جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع پایان نامه : بررسی سیره ی اخلاقی امام خمینی(ره) از منظر آیات و روایات می باشد قرآن، بزرگترین هدیه ی الهی است که خداوند با نزول آن به پیامبر اسلام ، بر انسان ها منّت نهاده است. قرآن نوری است که دلها را روشن می سازد، داروئی است که دردها را درمان می کند، موعظه ای است که انسان را از غفلت بیرون می آورد و راهنمایی است که به بهترین راه سعادت رهنمون می سازد. انسان تا در این عالم است می تواند با استفاده از نور و روشنایی قرآن، خود را از ظلمت و غفلت نجات دهد. سرمایه ی حیات ابدی آخرت و رسیدن به انوار الهی و بهشت برین، تحصیل اخلاق کریمه در سایه ی عمل به دستورات اسلام ناب است. همان طور که می دانیم غایت بعثت و نتیجه ی دعوت خاتم الأنبیاء ، اکمال مکارم اخلاق است و در احادیث و اخبار شریفه نیز به مکارم اخلاق اهمیت زیادی داده شده است و سفارشات فراوانی در خصوص زینت دادن وجود بشر به مکارم اخلاق نموده اند. تمامی وجود امام خمینی(ره) نیز طبق فرامین الهی و احادیث شریفه با پارسایی در اخلاق، رفتار و اعمال آمیخته شده بود و در این زمینه ، گوی سبقت را از دیگران ربوده بودند، در حقیقت موفقیت های امام خمینی ( ره) در صحنه های گوناگون ، حاصل پروا پیشگی و تقوای اخلاقی و علمی آن روح قدسی بود. شخصیت عظیم رهبر انقلاب اسلامی ستودنی است. وقتی ایشان را می دیدی، عظمت بزرگان را باور می کردی، عظمت پیغمبر و عظمت امیرالمؤمنین و عظمت سید الشهداء و عظمت امام صادق و بقیه ی اولیاء را باور می کردی. ذهن ما کوچکتر از آن است که بتواند عظمت شخصیت آن بزرگ مردان را تصور کند و اما وقتی شخصیت با عظمتی همچون امام عزیزمان را می بینیم که چگونه در برابر آن خورشیدهای فروزان آسمان ولایت، فروتنی و تواضع می کنند و خودشان را در مقابل آن بزرگواران ذره ای به حساب می آوردند، آن وقت می فهمیم که چه سرمایه های عظیم و بزرگی در دین اسلام وجود دارد. امروز اگر گوشه هایی از جهان ، بیگانه از دین و ارزشهای دینی و در گرداب رذایل اخلاقی گرفتار است به این علت است که فلسفه ی خلقت انسان و فلسفه ی بعثت انبیاء در این جوامع فراموش شده است. آری، امروز جامعه ی انسانی بیش از هر زمان دیگر نیازمند اخلاق واقعی است و تأمین این نیاز تنها از طریق بازگشت بشر به فطرت دینی و الهی خویش امکان پذیر است. در این راه انسان نیازمند الگویی کامل است که در تمامی زمینه ها راهنمای او باشد و در همین رابطه است که تبیین سیره ی اخلاقی امام خمینی ( ره) که حقیقتاً امام اخلاق بودند کاری است بس مهم و پاسخی است به نیاز عصر حاضر. مجموعه ای که در پیش رو است شامل سه فصل می باشد و در مورد اخلاق امام خمینی ( ره) و بررسی آن از منظر آیات و روایات سخن می گوید، اینکه امام راحل ما در تمام ابعاد زندگی خویش سفارشات اخلاقی ائمه را رعایت می کردند و نمونه ای کامل از یک انسان وارسته و متقی به شمار می آمدند. ایشان ابتدا به اصلاح خویش پرداخته اند و در امور عبادی و شخصیتی مراحل کمال را طی کرده بودند و یکی از عوامل موفقیت و محبوبیت ایشان نیز همین نکته بوده است. امام(ره) نه تنها در جامعه بلکه در خانواده ی خویش، نسبت به همسر و فرزندان خود تمام اصول اسلامی و اخلاقی را رعایت می نمودند و به مردم نیز توصیه و تأکید می کردند که به سفارشات قرآن و ائمه عمل نمایند و در وظیفه ای که به عهده دارند کوتاهی نکنند. در این تحقیق سعی بر آن است که حقانیت اعمال و رفتار امام ( ره) به عنوان امام اخلاق و رهبری شایسته آشکار شود؛ و مردم با دلیل و سند متوجه شوند که رهبر کبیر انقلاب و معمار اندیشه های ناب اسلامی ، الگویی قابل پیروی برای تمامی مسلمانان محسوب می شوند. چون سیره ی اخلاقی ایشان برگرفته از قرآن و سنت می باشد که پایه و بنیان نظام جمهوری اسلامی بر آن قرار گرفته است که با تأثیر پذیری از این الگوهای مکتبی ، چشم اندازی وسیع و افقی روشن برای آینده ای بهتر فرا روی ما قرار می گیرد و ما در می یابیم که باید موانع کمال اخلاقی را از سر راه برداریم و همچون بزرگان و پیشوایان دین، سختی های این راه را پشت سر گذاریم و دنیایی مطلوب بنا کنیم و انشاءالله نظام جمهوری اسلامی مقدمه ی نهضت جهانی مهدی موعود باشد.

