جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترکیب اضافی «حق معنوی» در میان فقها و حقوقدانان داخلی، به روشنی مصداق یابی و موضوع شناسی نشده و دامنه مصادیق آن در تعاریف مختلف، متفاوت است. این اختلاف در مفهوم و دامنه مصادیق حق معنوی، ناشی از ترجمه و وارداتی بودن این اصطلاح از ادبیات حقوقی غرب نیست؛ چرا که در آنجا نیز با دقت در نام ها و عبارت های انتخاب شده برای این مفهوم، همین ابهام و سردرگمی را می توان مشاهده کرد.امروزه با نظر به اهمیت موضوع شناسی در مباحث فقهی و حقوقی، و بویژه توجه به حق معنوی انسان، به عنوان حقی که احکام آن، موضوع بسیاری از تحقیقات فقهی و حقوقی معاصر است، به عنوان اولین قدم، ضرورت ارائه تعریفی روشن و واحد از حق معنوی احساس می شود.لذا این مقاله با بررسی و نقد تعاریف متعدد موجود، در ارائه تعریفی دوباره از حق معنوی، آن را مفهومی مجزا از حق فکری و حق اخلاقی و حقوق مربوط به شخصیت دانسته که دارای رابطه منطقی با این مفاهیم است. در این معنا، حق معنوی، حقی مبتنی بر مصالح ضروری پنج گانه انسان و جهت حمایت از مصالح معنوی شخصیت تعریف شده است که دامنه مصادیق آن، منبعث از همان مصالح ضروری پنج گانه است. در ادامه در تبیین معنای مصلحت معنوی شخصیت انسان و جایگاه ارزشی حق معنوی در بین سایر حقوق، با مقایسه مبانی نظری مصالح معنوی شخصیت در حقوق اسلام و غرب، مصادیق حق معنوی را مبتنی بر هر دو نیاز طبیعی و متعالی بشر دانستیم.

فقیهان عقد مضاربه را با وجه نقد و فقط در صورتی صحیح می دانند که عملیاتی که توسط عامل انجام می شود عملیات تجاری باشد. این دو شرط در مواد 36 و 37 آیین نامه فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا و ماده 9 قانون عملیات بانکی بدون ربا نیز مطرح شده است. اینکه مراد از عملیات تجاری چیست، محل تردید است. به نظر می رسد با توجه به فلسفه تاسیس مضاربه و استفاده از عمومات و اطلاقات موجود، می توان نوع عملیاتی را که عامل برای تحصیل سود انجام می دهد، به همه انواع فعالیت های مشروع و قانونی تسری داد و مواد مذکور قانون عملیات بانکی بدون ربا را اصلاح کرد تا امکان استفاده بهتر از عقد مضاربه در عملیات بانکی فراهم شود.

مطابق نظر مشهور فقهای امامیه، برای صحت عقد رهن، قابلیت قبض در رهینه و به دنبال آن «عین» بودن آن، شرط و بر این اساس، رهن منفعت باطل است؛ چرا که منافع، «عین» محسوب نبوده و لذا قابل قبض نیست. قانون گذار ایران نیز در این خصوص با فقهای مزبور هم داستان شده و در ماده 774 قانون مدنی، رهن منفعت را باطل دانسته است.این مقاله با بررسی دلایل و مقررات موضوعه و نیز آرای نویسندگان حقوقی، پس از نقد اصل شرطیت قبض در عقد رهن، در مورد امکان قبض منافع به بحث می پردازد و در پایان، ضمن تبیین ماهیت حقوقی عمل وثیقه گذاری منفعت در نظام حقوقی فعلی، تجدیدنظر در موضع فعلی مقنن در جهت به رسمیت شناختن این نهاد حقوقی و به منظور بهره مندی اقتصادی از آن را پیشنهاد می کند.

