جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بین رشته ای شدن گرایشی است که به نحوی فزاینده در قلمرو مطالعات و دانش های به هم پیوسته و مرتبط یا نزدیک به یکدیگر مورد توجه قرار گرفته است. هرچند درباره معنا و مفهوم این تمایل نظری و عملی اختلاف نظرهای قابل توجه وجود دارد، انکارناپذیر است که دلایل قابل اعتنایی در مورد ضرورت پرداختن به آن ارائه گردیده است. در ایران، با توجه به شرایط و وضعیت جامعه شناسی، به شکل خاص، و علوم اجتماعی، به شکل عام، می توان به طرح پرسش از کارکردها، موانع و کژکارکردهای مترتب بر این تمایل برای افزایش میزان کارآمدی و بهره مندی مناسب از این علوم پرداخت. لذا، می توان به پرسش درباره فرصت ها و امکانات ناشی از جهت گیری بین رشته ای، موانع و چالش های پیش روی آن، و معایب و کژکارکردهای ناشی از این سیاستگذاری علمی برای دانش جامعه شناسی اشاره کرد. بر این اساس، هدف این مقاله، بحث و بررسی درباره ضرورت ها و پیامدهای مرتبط با تامل و تلاش در جهت ایجاد فضای مطالعات بین رشته ای در حوزه جامعه شناسی ایران و مشخص کردن نتایج حاصل از آن است. این تحقیق، با بهره گیری از روش کتابخانه ای، در ابتدا به شرح زمینه های شکل گیری مطالعات بین رشته ای می پردازد. پس از آن، تلاش می شود وضعیت جامعه شناسی در ایران در ارتباط با این تمایل مطالعاتی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج این تحقیق نشان می دهد بین رشته ای شدن آموزش ها و پژوهش های جامعه شناسی در ایران، اگرچه می تواند بر برخی کاستی ها و نقصان های مشهود مطالعات اجتماعی فائق آید و برنامه های تحقیقاتی ثمربخشی را سامان دهد و احتمالا به طرح نظام واره مسائل اجتماعی (پروبلماتیک) جامعه ایران کمک کند، چنین گرایشی همزمان با موانع متعدد نظری (دشواری های مفهومی، روشی، تئوریک) و عملی (دشواری های برآمده از ویژگی های جامعه علمی، نظام و زیست جهان اجتماعی) متعددی روبه روست.

مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه فراوانی اختلال فشار روانی آسیب زاد (PTSD) نیابی یا ثانویه در همسران جانبازان شیمیایی سردشت انجام شد.روش: در این مطالعه مقطعیِ توصیفی - تحلیلی، 306 نفر در دو گروه آزمون (150 نفر از همسران مصدومین شیمیایی شهرستان سردشت) و کنترل (156 نفر از همسران جمعیت عادی شهرستان سردشت) مورد بررسی قرار گرفتند. برای ارزیابی شدتPTSD ، برای هر فرد پرسش نامه 39سوالی «می سی سی پی» تکمیل شد.یافته ها: نمره کل می سی سی پی در همسران جانبازان شیمیایی 128.68±12.67 و در گروه کنترل 111.27±21.21 بود. میزان و شدت PTSD در همسران مصدومین شیمیایی به طور معنی داری بیشتر از گروه کنترل بود. هم چنین نمره کل می سی سی پی در مصدومان شیمیایی (شوهران گروه آزمون)، بیشتر از شوهران گروه کنترل بود.نتیجه گیری: مطابق نتایج به دست آمده تقریبا تمامی همسران جانبازان PTSD دچار آسیب نیابی بودند. لذا با توجه به فراوانی و شدت بالای این اختلال در همسران جانبازان شیمیایی، پیگیری و درمان موارد مبتلا ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: پژوهش حاضر، با هدف مطالعه تاثیر مقابله درمانگری بر کاهش تنیدگی زنان مبتلا به اختلال عروق کرونر انجام شد.روش: جامعه آماری، شامل همه بیماران زن مبتلا به این اختلال بود که در سال 1387 به کلینیک تخصصی قلب فرمانیه تهران مراجعه کردند. پرسش‌نامه رویدادها و تغییرات زندگی مک کابین توسط 100 نفر از زنان بیمار در فاصله سنی 35 تا 55 سال تکمیل شد. سپس، 40 نفر که بالاترین نمره تنیدگی را داشتند به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه ها به طور تصادفی به دو گروه 20 نفره آزمایش و کنترل تقسیم شدند. افراد گروه آزمایش، 10 جلسه با استفاده از روش مقابله درمانگری تحت درمان فردی قرار گرفتند. داده ها به‌روش تحلیل واریانس با اندازه های مکرر تحلیل شدند.یافته ها: نمرات کل تنیدگی و تنیدگی با سرچشمه تعارضات و مشکلات درون خانوادگی در گروه آزمایش به طور معنی داری کاهش یافتند. اجرای پردازش های آماری با روش تحلیل کوواریانس نیز نتیجه یکسانی داشت.نتیجه گیری: مقابله درمانگری می تواند تنیدگی زنان دارای اختلالات عروق کرونر را کاهش داده و مطابق مدل نظری مربوطه پیش بینی می شود در دراز مدت سهم تنیدگی در تشدید این اختلالات را کاهش دهد.

