جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطالب و موضوعات تحقیق حاضر در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول در مورد انسان شناسی، اراده و اختیار، فضیلت، مصادیق فضیلت و رذیلت، نظریه حد وسط ، غایت اخلاقی، اخلاق در اجتماع، نقش خدا در اخلاق ارسطویی و اخلاق ورزی، مباحثی را ارائه می دهد. بخش دوم در زمینه انسان شناسی، ارتباط انسان با خدا و فرد و اجتماع مباحثی را بیان می کند.

پایان نامه حاضر شامل پنج فصل با این موضوعات است: تقوا در لغت، ماهیت تقوا، مراتب تقوا حاوی تقوا در فکر، عمل، سیاست، جنگ، گفتار، اقتصاد و دوستی؛ زمینه سازهای تقوا شامل شناخت خداوند، شناخت نفس، بهره گیری از قرآن، توجه به معاد و مجازات اخروی؛ موانع تقوا از قبیل فراموشی خدا و خود و گناه؛ آثار تقوا چون ایمان به غیب و پیامبران، آرامش روح، گشایش مشکلات، محبت، گذشت، رفتار نیک، اتحاد، سبقت در نیکی ها، حفظ نظام اجتماع، انفاق، آبادانی، فلاح اخروی، امنیت و آرامش و زندگی پربرکت.

در پایان نامه حاضر تقدیم و تأخیر در قرآن موردبررسی قرار گرفته و از این موضوعات بحث شده است:نقش شعر و شاعر در جامعه عرب جاهلی، موضوعات شعر، ارزش شعر جاهلی، نقد شرع و خطابه در زبان عرب جاهلی، نقد و نحو در عصور اموی و عباسی، اثرقرآن در تطور نقد عرب و ادبیات آن، و بلاغت و تطور ومنابع آن و نقش قرآن در پیدایش بلاغت.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی مساله خانواده و روابط متقابل اعضای ان ازدیدگاه اسلام است. روش تحقیق در این رساله، روش کتابخانه ای است و اطلاعات آن از طریق فیش برداری گردآوری شده است تحقیق حاضر در ‎۳ بخش و کلا" ‎۹ فصل تنظیم شده است. در بخش اول که اختصاص به کلیات دارد، به وضعیت خانواده در جهان معاصر پرداخته شده و سپس خانواده در اقوام و ادیان پیشین نظیر اقوام وحشی، روم و یونان قدیم، ایران باستان، عرب جاهلیت، مسیحیان و یهودیان را مورد بررسی قرار می دهد.دربخش دوم، به مساله خانواده از دیدگاه اسلام پرداخته شده است. در این بخش ابتدا اهمیت خانواده در اسلام و تاکید اسلام بر تشکیل خانواده و نکوهش ترک آن و تشویق و دعوت به امر ازدواج آورده شده، سپس هدف از تشکیل خانواده و نقش آن در حیات فردی و اجتماعی بیان گردیده است. در قسمت دیگری ازاین بخش، تدابیری که اسلام برای بقای کانوان خانواده و گرمی آن بکاربرده مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش سوم، روابط متقابل اعضای خانواده مورد بررسی قرار گرفته است. ازآنجاکه اجتماع کوچک خانواده درحقیقت هسته ها و واحدهای کوچک جامعه بزرگ به شمار می آید و وضع حقوق و قوانین برای خانواده به منظور استحکام ارتباط افراد آن جامعه کوچک با یکدیگر و ایجاد نظام خاصی در آن، ار صلاح جامعه بزرگ و نظام آن و تامین هدفهای مشترک اجتماعی آن بسیار موثر است، اسلام با نظر واقع بینانه، از این امر استفاده کرده و باوضع حقوقی مخصوص برای هر یک از اعضاء خانواده افکار آنها را به هم نزدیک ساخته است. دراین بخش، حقوق تک تک اعضای خانواده در مقابل هم از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین، وظایف شوهر در مقابل همسر، وظایف زن نسبت به شوهر، وظایف فرزند نسبت به والدین و بالاخره وظایف والدین نسبت به فرزند مورد بررسی قرار گرفته است.

