جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش به بررسی اهداف و مقاصد سوره های قرآن کریم در المیزان اختصاص دارد و مطالب آن در دو بخش به نگارش درآمده است: در بخش اول، با عنوان کلیات از شناخت قرآن کریم، سوره شناسی، و دیدگاه جامع علامه طباطبایی در این زمینه سخن رفته است و در بخش دوم، با نام بررسی اهداف و مقاصد سوره ها، تمامی سوره های قرآن به ترتیب مصحف از لحاظ اهداف و مقاصد بررسی شده و محور موضوعی و تفصیل مقاصد هریک ذکر گردیده است.

موضوعی که در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد اهمیت تربیت در دوران جوانی ،مسائل تربیتی مربوط به آن می باشد. این موضوع از نظر علم؛ قرآن و سنت بررسی می گردد. از آنجا که امر تربیت، از نیازهای ضروری و پراهمیت جامعه و خانواده است، نیاز به پژوهش و تحقیق بیشتری در این زمینه می باشد. با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی و عصر ارتباطات، نوع تربیت نیز در این عصر با دوره های قبل متفاوت می باشد. خانواده، اولین محیطی است که فرزند با آن آشنا می شود. لذا والدین باید از همان ابتدا مسئولیت عظیم تربیت او را به نحو عالی بر عهده گیرند و شرایط مطلوبی را برای رشد صحیح فرزند فراهم نمایند. در این رابطه نقش مادر قوی تر و پررنگ تر از نقش پدر است. چرا که ارتباط بیشتری با فرزند دارد و اوقات زیادی را با او می گذراند لذا باید یک الگوی صحیح عملی و رفتاری برای فرزند باشد. از بین دوره های مختلف زندگی، دوره جوانی در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. در این پروژه تحقیقی، سعی می شود فقط به دوران جوانی پرداخته شود و نقش مادر نیز در رابطه با این دوره از زندگی فرزند بررسی گردد. برخی از سوالاتی که در این زمینه قابل طرح است به شرح ذیل می باشد: آراء و نظریات اندیشمندان در مورد تربیت چیست؟ اسلام در مورد اهمیت تربیت چه نظری دارد؟ عوامل موثر بر تربیت فرزند چیست؟ اسلام چه راهکارهایی در رابطه با تربیت فرزند ارائه می دهد؟ نقش مادر در تربیت فرزند چه می باشد؟ جوانی چه مقطعی از زندگی را در برمی گیرد؟ اهمیت جوانی از دیدگاه روایی و علمی چیست؟ ابعاد مختلف رشد چه می باشند؟ در هر یک از ابعاد رشد مادر چه نقشی دارد؟ نیازهای مختلف جوان در هر یک از ابعاد رشد چه می باشند؟ روش تحقیق و نحوه گردآوری مطالب به صورت کتابخانه ای بوده و سعی شده به تبیین بیشتر موضوع پرداخته شود. منابع و مآخذ مورد استفاده در این تحقیق کتابهای اخلاقی، تربیتی، روانشناسی، قرآن و روایات بوده است که از کتابخانه های شهرستان از جمله: کتابخانه شهید مدرس، کتابخانه کوثر، کتابخانه مدرسه علمیه نرجس، کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی و همچنین کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی و مرکز بنیاد پژوهش های اسلامی استفاده شده است. ضمناً استاد راهنما و دیگر دوستان در تهیه برخی از کتب بنده را مساعدت نموده اند. پس از بررسی ها و مطالعات لازم در زمینه تربیت جوان و نقش و وظایف مادر، این تحقیق به این نتیجه رسید که تربیت امری مهم و از ضروری ترین نیازهای بشری است و سبب نجات انسان از اسارت ها، جهل ها و بندگی هاست. و رکن اساسی در صعود و یا سقوط انسان هاست. از این رو بحث تربیت مورد توجه دانشمندان، فیلسوفان، روشنفکران و مصلحان اجتماعی و حتی شعر او نویسندگان بوده است. و در مورد این مساله نظرات فراوان داده اند. مکتب انسان ساز اسلام نیز بیش از همه صاحب نظران به این امر اهتمام داشته و هدف کلی تربیت را، بیداری انسان، پرورش همه ابعاد وجودی و استعدادها در زمینه های فطری و رساندن او به مقام عبودیت صالح می داند و راهکارهایی را در زمینه تربیت ارائه می دهد. از دیگر نتایج بدست آمده از این تحقیق این است که خانواده اولین و مهمترین عامل تربیت است. و موثرترین نقش را در این زمینه، مادر بر عهده دارد. هرچند خانواده ها از لحاظ شیوه های تربیتی متفاوت اند اما در همه خانواده ها مادر الگوی تمام عیار برای فرزند است. دوره جوانی، دوران رسیدن به مرتفع ترین و عالی ترین منازل زندگی است. جوانی از دیدگاه روایی و علمی، فرصتی بی نظیر و یک دوره اسرارآمیز در زندگی بشر است. نتیجه دیگر این بود که همه ابعاد رشد در تربیت جوان باید مورد توجه قرار گیرد و در هر بعد از رشد، جوان نیازهای مختلفی دارد که والدین و خصوصاً مادر باید در رفع آن کوشا باشند، جوان در بعد رشد جسمانی دچار تحولات ویژه ای می گردد از جمله بلوغ ، رشد عقلی، نیرومندی، غریزه جنسی، هر یک از والدین و جوان وظایفی در این موارد دارند که در متن تحقیق بیان گردیده است. در بعد رشد عاطفی اخلاقی نیز هیجانات و احساسات جوان را نمی توان از نظر دور داشت. از بین نیازهای عاطفی مطرح شده در تحقیق، محبت یک نیاز همیشگی و اساس روابط انسانی بانشاط و تفاهم آمیز است. وجود آن به قدری مهم است که عدم آن یکی از علل عمده فساد جوانان شمرده شده و محبت مادر کارسازترین ابزار در جلوگیری از فساد و انحراف جوانان و اصلاح کننده ترین وسیله برای خطاهای آنها می باشد. در بعد رشد اجتماعی این نتیجه حاصل شد که تربیت دینی و مذهبی فرزند در دوران جوانی مهمترین سلاح برای حفظ او از خطرهای احتمالی جامعه می باشد و گرایش به دین یک نیاز فطری بوده و دین چون براساس فطرت انسان به وجود آمده در جذب جوانان بسیار موثر و مفید بوده است. مطلب دیگری که در تحقیق به آن پرداخته شده بحث هویت یابی جوان است که یک بحث مطرح در همه اعصار بوده است و برای پیشگیری از بحران هویت در جوانان نمی توان نقش دین و خانواده را نادیده گرفت. چرا که خانواده و دین از بدو تولد فرزند تا پایان عمر نقشی پر رنگ و موثر در زندگی او دارند.

