جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اصلاح و تهذیب نفس و سازندگی روحی، اخلاقی انسان در تأمین سعادت دنیوی و اخروی او در زمینه های مختلف از جمله زمینه های روحی- روانی- اجتماعی، اقتصادی و یا مدارج علمی و مانند آن نقشی به سزا و بس تعیین کننده دارد. اخلاق خوب در مرحله اول شیرینی و گوارایی زندگی است برای خود انسان و بعد برای کسانی که با او زندگی می کنند و یا در برخورد و ارتباط با او هستد، یعنی شخصی که در زندگی خوش برخورد است و گشاده رو و خوش سخن، با گذشت و با انصاف و امین و حکیم و بردبار و متواضع و مانند آن، ابتدا خود از زندگی و رفتار و برخوردهای خود احساس آرامش و شادابی می کند و شیرینی زندگی را درمی یابد، بعد دیگران که در ارتباط با او بوده و با او زندگی می کنند. در مقابل اخلاق بد، زشت و تندو غیر انسانی و الهی اول مایه عذاب روح و روان و جان خود ماست و بعد دیگران، یعنی دوستان و نزدیکان و هر که در برخورد و ارتباط با ماست. اخلاق بد ابتدا روح و روان ما را خرد کرده و می شکند، بعد دیگران را عذاب می دهد و به دنبال آن تن و جسم نیز خرد شده و درهم می شکند و فرسوده و پیر می شود گویا 10-20 سال پیر شده ایم و همچنین انواع بیماری ها در تن و جان ما رسوخ کرده و ما را از پا در می آورد. کسی که اخلاق زشت داشته باشد، دوست و رفیق از او می گریزندو تنها رهایش می کنند. از طرف دیگر اخلاق خوب، برخورد گشاده و سخن خوب و خوش، باگذشت و بردباری، امانت و انصاف و... باعث جذب دوستی ها، محبت ها، علاقه ها می شود و هم باعث تضمین و تثبیت این دوستی ها از طرف نزدیکان و دوستان و همکاران و بالاخره این همه وسیله ی جذب خشنودی ولطف و محبت الهی می گردد.

موضوع تحقیق حاضر « زهرای مرضیه علیها السلام الگوی کامل تربیتی ، اخلاقی برای زنان» می باشد. زنان در زندگی مدرن امروزی برای رسیدن به حقیقت، نیازمند پیروی از الگوی مناسب هستند که در نوع خود بی نظیر و از خطا مصون باشد. فاطمه زهرا ( س) به دلیل معصوم بودنشان الگویی قابل اعتماد هستند سیره اخلاقی و تربیتی ایشان می تواند بر روح ها حاکم گردد و عقاید و تفکرات حضرت بدون هیچ مشکلی در همه ی زمان ها قابل اجرا می باشد . هدف از این تحقیق بدست آوردن یک نگرش جدید نسبت به زهرای مرضیه ( س) برای زنان امروزی و از بین بردن این ذهنیت نادرست است، که حضرت ( س) به دلیل ویژگی های خاص ملکوتی شان قابل الگوبرداری نیستند و دیگر اینکه زنان مسلمان ( آنان که به حضرت ارادت می ورزند) بتوانند خود را به الگوبرداری صحیح از جای جای زندگی حضرت و عمل کردن ملزم کنند. این تحقیق از پنج بخش تشکیل شده و اولین بخش آن به آغاز آفرینش تا ولادت فاطمه زهرا ( س) اختصاص دارد که در فصل اول از اصالت وجود فاطمه زهرا ( س) و نظر بزرگان درباره ی عظمت حضرت سخن به میان آمده است. بخش دوم درباره ی ویژگی های اعتقادی حضرت است که شامل سه فصل خداشناسی، معادشناسی و عبادت فاطمه زهرا ( س) می باشد. در ادامه در بخش سوم به ویژگی های اخلاقی رفتاری حضرت اشاره نمودیم که مشتمل بر سه فصل است فصل اول ویژگی های شخصیتی حضرت و فصل دوم خصوصیات اخلاقی و فصل سوم ویژگی های علمی است. در بخش چهارم این تحقیق به خصال خانوادگی فاطمه زهرا ( س) اشاره شده است در فصل اول آن رفتار با والدین و فصل دوم ازدواج حضرت، به دنبال آن فصل سوم