جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه با عنوان اسراف از دیدگاه قرآن و سنت است، با هدف شناخت اسراف، آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی و یافتن راه حل برای از بین بردن اسراف تنظیم شده است. در این نوشتار از کتب روایی چون، وسایل الشیعه، غرر الحکم، المستدرک و از کتب تفسیری المیزان و مجمع البیان و از کتاب هایی که با موضوع اسراف نوشته شده مانند اسراف در اسلام، اسراف بلای خانمان سوز و اسراف چرا؟ و همچنین از مجلات و روزنامه ها استفاده شده است. نتایجی که می توان از این تحقیق گرفت این است که اسراف از گناهان کبیره ای است که مرتکب آن فعل حرام انجام داده است و به او در قران وعده عذاب داده شده است. سرنوشت اسرافکاران در دنیا و آخرت وخیم است، اسرافکاران غافل در اثر گناه و پیروی از هوای نفس از رحمت خدا دور بوده و در مسیر شیاطین قرار گرفته اند و راههای هدایت را به روی خود می بندند. برای از بین بردن اسراف ابتدا باید ریشه و علت آن مورد بررسی قرار گیرد، سپس برای درمان آن باید از فرد شروع کرد و ریشه کنی بیماری اسراف در جامعه بدون درمان یکایک افراد میسر نیست، به هر مقدار که افراد یک جامعه در فکر و عمل، متحول شوند، می توان به تحول آن جامعه نیز امید داشت. هدف برتر تحقیق، نشان دادن آثار سوء اسراف بر روی فرد و جامعه و پیامد های اخروی آن در قرآن است و نیز نشان دادن اصول کاربردی اسلام می باشد، زیرا اسلام و دستورات آن در همه ادوار و دوره ها بهترین راه کارها را ارائه داده است. این تحقیق شامل این بخش ها می باشد: اسراف- بررسی اسراف در آیات و روایات، بررسی علل اسراف، آثار فردی و اجتماعی، راهکارهای مبارزه با اسراف.

در این پایان نامه ابتدا کلیاتی درباره استفهام درادبیات عرب و علم بلاغت مطرح شده است و سپس کمیت و کیفیت آیات استفهامی مورد بررسی قرار گرفته و آیات استفهامی سوره های بقره، آل عمران، نساء،کهف، مریم و سوره های جزء سی ام بررسی شده اند.آیات مورد تحقیق بر حسب انواع استفهام دسته بندی وتحلیل شده اند.