طی این تحقیق که در یکی از تفاسیر روایی کهن اهل سنت صورت پذیرفته، آشکار شده است که از میان 293 آیه ای که طبق بررسی قاضی نورالله شوشتری درتفاسیر معتبر اهل سنت در خصوص اهل بیت (ع) نازل شده، طبری تنها ذیل 19 آیه به نقل روایت در این زمینه مبادرت ورزیده است

فصل اول تعریف لغوی فکر: در چیزی اندیشه کردن. تعریف اصطلاحی فکر: اعمال فکر است و آن عبارت است از ترتیب امور معلومه برای بدست آوردن نتایج مجهوله. تعریف لغوی عقل: خرد، دانش. تعریف اصطلاحی عقل: نور روحانی است که توسط نفس درک می شود نه حواس عقل و عاقل او را از هلاکت نجات می دهد. فصل دوم توضیحاتی پیرامون تفکر و تعقل بخش 1. عقل و شرافت آن: برای اثبات شرافت عقل نیازی به دلیل نیست و عقل خود سرچشمه علم و منبع و اساس آن است و به منزله نور است. بخش 2. لشکریان عقل و جهل: خداوند عقل را از نور خویش آفرید و برای آن 75 لشکر قرار داد. خوبی، وزیر عقل و بدی، وزیر جهل و ... ادامه دارد. بخش 3. ویژگی عقل: 1.ملکه ادراک بودن آن. 2.ملکه قضاوت در عقل است و با ملکه حکمت در ارتباط است. 3.سومین ویژگی عقل رشد است. بخش 4. انواع عقل: از نظر فلسفی: 1. عقل اجمالی. 2. عقل بالفعل. 3. عقل بالقوه. 4. عقل بالملکه. 5. عقل تفصیلی. 6. عقل فعال. 7. عقل مستفاد. 8. عقل هیولانی. 9. عقل عملی. 10. عقل معاش. بخش 5. دلیل تنوع تفکرها: مسلمانان در مراجعه به اوامر و نواهی قرآن و مراجعه به نصوص صریحی که آمده هم عقیده اند. گروههای مختلف با عقاید و اصول و زبانهای مختلف به اسلام گرویده اند و این اختلافات به تفسیر آنان از برخی آیات و اقوال سرایت کرد این اختلاف بیشتر مربوط به موارد اندیشه و روشهای مختلف درک است. 1.تفکر اسلامی: اسلام آنچه برای مردم پیشنهاد می کند چون از سرچشمه وحی است می تواند تا عمق جان نفوذ کند. 2.نظر اروپا درباره بشر امروز: بشر امروز به سه چیز نیاز دارد. 1. تعبیری روحانی از جهان. 2. آزادی روحانی فرد. 3. اصول اساسی که تکامل اجتماع بشری را توجیه کند. 3.نظر اسلام درباره بشر امروز 4. روح اسلامی در مسلمین مرده است به خاطر تقلیدهای کورکورانه. 5.نقص کار در تفکر مسلمین است. 6.آینده اسلام و مسلمین به تعبیر علی علیه السلام. 7.طرح حیات تفکر اسلامی را قرآن ریخته. 8.یکی از علائم حیات. بخش 6. پرورش عقل از دیدگاه اسلام: عقل عامل بندگی انسان نسبت به خدا و ضامن بهشت و سعادت اوست. بخش 7. آیا عقل می تواند پشتوانه اخلاقی باشد؟ می تواند پشتوانه اخلاقی باشد ولی با کاستیهایی که دارد نمی شود به آن قناعت کرد. بخش 8. لذت عقلی بالاترین لذتهاست، به دو دلیل: 1.ادراک عقلی به کنه شیء می رسد و غیر متناهی است و مدرکات عقل همانا خداوند و موجودات است. 2.لذات ملائکه هم لذت عقلی است. لذت حیوانات حسی. بخش 9. چرا برخی عرفا عقل را سرزنش کردند؟ کدام عقل؟ عقلی را سرزنش کرده اند که مشوب و آمیخته با وهم و خیال است. بخش 10. شکایت از عقل: اگر امر دائر باشد میان اینکه « موجب درد» نباشد و انسان درد نداشته باشد « درد نداشتن» به دلیل نبودن موجب درد از درد داشتن بهتر است ولی اگر موجب درد وجود داشته باشد و درد نداشته باشد موجب بدبختی است. بخش 11. مکتب عقلیون: اساساً جوهر انسان عقل اوست. بخش 12. نقش عقل از نظر فقهی: عقل یکی از شرایط تکلیف در فقه است. بخش 13. چرا شیعه تمایل بیشتری به مباحث عقلی دارد؟ سلسله جنبان این طرز تفکر فقط ائمه بودند. بخش 14. باب کم عقلی، سفیه شخص پست است که به زیر دست خود فخر می فروشد و برای بالا دستان زبونی. بخش 15. رابطه عقل و دل: از کانون دل حرارت و حرکت برمی خیزد و از عقل هدایت و روشنی. گاهی یک مطلب را هر دو، هم عقل، هم دل می پسندد مشکلی نیست اما گاهی کشمکش میان عقل و دل است. فصل سوم تفکر از دیدگاه اسلام، روشهای فکری اسلامی (4 روش)، متفاوت بودن افکار مردم، فضیلت تفکر، انواع تفکر. فصل چهارم تفکر و تعقل در قرآن تفکر در قرآن، تفسیر چند آیه. تعقل در قرآن، اقسام عقل در قرآن. فصل پنجم تفکر و تعقل در سنت فکر و اندیشه در روایات اسلامی. تعقل در روایات اسلامی. فصل ششم موانع بر سر راه تفکر و تعقل تقلید، تکیه بر ظن و گمان، شتابزدگی، میل ها، شخصیت گرایی. فصل هفتم آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی تفکر و تعقل با تفکر می توان به سعادت مطلقه رسید از ریزش وقت جلوگیری می کند با تفکر برای آدمی ابوابی مفتوح می شود.

از دیرباز تا کنون در مقوله انسان شناسی یکی از مهم ترین دغدغه ها ، شناخت عقل و قدرت تفکر بوده است البته در نگاه دینی باید گفت از زمان حضرت آدم تا کنون این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که در خبر است عقل، دین و حیا به ایشان عرضه کردند و عقل مقبول افتاد، گذشته از این که موضوع خبر دقیق نیست یعنی هیچ معنایی از عقل و دیگر واژه ها نمی دهد، ولی این خبر صادق است به این معنا که راویان آن به معصوم ( ع) می رسند و بزرگان زیادی این حدیث را آورده اند، صداقت این خبر دال بر اهمیت تعقل حتی نزد اولین انسان است. تفکر و تعقل علی رغم وابستگی شدید بین آن ها دو مقوله مجزا می باشد چه در چیستی و ماهیت ، چه در چگونگی و عملکرد و تفکر و تعقل مانند سایر استعدادهای بالقوه ی انسان نیاز به پرورش دارند و صرف وجود ذاتی این دو در انسان، اوصاف متفکر و عاقل بر انسان باز نمی شود. گرایشات، تمایلات و انگیزه ها موجب حرکت و پویایی انسان در تمامی عرصه های فردی و اجتماعی می شوند اما آن چه که اثر تام و تمام بر تمایلات انسان دارد تفکر است و آن چه بر تفکر اثر دارد عقل است: العقول ائمه الافکار و الافکار ائمه القلوب. مفاهیم کلیدی موضوع مورد پژوهش عبارتند از : فکر، عقل، تفکر و تعقل که سعی شده هر کدام به طور مستقل مورد بررسی قرار گیرند . تفکر انسان را به سوی شناخت و فهم واقعیات راهنمایی می کند و تعقل انسان را به سوی انتخاب برتر هدایت می کند. تفکر وسیله شناخت خداوند متعال و تعقل وسیله ی جلب رضایت خداوند است. ره آورد تحقیق روی این مفاهیم، نکاتی در خور توجه است: اول آنکه چرا دشمنان حق سعی بر شبهه افکنی دارند تا عقول را به لغزش وا دارند و با نشر کتب و مجلات و ارائه فیلم ها، طرحی اندیشه کنند و با این روش ها سعی بر تسخیر قلب ها دارند و تسخیر قلب ها یعنی اسارت مدرن و استعمار فرا مدرن. دوم آنکه خبرهای رسیده با ما از لسان اهل بیت ( ع) چرا به گونه ای طراحی شده که هر انسانی نمی تواند به اصل معنا پی ببرد، برای مثال وقتی انسان به یکی از کتب مرجع مراجعه می کند در می یابد غالب خبرها پیرامون عقل دارای ابهامند گاهی عقل را چیزی توصیف کرده اند و چند صفحه بعد چیز دیگری شاید ناظر بر این نکته باشد که نخواسته اند انسان های آلوده یا مغرض با شیوه های تربیتی انسان آشنا شوند و انسان ها را به قهقرا ببرند.

