جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یثرب که پس از هجرت رسول اکرم (ص) مدینه النبی نام گرفت، یکی از سه شهر حجاز است که در تحولات سیاسی، اجتماعی، دینی و تاریخی اسلام و جزیره العرب مهم ترین نقش و تاثیر را داشته است. با آنکه اسلام از مکه پدید آمد، اما در آنجا استقرار پیدا نکرد و به دلیل زمینه ها و اوضاع و شرایط خاص یثرب در این شهر مستقر شد. در این پژوهش زمینه ها و شرایط و عوامل جغرافیایی، معیشتی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی یثرب مقارن ظهور اسلام که مقدمات هجرت مسلمانان را سبب ساز گردید مورد بررسی قرار گرفته است.

در این تحقیق که با موضوع « شخصیت شناسی یاران امام حسین ( علیه السلام) گردآورده شده، نگارنده با معرفی چهره های مؤثر در قیام حسینی ( افرادی اعم از زن و مرد هاشمی و غیر هاشمی) و تبیین برخی ویژگیهای رفتاری و خصایص معنوی ایشان در پی ارائه ی شناختی کلی پیرامون شخصیت والای آن فرزانگان می باشد. همچنین سعی شده تا زندگینامه ی برخی از یاران امام حسین ( علیه السلام) به طور خاص، مورد بررسی قرار گیرد. اهداف دیگری که در این راستا مدّ نظر قرار گرفته اند، عبارتند از: دریافت بارزترین ویژگی اخلاقی و رفتاری ایشان، قرار دادن ایشان به عنوان الگویی برای منتظران امام زمان ( عج) احیاء و تثیبیت برخی اصول و مبانی دینی اخلاقی، که در ایشان وجود داشته است؛ مانند توجه به ارزش ها و ضدارزشهای دینی، پرداختن به معروف ( و امر نمودن به آن) و خودداری از منکر ( و نهی نمودن از آن)، حمایت از مقام ولایت و ... . سپاهیان هاشمی امام حسین ( علیه السلام) که جزو خویشاوندان حضرت به شمار می رفتند و رابطه ی قبیله ای با هم داشتند؛ اما سپاهیان غیر هاشمی اباعبدالله ( علیه السلام) عمدتاً جنگجویانی از قبایل یمنی بودند و طیف دیگر ایشان، از قبایل « نزاری» می شدند. صولت و مردانگی ایشان به حدی بود که دشمن زبون را به اعتراف و عجز نشاند. رابطه و تعامل آنها با امام، آکنده از مهر و عطوفت و علایق پاک انسانی بود که در رفتار و گفتار هر یک، به نوعی متجلی گشت و صحنه کربلا را پر از جلوه گری ایثار و ولایت پذیری نمود. آنها به راستی از مصادیق عظمای ولایت مداری هستند که مزیّن به صفاتی چون: ورع، حسن خلق، خضوع، ثبات قدم، مواسات، غیرت دینی و ... می باشند. متخلق شدن به این رفتار و صفات معنوی، برای افراد در عصر هر امامی که باشند، می تواند ایشان را نیز در زمره ی آنها که به فوز عظیم دست یافته اند، قرار دهد. کلیدواژه ها: شخصیت، شناخت، یاران، هاشمی، غیر هاشمی، امام، امام حسین ( علیه السلام)، نهضت، حماسه، عاشورا

فصل نخست این پژوهش به معرفی اجمالی جامعه شناسی دین می پردازد که در حقیقت مقدمه ای است جهت ورود به مباحث اصلی. در فصل دوم ضمن طرح ضرورت ارائه تعریف از دین، ابتدا تعریفی از دین آمده، سپس تعاریفی که شریعتی مطرح کرده مورد نقد قرارگرفته است. در فصل سوم ضمن مشخص کردن ویژگیهای ایدئولوژی و به چالش کشیدن بخشی از ادبیات جامعه شناختی بحث دین به مثابه ایدئولوژی را در آثار شریعتی مورد بررسی قرار داده است. فصل چهارم نیز تحت عنوان دین و دنیوی شدن به تشریح ابعاد گوناگون و زمینه های ساختاری فرایند دنیوی شدن نظر داشته و دیدگاههای شریعتی را درباره این پدیده نقد کرده است. فصل پایانی هم نظرات شریعتی را درباره کارکردهای اجتماعی دین و علل اجتماعی تشکیل فرق شیعی به اجمال مورد بررسی قرار داده است.

