جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه «فتنه» از نگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش در 5 فصل سامان یافته است. فصل اول: به بررسی واژه فتنه در لغت پیش از اسلام و بعد از آن پرداخته است. فصل دوم: به بیان معنای لغوی فتنه در اصطلاح قرآن اختصاص یافته است. در این فصل تلاش شده است که مهمترین آراء و دیدگاههای مفسران شیعه و سنی به اختصار ذکر شود. آنگاه مفهوم اصلی فتنه با توجه به معنای لغوی، سیاق آیات و محتوای روایات مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم: به بیان برخی از مصادیق فتنه در تاریخ اسلام اشاره نموده ایم. فصل چهارم: به بیان مهمترین ویژگیها و خصوصیات فتنه پرادخته و با توجه به پاره ای روایات این ویژگیها به اختصار توضیح داده شده است. فصل پنجم: به بیان ریشه های فتنه ها و راههای گریز از تنگنای فتنه ها اختصاص یافته است.

چکیده: وقوع مجاز در روایات، به سبب عربی بودن گفتار معصومان علیهم السلام، افصح و ابلغ بودن کلام آنان و تشابه منقولات روایی، فی الجمله امری مسلم و مقبول است. هم چنین توجه به مجازات روایی در شمار یکی از راه های فهم حدیث و رفع تعارض، از دیرباز در دانش فقه الحدیث مطرح بوده است. در این میان، سید رضی(ره)(م 406ق)کتاب المجازات النبوی را در شرح و تبیین روایات وارد بر سبیل مجاز، به اختصار تدوین کرده است. گرچه این اثر، نخستین و تنها کتاب مستقلّ شیعی در این زمینه است، بررسی مجاز به لحاظ نظری، دلایل وقوع آن در منقولات روایی و کیفیت فهم معانی مجازی در آن ها هیچ گاه به صورت تفصیلی و مستقل بیان نشده است. بر این اساس، بررسی چیستی و چرایی مجاز در روایات و کیفیت فهم و تطبیق آن بر نمونه های روایی در تألیفی جداگانه ضرورت می یابد که موجب آفرینش پژوهش حاضر شده است. درباره ی مجاز، به طور کلی، سه دیدگاه وجود دارد: دیدگاه مشهور، دیدگاه سکاکی و دیدگاه گروهی از فقهای متأخر شیعه. دو دیدگاه نخست، مجاز را به دو نوع عقلی و لغوی منقسم می داند اما سومین دیدگاه، با نقد و بررسی دو دیدگاه نخست، همه ی اقسام مجاز را عقلی می داند. در این میان، دیدگاه سوم به سبب جامعیت، عقل گرایی و معناگرایی در برداشت های مجازی و ارائه ی شیوه ای معقول و ضابطه مند درباره ی کارکرد مجاز، دیدگاه برگزیده و مبنا در این پژوهش شناخته شده است. دیدگاه های گوناگونی درباره ی جواز برداشت های مجازی از روایات در میان علمای اسلامی وجود دارد، که سیری از نفی مطلق و ظاهری گری تا پذیرش افراطی و باطنی گری را شکل می دهد. در این میان، دیدگاه میانه که بر عقل گروی اجتهادی در ماهیت معنا مبتنی است، دیدگاه مقبول و معقول در این زمینه است. سید رضی(ره) که یکی از قائلان به دیدگاه میانه و بزرگترین مقام علمی قرن چهارم هجری است، در المجازات النبوی به شرط صحت روایات و با اعتقاد به عقلی بودن مجاز، معانی مجازی را تبیین کرده است. این پژوهش، پس از بررسی کیفیت تبیین معانی مجازی در این اثر، استناد به شواهد لغوی، ادبی، قرآنی، روایی، تاریخی و مبانی کلامی، درنظرگرفتن اسباب و زمینه های صدور، توجه به صدر و ذیل روایت و بهره گیری از ذوق فطری و دانش شخصی را به منزله ی راه های فهم معانی مجازی روایات معرفی می کن

