جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش گذری بر سابقه تاله و خداگونگی در یونان، هند باستان و عرفان اسلامی داشته ایم تا ار این منظر به مقوله خودشناسی و در نتیجه خداشناسی، نظری داشته باشیم. سپس موضوع رها شدن از خود و اتحاد روح فردی (عالم اصغر) با هستی کل (عالم اکبر) در مثنوی مولوی و عرفان هندی مطابقت داده شده است. همچنین این روند که مستلزم تعطیل حواس پنجگانه و رستن از صفات رذیله نفس و چیره شدن بر صفاتی چون شهوت، خشم، حرص، طمع و ... است و در عرفان هندی و مثنوی مولوی مقایسه شده است.

بخشی از پیشینه ادبی و تاریخی ایران، در آثاری به جای مانده که حاصل ترجمه و یا اقتباس از متون مکتوب به زبان های دیگر است. این ترجمه ها را «میرزا»های مسلط به زبان و ادبیات فارسی انجام می دادند. سبک نگارش این آثار همان سبک نگارش دوره زمانی ترجمه است. دوره قاجاریه از مهم ترین دوره های ترجمه در تاریخ ایران از زبان فرانسوی و انگلیسی است.هدف این مقاله، بررسی و ارزیابی نقش و جایگاه ترجمه از زبان انگلیسی به زبان فارسی، در مقایسه با زبان فرانسوی، در بخشی از دوره قاجار است.در این پژوهش، ضمن بررسی تاریخ ترجمه از زبان انگلیسی به فارسی، با اتکا به تعداد آثار ترجمه شده و تعداد مترجمان دارالترجمه ناصری، پیشی گرفتن زبان فرانسه از زبان انگلیسی نشان داده، و زمینه ها و عوامل این امر شناسایی و بررسی شده است.

ضرورت های برآمده از ارتباط با دول خارجی و الزام برخورداری از امکانات فکری و فرهنگی غرب، اهمیت ترجمه را بار دیگر برای حکومت قاجار و طبقه مترقی و روشنفکر جامعه ایران آن روزگار، مطرح ساخت. بنا بر همین ضرورت ها، نهادی به نام دارالترجمه تاسیس شد تا ضمن برآوردن نیازهای حکومت مبنی بر ترجمه قراردادها و مطالب سیاسی و اقتصادی، با نظارت بر ترجمه آثار فکری و فرهنگی، نسخه دلخواه حکومت را در دسترس مخاطبان و علاقمندان آثار غربی، قرار دهد. بر این اساس، اجزا و ارکان دارالترجمه با حسیاست فراوان انتخای می شده اند تا از ورود افراد با افکار مخالف حکومت جلوگیری به عمل آید، اما حکومت نمی تواند مانع ورود افکار جدید و مترقی به کشور شود، لذا در صدد تاسیس نهادی به نام سانسور برمی آید تا مانعی جدی در برابر نشر افکار آزادی خواهانه ایجاد نماید.در مقاله حاضر ضمن پرداختن به تاریخچه تاسیس دارالترجمه در دوره قاجار، ارکان و عناصر دارالترجمه، فعالیت های دارالترجمه و اداره سانسور و روش های مقابله آن نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

در ادبیات معاصر عربی فراخوانی شخصیت های قرآنی به مفهوم کاربرد شخصیت ها، حوادث یا برهه های تاریخی در آثار ادبی از آخرین مراحل ارتباط ادیب معاصر با میراث خویش به شمار می آید. قرآن کریم یکی از منابعی است که از شخصیت ها و داستان های آن در ادبیات به وفور استفاده شده و موجب غنای ادبیات شده است و از آن جا که میراث دینی در اذهان عمومی جایگاه خاصی دارد، بعد از شکست 1967 اعراب، شاعران و ادیبان به میراث دینی روی آورده و با الهام از آن اراده ها را تحریک کرده و کارکرد معاصری به آن داده اند.توفیق الحکیم ادیب بزرگ مصری همچون دیگر ادیبان از مضامین قرآنی استفاده و با تکیه بر میراث دینی از داستان های قرآنی و به ویژه در نمایش نامه سلیمان الحکیم و اهل الکهف استفاده کرده است که هدف ما در این مقاله بررسی میزان تطابق و تفاوت نمایش نامه اهل الکهف توفیق الحکیم با داستان اهل الکهف قرآن است. نتیجه تحقیق حاضر حاکی از آن است که حکیم در نمایش نامه اهل الکهف خود اصل داستان را از قرآن گرفته است هرچند که با تغییرات متعدد در بخش های گوناگون آن در حقیقت استفاده ای معاصر و نوین از این داستان قرآنی کرده است.

