ایم. مؤدّب بودن رسول(صلی الله علیه وآله وسلم) به آداب الهی، ذکر مراتب والای اخلاق حضرت، اهتمام شدید او به اظهار عبودیت و انجام اعمال عبادی طاقت فرسا، زهد واقعی و شجاعت و شهامت در میدان جهاد را برای بیان سیمای فردی حضرت با استناد به آیات آورده ایم.در پاسخ به پرسش دوم، گونه های رفتاری پیامبر گرامی را با خانواده، مؤمنان، مشرکان و کافران، و با اهل کتاب و با منافقان متذکّر شده ایم.در پاسخ به پرسش سوم، مبعوث شدن حضرت به رسالت، عدم محدودیت قلمرو رسالت او از حیث مکان و زمان و اشخاص، اهداف رسالت، نحوه تلقّی وحی، قدرت اعجاز و ذکر دو معجزه اش، «قرآن» و «شقّ القمر» که در قرآن ذکر شده اند، دارا بودن نیروی عصمت به لطف الهی و این که معصوم به طور مستقیم با واقعیت های عینی ارتباط دارد، عنصر تدریج در تبلیغ پیامبر با استفاده از حکمت، موعظه و جدال احسن با به کار گرفتن روش های خاصّ تبلیغی در محورهای اصول دین، فروع دین، اخلاق و تقوا، وجوب اطاعت حضرت بر همگان چه در ناحیه احکام تشریعی و چه احکام حکومتی و این که ثمره اطاعت آن گرامی، دارا شدن کمالات وجودی، و ثمره عدم اطاعت از دست دادن کمالات وجودی است، دارا بودن مقام شفاعت و مقام های عالی وجودی بسیار که از جمله آن ها تعظیم و تکریم الهی از حضرت و امان بودن برای امّت، آگاه بودن از واقع امور و توانایی پرسش از پیامبران گذشته، فضل عظیم خدا بر حضرت و رسیدن به معراج و سیر کردن در آسمان ها تا رسیدن به مقام «قاب قوسین او ادنی»، دارا بودن بسیاری از فضایل انبیای الهی بدون در خواست از خدای متعالی، و مشمول امدادهای غیبی خدا قرار گرفتن را ذکر کرده، و در کنار پاسخ به این پرسش ها به مناسبت به پاسخ پرسش های دیگر و پاسخ اشکالات پرداخته ایم.

این تحقیق در چهار فصل ارائه گردیده و هر فصل به موضوعی خاص راجع به حضرت رضا ( ع) پرداخته است. قسمت اول: اختصاص به کلیات دارد و شامل مقدمه بیان مسأله و سپس ضرورت و اهداف تحقیق و پیشینه موضوع و در انتها ء تعریف مفاهیم سیره و اخلاق مطرح گردیده است. بخش اول که گذری بر زندگی حضرت رضا ( ع) و شامل دو فصل می باشد. فصل اول: از ولادت تا امامت حضرت را در پی دارد و شامل قسمتهایی از قبیل جریان ولادت حضرت ، نام گذاری ایشان، القاب و کنیه ها و سیمای حضر ت می باشد و سپس دوران کودکی و جوانی حضرت و بعد تعداد همسر و فرزندان ایشان را مورد بررسی قرار می دهد. فصل دوم: این فصل که از امامت رسیدن حضرت، نصوص وارده بر امامت ایشان می باشد و سپس خط مشی حضرت در برابر حکومتها از جمله حکومت هارون و مأمون و در پایان شهادت حضرت را مورد بررسی قرار داده است. بخش دوم: سیره اخلاقی امام رضا(ع) از لحاظ فردی و اجتماعی که خود شامل سه فصل می باشد. فصل اول: سیره فردی حضرت رضا(ع) فضایل والایی از قبیل ادب حضرت ،تواضع ، احسان و بخشش ، میهمان نوازی، عفو و گذشت، همسان زیستی، با محرومان و ساده زیستی حضرت و حالات معنوی و شخصیت علمی ایشان مورد بررسی قرار داده است. فصل دوم: که شامل سیره اجتماعی حضرت می باشد؛ شامل رفتار ایشان با همنوعان ؛ کمک به تهی دستان و مقروضان و گرفتاران و همچنین مشارکت حضرت را در مراسم تشییع جنازه مؤمنان و دعای ایشان در حق شیعیان و بعد رفتار حضرت را نسبت به شعراء دانشمندان و خادمان و همچنین رفتار ایشان را نسبت به خانواده از جمله برادرشان زیدالنار و عمویشان محمد جعفر و سپس رفتار ایشان را نسبت به همسر و فرزند بزرگوارشان مورد بررسی قرار داده است. فصل سوم که به گوشه ای از ارشادها و توصیه های گهربار حضرت اشاره شده است و شامل دو قسمت می باشد. قسمت اول: ارشادهای معنوی اصحاب قسمت دوم: ارشاد از طریق معجزه و کرامت کلید واژه: امام رضا(ع) سیره اخلاقی- سیاسی- اجتماعی- ارشاد- توصیه حضرت رضا(ع).

