جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله در هشت فصل تنظیم شده است. در فصل نخست عنوان تحت عنوان کلیات به بررسی مفهوم دو واژه اسراف و تبذیر در لغت و تفسیر پرداخته شده است. در فصل دوم حکم تحریف اسراف در منابع چهار گانه (کتاب، سنت، عقل واجماع) مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم پیامدهای سوء اسراف در زندگی فردی و اجتماعی آورده شده است. در فصل چهارم شناخت شیوه صحیح مصرف از دیدگاه اسلام بررسی شده است. در فصل پنجم اقسام و مصادیق اسراف در زندگی فردی و اجتماعی آورده شده است. در فصل ششم به ریشه یابی عواملی که موجب پیدایش اسراف در فرد و اجتماع می شود پرداخته شده است( عوامل فرهنگی، اقتصادی، روانی، اجتمای). در فصل هفتم اسراف در امورخیر و در فصل هشتم مبارزه با اسراف و تبذیر آورده شده است.

چکیده: تردیدها و شبهات مطرح نسبت به مشارکت اجتماعی زنان و ارائه آرای افراطی و تفریطی در این زمینه، نشانه فقدان همگرایی و وفاق در اندیشه و عمل کسانی است که همگی به نحوی مدعی التزام به اندیشه دینی هستند. یافتن نگره متعادل و مبتنی بر اصول اخلاقی دین، برای حضور و فعالیت اجتماعی زنان، اساسی ترین مسئله این پژوهش است. در این پژوهش، بررسی دقیق، تحلیل و استنتاج از متون دینی، با عنایت به ملاحظات ضروری استفاده از احادیث از یکسو و ملاحظات ویژه در مواجهه با احادیث زنان از سوی دیگر، ضمن توجه به اقتضائات جوامع انسانی معاصر، زمینه مناسب و قابل اعتمادی برای ارائه یک مدل دینی متعادل در این موضوع فراهم آورده است. با عنایت به شمول اصل مسئولیت پذیری انسانی بر زنان و گستره قلمرو مسئولیت های ضروری آنان در عرصه اجتماع مستند به شواهد مسلم فقهی نمی توان در اصل جواز حضور و فعالیت اجتماعی زنان تردید کرد؛ اما این حضور مشروع، مشروط به دو شرط می تواند در قالبی مطلوب از منظر دین، مورد عرضه و دفاع قرار گیرد: اول رعایت اصول اخلاق اجتماعی از ناحیه زنان که شامل رعایت حیاء، هماهنگی فعالیت های اجتماعی آنان با مسئولیت های خانوادگی و ملاحظه تناسب فعالیت های ایشان با ویژگی های جنسیتی شان است و دوم رعایت ملاحظاتی از سوی دیگران در خانواده و جامعه نظیر توسعه امنیت، عرضه قوانین کارآمد و تحقق موقعیت مطلوب خانوادگی. فراهم آمدن این دو دسته عوامل و شرایط، بستر مساعد، ایمن و اخلاقی برای مشارکت اجتماعی زنان فراهم آورده، الگوی آرمانی از حضور زن مسلمان در روند فعالیت های مؤثر اجتماعی عرضه می کند