لقد تباری العلماء و المفکرون فی الکشف عن أوجه الإعجاز القرآنی، فمنهم من توجه إلی لغته و أسلوبه و طریقة صیاغته، و منهم من توجه إلی ما تلألأ فیه من لمحات المعارف و إشارات العلوم المختلفة التی تم التوصل إلیها ألخ. یلتفت هذا البحث إلی وجه من وجوه الإعجاز القرآنی و هو الإعجاز الصوتی، فلقد نزل القرآن الکریم نزولا صوتیا، و لم ینزل مدونا فی سطور أو مکتوبا فی کتاب، کما تم تبلیغه أیضا تبلیغا صوتیا من لدن جبریل. یعتبر الإعجاز اللغوی أو الصوتی من أجمل مظاهر الإعجاز فی القرآن الکریم. تشتمل الأجزاء الأخیرة من القرآن علی أصول العقیدة الإسلامیة مثل الإیمان بدعوة الرسول (ص) و الیوم الآخر. تمثل الأصوات اللغویة فی الأبنیة القرآنیة معادلا موضوعیا للمعانی المطروحة فیها، یراعی تفاوت الحالات الإنسانیة، و یناسب مستویات المتلقین. هناک اهمیة بالغة للخصائص الصوتیة و اللفظیة لسور تلک الأجزاء لتأدیة المعانی التی تکمن فی تناسب الأصوات و دلالاتها. فقد ترعرع هذا البحث المستفیض من خلال المنهج الوصفی- التحلیلی فی خصائص الصوت القرآنی فی سورتی النجم و القمر و یبین خصائص الأصوات القرآنیة و دلالاتها فی هاتین السورتین. و النتائج تدل علی تناسب تام بین عدد تواتر الأصوات فی هاتین السورتین مع دلالاتها، و إیصال المعنی علی نحو بدیع و عجیب. و هذا هو ما یسمی بالإعجاز الصوتی فی القرآن الکریم.

عندما شملت الأرض رحمة السماء، و سادت رسالة خاتم الأنبیاء (ص) و رفرف بیرق الإسلام علی أرجاء المعمورة بشریعته السمحاء، من الصین الی الأندلس و القارة السوداء، انتشرت اللغة العربیة علی اعتبارها لغة القرآن و الدین فی کافة البلاد الإسلامیة و استعمل المسلمون العربیة فی جل ما دونوه من مصنفات و مؤلفات و اکتشافات و اختراعات. أما الشعب الایرانی فسرعان ما استوعب معنی الدین الجدید حیث اعتنق الایرانیون الاسلام الذی تفاعل مع تراثهم الحضاری و اندمجوا فیه و استطاعوا أن یکونوا أکبر و أعظم غصون شجرة علومه الیانعة، و منهم:أبو عبد الله محمد بن موسی الخورازمی، من أهل خورازم ببلاد فارس.کان عالما بالریاضیات فلکیا جغرافیا. له فضل فی تعریف العرب و الأوروبیین بنظام الأعداد الهندی، وضع کتابا فی الحساب یعتبر الأول من نوعه و کان أول کتاب دخل اوروبا و بقی زمنا طویلا مرجع العلماء و التجار و الحاسبین.عرف علم الحساب عدة قرون باسم الغورتمی نسبة إلی الخورازمی. یعتبر مؤسس علم الجبر علما مستقلا عن الحساب، و قد قام بحل معادلات الدرجة الثانیة بطرق هندسیة و أوجد جذریها إذا کانا موجبین. و نشر أول جداول عربیة عن المثلثات للجیوب و الظلال. ترجمت إلی الأتینیة فی القرن 12 المیلادی. و یعتقد أنه اشترک فی قیاس محیط الأرض أیام المأمون کما أدخل تحسینات علی جغرافیة بطلمیوس، و نشر کتاب «صورة الأرض».

للغة العربیة صلة وطیدة بفرع الشریعة أو ما یسمی فی الجامعات الإیرانیة ب «الفقه ومبانی الحقوق الإسلامیة» لکون أکثر مصادر الشریعة مکتوبة باللغة العربیة؛ فهناک مسائل فی تأویل النص الفقهی ترتبط بفهم اللغة العربیة واستیعابها حق الإستیعاب ولعل من أهمها: ضرورة الإهتمام ببناء الجملة فی النصوص الفقهیة وما ینشئ عنه کالترابط بین عنصری الإسناد (کالترابط بین المبتدأ والخبر، وبین الفعل والفاعل) والترابط بین العناصر غیرالإسنادیة (کترابط مقیدات الفعل وترابط التابع بمتبوعه وترابط عناصر المرکب الاسمی) أو الضمائر ودورها فی تفسیر النصوص الفقهیة وتحلیلها، و الحذف و أنواعه فی الجملة، وحجم الجملة والعوامل المؤثرة فی حجمها، وأثر هذا الحجم فی صیاغة النصوص الفقهیة. والجواب لمثل هذه الأسئلة یؤدی إلی ضرورة تعلیم اللغة العربیة لطلاب فرع الشریعة، خاصة فیما یتعلق ببناء الجملة والنظام اللغوی للغة العربیة فی تأویل النص الفقهی، ویبدو أنها أشد ضرورة للطلاب الناطقین بغیر اللغة العربیة، لأن مصادر الشریعة فی الدول الإسلامیة، عربیة کانت أو غیرعربیة، مادتها الرئیسیة هی النصوص الفقهیة الموجودة فی التراث الفقهی الإسلامی.