همسرداری حضرت و در آخر رفتار ایشان با فرزندان آورده شده است. در آخرین بخش این اثر به فاطمه و حضور زن در جامعه اشاره نمودیم؛ عنوان فصل اول حجاب سبب حضور؛ فصل دوم حضور زن در اجتماع بوده و در آخر حضور زن در جهاد را مورد بررسی قرار داده ایم و برای دست یافتن به اهداف والای تحقیق خود تلاش نمودیم تا حد امکان از مطالبی صحیح و از منابع دست اول در زمینه های اخلاقی ، تاریخی، روایی و تفسیری استفاده نماییم. به عنوان نمونه کتابهای حدیثی شیعه نظیر: اصول کافی، فروع کافی، وسایل الشیعه، علل الشرایع، کنز العمال. و منابع حدیثی سنی: مانند مسند احمد حنبل، صحیح مسلم و بخاری، سنن ابن داوود، سنن ابن ماجه و نیز کتابهای اخلاقی ای چون: محجه البیضاء و لئالی الاخبار و مکارم الاخلاق استفاده گردیده است. کتابهای تاریخی المنتظم، سیره ابن هشام، تاریخ یعقوبی و نیز صافی، فرات کوفی ، مجمع البیان و المیزان کتابهای تفسیری این مجموعه است. از جمله کتبی که به بررسی زندگی حضرت زهرا ( س) به طور مستقیم اشاره نمودند می توان به دلایل الامامه، کنز العمال، عوالم العلوم ،مسند فاطمه زهرا ( س) از جلال الدین سیوطی اشاره نمود. روش تحقیق به اعتبار هدف توسعه ای و کاربردی به اعتبار موضوع، دینی و تاریخی است. و بر اساس راهکارها کتابخانه ای و موردی، و به اعتبار موضوع از نوع دینی است. روش جمع آوری اطلاعات: کتابخانه ای و از طریق فیش برداری می باشد. در ادامه با توجه به این مطلب که انسان در زندگی خویش نمی تواند بی نیاز از الگو باشد و بدون وجود آن امکان منحرف شدن از راه حقیقی به سوی تکامل بسیار است، و هر کسی نیز نمی تواند به عنوان الگوی راستین انسان قرار گیرد، و انسان باید همواره به دنبال بهترین الگوها برای هدایت خویش باشد و پس از یافتن آن، به پیروی از الگوی خویش همت گمارد. قصد ما از انتخاب این موضوع آن بوده است که حضرت زهرا ( س) را به عنوان الگوی کامل و جامع معرفی نمائیم که نه تنها الگوی زنان عصر خویش بوده بلکه الگوی زنان در تمام اعصار و مکان ها نیز می باشد. و روایات و احادیث معتبر بر این امر صحت می گذارند. اما به جهت تفاوت های فراوانی که عصر زندگی حضرت زهرا ( س) با عصر حاضر دارد، لازم آمد که به تطبیق سیره و عملکردهای ایشان با مسائل موجود در عصر و جامعه ی امروز بپردازیم، تحقیق حاضر، گوشه ای از تلاش ما برای هدایت زنان عصر امروز به عملکرد صحیح در موقعیت های مختلف زندگی و بهبود شیوه ی زندگی شان می باشد. در پایان این تحقیق، به نتایج ارزنده و مطلوبی دست یافته است. امید است که مورد رضای خداوند متعال قرار گیرد. واژگان کلیدی: حضرت زهرا ( س) – الگو – خصال – تربیت – اخلاق – زنان – عصر حاضر.

این پژوهش نخست به بیان کلیات، مفاهیم، جایگاه و اهمیت علم و سپس به تبیین جایگاه و ارزش عمل و رفتار در تربیت اسلامی و همچنین بررسی مباحثی همچون: اهمیت عمل، ماندگاری آن، ارتباط بین عامل و نتیجة عمل، اوصاف و ویژگی های عمل، نقش ایمان و عمل در تربیت و اوصاف و ویژگی های مؤمن و عمل صالح پرداخته است. همچنین نقش و تأثیر علم بر عمل و نقش و تأثیر عمل بر عالم مورد بررسی قرار گرفته است؛ البته نمی توان نقش سایر عوامل را در تربیت اسلامی نادیده گرفت؛ ولی وابستگی علم و عمل نسبت به یکدیگر در تربیت اسلامی و تأثیرگذاری متقابل آن دو از اهمیت زیادی برخوردار است.