این رساله با عنوان «بررسی ظهور و سقوط تمدن ها در قرآن» در سه فصل تنظیم شده است: فصل اول به طرح موضوع، بیان مسئله، سؤال ها و فرضیه ها، روش تحقیق، سابقه تاریخی، اهداف و ضرورت موضوع پرداخته است. در فصل دوم با طرح ادبیات تحقیق، به بررسی اصطلاحات، کلمات کلیدی سنت، تمدن، فرهنگ، ظهور و سقوط تمدن ها، سنت های الهی و خصوصیات آن ها و نظر نافذ قرآن پرداخته شده است. فصل سوم، راز خوشبختی و تیره روزی انسان و تمدن ها را در چارچوب کلی دو عامل برون زا و درون زا بیان کرده، عوامل انحطاط، شکست، زبونی، سقوط و هبوط انسان و تمدن را مورد بررسی قرار داده است.

این نوشتار با عنوان شبهه از دیدگاه روایات در چهار فصل فراهم گردیده، هدف از آن ارائه تعریفی از شبهه با استناد به روایاتی است که به نوعی منعکس کننده تلقی معصومین از این واژه می باشد. در فصول چهارگانه این پایان نامه، با محور قرار دادن نظرات معصومین به بحث درباره شبهه پرداخته شده است. فصل اول به تعریف شبهه از نظر لغویون و احادیث و مقایسه آن با واژگان دیگر اختصاص یافته است. در فصل دوم عوامل و زمینه های بروز و گسترش شبهه بررسی شده است. راههای مقابله باشبهه نیز در فصل سوم مورد دقت قرار گرفته است و بالاخره در فصل چهارم مصادیقی از شبهه افکنان معرفی شده و شبهات آنان بیان گردیده است

این پژوهش با عنوان بررسی مصادیق کنایه در سه سورة آغازین قرآن با رویکرد تفسیری به انضمام پژوهشی پیرامون«کنایه در قرآن» می باشد که از 3 فصل تشکیل شده است. مقدمه که مربوط به«کلیات» تحقیق است، در آن به موضع تحقیق، پیشینة موضوع، تعریف واژه ها و ... پرداخته شده است. در فصل اول که به عنوان مقدمه ای برای مبحث بررسی مصادیق کنایه در سوره های«حمد، بقره و آل عمران» می باشد، پس از ذکر معنای لغوی و اصطلاحی کنایه، تطور تاریخی اصطلاح کنایه«در لغت، ادبیات و تفسیر» و اسباب و اغراض کنایه در قرآن مورد مداقّّه قرار گرفته است. در این فصل سعی شده تا با ذکر آراء ائمه لغت و علمای بلاغت زبان و ادبیات عرب و مفسران متقدم و متأخر، سیر تاریخی تطور اصطلاح کنایه مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد. البته در این تاریخچه، دیدگاه های دانشمندان متقدم و معاصر ادبیات فارسی نیز مورد توجه قرار گرفته است. در فصل دوم اهم اقسام کنایه(با توجه به نوع«مکنی عنه» و کثرت و قلّت وسائط و سیاق ارتباط بین«مکنی به» و «مکنی عنه») معرفی شده اند. دراین فصل برآنیم تا با ارائه مصادیقی از سوره های« حمد، بقره و آل عمران» و نیز مراجعه به احادیث و اقوال و اشعار شاعران عرب، به طور کامل و دقیق اقسام کنایه را معرفی نماییم. این فصل از دو بخش تشکیل یافته است. در بخش اول اقسام کنایه به اعتبار نوع«مکنی عنه» شامل: کنایه از صفت، کنایه از موصوف و کنایه از نسبت معرفی شده اند و در بخش دوم نیز اقسام کنایه به اعتبار وسائط و سیاق، ارتباط بین«مکنی به» به«مکنی عنه» شامل: تعریض، تلویح، ایماء و رمز مورد بحث قرار گرفته است. همچنین قابل ذکر است که در قسمت«تعریض»، تاریخچة تطور اصطلاح تعریض نیز مفصلاً ارایه شده است. در فصل سوم، پس از مطالعه و استخراج مصادیق کنایه از لابه لای کتب تفاسیر قرآن کریم، فرهنگنامة کنایه در سوره های«حمد، بقره و آل عمران» با رویکرد تفسیری ارائه گردیده است. در این فصل سعی شده به منظور کاربردی کردن استفاده از این فرهنگنامه کلیه مصادیق کنایه در سوره های مورد بحث، به تفکیک نوع کنایه(در قالبی که در فصل سوم به معرفی آنها پرداختیم) ارائه گردد. در خاتمه تحقیق که جمع بندی بحث را تشکیل می دهد، دستاوردهای حاصل از این پژوهش عرضه می شود که مهمترین آنها عبارت است از: اثبات این که مفهوم اصطلاحی کنایه در قرآن کریم وسیع تر و ژرف تر از تعریف آن نزد ائمه لغت و علمای بلاغت است، زیرا ایشان به سبب مواد کارشان که اغلب قصیده و مفاهیم زمینی بود و نیز شیوه برخوردشان با کلام حتی اگر کلام خدا بود معتقد بودند در آراستن کلام به زیور مجاز و استعاره و کنایه، علاوه بر بیان معنی، قدرت تأثیر، تحریک احساسات و صفت زیبایی نیز مورد توجه قرار می گیرد. لکن در قرآن کریم استفاده از مجاز و کنایه بالاخص، از یک سو ناشی از توان متکلم و از سوی دیگر ناشی از ذات و کیفیت معنی می باشد که این امر از نظر علمای لغت بدان توجه نشده است. این مطلب به تفصیل در فصل پنجم این پژوهش آمده است.