آن چه پیامبران- از آدم تا خاتم- انجام داده اند، مبارزه با فساد و سپس ایجاد اصلاحات در سطح جامعه بوده است. کسی که در صدد اصلاح گری است، باید کاستی ها، کژی های در جامعه را به درستی شناسایی، رتبه بندی و اولویت سنجی کند، چرا که شناخت درد، نیمی از درمان است تا آلودگی ها، ناهنجاری ها، بیماری ها و آسیب های اجتماعی به طور واضح معلوم نباشد، درمان هم به شایستگی انجام نخواهد گرفت. تمام عمر پیامر عظیم الشأن اسلام (ص) صرف این شد که به هر نحوی، با قرآن، احادیث، مواعظ و عمل اصلاحات را در جامعه پیاده کند. حتی ز مانی که در میدان جنگ شمشیر می زد، هدفی جز اصلاح امّت را مدّنظر نداشت. بعثت پیامبر که یک حرکت اصلاحی بزرگ بود با سامان دادن به زندگی عرب جاهلی شروع شد و امتداد آن به زمان حاضر کشید شد. پس از قرآن، نهج البلاغه بهترین راهگشا در پیشبرد اهداف اصلاح گرایانه است، چرا که حضرت با توجه به وضع موجود به ارث رسیده از دوران خلفای پیشین، با جامعه ای روبرو بود که در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، قضایی، فرهنگی و... دچار مشکل شده و نیاز شدید به اصلاحات احساس می شد. امام (ع) اصلاحات خود را با نقد شیوة تک تک خلفای پیشین شروع و پیامد هر یک از حرکت های ناهنجار آنان را بازگو کرد. او به عنوان مصلحی آگاه و دوراندیش، شیوة خود را از سیاست بازان جدا ساخت و اصلاح طلبی را با نقد منصفانه درهم آمیخت. در مرحله بعد به شناسایی آسیب های جامعه که خود شاهد آن ها بود پرداخت و با شناخت کافی، به سراغ راهکارهای عملی اصلاح پیش رفت. در آخرین مرحله به اقدامات ضربتی امام (ع) برمی خوریم. تصحیح بینش امّت، برکناری کارگزاران بدپیشینه، تقسیم عادلانه بیت المال، بهبود وضع بازار، مبارزة با بدعت ها، عمران و آبادانی زمین،... و در نهایت ستیز با مخالفان دین از سر راه برداشتن آنان، جزء ضروریات اصلاح شمرد، می شود که امام (ع) در تمام این صحنه ها حضور مستمر و آشکار داشته است و هم اکنون به عنوان دستورالعمل و بهترین برنامة زندگی- چه فردی و چه اجتماعی- در دسترس همگان است.

هدف از این پژوهش، بررسی اصول و مبانی بهداشت روان دراسلام و همچنین تدوین ابتدایی و اجمالی برخی مفاهیم و اصول بهداشت روانی است. تحقیق حاضر، بااساتفاده از روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن در دو بخش و مجموعا" هشت فصل تنظیم شده است.