موضوع تزین و تجمل را می توان از زاویه های مختلف مورد بررسی قرار داد: از دیدگاه تاثیر تزین و تجمل در چگونگی معاشرت افراد در زندگی اجتماعی مورد توجه قرار گیرد‎۰ تزین و تجمل از دو بعد ظاهری و معنوی هر کدام جداگانه قابل بحث است و البته بعد معنوی آن گسترده تر است‎۰ در دید فلسفی جمال موجودات اعم از مادی و مجرد در علوم فلسفی جایگاه خاصی دارد‎۰ در دید عرفی و اجتماعی زینت مفهوم وسیعی دارد که هر یک می تواند درباره آن تحقیق صورت گیرد‎۰ زیرا واژه زینت عام است و نسبت به عرف های مختلف تفاوت می کند‎۰ تزین و تجمل را از زاویه زیبایی و هنر و اینکه هنرهای زیبا چه تاثیری بر انسان ها و جوامع می توانند بگذارند می توان مورد تحقیق قرار داد‎۰ یک روان شناس اجتماعی می تواند تزین و تجمل را در رابطه با سلامتی روان مورد نظر قرار دهد‎۰ و از دیدگاه اسلام این موضوع از چند جهت قابل بررسی است: از نگاه قرآن، روایات، سیره معصومان (ع) یا چون این تحقیق از نگاه فقهی که هدف اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد‎۰ در این پژوهش در بخش اول بطور خلاصه کلیاتی در رابطه با تزین و تجمل در قرآن، روایات، سیره، عرف، هنر و روانشناسی آورده شده است‎۰ و در بخش دوم به مباحث فقهی مربوط به زینت و تجمل پرداخته شده است‎۰ و در پایان با نتیجه گیری از مطالب و فهرست منابع این تحقیق به انجام رسید‎۰

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اندیشه های اجتماعی و جامعه شناسی علی (ع) درنهج البلاغه است که با استفاده از روش کتابخانه ای انجام گرفته است. بخش اول، به بررسی مفهوم جامعه و مفاهیم اجتماعی قریب به آن و عوامل اتحاد افراد درجوامع از دیدگاه جامعه شناسان و نهج البلاغه اختصاص داده شده است.دربخش دوم، به بررسی منشا اجتماع و ضرورت آن از دیدگاه فیلسوفان اجتماعی و نهج البلاغه پرداخته شده وآراء و نظریات اربابان علم و معرفت دراین زمینه مورد بررسی قرار گرفته است. بالاخره بخش سوم، به بررسی تفصیلی اصالت فرد یا جامعه همراه با مفاهیم مختلف فلسفی، اجتماعی و حقوقی آن اختصاص داده شده و به بررسی اندیشه ها و آراء جامعه شناسان و امام (ع) در موضوع مذکور می پردازد. یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد، واژه" امت" یکی ازمهمترین مفاهیم اجتماعی در فرهنگ اسلامی بوده که محتوای جدید جامعه شناختی خود را مدیون ظهور اسلام می باشد. ویژگیهای امت از دیدگاه نهج البلاغعه عبارتند از: ‎۱) اساس تنظیم انواع مختلف روابط در بین افراد عضو امت، دین است که درحقیقت به معنای دریدن حجابها و شکستن حصارهای قومی، نژادی، زبانی، جغرافیایی و غیره به عنوان معیاری برای تفکیک و جدایی افراد از یکدیگر می باشد. ‎۲) برخورداری از یک نظام رهبری قوی و الهی که ضامن اجرای قوانین دینی، مجازات متخلفان و درنهایت تامین سعادت مادی و معنوی افراد امت می باشد. برخی از اندیشمندان اجتماعی به خاطر خصوصیت دوم امت، بیشتر به بعد سیاسی واژه " امت" توجه نموده اند و آن را یک اصطلاح ابتکاری فرهنگ اسلامی در جامعه شناسی سیاسی می دانند. از نظر تکلیفی نباید روابط نسبی، نژادی و غیره به عنوان یک ملاک در وحدت افراد جامعه یا جوامع مختلف با یکدیگر قرار داده شود. روابط نسبی و پیوندهای قبیله ای از دیدگاه نهج البلاغهه قابل انکار نمی باشد و به عنوان واقعیتهای اجتماعی است که در جوامع انسانی وجود دارد. آنچه مورد انکار شدید امام علی (ع) می باشد ترجیح دادن روابط مذکور بر معیارهای دینی است. دین به عنوان معیار قابل قبول در ارتباط و اتنحاد افراد انسانی با یکدیگر است. امروزه جامعه شناسان به این باور رسیده اند که تفسیر و تبیین پدیدههای انسانی با یک عامل اقتصادی یا روانی، کاری دور از خرد و اندیشه است. از نظر امام(ع)، زندگی اجتماعی یک امر ضروری برای انسانها می باشدو بدون آن قادر به استمرار حیات مادی و معنوی نخواهند بود. عواملی که در نهج البلاغه به عنوان منشا زندگی اجتماعی مطرح شده اند عبارتند از : نیازهای انسان ووجود ابزار تفکر و اندیشه در آدمی. آنچه که در معادله فرد و جامعه دارای اصالت و واقعیت فلسفی می باشد، خرد و روابط اجتماعی قائم ب آن است و نه جامعه به عنوان یک هیولای عظیم و غول پیکر. نه فرد و نه جامعه دارای اصالت مطلق اجتماعی نمی باشند اعطاء اصالت حقوقی مطلق به هر یک از فرد یا جامعه، سقوط در ورطه افراط یا تفریط می باشد. برداشت جامعه شناسان مسلمان از بعضی از آیات قرآنی و روایات در اثبات نوعی " اصالت فلسفی" برای جامعه غیر قابل قبول می باشد و از نهج البلاغه نیز نمی توان اصالت فلسفی جامعه یا فرضیه " روح جمعی " را نتیجه گرفت . برخی از عوامل موثر در شکل گیری و تحول شخصیت از نظر امام (ره) عبارتند از : اختیار عقل، فطریات، غرایز، و غیره . انسان نه یک موجود منفعل محض می باشد و نه یک موجود مقاوم نفوذ ناپذیر که دربرابر هرگونه تاثیری از خارج عایق باشد.