روابط سیاسی میان ایالات متحده امریکا و ایران بعد از انقلاب به صورت مداوم تحت تنش بوده است. به قدرت رسیدن اوباما در امریکا امید تازه ای را برای تغییر رویکرد به سوی بهتر شدن روابط دوجانبه به وجود آورد. این مقاله به بررسی چهار پیام نوروزی در ماه مارس سال های 2009، 2010، 2011 و 2012 می پردازد که توسط رئیس جمهور امریکا، باراک اوباما برای مردم ایران فرستاه شده بودند. با توجه به بررسی انتقادی سخنرانی ها، بیان اوباما در هر یک از پیام ها متفاوت بوده است، به طوری که از بیانی نرم و دوستانه در اولین پیام نوروزی به پیامی خصومت آمیز در پیام های دوم و سوم تغییر شکل داده است. نویسندگان بر این عقیده اند که این تغییر از طرفی ناشی از نبود اعتماد و نوسانات طولانی مدت حاکم بر روابط ایران و امریکا و از سوی دیگر ناشی از سیاست های داخلی این کشورها در چهار سال گذشته است. پیام چهارم با نارضایتی و دعای خیر همراه است که برخاسته از سیاست های داخلی امریکا و نیاز اوباما به ایرانی آرام برای پیروزی در انتخابات سال 2012 است. این مقاله اشاره می کند که اوباما به وسیله این پیام ها تلاش کرده است تا حداقل به صورت بیانی تغییر رویکردی را نسبت به روسای جمهور گذشته و خط مشی سلطه جویانه آنها نشان دهد. این شیوه بیان بی سابقه نشانگر تغییر بزرگی در رویکرد به روابط از هم گسیخته ایران و امریکا است. با این حال، روند پیچیده تصمیم گیری در سیاست خارجی امریکا، رئیس جمهور را از برگزیدن راهی کاملا متفاوت در مورد ایران بازداشته است.اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

در پی دیدار رئیس جمهور ایران از جزیره ابوموسی در 11 اوریل 2012 و جنجال بعد از آن، احساس شد که مرور مجدد ریشه های مشکل می تواند مفید باشد. موضوع بحث این مقاله بررسی سه جزیره ابوموسی و تنب بزرگ و کوچک نیست، بلکه هدف، نگاهی مختصر به زمینه هایی است که از ابتدا موجب شکل گیری این مشکل شد و تاکنون نیز بر تحولات آن تاثیر داشته است. در این مقاله سعی شده تا مباحث کنونی در مورد این سه جزیره از دیدگاه تاریخی مورد بررسی قرار گیرد و توضیح داده شود که چگونه این مساله اصالتا از خصومت در روابط میان قدرت غالب جهانی یعنی بریتانیا و قدرت اصلی منطقه ای یعنی ایران طی 170 سال حضور بریتانیا در منطقه سرچشمه گرفت. هدف این مقاله توضیح سیاست عمومی بریتانیا در دوره حضورش در خلیج فارس است که از جمله شامل تمایل آن کشور به کنترل همه جزایر واقع در این آبراه می شد. مقاله توضیح می دهد که چگونه طی 170 سال بریتانیا تلاش کرد تا به طور مستقیم از طریق اعمال سلطه استعماری بر جزایر و سواحل ایرانی و به طور غیرمستقیم از طریق ادعای تعلق جزایر ایرانی به شیوخ عرب تحت الحمایه خود از نفوذ ایران در خلیج فارس بکاهد. در مقاله نشان داده شده که چگونه این تاکتیک در مورد تمام جزایر ایرانی به نحوی از انحا اعمال می شد و تنها محدود به جزایر سه گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک نبود. اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

روابط ایران با اتحادیه اروپا همواره از فرازوفرودهای بسیاری برخوردار بوده است. در مقطعی، نگاه ایران به اروپا به مثابه بازیگری جایگزین در برابر ایالات متحده امریکا بود. ایران تلاش می کرد تا از ظرفیت های سیاسی و اقتصادی اروپا بهره برداری نماید، اما نهایتا بروز یک سری تحولات، مانع از تحقق این اهداف و نزدیکی دو بازیگر شد. نوشتار حاضر تلاش دارد تا ضمن تبیین روند تحولات فی مابین ایران و اتحادیه اروپا، موانع و عوامل آسیب زننده به مناسبات دو طرف را مورد شناسایی و تحلیل قرار داده و در نهایت راهکارهایی را برای بهبود سطح روابط پیشنهاد نماید.اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