در این پایان نامه شماری از آیات نازله در شأن اهل بیت (ع) در روایات اهل سنت بررسی شده اند. آیات مورد بررسی عبارتند از: آیه مباهله، آیه اولوالامر، آیه ولایت، آیه اکمال دین، آیه تبلیغ، آیه ولایت، آیه تطهیر، آیه نجوی. در خاتمه آیاتی از سوره مبارکه دهرکه در شأن اهل بیت (ع) نازل شده بررسی شده اند.

در قرآن کریم به رسم عرب جاهلی که به منظورتأکید سخن خود سوگند یاد می کردند، برخی از سوره هابا سوگند آغاز شده است. منتها آنان به اموری چون شراب، آلات موسیقی، چشم و ابروی معشوقه خودسوگند می خوردند، لکن در قرآن به امور ارجمندی چون خورشید، ماه، آسمان، زمین، قلم، انجیر و زیتون سوگندیاد شده است. در این پایان نامه مواردی که در قرآن بدانها سوگند یاد شده بررسی و پیرامون فلسفه آنهاتحقیق شده است

این پایان نامه در پنج فصل گناه و انگیزه ها و پیامدهای آن را با تکیه بر آیات قرآن بررسی کرده است. در فصل اول کلیات بحث آمده و در فصل دوم با عنوان معناشناسی واژگان گناه از معنای واژگان اثم، ذنب، سیئه و سوء، معصیت، فسق، فحشا، جرم، خطیئه، ظلم و وزر سخن رفته است. در فصل سوم با عنوان طبقه بندی گناهان در قرآن از گناهان صغیره و کبیره و گناهان نهان و آشکار بحث کرده است. در فصل چهارم ذیل عنوان انگیزه های گناه و زمینه های آن به بررسی فطرت و انگیزه های روانی، اجتماعی و اقتصادی گناه پرداخته است. در فصل پنجم با عنوان پیامدهای گناه پیامدهای اخروی و دنیوی گناه را بیان کرده است.

این پژوهش در زمینه بررسی رابطه گناهان با انواع عقاب های دنیوی و اخروی و تناسب میان جرم و مجازات با تکیه بر آیات و روایات است و در آن از این موضوعات بحث شده است: تجسم اعمال و آیات و روایات مختلف و نظریات دانشمندان درباره آن، گناهان و آثار آن در دنیا و آخرت، ارتباط مستقیم میان گناهان و حوادث خارجی، سرگذشت اقوام پیشین و نحوه عملکرد آنان، عالم برزخ و نحوه برخورداری از نعمت ها و نقمت ها در آن، مجازات های الهی و انواع تخلف ها، رابطه فعل و جزا، ویژگی های عالم آخرت، انواع عذاب ها متناسب با اعمال، کیفرهای جسمانی و روحانی، و مراحل عذاب.

پژوهش شامل موارد ذیل است: ضرورت تشکیل حکومت، مشروعیت حکومت در اسلام، امام علی (ع)، و حق حکومت، سقیفه و سکوت برای حفظ دین، علی (ع) و پایبندی به اصول و ارزش ها، راستگویی و صدق محض، صلح گرایی، مخالفان، علی (ع) از نظر بزرگترین متفکران اسلامی، علی (ع) از نگاه شخصیت های ملل غیراسلامی و اهداف امام علی (ع) از پذیرش حکومت