این رساله در ‎۱۲ فصل به بررسی تسبیح موجودات در قرآن پرداخته است. از مباحث مطرح شده در این رساله می توان به این موارد اشاره کرد: قرآن و تسبیح، جهان مسبح حقتعالی، معنای تسبیح، لسان تسبیح در موجودات، آرا مفسرین در تسبیح، تسبیح وجهان ادراک و شعور، حیات عام در موجودات، معنای عام سمع و بصر و نطق، مراتب تسبیح

هدف پژوهش شناختن مراحل و مقامات عرفانی و تطبیق آنها با مکارم الاخلاقی از لسان گوهر بار امام سجاد ( ع ) و شناخت بیشتر درباره سیره و روش معصومین ( علیهم السلام )٬ اسوه و الگو بودن آن عزیران در تمامی شئون زندگی و پیاده نمودن دستورات اخلاقی آنان در مراحل عمر. روش پژوهش : کتابخانه ای. ابزار اندازه گیری : کتب احادیث و آثار عرفانی و شرحهایی که بر صحیفه سجادیه نوشته شده و آثار منظوم شعراء و تالیفاتی که در این ارتباط صورت گرفته است. طرح پژوهش : بررسی منابع موجود٬ دیدگاهها٬ نظرات و تحقیقات و شرحهایی که بر دعاوی مکارم الاخلاق نوشته شده است. نتیجه کلی : انسان از منظر قرآن٬ مسافری است رهسپار لقای خداوند سبحان٬ و در این مسیر٬ عواملی را پیموده تا سرانجام به عالم طبیعت و نشأة دنیا که در بیان عارفان به کفش کن کاخ با عظمت آفرینش تعبیر شده٬ رسیده است. و عواملی را پیش رو دارد تا به لقای مهر و جمال یا قهر و جلال حضرت حق راه یابد. سالک٬ که در این سفر سیر به سوی » مکانت برتر « را طلب می کند و مسیر آن در نهان و نهاد آدمی است٬ نه در بیرون هستی او و منازل و مراحلی دارد که پیشگامان تهذیب نفس از آن به مراحل سیر و سلوک یاد می کنند که این سیر موانعی دارد که سالکان پس از شناسایی باید آنها را از سرراه برداشته٬ پس از تخلیه حرم هستی خویش از رذایل اخلاقی که همان موانع سیر به سوی خداست به تحلیه آن به فضایل که همان سیر در مراحل این سفر است بپردازد. دعای مکارم الاخلاق چنانچه سرمشق سالک گردد گام به گام او را پیش برده و به سرمنزل مقصود راه می نماید و معالی اخلاق را که در این سیر معنوی سرلوحه امور است به ما می شناساند.‬

رساله حاضر، ابتدا به بررسی لغوی و ریشه ای کلمه تسبیح و معنای اصطلاحی آن پرداخته است. سپس به حقیقت تسبیح موجودات و ابعاد گوناگون تسبیح، مواضع تسبیح و آثار و برکات تسبیح خداوند پرداخته است. وی نظریه ملا صدرا و علامه طباطبائی و سید قطب را در رابطه با تسبیح آورده و در پایان با برشمردن تسبیح خداوند از ناحیه انسانها، به تسبیحات حضرت محمد (ص) و دیگر پیامبران بزرگ الهی عیسی، موسی، یونس، زکریا اشاره می کند همچنین از تسبیح دیگر بندگان برگزیده خداوند و ملائکه و نیز حیوانات و جمادات یاد می کند و ابعاد آن را مورد بحث قرار می دهد.