روابط میان ایران و فرانسه طی سه دهه گذشته نشیب و فرازهای زیادی داشته است. با وجود این، این روابط طی چند سال گذشته سیر نزولی پیدا کرده است. به نظر می رسد که عواملی مانند تحولات اخیر در منطقه، پرونده هسته ای ایران و اتخاذ رویکردهای متفاوت در سیاست خارجی هر دو کشور در ایجاد این وضعیت نقش ایفا کرده باشند. مقاله حاضر می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که چرا روابط بین دو کشور در این دوره به بدترین وضعیت خود رسیده است. نویسنده با استفاده از مفاهیم به کار گرفته شده در چهارچوب نظریه های نو واقع گرا که بر ضرورت جلوگیری از ظهور هژمون های منطقه ای تاکید می کنند، چنین استدلال می کند که نگرانی فرانسه از افزایش نفوذ ایران در منطقه، تضاد منافع در سطح منطقه ای و نیز تلاش های ایران برای دستیابی به فناوری هسته ای که به افزایش نفوذ آن کمک می کند و می تواند تضاد میان دو کشور را به سطح بین المللی ارتقا دهد، از جمله مهم ترین دلایل روابط غیردوستانه میان دو کشور می باشند. اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

به موازات روند مشهود قدرتمندی ایران در سال های اخیر در منطقه، یکی از موضوعاتی که در این راستا، کمتر به آن توجه شده موانع و محدودیت های دوگانه ای است که در عرصه سیاست بین الملل در برابر قدرت و نفوذ روبه فزونی قدرت های نوظهور به طور کلی و ایران به طور خاص وجود دارد. قدرت های بزرگ موجود تمایل و رغبتی برای پذیرش قدرت های نوظهور نشان نمی دهند و یا حتی تلاش می کنند با نادیده گرفتن آنها مانع از ظهورشان شوند. اما با توجه به ویژگی های قدرت ملی ایران و نظام سیاسی دین باور و مبتنی بر ارزش های دینی این کشور، چالش ها و محدودیت های نوعا متفاوت دیگری نیز در برابر آن قرار دارد که سایر کشورها با آن روبه رو نیستند و آن عبارت از چالش های برخاسته از تقابل ایدئولوژیک ایران با نظام مسلط بین المللی است. در عین حال، ایران به ناچار باید در این نظام بین المللی به حیات خود ادامه دهد و حتی بر قدرت خود بیفزاید. آیا این امکان وجود دارد که الگوی رفتاری ویژه ای را به جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد نمود تا بتواند با تکیه بر شرایط و الزامات خاص نظام سیاسی اش با این نوع محدودیت هایی که فراروی آن قرار دارد و روز به روز بر شدت چالش های ناشی از آنها نیز افزوده می شود، مقابله نماید؟ این مقاله فرضیه ای را با عنوان الگوی نوین «همکاری و انتقاد» برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران جهت ورود به عرصه سیاست بین الملل در شرایط نوین پیشنهاد می نماید، به گونه ای که ضمن حفظ روند افزایش قدرت خود، با چالش ها و تهدیدهای احتمالی مورد اشاره نیز مقابله نماید. اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