در سال های اخیر، محققان اجتماعی در ایران و جهان تحت فشار بوده اند که نتایج تحقیقات خود را کاربردی کنند، به نحوی که در خدمت سیاست گذاری باشد. درنتیجه، ارزش و اعتبار علوم اجتماعی در فایده آن دیده می شود. در این مقاله ابتدا مفاهیم پژوهش، کاربرد و سیاست گذاری بررسی می شوند و سپس عوامل و موانع تاثیرگذاری پژوهش بر سیاست گذاری مورد مطالعه قرار می گیرند. در نهایت، وضعیت خاص ایران، خصوصیات پژوهش های اجتماعی و سیاست گذاری و رابطه بین این دو بررسی می شوند. از جمله یافته های این مقاله آن است که 1. رابطه پژوهش و سیاست گذاری اجتماعی اغلب نامحسوس، غیرمستقیم و بلندمدت است. 2. کیفیت و موفقیت پژوهش های کاربردی و پژوهش های پایه ای به سرمایه گذاری در هر دو بستگی دارد و 3. کاربردی شدن پژوهش های اجتماعی در ایران بیش از هر چیز و پیش از هر چیز نیازمند تغییر سازمان سیاسی و اداری پژوهش در کشور است نه تغییر در سطح پژوهشگران.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تعدیل کننده جنس در ارتباط بین سبک اسناد (با دو سطح مثبت و منفی) و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دبیرستان انجام شد.روش: 233 دانش آموز (118 دختر و 115 پسر) مشغول به تحصیل در سال سوم رشته ریاضی - فیزیک از دبیرستان های مناطق نوزده گانه آموزشی شهر تهران بر اساس نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، به تصادف انتخاب شدند و پرسش نامه سبک اسناد پترسون را تکمیل کردند. هم چنین، میانگین نمره های دروس ریاضی، فیزیک و شیمی دانش آموزان در ترم اول به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. نتایج با استفاده از تحلیل واریانس دو راهه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: بین سبک اسناد و پیشرفت تحصیلی رابطه معنی دار (p<0.01) وجود داشت؛ متغیر جنس موجب تغییرات معنی دار در میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارای سبک اسناد مثبت شد؛ ولی در میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارای سبک اسناد منفی، تغییرات معنی دار ایجاد نکرد.نتیجه گیری: سبک اسناد در مقایسه با جنس، مقدار بیشتری از تغییرات پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را پیش بینی می کند و این یافته در تبیین افت تحصیلی واجد اهمیت است.

مقدمه: تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر راهبرد مرور ذهنی بر عملکرد حافظه فعال دانش آموزان نارساخوان اجرا شد.روش: در این تحقیق که از نوع کاربردی است و با روش نیمه تجربی به اجرا در آمده است، 15 دانش آموز نارساخوان به روش نمونه گیری در دسترس و 15 دانش آموز عادی به روش تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از آزمون WMTB-C که توسط پیکرینگ و گدرکول تهیه شده است، استفاده شد. راهبرد مرور ذهنی در گروه نارساخوان به اجرا درآمد.یافته ها: عملکرد حافظه فعال دانش آموزان نارساخوان از دانش آموزان عادی ضعیفتر بود.نتیجه گیری: راهبرد مرور ذهنی تاثیر معنی داری بر عملکرد حافظه فعال دانش آموزان نارساخوان ندارد.

