جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از این پایان نامه بررسی مفهوم تفکر در قرآن مجید است لذا سعی در پاسخ یابی به سوالاتی چون در قرآن برای مفهوم اندیشیدن یک واژه بکار نرفته است و کلمات زیادی هستند که مفهوم کلی آنها اندیشیدن و فکر کردن است ولی این واژه ها چه ارتباطی با هم دارند ؟ حدود و ثغور هر کدام از اینها چیست را دارد . تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته مشتمل بر مقدمه وچهار فصل می باشد فصل اول مفهوم تفکر در علوم مختلف را در سه شاخه علم لغت ، علم منطق و روان شناسی بررسی نموده است . فصل دوم رابطه مفهوم قرآنی " تفکر" با مفاهیم هم ارز و موازی آن مانند تدبر، تذکر، علم، عقل، شعر،فقه، فهم، خیل را بررسی نموده است فصل سوم رابطه مفهوم قرآنی " تفکر" با مفاهیم متفاوت با آن مانند تفکیر، غفل،عمی، نسی، لعب، سکر و جهل را بررسی نموده است فصل چهارم زمینه ها ، آسیب ها و پیامدهای تفکر را مورد بررسی کامل قرار داده است . براساس یافته های تحقیق معنای تفکر در اصطلاح قرآن با معنای آن در لغت ، منطق و روان شناسی متفاوت است تفکر در قرآن یعنی آیه دیدن همه اشیاء جهان هستی شخص متفکر با تفکر در مخلوقات ، خدا و صفاتش را می بیند . او همیشه متذکر خداست هماند کسی که با تدبر در قرآن متذکر خداست دو مفهوم تدبر و تذکر هم ارز و موازی تفکر هستند یعنی هر شخص متدبری ، متذکر و متفکر هم هست ، هر شخص متذکری مدتبر و متفکر هم هست و هرشخص متفکری ، متدبر و متذکر هم هست نمی توان مفهوم تفکر رت بدون بررسی این دو مفهوم بررسی کرد تفکر در اصطلاح قرآن بوسیله قلب سالم انجام می شود کسی که قلبش بیمار است نمی تواند تفکر کند ولی می تواند تفکیر کند قرآن همه مخلوقات را نعمتهای الهی و زمینه های تفکر معری می کند هر شی ء دلیل بروجود خداوند و صفات اوست هر عاملی که قلب را بیمار کند ، مانع تفکر است . این عوامل را قرآن بیان نموده است لازمه تحقق تفکر ( با توجه به تعریف آن در قرآن ) ، آیه بودن اشیاء جهان هستی است . خداوند همه چیز را آیه قرار داده است تا تفکر محقق شود . پس از مرگ دیگر تفکر معنا ندارد چون دیگر اشیاء آیه چیز دیگر ینیستند همه حقایق مکشوف است .

صمت وسکوت از دیدگاه عرف و واژه شناسان ،مترادف و به معنای خاموشی هستند .اما دقت در مضامین آیات و روایات ،روشن می سازد که صمت در اغلب موارد ،به معنای خاموشی حکیمانه ، ارادی ، متفکرانه و ممدوح می باشد .اما سکوت از صمت ،عامتر است و همان اندازه که مدح شده ،مورد نکوهش هم قرار گرفته است. این پژوهش بر آن است که بابیان تفاوت صمت وسکوت و دلایل توصیه به خاموشی و پیامدهای پرگویی از دیدگاه قرآن و روایات وبهره گیری از برخی نتایج پژوهش های تربیتی و روانشناختی به معرفی سکوت های پسندیده و ناپسند و ارائه راهکارهایی برای ترویج فرهنگ صمت در جامعه بپردازد.