مسئله دعا و آثار تربیتی آن یکی از سرمایه های بسیار ارزنده و از حقایق مسلم اسلام و قرآن می باشد که نقش بسیار مهمی را در زندگی ایفاء می کند. هدفی که از تدوین این موضوع می توان گرفت این است که بتوان از دعا بهترین بهره را جست و با توجه به آثار تربیتی که در بحث دعا نهفته شده ، در زندگی اجتماعی و فردی و در برخورد با مسائل مادی و معنوی موثر واقع گردد و اینکه گامی در جهت اعتماد به نفس ، خودباوری ، ایجاد نور امید و تقوی و در انتها رسیدن به سعادت و کمال نهایی که همان قرب الهی است برداشته باشیم . مطالب این تحقیق پیرامون بحث دعا ، حقیقت و مفهوم دعا ، جایگاه دعا در ادیان الهی و غیر الهی و آثار تربیتی دعا می باشد که این اثر از جایگاه ارزشمندی برخوردار است بطوریکه می توان به آثاری همچون شناخت خداوند و پیامبران ، شناخت خود ، تهذیب نفس ، سعه صدر ، نابود کننده شیطان و بازگشت به سوی خداوند به وسیله توبه و ... اشاره نمود . که از منابع تفسیری ، کتب لغوی ، اعتقادی ، و اخلاقی استفاده شده است . و از آنجا که در این تحقیق سعی شده است به درک حکمت و فلسفه دعا و کشف حقایق از آیات و روایات ائمه ( علیهم السلام ) پرداخته شده می توان گفت روش تحقیق بنیادی و توصیفی است . و اینکه به جایگاه دعا در ادیان الهی و غیر الهی پرداخته تحقیق تاریخی می باشد . وبا توجه به اینکه از کتابهای مختلف در این زمینه استفاده شده است می توان گفت روش جمع آوری مطالب روش کتابخانه ای است . ترویج و تبلیغ فرهنگ دینی ، به ویژه اسلام و تقویت پیوند انسان به وسیله داروهای معنوی و دینی به ویژه دعا و نیایش ، می تواند انسان ناآشنا را به خدا آشنا کند و آن را از تنهایی و مشکلات ناگوار اجتماعی و روانی نجات دهد و پایه های اعتقادی اهل دعا را نیز مستحکم کند . که در سایه دعا و نیایش ، استعدادهای روحی و نیروهای ملکوتی پرورش می یابد و با شناخت حقیقی ، تبدیل به یک موجود برتر ، و اینکه به مقام شامخ الهی که همان کمال واقعی است برسد . کلید واژه های این تحقیق پایانی عبارتند از : دعا ، داعی ، مدعو ، تربیت ، مضطر

خانواده با پیمان ازدواج پایه گذاری می شود و این زوج مهمترین و اساسی ترین نهاد اجتماعی را تشکیل می دهد. هر قدر روابط میان همسران بهتر و سالمتر باشد زندگی شیرین و جامعه ای سالم تر خواهیم داشت و لازمه این سلامت و استحکام روابط، آشنایی هر یک با حقوق فرد مقابل و رعایت آن و از طرفی گذشت و ایثار در خانواده است و از همه مهمتر سلامت جسمی و روحی و روانی و اخلاقی هر یک است روشن است که مجموعه قواعد الزام آور شرعی که بر کردار و رفتارانسان ها حکومت می کند یک طرفه نیست یعنی با اثبات هر حقی برای یک طرف تکلیفی هم برای فرد مقابل اثبات می شود. پس برای داشتن روابط سالم در خانواده لازم است که هر یک از این دو رکن اساسی خانواده یعنی زن و شوهر به وظایف خود عمل کنند و این وظایف می تواند از قبیل احترام متقابل، محبت و عشق، اعتماد و خوش بینی، ایمان و تقوا و... باشد. و اما حقوق مختص به زن که تکلیفی را بر عهده مرد می گذارد شامل دو بخش حقوق اقتصادی و حقوق عاطفی است که حقوق اقتصادی شامل مواردی از قبیل مهریه، نفقه، ارث و حقوق عاطفی نیز شامل مواردی از قبیل آرایش و رعایت نظافت، احترام، عدالت، سخاوتمندی، حق همخوابگی، تفریح و مواردی دیگر می باشد. و در راستای این مباحث مساله ای که ممکن است سوال برانگیز و شاید به ظاهر متناقض با حقوق زن باشد مساله تعدد زوجات است که این مطلب هم با کمی دقت در فلسفه آن و آثار و پیامدهای پذیرفتن و یا نقض آن درجوامع بشری برای ما قابل قبول می شود. از جمله کلید واژه های مهم به کار رفته در تحقیق: حق ، تکلیف ، زوج ، زوجه و حقوق زنان می باشد.