با وجود سال ها ناکامی در بومی کردن علوم اجتماعی در ایران، امروزه همان پروژه با عنوان اسلامی کردن علوم انسانی با لحنی شدیدتر و تسامح کمتر دوباره مطرح شده است. یکی از چالش های تاریخی بین علوم اجتماعی و قلمرو قدرت در ایران این است که برخلاف علوم طبیعی دولت امکان تسلط کامل بر علوم انسانی و بهره برداری از آن را به عنوان ابزار مقوم سلطه نیافت. از طرف دیگر، دولت به موضوعات علوم اجتماعی مانند مسائل و آسیب های اجتماعی و انحرافات، همانند امری سیاسی نگریسته و بر دامنه چالش ها افزوده است. در این کشمکش، از طرفی قدرت سیاسی در پی کنترل فضای سیاسی با طرح «مهندسی اجتماعی - فرهنگی» است و از طرف دیگر روشن فکران حوزه علوم انسانی و اجتماعی، در پاسخ، به نظریه اجتماعی همچون مبارزه ای سیاسی رجوع می کنند. در چنین شرایطی نه علوم اجتماعی در ایران توانست توسعه پیدا کند و نه قدرت سیاسی توانست بر علوم اجتماعی غربی فائق آید و انحرافات اجتماعی را کاهش دهد.

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی عملکرد حافظه فعال در دانشجویان با علایم افسردگی بالا و عادی بود.روش: نمونه مورد بررسی 82 نفر (41 نفر با نمرات افسردگی بالا و 41 نفر عادی ) دانشجوی دختر دانشگاه تربیت معلم تهران (پردیس کرج) بودند که گروه افسرده با شیوه غربالگری و گروه عادی به صورت تصادفی انتخاب شدند. به منظور اندازه گیری افسردگی آزمودنی ها از سیاهه افسردگی بک (BDI) و مصاحبه بالینی و برای ارزیابی ظرفیت حافظه فعال از نمایه حافظه فعال (WMI) بهره گرفته شد. در تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد.یافته ها: بین افسردگی و ظرفیت حافظه فعال ارتباط معکوس معنی دار وجود داشت؛ بین دو گروه افسرده و عادی در ظرفیت حافظه فعال تفاوت معنی دار وجود داشت، به نحوی که عملکرد گروه افسرده در تمام زیرمقیاس های حافظه فعال پایین تر از گروه عادی بود.نتیجه گیری: پاسخ دهی کند و حساسیت نسبت به پیچیدگی تکلیف از مشکلات بارز افراد افسرده در تکالیف حافظه فعال است.

از آغاز تاکنون، «نظریه محرومیت» متداول ترین و مسلط ترین نظریه در میان دانشمندان علوم اجتماعی برای تبیین سطوح مختلف دین داری مردم بوده است. با وجود این، نتایج متعارض تحقیقات تجربی، از یک سو، اعتبار این نظریه را به مقوله ای جدلی تبدیل کرده است و از سویی دیگر، این پژوهش ها صرفا در درون سنت های دینی غیراسلامی انجام گرفته اند. از این رو، مقاله پژوهشی حاضر تلاشی است برای ارزیابی تجربی ادعاهای عام نظریه محرومیت در میان جمعیت مسلمان ایرانی. ابتدا، مدعاهای نظری نظریه محرومیت به صورت فرضیاتی مبنی بر ارتباط مثبت محرومیت عینی و محرومیت ذهنی با دین داری فرموله گردید. سپس، جهت وارسی اعتبار تجربی این نظریه، فرضیه های مذکور با داده های پیمایشی مربوط به بیش از چهار هزار نفر مسلمان ایرانی مقابله شد تا میزان انطباق و تناظر پیش بینی های نظری رویکرد محرومیت با شواهد تجربی مورد ارزیابی قرار گیرد. در مجموع، یافته های این تحقیق نتوانست حمایت جدی و قابل اعتمادی برای نظریه محرومیت در تبیین سطوح تدین اسلامی ایرانیان فراهم آورد.