از آنجا که هر عقد منشأ حق وتکلیف است، عقد نکاح نیز از همین قاعده مستثنی نمی باشد. بدین معنا که پس از تحقیق آن، هر یک از زوجین در برابر یکدیگر حقوق و تعهداتی پیدا می کنند که ملزم به رعایت آن هستند. عقد نکاح که در اثر توافق اراده طرفین به وجود می آید، از عقودی است که هم جنبه مالی دارد و هم جنبه غیر مالی. زیرا از طرقی در اثر عقد نکاح، مرد موظف به دادن نفقه و پرداخت مالی به عنوان مهر به زن می شود و از سوی دیگر، زوجین مکلف می شوند برای تحکیم مبانی خانواده با یکدیگر همکاری نمایند. در این نوشتار سعی شده است تا از طریق بررسی تطبیقی آرای فقهای امامیه و اهل سنت و نظر حقوقدانان و نیز با توجه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین، به حقوق ملی زن که از عقد نکاح ناشی می شود، پرداخته می شود. منظور از حق مالی، امتیازی است که به منظور تامین نیازهای مادی اشخاص، به آنها داده می شود. در این رساله که راجع به حقوق مالی زوجه بحث شده است، نتیجه گیری شده که چنانچه این حقوق به تمام وکمال ،مورد آگاهی زوجه باشد و از جانب زوج رعایت گردد، مسائل مالی زوجه تا حدودی مرتفع می گردد.

این پایان نامه در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم یافته است: در مقدمه ضرورت و اهمیت تفسیر قرآن کریم بویژه تفسیر آیات متشابه بیان شده است. فصل اول،تاریخچه ای است مختصر پیرامون زمینه های تدوین کتب تفسیری مربوط به آیات متشابه و مساعی مفسران اسلامی در ادوار مختلف . در فصل دوم، نقد و بررسی آراء گوناگون در مورد اصطلاح محکم و متشابه آمده است. فصل سوم، به بحث از حکمت ورود متشابهات وروشهای تفسیر آن پرداخته است. در فصل چهارم،دیدگاه قرآن در باب محکم و متشابه بررسی شده است و فصل پنجم در تبیین ریشه های توجه و روی آوری به آیات متشابه و ارائه نمونه هایی از این قبیل آیات است.

این پژوهش در چهار فصل گردآوری شده است. فصل اول به بررسی مفاهیم واژگان تساهل و تسامح در کتب لغوی معتبر می پردازد. فصل دوم نگاهی گذرا به مبحث تسهیل و تسامح در تصحیح جعل اماره داشته تا اثبات کند که فقهاء در برخی مسائل اصولی فقه اسلامی قائل به تسهیل و تسامح هستند. فصل سوم به بررسی شیوه پیامبران (تا قبل از حضرت محمد(ص) ) اختصاص دارد و در باب رسالت پیامبران این نتیجه حاصل شد که دعوت ایشان همواره با نرمخوئی و دلسوزی نسبت به مردم ناآگاه بوده است. اما مخالفان همواره با تهدید به زندان، سنگسار یا اخراج از دیار و تهمت و افتراء، با ایشان مقابله می کردند و خشونت را بهترین وسیله پیشبرد اهدافشان می دانستند. فصل چهارم که پیرامون اسلام وتسامح است، کلیاتی از قواعدی که در اسلام مؤید مساله تساهل و تسامح است مانند سهلة سمحه بودن آئین اسلام و انتخاب دین براساس عقل و منطق و نه اجبار بیان شده است. همچنین در این فصل آمده که مسأله توبه و شفاعت نیز از سماحت الهی سرچشمه گرفته و تقیّه، قاعده نفی حرج و تساهل و تسامح در مسائل عبادی، نمادی از تساهل و تسامح دینی است. در انتها نیز شیوه برخورد رسول خدا(ص) با اقشار مختلف مردم مورد بررسی قرار گرفته و به این نتیجه می رسد که در هر زمان و مکانی ایشان همواره با نرمخوئی، عفو، اغماض و اعراض با مردم رفتار می کردند.