موضوعی که در مورد آن تحقیق شده است، حقیقت ریا می باشد که در آن به بررسی واژه ریا و حقیقت ریا، انواع ریا، مراتب و درجات ریا، عوامل ریا و آثارآن ودر آخر به راه های درمان ریا پرداخته شده است. اما ریا یکی از صفات زشت و وسوسه های شیطانی است که به معنای انجام دادن کار نیک برای نشان دادن به دیگران است و به شرک نزدیکتر است و اهدافی که این تحقیق به دنبال دارد عبارتند از: شناخت رذیله ریا و منشاء وآثار ریا کاری و تلاش برای از بین بردن این پدیده زشت و ناپسند اخلاقی و افزایش آگاهی مردم نسبت به اخلاص. در این تحقیق از منابعی همچون قرآن کریم وکتب روایی مثل نهج البلاغه، بحارالانوار، اصول کافی و کتب اعتقادی و اجتماعی و اخلاقی استفاده شده است. روش تحقیق دراین پایان نامه توصیفی کتابخانه ای بوده است که با استفاده از فیش برداری به جمع آوری مطالب پرداخته شده است. نتایجی که از این تحقیق به دست آمده از این قرار است: ریا به معنای انجام دادن کار نیک برای نشان دادن به دیگران است و به شرکت نزدیک تر است، از زمان خلقت حضرت آدم مردم گرفتار حقیقت ریا بوده اند، آثار و پیامدهای زیانباری را به دنبال دارد وازجمله عوامل وآثار شهرت، ریاست دوستی با شیطان و ... است. برای از بین بردن این خصلت ناپسند باید اخلاص ، توکل ، یقین و... ودر کل تقوا افراد تقویت شود. در پایان با این مضمون که خداوند تنها معبود و مقصود کائنات و بشرمی باشدو انسان باید برای رسیدن به کمال و سعادت مطلوب خود به انگیزه پاک و بی شائبه فقط به اوبیندیشد و این به معنای سلامت و سعادت فرد ونهایتاً جامعه می باشد خاتمه می یابد. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از: ریا ،شرک ،سمعه، اخلاص.

موضوع تحقیق رفتار شناسی امام خمینی ( ره) است. هدف تحقیق معرفی الگوهای کامل در جامعه ی امروزی که جوانان به دنبال الگوهای کامل هستند و نمی دانند از چه کسانی پیروی کنند و چه مسیری را طی کنند، لذا برآن شدم که به معرفی کسی بپردازم که وجودی قابل لمس تر و درک تر برای جوانان داشته باشد و رفتارهایی ذکر شود که زمینه ی تقلید و الگوبرداری را در جوانان بوجود آورده و شوق و اشتیاق را در ایشان ایجاد کند. تا حدی در پژوهش ها و کتاب هایی که قبلا به چاپ رسیده در مورد این الگوی کامل – امام خمینی – به بررسی بعضی رفتارها وو اخلاقیات ایشان پرداخته شده اما در فالب خاطره و خیلی جزئی و اغلب این کتب تک بعدی بوده و به یک بعد از اخلاقیات امام ( ره) پرداخته اند، اما در این تحقیق سعی شده به طور خلاصه به تمام ابعاد فردی – اجتماعی – سیاسی زندگی امام پرداخته شود و بعضی رفتارهایی که در میان مردم بیشتر رایج است را به عنوان الگو و عملکرد درست نشان دهد. این تحقیق با توجه به نوع هدف توسعه ای می باشد و موضوع آن اخلاقی است. فعالیت انجام شده در روند تحقیق کتابخانه ای است، که با فیش برداری از اسناد و مدارک معتبر و موجود در کتابخانه ها به توصیف آن در سه فصل پرداخته می شود. در فصل اول ویژگی های فردی – عبادی و خانوادگی امام مدنظر است. که در قسمت فردی به نظم، حسن خلق، ورزش، بهداشت، شجاعت و هنرمندی امام و همچنین ویژگی های معنوی ایشان