یرمی هذا المقال إلی الکشف عن دور الأدب الرسالی- شعرا وخطابة- فی التعبیر عن المواقف والأحداث التی جرت فی موقعتی الجمل وصفین واللتان دارتا بین الخط الرسالی المتمثل بالإمام علی بن أبی طالب (ع) خلیفة رسول الله (ص) من جهة والتیارات الفکریة للناکثین أولئک الذین نکثوا البیعة والقاسطین و المارقین ومن خلال هذه الدراسة التی تعتمد علی المنهج التحلیلی النقلی نبین المواقف التی عبر عنها الأدباء إزاء ما وقع فی خضم حرب الجمل و صفین، حتی یتضح لنا بوضوح تام الدور الذی أداه الادباء الرسالیون فی تحریض المؤمنین علی الجهاد فی رکب الإمام علی (ع) فهولاء الکوکبة من الشعراء والخطباء فضلا عن جهادهم بالسنتهم فهم کانوا المجاهدین بسیوفهم یذبون عن الخلافة الشرعیه المتمثلة بالإمام علی (ع). فمن خلال هذا المقال نحصل علی فوائد لغویه جمة وصور لمعان جمیلة و فوائد کثیرة تاریخیة تقع فی صمیم التاریخ الاسلامی.

لیس بإنسان و لا عاقل من         لا یعی التاریخ فی صدرهو من دری أخبار من قبله            أضاف أعمارا إلی عمرهلا یخفی علیک أیها القاری العزیز أن بعض الشعوب ذوات التاریخ الأثیل قد تشرفت بدخول الاسلام و قدمت لأمة الاسلام فحولا من الشعراء و الأدباء و العلماء و علی رأس هذه الأمم شعب ایران النبیل الذی قدم آلافا مؤلفة من خیرة الأعلام، و من هؤلاء عالمنا المؤرخ الکبیر ابن جریر الطبری، حیث حفظ القرآن صغیرا و طاف بلاد الإسلام طلبا للعلم، فزار بغداد و البصرة و الکوفة و الشام و مصر. و کان کتابه تاریخ الرسل و الملوک من أهم کتب التاریخ إلی یومنا هذا حیث أخذ عنه من جاء بعده من المؤرخین، و لا یزال هذا التاریخ أوثق مصدر و مرجع لکافة الباحثین و المحققین و طلبة الجامعات إلی یومنا هذا.

إن من یدرس رثاء الإمام الحسین (ع) فی الشعر، یجد فیه مضامین تنبیءعن وقائع عظیمة وخطوب فادحة محرقة تبین مدی تأثر الشعراء بحادثة الطف وما جری للإمام الحسین (ع). فجاءت هذه المضامین فیها مملوءة بالصور تحکی عن هذه الوقائع وما عاناه الإمام (ع) وأصحابه. فقمنا فی هذه المقالة بدراسة الرثاء الحسینی خلال أشعار الإمام السجاد (ع) علی أساس المنهج الوصفی- التحلیلی فنجد فیها مضامین أهمها ذم الناس وإثارة روح الندامة بینهم لتحریضهم علی القیام، کما تجلی فیها بعض خصائص العصر کجور الحکام الأمویین ومظلومیة آل بیت الرسول (ص) وأیضا میل الناس إلی الدنیا وحبها وتحذیرهم من الغفلة التی أصیبوا بها.

بی شک حروف معانی نقش مهم و تعیین کننده ای در زبان عربی ایفا می کنند. به طوری که فهم صحیح معانی والای قرآنی و حدیث و شعر و نثر عربی منوط به آگاهی از کاربردهای مختلف و راهبردی این حروف است. با توجه به این نقش مهم و اساسی، در این پژوهش حرف (لولا) انتخاب شد.سرآغاز این مقاله جواب به سوالات زیر است:1. لولا مرکب است یا بسیط؟2. آیا اختلاف نظری در این مورد بوده است یا خیر؟سپس به بررسی انواع لولا و کاربردهای هر یک می پردازد. همچنین به بیان اختلاف های موجود در رابطه با اعراب اسم بعد از لولا امتناعیه و اعراب ضمیر بعد از لولا در برخی از کاربردهای این کلمه می پردازد.