بخش اول، طی چهار فصل، کلیات و مبانی بهداشت روانی دراسلام را مورد بررسی قرار می دهد، که به ترتیب عبارتند از : کلیات مفهوم بهداشت دراسلام، ماهیت روح و روان دراسلام، مفهوم بهداشت روانی در دیدگاههای مختلف( غرب) و کلیات و مفاهیم بهداشت روانی دراسلام. بخش دوم، اختصاص به اصول تکاملی بهداشت روانی دراسلام دارد. این بخش نیز از چهار فصل تشکیل شده است . اصول ارتباط انسان با خدا، اصول ارتباط انسان باخود اصول ارتباط انسان با اجتماع و بالاخره اصول ارتباط انسان با طبیعت، مهمترین مباحث این بخش را تشکیل می دهند. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد: ‎۱) نظام روانشناسی اسلامی، یک نظام مستقل و برپایه اصالت وحی است و تنها نقاط اشتراک آن با مکاتب موجود دیگر، مشترکات لفظی است. به عبارت دیگر روانشناسی اسلامی با روانشناسی کنونی تفوات ماهوی دارد. ‎۲) مفهوم کلی بهداشت را باید در ابتدا با مساله پیشگیری مورد توجه قرار داد نه درمان.‎۳) ادعای رواشناسان مبنی بر اینکه نیاز و یا انگیزه قطعا" به رفتار می انجامد، محل تامل است. ‎۴) رابطه منطقی اسلام و بیماری روانی و یا به عبارت بهتر مسلمان و مبتلای به بیماری روانی تباین نیست، بلکه عموم و خصوص من وجه است. ‎۵) درتعریف کلی مفهوم بهداشت در اسلام، ابتدا باید به تامین نیازها و درمرحله دوم، به مساله حرکت درمسیر کمال اشاره کرد. ‎۶) باتوجهبه کیفیت انشعاب روانشناسی ازفلسفه ، باید به لزوم توجه در عدم خلط آنچه روانشناسی اسلامی نامیده می شود با آنچه علم النفس اسلامی خوانده می شود، کمال دقت را معطوف داشت. دراین زمینه نتایج نشان می دهد که هر چه ازتاریخ فلسفه گذشته به روانشناسی کنونی و تجربی نزدیکتر می شویم، مباحث تجردی جای خود رابه مباحث تجربی می دهد. ‎۷) ادعای برخی دانشمندان در مورد اینکه پیشوایان اسلام در مورد ماهیت روح بحثی نکرده اند و یااینکه این مباحث نتیجه ای نخواهد داشت و یااینکه این مطالب حاوی مضامین فلسفی نیست مورد انتقاد قرار می گیرد. ‎۸) بررسی سه واژه قرآنی روح، قلب و نفس برای دستیابی به معادلی مناسب برای مفهوم بهداشت روان، به این نتیجه ختم شده است که وجه غالب استعمال واژه روح درمورد انسان، قوه مجردی است که منتسب به ذات اقدس لایزال الهی است، در حالیکه نفس، اعتبار همان روح است از حیث تعلق و ارتباط آن با بدن و واژه قلب بیشتر به تجلیات روانی انسان مربوط می شود ‎۹) رابطه منطقی دو مفهوم سلامت و بیماری روانی، براین مبنای فلسفی که شرور را امور عدمی می دانند، ازنوه رابطه سلب و ایجاب خواهد بود( تناقض) و این دیدگاه برای کسانی که در وصف این دو مفهوم از روش سالبه ای استفاده می کنند حائز اهمیت است و ....