مانند خدامحوری ، حق پذیری ، شرح صدر، اطمینان و آرامش و توکل پرداخته می شود. فصل دوم به ویژگی های سیاسی – اجتماعی امام ( ره) از قبیل توجه به زندگی سیاسی امام از کودکی تا رهبری و معرفی امام به عنوان بزرگ ترین منادی مشارکت در سیاست مثبت و همچنین به بیان شجاعت و قاطعیت امام در برابر بیگانگان و دشمنان می پردازد. در قسمت اجتماعی ، جلوه های مدیریتی، مردم شناسی و مردم داری امام وشیوه های برخورد ایشان با بزرگان ، علما و مخالفان ... مدنظر می باشد. در فصل سوم ، به توضیح کوتاهی از الگو و الگوی کامل و همچنین ویژگی های آن و انواع الگوگیری و اهمیت و عوامل مؤثر بر شخصیت اسوه ها و ملاک های شناخت اسوه های مثبت و منفی پرداخته می شود. از جمع بندی مطالب چنین به دست می آید که : مهم ترین و قاطع ترین عامل مؤثر در شخصیت الگوها اختیار و اراده است. از طرفی گذشت تاریخ اثبات کرده که انتخاب الگو و اسوه در بنای شخصیت انسان و پیشرفت تمدن نقش بسزایی دارد که نباید آن را نادیده گرفت. چرا که اسوه های مطلوب و برجسته عامل تحرک انسان ها به سوی کمالو تعالی هستند و امام به عنوان تالی تلو معصوم(ع) بهترین الگوی عصر حاضر، برای تمام کسانی است که می خواهند راه کمال را بپیمایند. واژه های کلیدی تحقیق عبارتند از : 1- رفتار. 2- رفتار شناسی. 3- الگو. 4- اسوه. 5- امام. 6- امام خمینی(ره).

آشنا شدن بیشتر با حقوقی که همسران در قبال یکدیگر دارند و وظایفی که در اثر این حقوق برای هر یک از زوجین به وجود می آید، لازم و ضروری است. اساس سخن این است که زنی که تن به ازدواج داده است به صورت غیر مستقیم استقلال و بخشی از آزادی خود را از دست داده و ناگزیر است ضوابطی را در این رابطه رعایت کند. این از خصوصیات زندگی انسان است که می تواند تحت هر شرایطی خود را با وضع فردی که همدم و شریک زندگی اوست، تطابق دهد. این امر در اسلام مورد تأیید و توصیه است، به ویژه در مواردی که این تطابق، موجب گرمی کانون خانواده و موافق با ضوابط شرعی باشد. زن و مرد به طور ذاتی محتاج یکدیگر آفریده شده اند و همین احتیاج است که آن ها را به سوی یکدیگر سوق داده و در کنار هم به آرامش و سکون می رساند. دین اسلام همانند سایر ادیان الهی برای تداوم این آرامش و سکون علاوه بر دستورهای اخلاقی، وظایف متقابلی را برای هر یک از زوجین در زندگی خانوادگی در نظر گرفته است. مرد بر زن در قرآن و روایات حقوقی دارد از جمله این که از شوهرش اطاعت کند و نیازهای جنسی او را بر آورده سازد و عفّت خود و شوهر را حفظ کند و بدون اجازه در اموال شوهر تصرف نکند و ... زن نیز بر مرد در قرآن و روایات حقوقی دارد از جمله این که لوازم زندگی و خوارک و پوشاک او را تهیّه کند، به همسر خود احترام بگذارد و خود را برای همسرش نظیف و پاکیزه داشته باشد، با او خوشرفتار باشد و ... هم چنین در قانون مدنی نیز وظایفی برای هر یک از زوجین مطرح شده از جمله اینکه شوهر باید نفقه ی زن را بپردازد و در مقابل زن نیز در برابر شوهر باید تمکین داشته باشد و مهریّه نیز از جمله حقوق زن است که بر عهده ی شوهر می باشد. کلید واژه های این تحقیق عبارتند از: «حقوق»، « وظایف»، « زوج».