مراسم عاشورای حسینی یکی از عناصر خرده نظام دینی است که برگزاری آن در فرهنگ کشور ما قدمتی بیش از 1070 سال دارد. بررسی کارکردهای اجتماعی این مراسم در شرایط کنونی هدف پژوهش حاضر است. تبیین تئوریک سؤال پژوهش از نظریه های مکتب کارکرد گرایی و از نظریات پارسونز و دورکیم استفاده شده است. جمعیت آماری در این تحقیق شرکت کنندگان در مراسم عاشورا می باشند. 120 نفر شرکت کنندة در مراسم عاشورا از 10 روستای لاریجان حجم نمونة این تحقیق را تشکیل می دهند. فرضیه این تحقیق بررسی رابطه بین میزان شرکت با شاخص هایی مانند میزان حضور، کیفیت حضور و متغیر کمک (کمک کردن و نکردن) و پیامدهای مراسم عاشورا (متغیر وابسته) می باشد. در آزمون این فرضیات آمارهای d سامرز و تست من ویتنی استفاده شده است. نتیجة به دست آمده نشان می دهد علی رغم اینکه مراسم عاشورا کارکدهای اجتماعی مورد پژوهش در این تحقیق که عبارتند از: انسجام اجتماعی، پیوند بین نسلی، الگو پذیری، کنترل اجتماعی و تجدید حیات اجتماعی (تفریح اجتماعی) را دارا می باشد، ولی این متغیرها از میزان شرکت در مراسم با شاخصهای فوق تبعیت نمی کنند. بنابراین فرضیات این تحقیق اثبات نشده است.

زن به خاطر ارزش و کرامتی که دارد باید محفوظ بماند و خود را به حراج نگذارد و در بازار سوداگران شهوت خود را به بهای چند نگاه و لبخند نفروشد، و حجاب در اسلام یک وظیفه ای است که بر عهده زن نهاده شده است و لی بی حجابی و برهنگی سبب تحریک دائم مردان مخصوصا جوانان می شود، تحریکی که سبب کوفتگی اعصاب آنها و گاه سرچشمه امراض روانی نیز می گردد. در این تحقیق که پیش روی شما می باشد در بخش های مختلف از جمله ابتدا در مورد اهداف و کلیات تحقیق صحبت شده و در بخش دوم ما در صدد آن بوده ایم که بتوانیم ابتدا مفهوم حجاب را بطور روشن بیان نموده و در مورد بد حجابی و بی حجابی توضیح داده ایم که فرق بین این مسائل روشن گردد و در بخش سوم ریشه ها و عوامل از جمله عوامل فردی مانند تکبر، مدپرستی، حقارت، حرص و طمع و ... و در جنبه اجتماعی تبلیغات استعماری دشمنان، بی غیرتی برخی مردان، بی توجهی خانواده ها و ... اشاره کرد که به طور مفصل به آن ها پرداخته و توضیح داده ایم. و همچنین آثار سوء این معضل اجتماعی را بیان کرده که می توان به برخی از آنها از جمله سقوط و تباهی شخصیت، بیماری های جسمی و روانی، کاهش جذابیت زن و ... اشاره کرد که در متن تحقیق به طور روشن و کامل بدانها پرداخته و توضیحاتی پیرامون آنها داده ایم و در پایان نیز به شبهاتی در زمینه حجاب پاسخ داده شده است که امید است، این تحقیق بتواند آثار مثبت و خوبی برای افراد جامعه داشته و همچنین در حل این مسئله نیز کمک شایانی بنماید.

این تحقیق بر اساس تحقیق میدانی ( field work) و روش کتابخانه ای صورت گرفته است. گوهرشاد آغا یکی از زنان نیکوکار دوران خود بود که به سبب علاقه ای که به ائمه و اهل بیت علیهم السلام داشت اقدام به بنای مسجدی بزرگ در جوار مرقد امام رضا ( ع) نمود. وی در سال 780 ه.ق به دنیا آمد و در سال 861 ه. ق در سن 81 سالگی در عهد سلطنت ابوسعید میرزا به خاطر رقابتهایی که بعد از مرگ شوهرش شاهرخ پیش آمد کشته شد. بنای مسجد گوهرشاد در سال 821 ه.ق اتفاق افتاد و دوازده سال به طول انجامید. وی علاوه بر این بنا، ابنیه خیریه دیگری نظیر مدرسه؛ خانقاه و مسجد در هرات از خود به جای گذاشته است. سبک معماری دوره ایلخانان مستقیما از سبک معماری دوره سلجوقی اقتباس شده است و همه نقشه ها و مصالح و سبک و روش ساختانی را از آن دوره کسب نموده است و لیکن تفاوتهایی بین این دو دوره دیده می شود از جمله اینکه در ساختمانهای دوره ایلخانی به ظرافت اشکال اهمیت زیادی داده می شده و ایوانها باریکتر و مرتفع تر از دیوانهای دوره سلجوقی شده است. در این دوره ساختمانهای دینی از قبیل مساجد، مدارس، زیارتگاهها و مقبره ها بر بناهای غیر دینی رجحان داده شده و این نشانه کامیابی اقتصادی آن دوران می باشد. در مسجد مذکور ایوانها، طاقها، محراب، منبر و گلدسته ها و ... به بهترین نحو در دوران خود ساخته شده اند که به جزئیات هر یک از جمله کتیبه های موجودی در این مسجد در این تحقیق پرداخته شده است.