موضوع این پایان نامه « اصول تربیت فرزند در قرآن» است. اصول قرآنی تربیت، دستورالعمل هایی هستند که مبنای برنامه تربیتی قرار می گیرند و ثابت و دائمی می باشند، اما روش ها و فروع آن متناسب با شرائط و مقتضیات هر زمان و هر فرد می تواند تغییر کند. والدین اولین و اصلی ترین مربیان فرزندان خود هستند. به همین علت باید تمامی همت خویش را به کار گیرند تا فرزندی سعادتمند، تربیت کنند. والدین برای تربیت موفق، باید اصول صحیحی در اختیار داشته باشند تا راه رسیدن به سعادت حقیقی انسان را به آن ها نشان دهد. قرآن، به عنوان کتابی آسمانی که هادی بشریت به سوی کمال واقعی است، می تواند بهترین اصول را در راستای تربیت صحیح فرزند ارائه کند. آنچه که والدین باید با توجه به تربیت قرآنی، همیشه سرلوحه برنامه خویش قرار دهند؛ در نظر گرفتن اهدافی متعالی است که زندگی انسان با آن ها ارزش پیدا می کند و او را به سر منزل مقصود آفرینش می رساند. پس از تبیین اهداف تربیتی، باید دقت شود که در تربیت باید ابعاد مختلف در نظر گرفته شود و در همه زمینه ها اعم از دینی، اخلاقی و جسمی، پرورش صورت بگیرد. زیرا رشد تک بعدی، فرد را از دایره زندگی عادی و سالم خارج می کند از سوی دیگر، امور تربیتی باید ناظر بر شرایط مختلف متربی از قبیل جنس و سن هم باشد. تا برنامه تربیتی هماهنگ با مقتضیات فرد و سیر طبیعی رشد او، عملی شود. به این ترتیب پدر و مادر می توانند امیدوار باشند که فرزندی دین مدار، با نشاط و دارای هدف در زندگی به ثمر نشانند. وجه تمایز این نوشتار با دیگر کتاب ها و مقاله های مرتبط با تربیت در این است که علی رغم وجود منابع متعدد در این زمینه، کمتر نوشته ای تربیت فرزند را به صورت خاص در قرآن مورد بررسی قرار داده است و از سوی دیگر مطالب موجود در این کتاب ها، عموما تکراری هستند، حتی آیه و روایتی که به عنوان سند موضوع انتخاب شده نیز تکراری است. در حالی که در این پایان نامه سعی شده؛ دیدی جدید نسبت به مسائل تربیتی قرآنی به رشته تحریر در آید و با بررسی آیاتی که به تربیت فرزند اشاره می کند، این فرصت را برای والدین فراهم کند که با اصول تربیت در قرآن آشنا شوند و پایه های رشد فرزندان خود را بر آن بنا نهند. کلید واژه: تربیت، اصول تربیت، فرزند، قرآن، هدفمندی تربیت، روشمندی تربیت، جامعیت تربیت.

روش تربیتی اسلام، روش خاصی است که در عین حال کاملترین روش تربیتی نیز می باشد و مهمترین مشخصه آن جنبه اخلاقی و پرورش بعد معنوی انسان است. در واقع هدف تربیتی اسلام بیشتر این است که انسانی را تربیت کند که در این دنیا زندگی کند بدون اینکه کوچکترین اصطحکاک بین او و جهان هستی به وجود بیاید و به نحو کاملی بتواند از امکانات موجود استفاده کند تا بتواند آینده خود را تضمین کند، آینده ای که دیگر راه برگشتی در آن نیست و هر چه هست نتیجه تلاش انسان است. در واقع منظور از تربیت؛ بیشتر جنبه معنوی آن یعنی تزکیه نفس است. رفتن به طرف نیکی ها و آراستن نفس به آن و پاک کردن از پلیدیها و آلودگیهاست. پاک ساختن نهاد انسان از آلودگیها: «قد افلح من زکیها و قد خاب من دسیها »هر کس آن را پاک گردانید، قطعا رستگار شد. در واقع ثمره درخت تربیت میوه های پربار اخلاقیات مثبت است و هیج تعجبی ندارد که ثمره تربیت اسلامی، انسانی باشد که شایستگی جانشینی خداوند را بر روی زمین داشته باشد، چرا که تربیت اسلامی تربیتی همه جانبه است، تربیتی کامل و بی نقص، هم به فکر روح است و هم به فکر جسم، و نه آنچنان دست را بالا می گیرد که انسان از پشت بام بیفتد و نه آنچنان که انسان دچار خود کم بینی شود، نه افراط، نه تفریطی، بلکه در مسیری مطمئن و با حالتی تعادل و میانه رو، هماهنگ با ساختمان فیزیکی و روحانی انسان، هماهنگ با آن نیروها و احساسات و نگرشهایی که در فطرت انسان کار گذاشته شده است، تربیتی کامل با تمام پیش بینی ها. هدف تربیت اسلامی، در واقع پرستش خداوند است، چرا که اسلام می داند که انسان نیازبه پرستش چیزی دارد لذا این نیروی فطری را انسان را به مسیر اصلی خود هدایت می کند و انسانی را به بار می آورد که خداوند را بپرستند تا نهایتا به رستگاری و رهایی برسد. شرافت انسان یک اصل است و اصول در اسلام هیچ گاه زیر پا نهاده نمی شوند، همانطور که انسانها شریف هستند با هم برابرند و نژادها و رنگها، زبانها و لهجه ها هیچ برتر ی به یکدیگر ندارند و تنها معیار برتری در مکتب اسلام، تقوی است، انسان موجود مختار آفریده شده و اختیار او سبب شده است که قادر باشد بین راه و بی راه یکی را انتخاب کند و اگر این اختیار از انسان سلب شود دیگر حیات انسان بی هدف خواهد بود چرا که انسان دیگر هیچ قدرتی بر اعمال خود نخواهد داشت تا هدفی برای خود برگزیند. در نهایت روشهای تربیتی در اسلام روشهایی بی عیب و نقص هستند که مرحله به مرحله پیش می رود و همچون حلقه های زنجیر به هم پیوسته هستند و هر چه جلوتر می رویم روشهای مؤثرتر و محکم تر خواهند شد. ابتدا زمینه را سالم می کند. بستری مناسب خالی از هر گونه عوامل مزاحم و هر جا که برای تربیت انسان خطر آفرین باشد گوشزد می کند، ازدواج با نزدیکان را بستری مناسب برای بیماریهای ارث می داند. بعد از ایجاد بستر مناسب تربیتی به معرفی الگوها و اسوه ها می پردازد تا بشریت جان تشنه خویش را از این دریای بی کران که نمونه های انسان کاملند سیراب کند، شخصیت های مثبتی چون حضرت محمد(ص)، نوح(ع)، ابراهیم(ع)، اسماعیل(ع)، موسی(ع) و... ، در مقابل نمونه هایی نیز معرفی می کند که باید از آنها دوری جست، شخصیت هایی چون، فرعون، ابولهب، و… خداوند در قرآن از شیوه های گوناگونی استفاده کرده است که همه آنها روش های تربیتی هستند. از تمرین و تکرار سخن به میان آورده، از پند و اندرز و تبشیر و انذارو امر به معروف و نهی از منکر، بیان داستان و سر گذشت ملل تا تنبیه! و در نهایت امیدی برای گنهکاران و کسانی که کار را تمام شده می دانند و می پندارند که دیگر هیچ راه بازگشتی نیست و آن راهی جز توبه و بازگشت نیست.

