جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مهدویّت یکی از مسائل اساسی مذهب تشیع است و مخالفان به شبهه افکنی های گسترده ای در این زمینه دست زده اند؛ بنابر این لازم است تا قدم های محکم تری در این راه برداشته شود. تلاش نگارنده بر این بوده است که رساله حاضر از جهت طرح و اسلوب و از جهت موضوع و محتوی تازگی و نوآوری داشته باشد، به عنوان مثال: بحث از دیدگاه مفسّران در مورد آیة تأویلی جدا از بحث روایی بیان شده است، هم چنین ترتیب آیات به صورت دلالت آن بر موضوع تنظیم شده است و آیات تفسیری قبل از آیات تطبیقی ذکر شده است. این پایان نامه با موضوع « امام مهدی# در روایات تفسیری اهل سنّت و مقایسه آن با دیدگاه شیعه» است و از چهار فصل تشکیل شده است: فصل اول به بیان موضوع، ضرورت پژوهش، نوآوری های پژوهش، معنا، ضابطه و معیار تأویل پرداخته است. در فصل دوم به مهدی موعود# در قرآن کریم، پاسخ به شبهات ابن خلدون و پیروان او، اعتراف فریقین به تواتر صحت احادیث مهدویت، وجوب اعتقاد به ظهور مهدی موعود#، نگاهی به سیمای امام مهدی# نزد شیعه، نام و القاب مهدی#، نام پدر و مادر آن حضرت، دوره های زندگی حضرت مهدی#، نواب خاصّ و علل و اسرار غیبت پرداخته شده است. در فصل سوم، سیزده آیه از آیات قرآن کریم از دیدگاه مفسّران شیعه و سنّی مورد بررسی قرار گرفته و روایات فریقین درباره آن آیات بیان شده است. فصل چهارم به کتاب شناسی توصیفی درباره امام مهدی# اختصاص یافته است.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: ضرورت شناخت امام، دلایل نیاز به امام، واژه امامت در لغت و روایات وآیات، امامت خاصه در قرآن (آیه 124 سوره بقره)،خصوصیات امام از نظر شیعه، روایاتی درباره امامت ازجمله، حدیث غدیر خم و یوم الانذار، تفسیر آیات اولوالامر و ولایت.

هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط عقل و وحی از دیدگاه شهید مطهری و پاسخ یابی به سوالاتی نظیر آیا ایمان به یک نظام اعتقادی دینی ، همواره بایستی مطابق با معیارهای عقلانی باشد؟ آیاتمسک به باورهای دینی، فهم و دفاع از آن باورها، به وسیله عقل و تعقل جایز است یاخیر؟ می باشد. تحقیق حاضر که به روش تاریخی تحلیلی انجام یافته، در دوبخش تنظیم شده است. بخش اول، طی سه فصل به بررسی دیدگاه شهید مطهری در مساله عقل و وحی می پردازد. دربخش دوم، مشی عملی شهید مطهری در اصول اعتقادات مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد که پروژه عقلانی کردن شریعت در کار شهید مطهری به طور کلی موفقیت آمیز بوده است و ایشان در فهم پذیر کردن آموزه های اساسی دین اسلام و مذهب تشیع، قدمهای بس مهم و قابل تقدیر برداشته اند. تلاش شهید مطهری در عقلانی کردن اصول دین، بر ایمان، یقین و اعتقاد مسلمانان افزوده و بسیاری از مترودین را به وادی ایمن یقین رهسپار نموده است. اما استفاده وسیع این بزرگوار از متافیزیک صدرایی در تبیین و تفسیر گزاره های دینی و پی ریزی نظام شریعت برپایه این فلسفه، به نوعی یکسان گرفتن جهان نگری و متافیزیک صدرایی بوده است. این رویکرد دارای خطراتی چون کاهش میل و رغبت عوام به دین، تعریف برخی از عقاید دینی به نفع اصول کلی مابعدالطبیعی نظام متافیزیکی توسط متافیزیسین و فراموشی الهیات به دنبال متروک شدن نظام متافیزیکی می باشد.

در پژوهش پیش رو، نگارنده ابتدا نگاهی مطلق به موضوع علل فروپاشی خانواده، بررسی آن از جهات علمی و بنیاد خانواده در جوامع غیر اسلامی افکنده، سپس با الهام گرفتن از آیات شریفه قرآن و استفاده از رهنودهای ائمه معصومین (ع)، خانواده و مسائل پیرامون آن و علل آسیب پذیری و فروپاشی این نهاد مقدس را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. بر این اساس دور افتادن از تعالیم حقیقی کتب آسمانی، غلبه هوا و هوس ها، ظاهرسازی و توجیهات نادرست از دلایل فروپاشی خانواده می باشد. البته در حال حاضر گذر جوامع از سنت به مدرنتیه انسان را از یکسری لوازم معنایی خالی کرده و بعضی از هنجارها و ارزش های انسانی و الهی را در او کمرنگ نموده و خانواده را به آسیب پذیری سوق می دهد.