این رساله به دو بخش کلی تقسیم شده است: بحش اول شامل مطالبی در باب اسامی پیامبر در قرآن اولین فرزندان مهاجرین و انصار که به نام محمد موسوم شدند چه کسی پیامبر را موسوم به محمد کرد برکت و فضیلت نام محمد ارزش نام محمد در نزد علمای اسلام نام مبارک محمد در چهار سوره قرآنی فرق بین رسول و نبی اخبار حضرت مسیح از آمدن خاتم الانبیاء و معنی فارقلیط است. بخش دوم هم شامل القاب و اسامی پیامبر (ص) در قرآن می باشدمانند: منادی خاتم النبین داعی الله مصدق مذکر مدتر مزمل یس طه بینه برهان امی و... است.

بی شک، قرآن کریم مهمترین کتاب عالم هستی است که از زوایای مختلف از عصر نزول تا هم اینک مورد عنایت پژوهشگران بوده است، به نحوی که ‎امروز فهرست نویسان بخشی از کار خویش را به معرفی این آثار قرآن‎پژوهی در ده ها جلد، اختصاص داده اند. با وجود این، کتاب آسمانی را چنان طراواتی است که هر بار می توان از افقی نو بر خوان آن نشست و بهر ه‎ای چید، پرسش های قرآنی به لحاظ حجم، بخش قابل توجهی از قرآن را به خود اختصاص داده اند. بررسی ساختارهای بیانی قرآن از این حیث که «چه کسی از که، چه می پرسد؟» بسیار معنا دار جلوه می نماید. شیوه قرآن در طرح پرسش ها، موضع آن نسبت به پرسش دیگران، و اینکه خداوند دانا علی رغم دانش به تمام راز و نهان ها چرا دیگران را، از مردم عادی تا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، مورد خطاب پرسشی خود قرار می دهد، سؤالاتی است که‎این تحقیق در بیان اهمیت و یافتن پاسخی برای آنها برآمده است. حائز اهمیت بودن شیوه استفهامی‎در ایجاد گفتمان ها، جریان های فرهنگی، بیدارسازی، دعوت و ... باعث گردیده است که‎این شیوه از تخاطب امروزه مورد توجه قرار بگیرد، لذا با توجه به نظام مندی کاربرد این شیوه در قرآن کریم شایسته است که ساختار و ویژگی های این نظام شناسایی و معرفی گردد. با بررسی ساختارهای استفهامی‎قرآن مشخص می شود برخی پدیده ها همچون تکذیب نعمت های الهی(فبأی آلاء، ربکما تکذبان) بسامد قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر اگر این تکذیب مربوط به «آیات الله» شود، این شخص مکذب با 15 بار تکرار در آیات و سور مختلف قرآن تحت عنوان ستم کارترین(و من اظلم ممن کذب بآیات الله) معرفی خواهد شد. در کتابی که خداوند، پیامبر، اهل خرد و حتی گروه جنیان آن را کتاب هدایت معرفی کرده اند و به کرات بر این معنی در بیش از 25 مورد تأکید گردیده است، به کارگیری شیوه استفهامی‎در حجم گسترده بیش از 1260 مورد استفامی‎معنا داراست. امروزه دانشمندان پس از تحقیقات علمی‎دریافته اند که هر استفهام می تواند بخشی از کارکردهای زیر را داشته باشد: 1.تشویق به تفکر و تأمل، تشویق به فهم اندیشه ها، پدیده ها، روش ها، ارزشها و تأمل و کسب بینش لازم برای موضوع مورد بحث. 2.بررسی فهم، دانش و مهارت مخاطبان 3.جلب توجه مخاطب به پدیده ای از طریق برانگیختن علاقه و کنجکاوی و کمک به او در حرکت به سمت محور اصلی یک روند آموزشی، هدایتی همراه با روشنگری ابهامات احتمالی. 4.تجدید نظر، بازنگری، تقویت و تثبیت آموزه های مخاطب همراه با یادآوری رخدادهای پیشین. 5. اعمال نظم، استقرار و ثبات، مدیریت و یا اسکات مخاطبان( و یا احتمالاً مخالفان)، سوق دادن توجه ها به متن کلام پرسشگر و هشدار دادن با سازماندهی توجه ها 6. آموزش به کل مخاطبان با بهره گیری از پاسخ های ارائه شده گروهی از آنان 7.فراهم ساختن فرصتی برای اندیشیدن و ارائه پاسخ همگان با ایجاد روشی پویا و فعال در یادگیری 8.سؤال از برگزیدگان هر دو طیف متخاصم، به منظور آموزش و هشدار و برانگیختن حس قضاوت در میان دیگران 9.در عرصه وارد ساختن بی طرفان( به میدان سوق دادن افراد در حاشیه) 10.متبلورسازی اندیشه ها و اعتقادات مخاطبان 11.ایجاد فضایی برای بیان دیدگاه ها و عقاید درخصوص پدیده ای خاص. 12.برانگیختن مخاطبان به پرسش از یکدیگر و حتی دیگرانی که مخاطب سخن نخست پرسشگر نبوده اند. 13.یافتن مشکلات مانع از تکامل مراحل یک روند مطلوب. 14. بکارگیری مهارت‎های شناختی و رشد مهارت‎های فکری. 15.دعوت مخاطبان به قضاوت درباره برخی گزاره های ارائه شده پرسشگر و پاسخ‎های دیگر مخاطبان 16.فراهم‎سازی فرصت تعلیم با استمرار روند پرسش و پاسخ 17.اهمیت بخشی به دیدگاه های مخاطبان 18.بیدار‎سازی، هوشیار نمودن، عمق بخشیدن به ادارکات مخاطب و تشویق وی به حل مسأله و پرورش نیروی تصور او. 19.ارضای حس کنجکاوی پرسشگر، برطرف سازی نگرانی های وی، برقراری ارتباط او با دیگران و رساندنش به درکی عمیق تر از مساله مطرح. 20.ارائه دستورات در قالب مدیریت مخاطبان با پرسش هدفمند، تحلیلی و ...