این پایان نامه در چهار فصل نوشته شده است. دربخش اول بحث لغوی عدل و اعتدال و کلمات مترادف با آن و رابطه میان عدل و اعتدال آمده، در بخش دوم پیرامون عدل و اعتدال در قرآن بحث شده و از اوصاف سه گروه ظالم و مقتصد و سابق، اسوه های عدالت واعتدال و نیز نمونه های ظلم و بی عدالتی سخن رفته است. بخش سوم با نام تعادل از دیدگاه نهج البلاغه به بررسی ابعاد تعادل، زمینه های تعادل و ارزش تعالی اختصاص دارد. بخش چهارم درباره مفهوم اعتدال وعدل از نظر علمای اخلاق است و در آن، فضیلت عدالت و رابطه آن با محبت، حلم و عفو بررسی شده است .

پژوهشی در بیان مباحث اصلی در باب اسراف و راه های درمان اسراف از نگاه آیات و روایات است. نویسنده ضمن بیان واژگان مرتبط با اسراف همچون، اتراف، تعدی، فساد، ظلم، تبذیر و تحقیر و ذکر رابطة آن ها با اسراف، به بررسی اسراف در قرآن و حدیث پرداخته است. وی یادآور شده که اسلام به میانه روی، اقتصاد، اعتدال، دوری از افراط و تفریط و پرهیز از اسراف و زیاده روی تأکید و توصیه نموده است و از امور خلاف موارد فوق نهی کرده و با اسراف کاری مبارزه می کند. نویسنده در بخش دیگری مباحث اخلاقی و حقوقی بحث کرده و از اسراف در غیر مال همچون اسراف در قتل، نفس و امور جنسی سخن گفته است. در ادامه به عوامل و ریشه های اسراف و آثار آن نیز اشاره کرده است و در پایان نتیجه گرفته که اسلام دین عدالت، امانت و حق است، اسراف کاری و صرف مال در راه بیهوده و ناحق به هر اندازه و از هر کسی، در تمام شرایط زمانی و مکانی و در همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، ممنوع و حرام، زشت، ظلم و خیانت است. و شدیداً نهی و جلوگیری شده است.