هدف پژوهش بررسی مبانی قرآنی خطبه غدیریه پیامبر و تطبیق آن با آیات قرآن کریم و اذعان به غنی بودن مضامین خطبه از معارف قرانی است. روش پژوهش مطالعات کتابخانه ای و بررسی منابع موجود و استفاده از نرم افزار رایانه ای است. ابزار اندازه گیری با استفاده از فیش برداری از منابع موجود و مصاحبه با اساتید است. طرح پژوهش بررسی خطبه غدیریه و تطبیق ان با ایات قران و بیان ایاتی در ذیل هر قسمت از خطبه که با مضامین ان مطابقت دارد. نتایج نشان میدهد که غدیر، مجموعه وقایع سرنوشت ساز است که » خطبه غدیر« شاخص ترین و زنده ترین سند ان است . این خطبه ، قانون نامه زیر بنایی و ابروی اسلام است که چکیده ان جمله » من کنت مولاه فعلی مولاه « و نتیجه ان » ولایت امیرالمومنین علیه السلام « است.

هدف از این رساله، بررسی تطبیقی روند حرکت اسلام از یکسو و مسیحیت از سوی دیگر در کشور غنا از سال میلادی ‎۱۸۵۰میلادی تاعصر حاضر است. تحقیق حاضر، بااستفاده از روش کتابخانه ای انجام و در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول، اسلام در غنا را از سال ‎۸۵۰ م تاکنون در سه فصل بیان می کند. بخش دوم نیز در دوفصل به مسیحیت درغنا از سال ‎۱۸۵۰ک تا به امروز می پردازد. درنهایت، آخرین بخش به نتیجه گیری از حرکت اسلام و مسیحیت در غنا از سال ‎۱۸۵۰ ک تاکنون اختصاص دارد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد، مسیحیت اگرچه دارای قدمت کمتری نسبت به اسلام در غنا است، اما توانسته است تاکنون گوی سبقت رابرباید. از بررسی وقایع مربوط به دو دین روشن می شود که پیروزی مسیحیت در کشورغنا و نیز در بسیاری از نقاط آفریق، مرهون روشهای تبلیغی است که توسط دستگاههای تبلیغی این دین اتخاذ شده است. درمقابل، شکست اسلام در غنا در مقایسه با مسیحیت به علت شیوه های نادرست و نامناسب تبلیغی بوده است. ازدیگر دلایل مهم پیروزی مسیحیت دراین کشور، تفوق غرب برکشورهای اسلامی است که به تدریج پس از رنسانس پیشرفت چشمیگری کرد. همچنانکه برتری اسلام و مسلمانان درحدود قرن هشتم و نهم میلادی یکی از دلایل بسیاری قوی درنشر اسلام در شمال و غرب آفریقا بوده است . از حدود سال ‎۱۹۰۰ میلادی مسیحیت توانست با جبران ضعفهای گذشته، جایگاه خود را حداقل در غنا بازیابد. اگرچه پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران حرکتی نو و تحول و حیاتی دوباره در مسلمانان غنا مشاهده می شود، لکن هنوز نتوانسته حرکت مسیحیت را دراین کشور تحت الشعاع قرار دهد. برای نشر اسلام، توجه ب شیوه های موفق ب کارگرفته شده توسط مسلمانان و مسیحیان می تواند تا حدی راه گشا باشد و پرهیز از ضعف های تبلیغی این دو دین نیز می تواند در تبلیغ اسلام موثر واقع شود. امروزه ضعف عمده در جناح اسلام، عدم حرکت علمی تبلیغی است به عبارت دیگر علیرغم تحولات جهانی در شیوه های تبلیغی هنوز مسلمانان با توسل به روشهای سنتی سعی در مقابله با سیل عظیم و بسیار قوی تبلیغات نوین دارند. مسلمانان به واسطه عدم شناخت دقیق از مخاطبین خود، همواره در نشر اعتقاداتشان با ضعف روبرو بوده اند و تنهاراه، مسلح شدن به سلاح تبلیغات نوین است.