موضوع تحقیق : در مورد بررسی میزان توجه دین اسلام به جوانان است و هدف آن بیشتر آشنایی جوانان با دین اسلام و اینکه این دین چه مقدار ارزش و اهمیت برای جوان و دوره جوانی قائل است . در این تحقیق ابتدا به شناخت جوان و بیان اهمیت دوران جوانی از دیدگاههای مختلف می- پردازد، در ابتدا دوران حیات انسان را به پنج دوره تقسیم می کند : کودکی ، نوجوانی ، جوانی ، میانسالی و پیری که مهمترین دوران زندگی همین دوران جوانی است چرا که جوان به معنای برنا و اینکه از عمر آن چندان نگذشته است و آغاز توان درک زندگی می باشد و اهمیت آن بدان جهت است که اگر انسان از این دوران غفلت کند تا پایان عمر در زندگی خود احساس ضعف و کاستی می نماید و بعد از آن شناخت دقیق دین است که به آن پرداخته شده است ، دین همان روشی که با پیروی کردن از آن روش ، سعادت حقیقی انسان تضمین خواهد شد . البته با توجه به جامع و کامل بودن دین که منظور همان دین اسلام است ، چرا که به همه نیازهای مادی و معنوی بشر پرداخته است ، بنابراین برای رسیدن به کمال ، دین داری یک ضرورت است ، چرا که بشر هم از جهت فطری و روحی و هم نیاز به قوانین جامع و همچنین نیاز به فضایل اخلاقی ، به دین نیازمند است . انسان این نیاز و گرایش را از همان سنین کودکی در خود احساس می کند چرا که انسان را فطرتی خدا آشناست و میل به پرستش در وجود او نهفته است ، تجلیّات فطرت و احساسات مذهبی در سنین نوجوانی و جوانی به اوج خود می رسد که اگر این احساسات توسط افراد دین دار هدایت شود جوان ما فرد مذهبی خواهد شد . دین داری در زندگی انسان فوایدی نیز دارد ، از جمله این که پشتوانه اخلاق است زیرا اخلاق بدون دین و ایمان ، اساس و پایه درستی ندارد ، رهایی از خودخواهی ها و هوا پرستی های کشنده یکی دیگر از فواید دین داری است و آرامش روحی و روانی نیز به دنبال دارد و باعث می شود انسان با توجه به همه سختیهای زندگی ، احساس امیدواری در او زنده باشد. با توجه به شناختی که دین اسلام از جوان دارد برنامه های زیبایی را در روش خود قرار داده است که باعث جذب جوانان به دین می شود دین به جوان و جوان گرایی توجه زیادی نموده است و در واقع پیش قدمی دین به جوان گرایی در موقعیت های مختلف باعث شده که جوان ، مشتاق به دین و دین داری شود . دین نگاهی همه جانبه به تمامی ابعاد وجود انسان و احتیاجات مختلف او دارد و به این حقیقت توجه دارد که بشر موجودی است ترکیب یافته از جسم و جان و باید کلیه تمایلاتش با اندازه گیری صحیح ارضا شود . دین اسلام ، دین رفق و مدارا است ، آسان گیری در عبادت ، مدارا با زیر دستان، پذیرش نو طلبی جوانان و .... از اموری است که دین اسلام به آن توجه زیادی نموده است . احترام به شخصیت جوان از طرف دین ، از جنبه های ارزشمندی است که باعث شده جوان به دین علاقه بیشتری نشان دهد . همچنین دین برای متعالی شدن جوانان ، توصیه به علم و معرفت کرده است که جوان را فقط منحصر در عبادت و پرستش نمی داند ، همچنین توصیه به آموزش قرآن ، و در کنار علم و دانش توصیه به عمل و توصیه به عبادت و اطاعت تعلیم نموده است و اگر خدای ناکرده خطایی از او سر زد ، توصیه به توبه نموده است . در بخش آخر تحقیق ابتدا آفات و عوامل تباهی دوره جوانی را مورد بررسی قرار می دهد ، از جمله این آفات جهل و ناپختگی جوان است و همچنین سادگی جوانان در امر سیاست می باشد . انحرافات فکری جوان نیز از جمله آفات جوانی است که دین اسلام راه رهایی از آن را شناخت و آگاهی بیان کرده است انحرافات اخلاقی یکی دیگر از عوامل تباهی جوانان است که دین راه رهایی از آن را بیدار کردن وجدان از طریق پند و اندرز ، یادآوری پیامدهای منفی گناه ، تحریک احساسات و بیدار کردن فطرت دانسته است . منابعی که در این تحقیق به کار برده شده است منابع معتبری است همچون گفتار فلسفی جوان ( دو جلدی) از آیت ا... فلسفی ، کتب امام خمینی رحمة الله علیه ازجمله جوانان از دیدگاه امام خمینی ( ره) ره عشق، محرم راز،و کتب شهید مطهری از جمله انسان و ایمان، آشنایی با قرآن و ... همچنین استفاده از کتب تفسیری از جمله تفسیر المیزان و تفسیر نمونه و... اصطلاحات و واژگان کلیدی که در این تحقیق بکار برده شده ابتدا واژه جوان و جوانی است که به تعریف آن پرداخته شده و بعد واژه دین است که در لغت به معنای روش ، شریعت، اطاعت و تسلیم و ... و در اصطلاح همان روشی است که با پیروی کردن از آن روش سعادت حقیقی انسان تضمین خواهد شد .