این پژوهش مشتمل بر پنج بخش با این مباحث است: بخش اول، معنای لغوی و اصطلاحی اشراط و ساعت؛ بخش دوم، نشانه های قیامت قبل از وقوع آن در قران: بعثت پیامبر گرامی، متلاشی شدن سد ذوالقرنین و خروج یأجوج و مأجوج، پدیدار شدن دود در آسمان، بیرون آوردن جنبنده ای از زمین، نزول حضرت مسیح، انسداد توبه و ایمان به آمدن برخی از آیات پروردگار؛ بخش سوم، مشاهده ی قیامت یا اوضاع جهان به هنگام وقوع قیامت، وضعیت خورشید و ماه و ستارگان در هنگام رستاخیز، وضع زمین در هنگام رستاخیز (به لرزه درآمدن زمین، کوبیده شدن، شکافته شدن)، وضع دریاها در هنگام رستاخیز، وضع دریاها در هنگام رستاخیز، وضع کوه ها در هنگام رستاخیز؛ بخش چهارم، نفخ صور چیست؟ مراحل نفخ صور، استثناشدگان از نفخ صور چه کسانی اند؟ فاصله ی میان دو نفخ صور چقدر است؟ آیاتی که دلالت بر نفخ صور در هنگام برپایی رستاخیز دارند، بررسی آیه هایی که در قرآن مترادف نفخ صوراند؛ بخش پنجم، حوادثی که بعد از وقوع قیامت رخ خواهد داد: هدف از وقوع قیامت، بررسی اعمال، میزان، پل صراط، اعراف، لوای محمد، حوض.

موضوع پایان نامه اسراف و تبذیر از دیدگاه قرآن و سنت است. با توجه به این که اسراف یک بلای خانمانسوز است و اکثر افراد جامعه گرفتار آن می باشند. سعی شد با استفاده از آیات قران و اخبار رسیده از اهل بیت ( ع) که تکیه گاه اصلی در اکثر مباحث است این موضوع بررسی شود. از جمله به تعاریف اسراف و تبذیر، فلسفه تحریم، آثار مثبت پرهیز از آن، عوامل، انواع، نشانه های اسراف کاران، پیامدهای فردی و اجتماعی، راههای جلوگیری و درمان آن و بهترین الگوی مصرف در اسلام که حد اعتدال و میانه است پرداخته شده و منابع مورد استفاده بیشتر کتب روایی و تفاسیر و نشریه و کتابهای پیرامون این موضوع به صورت کتابخانه ای می باشد. اسراف یکی از نمونه های آشکار حرکتهای نابخردانه است. عقل و وحی بر کاربرد امکانات در زمینه های مورد نیاز تأکید دارد و دور ریختن، از بین بردن مواد لازم و قابل استفاده را محکوم و ناپسند می داند، وجدان انسان از اسراف نفرت دارد و این تنبلی ها و ناآگاهیها، غفلت ها و رفاه زدگیهاست که زمینه را برای اسراف هموار می سازد اسراف همیشه و همه جا بر پیکر اخلاق و اقتصاد و سلامتی فرد و جامعه ضربه وارد می کند، انسان در جامعه انسانی، متأسفانه همیشه مبتلا به اسراف در عرصه اقتصاد و اخلاق بوده است برای از بین بردن شکاف بین فقر و غنا و زدودن محرومیت از چهره ی جامعه، جلوگیری از اسراف، یکی از راه های مطمئن است از مهمترین راههای درمان اسراف عبارتند از: 1- ضرورت اندیشیدن در مورد پیامدها و سرانجام اسرافکاری، زیرا ممکن است پیش از آنکه در پی جبران و رهایی از اسراف برآییم زمان از دست برود. 2- قاطعیت در برخورد با خواسته های نفس، و بازنشستن آن از کششهای نادرست، و واداشتن آن به کار سخت و طاقت فرسا از جمله: بجا آوردن نماز شب، روزه داری، درستکاری، ساده زیستی و سختکوشی و مانند آن باشیم. 3- مطالعه و بررسی مداوم راه و رسم و سنت رسول خدا ( ص) 4- ترک و قطع ارتباط با اسراف کاران، و برای جلوگیری از این پدیده ی شوم و خطرناک باید از راههای قانونی و اجرایی و راه اخلاقی و اعتقادی استفاده کرد. کلید واژه ها: اسراف: به معنی تجاوز از حد در هر کاری و فاسد کردن یعنی به هدر دادن و ریخت و پاش و عدم استفاده بهینه از امکانات است. تبذیر: به معنی پاشیدن بذر و متفرق کردن یا اتلاف و مصرف اموار در راه های غیر شایسته.