نگارنده در این پایان نامه با استفاده از برخی از کتب تفسیری شیعه و اهل سنت مانند الدرالمنثور، روح البیان، روح المعانی، المیزان، نمونه و روض الجنان و جز آنها و همچنین کتب حدیثی نظیر کافی و وسائل الشیعه مفهوم امانت الهی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و حاصل آن را در هفت فصل با این موضوعات آورده است: فصل اول، تعریف و مفهوم امانت از دیدگاه قرآن و روایات: تعریف اجمالی امانت، اقسام امانت و اقوال مفسران درباره آن؛ فصل دوم، بررسی آیه امانت: عرضه امانت به آسمان ها و زمین، حمل امانت از جانب انسان؛ فصل سوم، حفظ و ادای امانت: حفظ و ادای امانت از نظر قرآن و روایات، عامل بقا و حفظ امانت، آثار حفظ و ادای امانت؛ فصل چهارم، خیانت در امانت و مفاسد آن: معنای واژه خیانت، خیانت در امانت از دیدگاه قرآن و روایات، آثار و تبعات خیانت در امانت؛ فصل پنجم، رسالت انسان: انسان متعهد مسئول، انسان خلیفه خدا، رسالت پیامبر اسلام(ص)؛ فصل ششم، جایگاه اهل بیت(ع) از حیث الگودهی: وظائف ائمه و نقش حضرت فاطمه(س) در دفاع از اسلام، سیره خلفای سه گانه، سیره علی(ع) در امر حکومت داری، علی(ع) و خوارج و تأثیر صلح امام حسن(ع) در حفظ اسلام، عوامل قیام امام حسین(ع)، امام زین العابدین(ع) پیک محبت، ویژگی های زمان امام صادق(ع) و تأثیر مقتضیات زمان در شکل مبارزه. در فصل هفتم به جمع بندی و نتیجه گیری کلی از مطالب رساله پرداخته شده است.

این پایان نامه سه بخش دارد: بخش اول با عنوان امامت در بیان قرآن کریم به بررسی دیدگاههای قرآنی مربوط به امامت بطور کلی و آیات مربوط به امامت بعداز پیامبر اسلام (ص) اختصاص دارد. بخش دوم درباره امامت در بیان احادیث است؛ نظیر احادیث منزلت،ثقلین، یوم الانذار و سفینه. بخش سوم در زمینه حکومت اسلامی است و مباحث اسلام و جامعه، حاکم اسلامی وجایگاه ولی فقیه در حکومت اسلامی را در بردارد.

امامت به معنای پیشوایی و رهبری امت و خلافت به معنای جانشینی، در معنای لغوی امام پیروی لحاظ شده است و در معنای لغوی خلیفه جایگزین دیگری گردیدن. امامت در اصطلاح اهل سنت خلافت رسول در اقامه دین و حفظ حوزه شریعت می باشد اما در اصطلاح امامیه ریاست عام دینی و دنیوی است که خداوند آن را به امام واگذار نموده است و شیعه ولایت امام را ولایت پیامبر می داند و او را برخوردار از عصمت می شمارد. چنین کسی حجت خداوند بر مردمان است. خلافت از بزرگترین شئونات الهی است و کسی که به این مقام دست می یابد امانتدار الهی می باشد. بر این اساس حق تعالی مقام خلافت را به حضرت آدم ( ع) اعطا نمودند و ایشان را جانشین بر حق خویش نهادند و به اذن الهی هر یک از پیامبران جانشنی برای خویش نهادند تا زمان رحلت پیامبر ( ص) که بر سر جانشینی ایشان اختلاف پدید آمد و دودستگی میان مسلمانان ایجاد شد و اهل تشیع و تسنن پدید آمدند. امامت را از دو دیدگاه معنی نمودیم. بیان می داریم که شیعیان اوصاف و ویژگی هایی برای امام بیان می دارند که آگاهی ایشان از دین از آن جمله است و همچنین عصمت امام ویژگی بر حق دیگری می باشد. اما از نظر اهل سنت عدالت و اجتهاد و بیعت کافی می باشد و امام را مردم انتخاب می نمایند. از نظر شیعیان امام و خلیفه منصوص و منصوب خداوند می باشند، چرا که مالکیت مطلق از آن خداوند است و هر کس را که بخواهد به این مقام می رساند. دلالت برخی آیات بر این موضوع قطعی می باشد و روایاتی چون حدیث غدیر، حدیث ثقلین و حدیث دوازده امام از قریش نیز آشکارا دلالت بر مسئله امامت و خلافت می نماید. برای روشن نمودن موضوع این تحقیق در غالب دو بخش ارائه گردیده است؛ بخش اول امامت و خلافت از دیدگاه قرآن می باشد که در سه فصل مفاهیم امامت و خلافت، امامت و خلافت عامه در قرآن و امامت و خلافت خاصه در قرآن را مطرح می نماید و در بخش دوم امامت و خلافت از دیدگاه سنت ذکر شده که در دو فصل امامت و خلافت عامه در سنت و امامت و خلافت خاصه در سنت مطرح می گردد. کلید واژه ها: امامت، خلافت، قرآن، سنت، عامه، خاصه.