یکی از مهمترین حوزه های دانش بشری حوزه دین شناسی است. این حوزه از این جهت اهمیت می یابد که دین نقش فعالی در ساختار جامعه و فرد ایفا می کند و در حوزه های دیگر معرفت بشر مانند انسان شناسی؛ جهان شناسی؛ اخلاق؛ جامعه شناسی ؛ حقوق و سیاست تاثیرگذار است. محوری ترین حوزه دین شناسی بحث وجود خداوند است که استدلالهایی در رد و اثبات آن بیان شده است دو نوع از استدلالهای مثبت وجود خداوند که بر مبنای دریافتهای درونی انسان صورت پذیرفته است استدلل تجربه دینی و استدلال فطرت است. از جمله کسانی مه از طریق تجربه دینی در صدر اثبات وجود خدا برآمده است گری گاتنیگ است شهید مرتضی مطهری نیز با عطف نظر به نظریه فطرت از آن اثبات وجود خدا استفاده می کند. این تحقیق برآن است تا بر تقریر دو استدلال تلاش این دو دانشمند را به نمایش بگذارد و ضمن ارائه تاریخچه دو استدلال مبانی و نقدهای آن دو بیان کند و در پایان مقایسه ای بین دو استدلال به عنوان نتیجه تحقیق صورت دهد. مبانی استدلال فطرت ذات گروی وجود فطریات واقع نمایی ادراکات مبناگروی است مبانی استدلال تجربه دینی وقوع تجربه دینی واقع نمایی تجارب و حجیت روش استقرایی است نقد استدلال تجربه دینی دوری بودن آن است و نقد استدلال فطرت ابطال ناپذیری آن است دو استدلال در روش مبانی و نتیجه قابل مقایسه هستند.

هدف از نگارش این پایان نامه بررسی موضوع و حکم کتب ضاله و بطور کلی هرگونه پیام گمراه کننده بوده است لذا سعی در پاسخ یابی به سوالاتی چون : مفهوم ضلال و کتب ضاله چیست و محورهای آن کدام است ؟ متعلق حکم کتب ضاله چه می باشد ؟ چه عواملی می تواند در توسعه و یا تضییق حکم یا موضوع آن موثر باشد ؟ آیا حکم مشهور کتب ضلال ( حرمت حفظ ) در منابع فقهی از کفایت لازم برخوردار است ؟ آیا حکم حرمت یک حکم مولوی است یا ارشادی ؟ را دارد . براساس فرضیه های تحقیق ادله حرمت نشر کتب ضلال از کفایت لازم برخوردار است . منحصر بودن حکم حرمت به نوشته ای که در آن انحراف اعتقادی است انحصاری بدون دلیل است . متعلق حکم بطور اجمال عبارتست از : تالیف ، نشر ، نگهداری ، تعلیم ، مطالعه ، خرید و فروش و.... این حکم همانند برخی از احکام شریعت توسط عواملی مثل زمان ، مکان ، مکلف و .... قابل توسعه یا تضییق است و حکم حرمت پیام گمراه کننده یک حکم مولوی است . تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته مشتمل بر چهار فصل است در فصل اول که عنوان کلیات را به خود گرفته به نقش ارتباطات و انتقال پیام ، کتب قوانین و محدودیت انتقال پیام ، تاریخچه مسئله در کتب فقهی و متعلق حکم پرداخته شده است در فصل دوم با عنوان شناخت مفهوم ضلال ، مفهوم ضلال در کتب لغت و آیات و روایات و متون فقهی بررسی شده و در فصل سوم با عنوان کتب ضاله و ادله اربعه ادله کتاب و سنت و عقل و اجماع پیرامون حکم کتب و پیامهای ضالهخ مباحثی مطرح گشته است فصل پایانی رساله به چند مبحث از جمله مستثنیات حکم کتب ضاله ، عوامل توسعه و تضییق حکم ، محورهای کلی ممنوعیت پیام می پردازد نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که تمام فرضیه ها ثابت شده است از جمله تعمیم مفهوم ضلال به هرآنچه مخالف عقل و فطرت و شرع است و تعمیم مفهوم کتاب به هرگونه پیام با هر وسیله چه بصورت فردی و چه جمعی و تعمیم حکم به تالیف و ترجمه و نشر و پخش و نگهداری و... و تقویت و تایید حکم آن یعنی حرمت در صورت رسیدن ضلالت به مرتبه شدیده آن است .