تشیع چیزی جز اسلام راستین نیست که امام خمینی از آن به اسلام ناب محمدی تعبیر می کند و مؤسس آن ، صاحب شریعت، محمد مصطفی ( ص) است. در عصر امویان، اسم تشیع مورد بی مهری حاکمان و متولیان سیاسی جامعه قرار می گرفت و بر شیعیان ستم بسیار روا می شد. نهضت بزرگ عباسیان در بستر تشیع به وقوع پیوست و آنان با عنوان کردن مظلومیت خاندان پیامبر، امویان را واژگون کردند. سیاست های عباسیان که عبارت بود از دور ساختن علویان از میدان سیاست و بیعت آن ها با علویان _ که چیزی جز خدعه نبود _ ؛ نتوانست هدفهائی را که قصد کرده بودن و آرزوی نیل به آن ها را داشتند؛ برایشان تأمین کند و نتایج به کار بردن چنین سیاست هائی ، پیش از آنکه متوجه دشمنان ایشان و به ویژه عموزادگان علوی آنان شود؛ گریبانگیر خود عباسیان شده و کارشان را تباه ساخته بود. در این تحقیق به هریک از خلفای عباسی معاصر امام رضا(ع) اشاره شده و وضعیت شیعیان و دوستداران اهل بیت ( ع) درآن زمان ، ترسیم شده است. فجایعی که هارون نسبت به شیعیان انجام داد و قتل و ظلم و زورگویی که او در راه بدست آوردن قدرت به راه انداخت؛ بسیار وحشیانه و به دور از انسانیت و منطق بود. اما در دوران مأمون که خود در برابر ارباب کلام، آشکارا دم از ولای اهل بیت می زد؛ شیعه نشاط و جنبشی کسب کرده و علنا حب و ولای خاندان پیامبر اکرم(ص) را اظهار نموده و مقام والایی در میان مردم بهم رساندند. دوران امامت امام رضا(ع) در عصر مأمون ، دارای پیچیدگی و مشکلات زیادی بود و مأمون برای اینکه بتواند در امر حکومت به پیروزی برسد؛ دست به اقداماتی می زد که یکی از آن ها دادن منصب ولایتعهدی به امام ( ع) می باشد. اما همانطور که در بخش سوم به آن اشاره می شود، امام از هیچ کوششی برای خنثی کردن اقدامات مأمون و فهماندن حقیقت به مردم فرو گذار نکرد. در فصل دیگری از این تحقیق به وضعیت شیعیان در دوران امام رضا(ع) پرداخته شده است.شرایط فرهنگی آن عصر ، محروم بودن علویان از حقوق مشروع خود، روحیه تعرضی شیعیان، تحرک آن ها ، زندگی آن ها و موضع دستگاه و .. مورد بررسی قرار می گیرد. در قسمتی دیگر، به قیامها و شورش های شیعی، مناطقی که قیام ها در آن برپا شده، همچنین زمان و موقعیت قیام ها، پرداخته ایم. در ادامه این تحقیق در رابطه با شخصیت امام رضا(ع)، حکمرانان زمان، فرقه های انحرافی شیعه و گروه های الحادی و منحرف در زمان ایشان بحث شده است. همچنین به برخی از یاران و راویان حدیث امام رضا(ع) و مشاهیر و فقهای عصر امام اشره شده است. منابعی که در نوشتن این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته ، منابع تاریخی است. به همین منظور ما تلاش کردیم به منابع اصیل تاریخی رجوع کنیم که اکثر آن ها توسط دانشمندان متعهد و مورد اعتماد نوشته شده است. اما متأسفانه در پاره ای از موارد برخی از مورخین در نوشتن، تعصب به خرج داده اند و حقایق تاریخی را آنطور که می بایست به گوش همگان برسانند؛ بیان نکرده اند.

موضوع این تحقیق، سیره ی امام محمّد باقر علیه السلام می باشد. انسان بدون اُسوه و اُلگو، راه به سوی کمال نخواهد برد، پس به شناخت سیره ی انسانهای کمال یافته ای چون امام محمّد باقر علیه السلام نیاز دارد. باقر العلوم علیه السلام ، پنجمین امام شیعیان، در سال 57 هجری متولد گشت و پس از شهادت پدر گرامی اش، با نصّ پیامبر اکرم 6 به امامت منصوب گشت و در مدت قریب به 20 سال امامت خویش، با ملاحظه ی شرایط فرهنگی و سیاسی زمان خود توانست با تأسیس دانشگاهی عظیم و تربیت شاگردانی بسیار، تحوّلی شگرف در تمدّن اسلامی بوجود آورد. مبارزات روشنگرانه و فکری امام علیه السلام ، سلامت فرهنگی اسلام را تا قیامت تضمین نمود. ایشان در سال 114 هجری قمری با توطئه ی هشام به شهادت رسید. نوشتار حاضر، با هدف بازشناسی سیره ی آن امام همام علیه السلام ، در پنج بخش، با استفاده از منابع روایی، تفسیری و اختصاصی آن حضرت و با روش بنیادی، کتابخانه ای، که هر یک از چند فصل تشکیل شده است، تقدیم خوانندگان می گردد. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از سیره، شیعه، امام، باقر، اخلاق