این تحقیق به شناخت علل پیشرفت و توسعه و سقوط و زوال این دو جامعه پرداخته است که در آن سعی شده معنای لغاتی همچون رشد، انحطاط و جامعه بررسی شود. و عوامل رشد جامعه حضرت موسی که شامل مواردی چون، مبارزه حضرت موسی(ع) با انحرافات و خرافه پرستی، برائت حضرت موسی از کافران، اعطای کتاب، نبوت و حکم در میان بنی اسراییل و شخصیتهای همچون هارون و آسیه می باشد پرداخته شده است. همچنین از جمله عواملی که زمینه انحطاط جامعه موسی را هموار می کرد؛ عللی چون پیمان شکنی بنی اسراییل، نا سپاسی و لجاجت، تقلید کورکورانه، تهمت، نگهداشتن مردم در استضعاف فکری و فرهنگی و شخصیتهای منفی چون قارون و هامان را می توان ذکر کرد. در بررسی علل رشد جامعه حضرت محمد(ص) نیز به عواملی همچون دلسوزی پیامبر نسبت به امت، صحابه پیامبر، قبایل عرب، تغییر قبله، صلح حدیبیه، جنگهای پیامبر و امدادهای غیبی و معجزات پیامبراشاره شده است. و از جمله عوامل انحطاط جامعه پیامبر نیز عواملی هم چون تقلید کورکورانه، تهمت، قتل فرزندان، عصبیت قبیله ای، خیانت و بهانه جویی اشاره شده است

این تحقیق در سه بخش با این موضوعات تنظیم و تدوین شده است: بخش اول، کلیاتی درباره ی تربیت و مسائل گوناگون آن: بررسی معانی لغوی و اصطلاحی تربیت، آشنایی با اصطلاحات مبانی و اصول و روش ها و سیره ی تربیتی؛ بخش دوم، جایگاه تعلیم و تربیت در قرآن: تکامل انسان، استقرار دین، تحقق تربیت صحیح؛ بخش سوم، بررسی مبانی و اصول و سیره ی تربیتی انبیا در قرآن: تأثیرپذیری باطن از ظاهر، تأثیرپذیری ظاهر از باطن، ظهور تدریجی شاکله، تأثیر شرایط بر انسان، مقاومت و تأثیرگذاری بر شرایط، جذبه ی حسن، جذبه ی احسان، تطور وسیع آدمی، کرامت، اندیشه ورزی و تفکر، شناخت خدا، ضعف نفس، حبّ، آزمندی و شتاب.

در این نوشتار روایات تفسیری مشترک میان شیعه و اهل سنت در جزء پانزدهم قرآن ذیل آیات دو سوره اسراء و کهف از تفاسیر روایی نور الثقلین حویزی و الدرالمنثور سیوطی گردآوری و بررسی شده است.