با توجه به اینکه حساسیت های سیستمی کمتری نسبت به اقدامات نظامی امریکا در صحنه جهانی به وجود آمده است و کشورهای برتر نظام بین الملل به اقدام و واکنش جدی در متوقف کردن این کشور دست نمی زنند، نقش گروه های ذی نفوذ داخلی و توجه وسیع تر رئیس جمهور به نظرات آنان افزایش یافته است. با وجود اینکه هیچ خطری جدی امنیت امریکا را تهدید نمی کرد و منافع ملی این کشور در معرض خطر نبود، باراک اوباما دستور استفاده از قدرت نظامی را علیه معمر قذافی صادر کرد. بشردوستان لیبرال در ساختار قدرت نقش مهمی بازی کردند تا از طریق بزرگنمایی تهدید ضرورت حمله را گریزناپذیر سازند. باراک اوباما با قبول نظر بشردوستان لیبرال و تکرار این بزرگنمایی به جهت ملاحظات انتخاباتی و حفظ پایگاه لیبرال خودتهاجم نظامی علیه لیبی را منطقی و ضروری یافت.اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

یکی از جلوه های بارز سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران موسوم به اصولگرایی تغییر و تحولات گسترده آن، به ویژه در مقایسه با دولت های سازندگی و اصلاحات است. مقاله پیش رو می کوشد با بهره گیری از ظرفیت های تبیینی نظریه هویت اجتماعی و مفهوم تحلیلی «منزلت طلبی» به تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این دوره بپردازد. بنابراین، سوال اصلی این پژوهش آن است که علل تغییر در سیاست خارجی دولت احمدی نژاد در مقایسه با دولت های سازندگی و اصلاحات چیست؟ در کنار این سوال اصلی، سوالات فرعی دیگری نیز وجود دارد: آیا می توان برای سیاست خارجی ایران در تمام دوره ها وجه اشتراکی در نظر گرفت؟ تفاوت سیاست خارجی دوران اصولگرایی با دولت های سازندگی و اصلاحات در چیست؟ به عنوان فرضیه فرعی نخست استدلال می شود که ایران همواره در قبل و بعد از انقلاب اسلامی یک دولت منزلت طلب در نظام منطقه ای و بین المللی بوده است. فرضیه فرعی دوم آن است که وجه تفاوت دولت احمدی نژاد با دولت های گذشته صرفا در استراتژی منزلت طلبی است. فرضیه اصلی مقاله نیز آن است که برداشت سیاست گذاران این دوره از ناکامی دولت های گذشته در نیل به اهداف منزلتی، مقاصد سیاسی و سیاست مهار ایالات متحده، مهم ترین علل بازنگری در استراتژی منزلت طلبی دوران اصولگرایی بوده است.اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

نوشتار حاضر فیلم آرگو را مورد بررسی قرار داده که حادثه تاریخی فرار شش دیپلمات آمریکایی از ایران در جریان بحران گروگان گیری سال 1979 و ایران هراسی و اسلام هراسی را روایت می کند. این مقاله همچنین فیلم میلیونر زاغه نشین و نقش زاغه نشینان مسلمان و زندگی سخت آن ها و فیلم آواتار را بررسی می کند که روایت جنگ بین نوع انسان و مردم بومی سیاره پاندوراست. انسان ها این سیاره خیالی را استثمار می کنند و مردم بومی آن را سرکوب می کنند که در واقع بازتابی از رهیافت شرق شناسی جدید در مورد ایرانیان، مسلمانان هند و شرق شناسان در رسانه های غربی است. با اجتناب از بکار بردن نمود صورت های سفید و عدم کاربرد استعمارگری و نژادپرستی در این فیلم تلاش شد تا برتری فرهنگ غرب نشان داده شود. آرگو کلیشه فکری غرب در مورد ایران و ایرانیان را به تصویر می کشد، میلیونر زاغه نشین مناطق فقیرنشین را به عنوان مناطق بی ثمری نمایش می دهد که دنیای خود را دارند و آواتار استعمارگری را در معنای شرق شناسی آن نشان می دهد که یک رهیافت علمی و جنگی است. با این حال، مبنای فکری هر سه فیلم شرق شناسی در مورد ایرانیان، مناطق فقیرنشین مسلمان و شرق شناسان است که پوششی احساسی از شرق شناسی جدید در رسانه های نوین به خود گرفته است.