بررسی معیارهای قرآنی اصلاحات اجتماعی و معیارهای مطلوب جامعه اسلامی می باشد. در این تحقیق نخست تعریفی از جامعه ایده آل اسلامی و مؤلفه های مهم مانند عبودیت، ایمان، اقامه قسط و عدل، دین مداری، امنیت، عدم سوء ظن و ... ارایه گردیده سپس ریشه ها و علل مفاسد اجتماعی مبانی مشخصه های مهم اصلاحات اجتماعی و عوامل فردی و اجتماعی آن تبیین شده است. نویسنده اجرای صحیح عدالت و مبارزه با فقر و گسترش ارزش های دینی را از مهمترین دستاوردهای اصلاحات اجتماعی دانسته و معیارهای اصلاحات صحیح اقتصادی و اجتماعی از منظر قرآن کریم و سیره معصومان (علیهم السلام) را بررسی نموده است.

تحقیقی است در بیان مهم ترین و بارزترین صفات و خصوصیات جاودانگان و کلام جاودانة آنان با بهره گیری از آیات و روایات. نویسنده بحث خود را بر دو محور خصوصیات متکلم و ویژگی های کلام ترتیب داده و گفته است که برای هر متکلم و گوینده ای، صفات و خصلت های بسیاری وجود دارد که موجب می شود سخن او بر دل نشیند و ماندگار شود، گرچه برخی از کارآمدترین عوامل جاودانه ساز سخن، منحصراً نزد حق تعالی و معصومین وجود دارد، اما آثار نویسندگان، شعراء، مخترعان، دانشمندان علوم تجربی و غیر تجربی، دینی و بشری که سالیان متمادی در میان انسان ها ماندگار شده، گواهی روشن بر این است که ماندگاری کلام به اولیاء خاص پروردگار اختصاص ندارد و می تواند در اثر عواملی در سطح وسیعی در میان انسان ها تحقق یابد. نویسنده در ادامه به نقش ویژگی های خود کلام در ماندگاری آن پرداخته و معتقد است که شخصیت های بزرگی که گفته ها و نوشته های خود را به این ویژگی های جاودانه ساز مزین ساخته اند، به شخصیت ها و چهره های درخشان همة زمان ها تبدیل شده اند و هیچ گاه کهنه نمی شوند و وقتی به دیوان اشعار شعرای نامدار اعصار گذشته مراجعه می کنیم می بینیم که سرّ جاودانگی آنان و اشعارشان استفاده از تعالیم الهی پیامبران بوده است.