گزینش و انتخاب برتر از اموری است که هم مورد توجه آفریننده نظام خلقت است و هم انسان که وجودی مختار آفریده شده، همواره در حال گزینش است. آنچه از تاریخ به ماه رسیده است، گواه بر این مطلب است که در میان انسان ها، خداوند بعضی را به وحی خویش مخصوص گردانیده و یا آن ها را برای این مهم برگزیده و بر سایر مردم برتری و ترجیح داده است. آیا در قرآن در این مورد سخنی به میان آمده است؟ خداوند چه افرادی را برگزیده است و چرا؟ آیا آن ها با مردم عادی تفاوت هایی داشته اند؟ به تعبیری دیگر، آیا گزینش خداوند قانونمند؛ یعنی بر اساس ملاک هایی صورت پذیرفته است؟ با مراجعه به قرآن کریم، و مبین آیات شریفه، یعنی روایات معصومین (ع) و منابع مربوط؛ چنین به نظر می رسد: خواست و ارده الهی اساس و پایه اصلی گزینش است. اما خواست او قانونمند است. علم نامحدود خدای تعالی به بندگان خویش و شناخت افرادی خاص از میان مردم، که با دیگران از لحاظ قابلیت و استعداد پذیرش هدایت الهی تفاوت دارند، موجب گزینش این افراد گردیده است. وجود اوصاف ویژه در این افراد، آن ها را لایق و شایسته این انتخاب نموده است. مهم ترین صفت و خصوصیات این افراد تسلیم محض آن ها در برابر خدای تعالی بوده است. همین خلوص و پاک بودن آن ها از هرچه غیر خداست آن ها را به مقام اصطفاء نزد خداوند سوق داده است. ملاک های دیگری که موجب گزینش آن ها بوده، از: اخلاص، قنوت، عبودیت، ایمان، شکر و حنفیت در همین ردیف و نزدیک به همین معنا و یا منطبق بر آن قرار می گیرند. مبانی دیگر چون شعاع هایی از نور از ملاک های قبلی سرچشمه می گیرند. در قرآن کریم، نام برگزیدگان گاه به روشنی و گاه در لفافه و غیر آشکار آمده است. مصداق بارز دسته دوم، آل محمد (ع) می باشند، که جامع صفات نیک و لایق اصطفاء از سوی خدای تعالی بوده اند.

هدف پژوهش بررسی مبانی و اصول تربیت اجتماعی از منظر قرآن و روایات است. روش پژوهش کتابخانه ای و نوع تحقیق توصیفی تحلیلی است در این پژوهش سعی شده که با طراحی و تدوین مبانی تربیت اجتماعی اصولی عملی و کاربردی مبتنی بر آن مبانی استخراج شود. با انجام این تحقیق معلوم شد که مبانی در جهت گیری به اصول و نوع مواجهه با تربیت اجتماعی به طور مستقیم اثر گذار است بدیهی است هر اندازه شناخت از مبانی عمیق تر صورت گیرد و هر قدر پژوهشگر از حیث اعتقادی و عرفان عملی پیشرفته تر باشد استنتاج های قوی تری از مبانی بدست خواهد آمد.‬

مباحث مطروحه در این رساله با استفاده از آیات قرآن کریم و احادیث و روایات و ؟ از پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) و شواهد تاریخی از صدر اسلام که گویای عملکرد مسلمانان در جنگهایشان با دشمنان اسلام و همچنین دستورالعملهای فرماندهان الهی در این زمینه بوده است، در قالب یک پیشگفتار یازده فصل بیان شده است که به توضیح و تبیین فلسفه و فضیلت جهاد، اقسام جهاد، ارزشهای اخلاقی و انسانی در جهاد علل و عوامل موثر در شکست و پایه ورزی در جهاد و موضوع مرگ و شهادت در ؟ رزمندگان و سپاهیان اسلام و مطالبی دیگر که به گونه ای منطقی مرتبط با مسئله جهاد بوده و در قرآن و روایات به آنها اشاره گردیده، پرداخته شده است.