تربیت روحی واخلاقی انسان برای هر جامعه ای امری مهم وحیاتی است با وجود این نگاهی به اوضاع جوامع بشری نشان می دهد که آنچه قبل از همه به دست فراموشی سپرده شده ، تربیت اخلاقی ومعنوی انسان است. تمام نابسامانیهای موجود در سطح جهانی و انواع گرفتاریهایی که امروزه بشریت دست به گریبان است، همگی ناشی از غفلت انسان از تربیت وسازندگی روحی واخلاقی است ،بنابراین اصلاح وتهذیب نفس گام مهمی در تربیت و سازندگی روحی و اخلاقی است. یکی از راههای تهذیب نفس عمل به فضایل و دوری از رذایل اخلاقی است . در این میان یکی از راههایی که در این مسیر به ما کمک می کند ادعیه می باشد،دعای ابو حمزه ثمالی حاوی مضامین قرآنی ،اخلاقی بسیاری است که به بررسی آن می پردازیم. با توجه به عنوان ]مضامین قرآنی دعای ابوحمزه ثمالی( فرازهای اخلاقی)[ ابتدا به معرفی ابوحمزه ثمالی می پردازیم. پس از آن به معرفی اجمالی دعا اشاره می گردد. استخراج فضایل اخلاقی مذکور در دعا از جمله :محبت ، امید ، تواضع ، صبر، توکل ، توسل ،آرامش، ذکر،شکر، وحسن ظن به خداوند، استغفار واستخراج رذایل اخلاقی مذکور در دعا از جمله مکر ، ریا ،بخل ، تکبر، ، حسد،حرص وطمع در کنار قرآن ، روایات وکتب اخلاقی از مباحث فصلهای بعد خواهد بود. در نهایت به این نتیجه خواهیم رسیدکه امام در تمام فرازها، برگرفته ازآیات قرآنی ، بعنوان یک انسان کامل هدایت جامعه بشری را عهده دار شده اند.

موضوع قضاوت و اینکه آیا زنان توانایی عهده دار شدن چنین منصبی را دارند نظر بسیاری از محققین را به خود جلب نموده است. مسئله قضاوت زن در روایات و به تبع آن در اقوال فقها از متقدمین و متاخرین به عنوان یکی از مسائل مهم بحث قضاء مطرح بوده و تقریبا در حکم به عدم جواز قضاوت زن می توانیم اجماع و اتفاق آنها را مشاهده کنیم . در این رساله سعی شده است که مقام زن از جهات متفاوت و در ادیان مختلف مورد بررسی قرار گرفته تا از منظری بالاتر بتوانیم مسئله قضاوت که شانی از شوون انسان است را در مورد زن ترسیم نماییم. فصل های این رساله به ترتیب شامل: نگرش یهودیت و مسیحیت به زن، نگرش عرب جاهلی قبل از اسلام نسبت به زن، نگرش اسلام به زن، ارزشیابی شهادت زنان از دیدگاه فقهای اسلام، بررسی قضاوت زن از دیدگاه اسلام و زن در جاهلیت مدرن می باشد. در نهایت نتیجه گرفته ایم که برداشتن چنین مسئولیت خطیر و حساسی از دوش زنان از ناحیه اسلام نه تنها به مقام و ارزش زن خدشه ای وارد نکرده بلکه اسلام به حالات و جنبه حیاء روحی و عاطفی زنان عنایت ویژه نموده و او را از چنین منصب پر مخاطره و مشوش به دور داشته تا بهتر بتواند به کمالات انسانی که هدف از خلقت می باشد دست یابد.

مباحث مورد بحث دراین رساله به ترتیب عبارتند از: 1- بحث حسن و قبح عقلی 2- بحث عدم صدور و قبیح از خدا 3- بحث حکمت خداوند متعال 4- بحث خداوند مرید طاعات است و مکره معاصی 5- بحث استطاعت و احکام آن 6- بحث جبر و اختیار 7- بحث تکلیف