در این تحقیق به بررسی مهمترین علل و عوامل سقوط معنوی انسان ، با توجه به آیات و روایات و نهج البلاغه می پردازیم . هدف از آن شناخت عوامل دور کننده ی انسان از مسیر کمال و صراط مستقیم و آگاهی از مهمترین این عوامل است؛ همچنین رسیدن به راه ها و روش هایی که بتوان با به کار گیری آن ها به مبارزه با این عوامل پرداخت و مانع از پیشروی آنها در وجود انسان شد . با توجه به این که این عامل های سقوط بسیار زیاد هستند ؛ از جمله ؛ شیطان ، تعلقات دنیایی و حب نسبت به آنها ، حب ذات ، غفلت و فراموشی ، هوا و هوس نفس ، همنشینان بد و ناباب ، انجام گناه ، ترک دستورات و احکام الهی و ... ، در اینجا به بررسی با اهمیت ترین آنها و در واقع عوامل ریشه ای آن یعنی دنیا ، شیطان و هوای نفس می پردازیم ؛ و مهمترین راه های مبارزه با آن ها را بیان می کنیم . برای نوشتن این تحقیق سعی شده از منابع دست اول حدیثی و تفسیری و کتب اخلاقی فیش براری شود . مطالب این تحقیق بر اساس سه عامل در سه بخش تنظیم شده ؛ با توجه به شدت نفوذ این سه عامل در روح انسان و قدرت انسان در مبارزه با آنها و خروج آنها از وجودش که به ترتیب حب دنیا نفوذش کمتر و خروجش از دل راحت تر و شیطان در مرحله ی بعدی ولی هوای نفس شدتش بیشتر و خروجش بسیار سخت تر است . سعی شده در هر بخش به سه مطلب پرداخته شود؛ ابتدا شناخت خود عامل، سپس آگاهی از منشاء و راه های مبتلا شدن انسان به آن و در آخر راه هایی برای رهایی از آن . بخش اوّل ، معنای دنیا و ویژگی های دنیا و اهل آن و آثار و آفات حب دنیا و راه های مبارزه با آن پرداخته شده است . بخش دوّم ، شیطان است که در آن مطالبی پیرامون معنا و ماهیت شیطان و حدود تسلط او، راه های نفوذ شیطان به دل آدمی، آثار تبعیت از او و راه های مبارزه با این دشمن بزرگ بیان شده است . بخش سوّم ، هوای نفس است که در این بخش نیز به بیان معنای نفس و روح و انواع آن ،آثار تبعیت از هواهای نفسانی و راه های مبارزه با این دشمن درون پرداخته شده است . در پایان این بحث به این نتیجه رسیدیم که حب دنیا و شیطان به عنوان دو عامل بیرونی و هوای نفس به عنوان عامل درونی عوامل اصلی سقوط انسان هستند ؛ و در این میان حب دنیا و هوای نفس عامل و ابزار کار شیطان برای سقوط انسان بوده و در واقع این سه عامل با هم تعامل دارند و همدیگر را در سقوط انسان یاری می کنند . کلید واژگان در این تحقیق : عوامل ، سقوط ، انسان ، دنیا ، حب دنیا ، ابلیس ، شیطان ، نفس و هوای نفس است . کلمات کلیدی: عوامل سقوط انسان دنیا حب دنیا ابلیس شیطان نفس هوای نفس

با استعانت ذات اقدس الهی نوشتاری با نام « اخلاق و عرفان اسلامی» گردآوری شد. این نوشتار به بررسی ارتباط بین دو مقوله ی اخلاق و عرفان در محدوده ی دین مبین اسلام پرداخته و برای برآورده شدن این حاجت از جمع آراء و نظرات ائمه ی اطهار ( عَلَیهم السّلام)، علما و عرفای اسلامی استفاده شده است. نبودن اطلاعاتی منسجم در پیوند اخلاق وعرفان، کشف ارتباط بین اخلاق و عرفان و چگونگی ورود اخلاق به حوزه ی عرفان، روشن شدن نقاط ابهام در پیوستگی دو علم اخلاق و عرفان و مشخص نمودن نقطه ی شروع در تهذیب و تطهیر نفس برای جلوگیری از سردرگمی طالبان کسب کمالات عالیه در کتب اخلاقی و عرفانی، از جمله علل اهمیت و ضرورت این پژوهش