علم اسماء و صفات الهی از جمله علوم غامض و پر اهمیت دردر الهیات می باشد که در مراحل اولیه تبیین و تفسیر آن توسط حضرت علی(ع) به بهترین و کاملترین وجه انجام گرفته و در کتاب شریف نهج البلاغه گردآوری شده است. هدف از بحث در این مسئله شناخت صحیح اسماء و صفات الهی و حد دستیابی انسان به این معرفت است که منجر به درک بهتری از باری تعالی می گردد. برای رسیدن به این هدف ابتدا به طرح، نقد و بررسی دیدگاههای مختلف پرداخته و در پایان، دیدگاه حضرت علی(ع) به عنوان دیدگاه مقبول و برتر معرفی شده است. در این رساله از منابع معتبر و اصلی استفاده شده که شامل کتب: لغت، تفسیر، حدیث، شروح نهج البلاغه و کتابهای کلامی، فلسفی، عرفانی می باشد. نتایجی که بر این بحث مترتب است عبارتند از: 1 اسم و صفت هر دو علامت و نشانه ای بر وجود خدا هستند، ولی صفت در نشانه بودنش بر وجود کلامی در خداوند نیز اشاره شده دارد. 2 صفاتی که دلالت بر تنبیه و تجسیم دارند، تأویل برده می شوند. 3 رابطه میان صفات خالق با مخلوق، اشتراک معنوی با تشکیک در مراتب می باشد. 4 عدم دسترسی عقول به کنه صفات الهی به علت عینیت صفات با ذات نا محدود است.

در این رساله بررسی تطبیقی اصل علیت بین نظریات فلاسفه اسلامی و فیزیکدانان نظریه کوانتومی در شش فصل تنظیم شده است‎۰ فصل اول به بررسی مباحث کلیات در باب علیت از دیدگاه فلاسفه و متکلمین اسلامی و فیزیکدانان معاصر و فلاسفه تاثیرگذار بر آنها در مغرب زمین از قبیل تعاریف و تبیین مفهومی و اثبات اصل علیت و نیز بحث حقیقت رابطه علی و سنخیت آن می پردازد‎۰ در فصل دوم آراء فلاسفه اسلامی در باب علیت و مسائل مربوط به آن و در نهایت تبیین کیفیت صدور بر مبنای اصل علیت بیان می شود‎۰ در فصل چهارم نظریات فلاسفه و فیزیکدانان درباره ضرورت علی بررسی شده و در دو فصل نهایی این رساله، دو مسئله مرتبط با آن بیان می شود، یکی مسئله اختیار و دیگری مسئله اعجاز که متکلمین اسلامی و فیزیکدانان معتقدند با پذیرش ضرورت، اختیار و اراده از فاعل مختار از جمله انسان سلب می شود که به بیان اشکالات وارد بر این بحث و پاسخ آنها و نظریات فلاسفه اسلامی می پردازیم‎۰ درباره معجزات نیز که آن را خارج از رابطه علی و معلولی می دانند در ابتدا به طور مختصر نظرات موافقین تنافی میان معجزه و علیت بیان شده و در نهایت در ضمن بیان نظریات فلاسفه اسلامی به برخی از نظریات پیشین پاسخ داده می شود‎۰

پایان نامه حاضر در سه فصل به بررسی موضوع می پردازد. فصل اول که با عنوان علم تفسیر است در مورد تفسیر در لغت و در اصطلاح، فرق بین تفسیر و تأویل، اهمیت تفسیر و اقسام آن بحث می کند. در فصل دوم که تحت آداب تفسیر است، آداب نفسانی و خصوصیات شخصیتی مفسر، جلوه های هنری و آداب ضروری مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در فصل سوم منابع نقلی و عقلی و منبع لغوی و زبانشناسی تفسیر مورد بررسی قرار گرفته است.

این رساله شامل ‎۶ فصل می باشد که در مقدمه و فصل اول ضمن مطح کردن پرسش های از تحقیق، فرضیه، ضرورت، پیشینه و روش تحقیق را بیان می کند از فصل دوم تا ششم مباحث زیر را مطرح و شرح می دهد ‎۲. رابطه اطاعت خدا با حقوق ‎۳. رابطه میان حق و تکلیف ‎۴. تکلیف و تکلیفمداری ‎۵. اومانیسم و اطلاعت خدا ‎۶. اطلاعت از دیدگاه اسلام