هدف از تحقیق حاضر بررسی اقوال مفسران و متکلمان درباب اعجاز قرآن کریم و بیان وجوه مختلف اعجاز آن است. این پایان نامه در سه فصل تدوین گردیده است. فصل اول آن ذکر مباحث کلی درباب اصل اعجاز،ویژگی قرآن و مساله تحدی است. درفصل دوم به بیان نظریه صرفه و بستر تارخی و همچنین قائلین به آن از شیعه و سنی و نقد و بررسی این قول پرداخته شده است. درفصل سوم به وجوه اعجاز پرداخته شده است که به عنوان مهمترن وجه به فصاحت و بلاغت آن توجه خاصی شده است. همین وجه اعجاز است که در تمامی آیات و سور قرآن ساری و جاری است و هیچکس تابه امروز نتوانسته است سوره ای ولو کوچک همانند کوثر با آن زیبایی ظاهری و عمق و باطن معنا بیاورد. یکی دیگر از وجوه ذکر شده، امی بودن آورنده این کتاب عظیم است. از وجوه دیگر مورد نظر مفسرین و متکلمین مساله خبر از مغیبات و اسرار آفرینش درقرآن است. استنباط اخبار علمی ازقرآن یکی دیگر از وجوه اعجاز دانسته ششده است. درپایان رساله، وجه دیگری برای اعجاز قرآن ذکر شده است و آن هماناکاری است که با دلها می کند و تاثیری است که در نفوس می نهد.

هدف از این پژوهش، بررسی نقش عرف در استنباط احکام از دیدگاه شیهعه است. لذا سعی می شود به این سوال اساسی پاسخ داده شود که جراعرف از نظر شیعه جزء ادله احکام شناخته نشده است؟ تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته، در هفت بخش تنظیم شده است. در بخش اول، دلایل جامعیت، جاودانگی و جهانی بودن شریعت اسلام بیان می شود. بخش دوم، پیرامون اجتهاد و سیر تاریخی آن نزد شیعه و اهل سنت بحث می کند. دربخش سوم، مفهوم و ماهیت عرف مورد بررسی قرار می گیرد. بخش چهارم، به تفاوت دیدگاههای اصولی شیعه و اهل سنت پیرامون زمان و مکان می پردازد دربخش پنجم، ویژگیهای منبع حقوقی اسیلام مورد بحث قرار می گیرد. نمونه هایی از کربرد عرف در فقه دربخش ششم بیان می شود. نهایتا" در بخش پایانی، نظریات مختلف در مبنای حجیت بناء عقلاء و حجیت عرف مورد بررسی قرار می گیرد. براساس یافته های تحقیق و با تبیین دیدگاههای کلی شیعه نسبت به جامعیت، جاودانگی و جهانی بودن شریعت اسلام مشخص می شود که منبع استنباط حکم نباید با این سه نکته تعارض حاصل نماید. تاریخ فقه شیعه نشان می دهد که وضعیت عرف نزد فقهای شیعه از صدر تاکنون، علیرغم استعمال زیاد در متون فقهی در حدی نبوده که در عرض ادله مشرح شود و این خود قرینه ای است که فقهای شیعه تکلیف خود را با عرف می دانسته اند. به طور کلی شیعه امری را منبع استنباط احکام می داند که ب طور یقینی کاشف از حکم خداوند باشد و اگر هم به برخی امارات اعتقاد دارد، هنگامی برای اماره اعتباری قائل است که به پشتوانه آن قطع باشد. باتعریف و بررسی اقسام عرف معلوم می شود که عرف نیز باید در عداد منابع غیر معتبر قرار بگیرد. چون صلاحیت کاشفیت حکم الله واقعی را ندارد. نه قطع ایجاد می کند و نه ظن معتبر،علی الخصوص که شارع در برخی موارد صریحا" بعضی عرفها را مردود اعلام کرده و درصورت امضاء نیز نه به جهت اعتبار عرف بود، بلکه بهجهت عدم منافات آن عرفها با حکم خداوند بوده است. نهایتا" در مورد بناء عقلاء این نتیجه حاصل می شود که هرگاه عقلاء بماهمعقلاء در مورد مساله ای وحدت نظر داشته باشند، شارع نمی تواند با آن مخالفت نماید، درصورتیکه برخی از فقهاء معتقدند در چنین حالی بناء عقلاء نیازمند امضاع شارع است .