دین مبین اسلام، برنامه ای برای رسیدن به سعادت است که توسط پیامبر| به جهانیان عرضه شد. پیامبر اسلام| این برنامه جامع و کامل را برای مردم تبیین فرمودند و حفاظت از آن را به جانشین بعد از خود محول کردند. این رساله با موضوع «امامت در قرآن از نظر فریقین» در پنج فصل تنظیم شده است: فصل اول به مفهوم امام و مفهوم عام نبی و رسول پرداخته است. فصل دوم به شئون امامت (مرجعیت دین، زعامت و رهبری و ولایت امور تکوینی) اختصاص دارد. منظور از ولایت تکوینی آن است که کسی بتواند به اذن خداوند در جهان آفرینش تکوینی تصرف کند. فصل سوم به بررسی جایگاه امامت در دین، امامت از دیدگاه شیعه، امامت از دیدگاه عامه و مناظره هشام و مرد شامی پرداخته است. فصل چهارم، شرایط امام را مورد بحث قرار داده است. فصل پنجم به مصادیق امام در قرآن اختصاص دارد.

‫اهدف این پایان نامهعبارت است از : ماهیت و کاربرد تقیه، ارائه آیات و روایات تقیه و همچنین زندگی شیعیان در شرایط بحرانی تقیه چرا که فهم علوم از آن غالبا یک برداشت است و آن موافقت با اکثریت است، در حالیکه تقیه دارای مفاهیم زیادی است. اطلاعات مورد نیاز این طرح پژوهشی، از طریق مطالعه کتابخانه ای و فیش برداری تنظیم شده است. در این ارتباط کلیه آیات قرآن کریم وبرخی کتب معتبر تفسیری و روایی، مورد بررسی قرار رگرفته و سپس آیات و روایات ثبت شده به تفکیک عناوین سازمان دهی و تحت عناوین مختلفی که در فهرست مطالب است مطرح شده است. از معاجم ( معجم المفهرس)، ( معجم نهج البلاغه )، ( معجم کتب اربعه )، قرآن کریم، تفاسیر قرآنی ، نهج البلاغه کتب حدیثی ، لغووی، تاریخی و رجالی استفاده شده و در بخش های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد تقیه از جمله احکام امضائی است که مربوط به فرقه خاصی نبوده بلکه از دوران شیث هبه الله حضرت آدم (ع) بوده و با توجه به آیات قرآنی و روایات وارده از جانب انبیاء و امامان می توان گفت که تقیه امری جایز و حق بوده که در هر مکان و زمانی و در هر فرقه وگروهی همه مباحث آن مطرح بوده و این چنین نیست که اگر بحث سیاسی از بین برورد تقیه به طور کلی تعطیل می شود. شیخ انصاری و پیروانش از زوایه احکام عبادی و امام خمینی از زاویه فقه سیاسی تقیه را بحث کرده اند.

مباحث اصلی این پژوهش در سه بخش به نگارش درآمده است: در بخش اول، حدود بیست و شش تعریف درباره امانت بدست داده شده و در بخش دوم، شاخص ترین و جامع ترین تعاریف امانت مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. این تعاریف عبارتند از: تکلیف، معرفت، عقل، عشق، ولایت و وجود فیضی. در پایان نظریه وجود فیضی به عنوان نظر مختار انتخاب شده است. در بخش سوم، به بیان نکات اساسی آیه شریفه امانت «انا عرضنا الامانة...» پرداخته شده است و موضوعاتی از قبیل حمل، عرض، اشفاق، ظلوم و جهول بودن انسان و... مورد بررسی قرار گرفته است.