این رساله، مبانی و شیوه های تفسیری ما تریدی را مورد بررسی قرار داده است. تفسیر، عبارت است از تبیین مراد استعمالی آیات قرآن و آشکار کردن مراد جدی خداوند بر اساس قواعد ادبیات عرب و اصول عقلایی محاوره. علم تفسیر تاکنون فراز و نشیب های فراوانی را طی کرده است. دانشمندان در طول تاریخ با روش ها و گرایش های گوناگونی به تبیین و تفسیر قرآن پرداخته اند؛ از جمله: روش نقلی و عقلی و گرایش کلامی، فقهی و فلسفی. در قرن چهارم هجری دو دانشمند با انگیزة اصلاح و میانه روی در دو نقطة جهان اسلام ظهور کردند که بعدها دو مکتب کلامی به آن ها منتسب گردید: یکی ابوالحسن اشعری و دیگری ابو منصور ماتریدی. ماتریدی در زمینه های تفسیر، فقه و به خصوص کلام از صاحب نظران محسوب می شود. تأسیس فرقه کلامی ماتریدیه، پرورش شاگردان صاحب نظر و به جای گذاشتن آثار فراوان، از نکات قابل ذکر درباره ماتریدی است. با مقایسه اجمالی میان ماتریدیه و امامیه می توان نقاط مشترک فراوانی در مبانی و اصول این دو مذهب به دست آورد؛ از جمله: حسن و قبح عقلی، لزوم معرفت عقلی خداوند، مختار بودن انسان و تفسیر صفات خبری در علم کلام، استفاده از روش تفسیر عقلی در کنار روش های نقلی و.... در بخش دیگری از این رساله به مبانی تفسیری ماتریدی و منابع تفسیری او پرداخته شده است. مهم ترین مبانی تفسیری ماتریدی عبارت اند از: حجیت ظواهر قرآن، عدم تحریف قرآن، حجیت خبر واحد در آیات احکام و عدم حجیت آن در آیات اعتقادی، جواز تفسیر و تأویل، قائل شدن به تفویض برخی آیات و وجود مجاز، کنایه و استعاره در قرآن کریم. مهم ترین منابع تفسیری او عبارت اند از: قرآن کریم، عقل سلیم، احادیث پیامبر اکرم|، روایات محدودی از اهل بیت^، اقوال صحابه و تابعین و اقوال دانشمندان و مفسران پیش از خود. با توجه به منابع مورد استفاده ماتریدی، روش های تفسیری او نیز عبارت اند از: روش تفسیر قرآن با قرآن، روش تفسیر روایی که شامل احادیث پیامبر اکرم|، اهل بیت^ و اقوال صحابه و تابعین می شود و روش تفسیر عقلی و اجتهادی.

بررسی اصول و شاخصه های مسائل نظامی استراتژی و تاکتیک های جنگ با استفاده از آیات قرآن است. نویسنده ابتدا به بحث جهاد در قرآن پرداخته و معتقد است جهاد و جنگ در قرآن با اهمیت فراوانی مطرح شده است و هدف از آن حاکمیت دین خدا، مبارزه با بت پرستی و دفاع از سرزمین و ناموس مسلمانان است، بنابراین جهاد واجب است، چه ابتدایی یا دفاعی باشد. وی در ادامه به جایگاه نیروهای مسلح در قرآن توجه نموده و تشکیل نیروهای مسلح را از نگاه قرآن ضروری می داند، بلکه ارتقاء توان رزمی را در حدّ توان، لازم می داند. نویسنده در فصل دیگری استراتژی نظامی را در قالب ارتقاء قدرت نظامی، بازدارندگی، فریب دشمن، تضعیف روحیه دشمن، تقویت روحیه نیروهای خودی، توکل و امید به نصرت الهی مورد بحث قرار داده است. وی در فصل پایانی عوامل مادی و معنوی پیروزی و شکست را بیان کرده است.

تحقیق حاضر به بررسی غیبت و تهمت با تکیه بر آیات و روایات اختصاص دارد و مشتمل بر شانزده فصل با این عنوان هاست: فصل اول، کلیات؛ فصل دوم، غیبت چیست؟ فصل سوم، انگیزه های غیبت؛ فصل چهارم، انواع غیبت؛ فصل پنجم، استماع غیبت؛ فصل ششم، حرمت غیبت؛ فصل هفتم، غیبت های مجاز؛ فصل هشتم، آثار سوء غیبت؛ فصل نهم، کفاره غیبت؛ فصل دهم، درمان غیبت، فصل یازدهم، تهمت؛ فصل دوازدهم، حرمت تهمت در منابع فقه؛ فصل سیزدهم، انگیزه های تهمت و حکمت حرمت آن؛ فصل چهاردهم، انواع تهمت؛ فصل پانزدهم، مجازات تهمت؛ فصل شانزدهم، درمان تهمت.