بوده اند. مجموعه ی حاضر در سه بخش گردآوری شده که در بخش اول؛ اخلاق شامل: فلسفه ی اخلاق، مبانی و آموزه های بنیادین اخلاقی و طریق تهذیبی که علم اخلاق پیش گرفته، راه اعتدال قوا و تنظیم اخلاق با اصول انسان شناسی می باشد. در بخش دوم؛ عرفان، که در آن فلسفه و مبانی و آموزه های بنیادین عرفانی گردآوری شده است. آنچه در قسمت های ذکر شده بیان شد، علاوه بر پاسخ دهی به پرسش های اساسی که در ذهن افراد در رابطه ی با هر یک از این علوم ایجاد می شوند، به عنوان مقدمه برای برقراری صحیح ارتباط بین این دو مقوله لازم می نمود. در مورد هر یک از این علوم سعی شده است مهمترین مسایل مربوط به آن بررسی شود تا بتواند اطلاعاتی منسجم از هر دو علم برای خواننده حاصل آورد. سپس در بخش آخر با معرفی عرفان با نام اخلاق خاص به بررسی تفاوت های اساسی بین اخلاق و عرفان پرداخته شده که در این بخش خواننده می تواند با این مسایل آشنا شود: عناصر و اصول خاص عرفان ( اخلاق خاص)، طریقه ی عرفان در تهذیب نفس، نقش تجربه ها و اصول عرفانی در اخلاق و در قسمت عرفان در سیمای اخلاق با اهم عناصری از عرفان که می توانند مبنای اخلاق پسندیده واقع شوند، و اخلاق عارفانه شامل: جلوه هایی از اخلاق عارفان، اخلاقی که عرفا و متصوفه مروج آن بوده اند و اخلاق عارفان از دیدگاه مولای متقین حضرت علی ( عَلَیهِ السَّلام) آشنا شود و در قسمت عرفان و سیره ی معصومین ( عَلَیهم السَّلام) ؛ پیامبر اکرم ( صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلهِ وَسَلَّم) به عنوان مؤسس عرفان اسلامی و حضرت علی ( عَلَیهِ السَّلام) به عنوان بزرگ مؤسس عرفان شیعی معرفی شده اند و اقدامات عرفان گسترانه ی هر کدام از این بزرگان، رابطه ی عرفان اسلامی و شیعی، پیامبر اکرم ( صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلهِ وَسَلَّم) و رسیدگی به حالات و دغدغه های اصحاب، معرفی تربیت یافتگان هر یک از این بزرگواران وساری بودن عرفان شیعی نزد باقی ائمه ( عَلَیهِ السَّلام) از مطالبی است که در این بخش به آن پرداخته شده است. در پایان معرفی عارفانی چون: امام خمینی ( رضوان الله تعالی علیه) و استاد علامه طباطبایی ( رحمه الله علیه) به عنوان مظاهر انسان واصل، در عصر حاضر لازم می نمود، تا روشن شود عرفان و رسیدن به شناخت و شهود قلبی باری تعال، در عصر حاضر نیز امری دست نیافتنی و دور از انتظار نبوده و نخواهد بود. تدوین این رساله با روش کتابخانه ای و تحقیق و مطالعه در کتب فلسفی و اخلاقی وعرفانی بوده که سعی شده در نهایت صداقت و امانت و بدون مخدوش ساختن اندیشه ی اصلی افراد به تلخیص و تلفیق یافته ها با ساده ترین ساختار ممکن پرداخته شود. از نتایج حاصله از این تحقیق می توان این موارد را برشمرد: 1.اخلاق عام، پایه و مبنای عرفان ( اخلاق خاص) است. 2.نمی توان بدون ملزم شدن به رعایت اخلاقیات عام، وارد حیطه ی عرفان شد. 3.عرفان، نوعی اخلاق است ولی به صورت متعالی تر، که ازآن می توان به اخلاق خاص یاد کرد. و نتایج دیگری که بسیار گسترده اند و از مطالعه ی هر قسمت در باب مقایسه ی اخلاق یا عرفان با دیگر مقوله ها، یا مطالعه ی تفاوت ها، برای خواننده، با اندک تأمل به راحتی حاصل می شوند. کلید واژه ها: اخلاق، عرفان، نفس، تهذیب، شهود، علم حصولی، علم حضوری، حب