مقدمه: این پژوهش به منظور بررسی ارتباط ابعاد فرهنگ سازمانی با فشار روانی شغلی (علایم فشار روانی و منابع فشار روانی) کارکنان شرکت پالایش نفت تبریز انجام شد.روش: از کارکنان شرکت پالایش نفت تبریز، 248 نفر به روش نمونه گیری تصادفی، به عنوان گروه آزمون انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش (فرهنگ سازمانی و فشار روانی شغلی) از پرسش نامه های فرهنگ سازمانی و پرسش نامه علایم فشار روانی و منابع فشار روانی شغلی استفاده شد.یافته ها: بین فرهنگ سازمانی و فشار روانی شغلی همبستگی منفی وجود داشت (P<0.01). خرده مقیاس فرهنگ سازمانی مشارکتی، %21 واریانس فشار روانی شغلی و خرده مقیاس های فشار روانی (علایم فشار روانی، سبک باری نقش، تعارض در بین همکاران، بیگانگی، سنگین باری نقش، محیط کار و فقدان کنترل) %32 واریانس فرهنگ سازمانی کارکنان را تبیین کردند. بین میزان فرهنگ سازمانی در ابعاد مختلف آن با ابعاد مختلف فشار روانی شغلی رابطه تعاملی وجود داشت.نتیجه گیری: با وجود کم بودن فشار روانی، فرهنگ سازمانی مشارکتی در درازمدت می تواند برای جلوگیری از ایجاد فشار روانی مورد استفاده قرار گیرد.

شناخت کامل بازار فعالیت های غیرقانونی از جمله تن فروشی دشوار و در مواردی ناممکن است. در عین حال، بدون شناخت ویژگی های بازار پدیده ای مثل تن فروشی نم یتوان سیاست های مداخله ای برای پیشگیری، کنترل، یا کاهش آن را طراحی کرد. جامعه آماری پژوهش زنانی هستند که در مناطق 22 گانه شهر تهران تن فروشی می کردند. یافته های پژوهش نشان می دهد در بازار تن فروشی تقریبا مثل هر بازار دیگری قواعد عرضه و تقاضا تاثیرگذار و تعیین کننده بسیاری از عوامل اند، اگرچه توضیح دهنده اصلی ترین علت ها و آثار نیستند. بررسی اجزای درآمد و نوبت های کار روسپیان نشان داد عواملی مثل 1. هزینه ها 2. سن فعلی 3. محل جلب مشتری 4. نرخ هرنوبت رابطه جنسی (عادی) 5. شمار مشتریان و 6. تجربه بر درآمد حاصل از تن فروشی آثار معناداری دارند.یافته ها نشان می دهد الگوی غالب فعالیت روسپیگری خیابانی در ایران، کار فردی است و به معنای اقتصادی "بازار" روسپیگری در این بخش کاملا شکل نگرفته است. پایین بودن نرخ رشد درآمدها به نسبت تورم، عدم توسعه و سازماندهی و تنوع بخشی به فعالیت ها، پایین بودن قاچاق انسان (زنان خارجی) برای روسپیگری به ایران و عدم امکان و اطمینان سرمایه گذاری مانع شکل گیری بازار تن فروشی مشابه دیگر کشورها شده است. سن ورود به روسپیگری در ایران بین 16 تا 22 سال و بالاتر از معیار جهانی است. همچنین بررسی برخی عوامل بازار از جمله توزیع مکانی و زمانی فعالیت، تعداد متقاضیان، درآمد و هزینه ها و دیگر موارد و مقایسه آنها با یافته های مطالعات جهانی نشان می دهند که به لحاظ جغرافیایی بازار روسپیگری در شهر تهران در محلهای فعالیت تقریبا متمرکز و در مسیر خیابانهای اصلی شهر است و از این لحاظ با الگوهای جهانی مشابهت دارد. روزهای پرکار هفته در ایران هم مثل بیشتر تحقیقات مشابه در دیگر کشورها، روزهای پایانی هفته عنوان شده است. اما میزان تقاضا، درآمدها و هزینه ها الگوی متفاوتی دارند. یافته های این تحقیق بر فقرزدایی، به عنوان راهبردی پایدار در کنترل آسیب های اجتماعی و از جمله روسپیگری، تاکید دارد و غفلت از آن را تهدیدی برای شکلگیری و توسعه بازارهای غیرقانونی می داند.