جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«آزمون آتش سیاوش» که عموما با عنوان «گذر سیاوش از آتش» شناخته می شود، بیشترین شمار نگاره های تاریخ نقاشی ایران را به خود اختصاص داده است؛ قریب دویست تصویر به جا مانده از این مجلس، دلیلی بر این مدعاست. موضوعی که هرچند بیش از هر مکتب، در شیراز تصویر می گردد، اما در تمامی اعصار حضوری پررنگ دارد. وجود این تعداد نگاره، آن هم با موضوع یکسان، این امکان را فراهم می آورد که با تطبیق تعداد متنابهی از نمونه های یاد شده، چگونگی ارتباط و تعامل نقش مایه های تصویری و ویژگی های هنری مکاتب گوناگون نگارگری، مورد مطالعه قرار گیرد. زیرا این منظومه، نه تنها در تمامی ادوار، بلکه به کرات درهر دوره و زمان، تصویر شده است. از این رو مقاله ی تحقیقی حاضر سعی دارد با رویکردی توصیفی- تحلیلی و تطبیقی، تعدادی از نگاره های «گذر سیاوش بر آتش» را هم زمان با مطالعه ثقل صور و عناصر تصویری در مکاتب و اعصار گوناگون بررسی کند. چرا که مسلما ویژگی های هنری هر سبک، موضوع اولیه را تحت الشعاع قرار داده و الزام استفاده از نقش مایه ها، رنگ ها و ترکیب بندی های خاصی را اعمال می کرده است. اهداف مقاله: 1- بررسی تاثیر علایق زیبایی شناسانه ی از منه ی گوناگون در پرداخت موضوعی یگانه در ادوار متفاوت. 2- ارزیابی میزان پایبندی نقاشان مکاتب متفاوت به متون توصیفگر و استفاده از نقش مایه های نمادین. 3- معرفی شماری چند از نگاره های مهجور گذر سیاوش بر آتش. سوالات موردنظر: 1-  اصول و علایق مکاتب متفاوت نگارگری در پرداخت مضمونی خاص، همچون گذر سیاوش از آتش، چه تاثیراتی را داشته است؟

رواج معاشرت های دختران و پسران قبل از ازدواج در کنار تغییر ساختار جنسیتی دانشگاه ها دو پدیده اجتماعی و فرهنگی نوظهور سال های اخیر در جامعه ایران می باشد که این مقاله نقطه تلاقی این دو را مورد کنکاش قرار می دهد. بر اساس نظریه بلاو، نویسندگان استدلال می کنند که هرچه ناهمگونی جنسیتی در کلاس ها بیشتر باشد، فرصت های تماس اعضای گروه اقلیت با یکدیگر کاهش یافته و در نتیجــه دوستی های بین گروهی افزایش می یابد. در کنار ناهمگونی جنسیتی نقش نگرش افراد نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این مطالعه پیمایشی که با 425 نفر پاسخگو در دانشگاه شیراز انجام شده حاکی از آن است که ناهمگونی جنسیتی در کلاس ها باعث ایجاد فرصت بیشتر برای تماس و در نتیجه دوستی بین دو جنس شده است. بنابراین، میزان دوستی های بین جنسیتی تابعی معکوس از اندازه گروه جنسیتی در کلاس بوده است؛ اما این نتیجه را برای دختران باید با احتیاط بیشتری عنوان کرد. نتایج مربوط به نگرش افراد نشان می دهد که این متغیر همبستگی بالاتری به نسبت متغیر ناهمگونی جنسیتی با تجربه اینگونه معاشرت ها داشته است، بنابراین باید در تبیین روابط بین جنسیتی، نقش ساختارهای عینی و ذهنی را در کنار هم مورد ملاحظه قرار داد.

ادبیات ایران به ویژه شعر فارسی، علاوه بر ویژگی روایی بودنش، همواره وسیله ای برای ابراز مفاهیم و مضامین مختلف از جمله مفاهیم حکمی، عرفانی، مدحی، ستایش و توصیف بوده است. در عین حال در معماری بناهای ایرانی، کوچکترین اجزا تشکیل دهنده دارای مفاهیم و معانی خاصی است که ارتباط آن را با جامعه روزگار خود پیوند می دهد. قرارگیری اشعار به عنوان کتیبه، متناسب با فضا و مکان خاص، به خوبی و با زبانی روان و سلیس، مفاهیم و اندیشه های هنرمند و معمار را به بیننده منتقل می نماید. این ویژگی بارز را می توان به وضوح در کتیبه های به کار رفته در معماری دوران تیموری و صفوی، سده های پانزدهم هفدهم/نهم یازدهم مشاهده نمود. با دقت در مضامین این کتیبه ها به خوبی در می یابیم که نوع به کارگیری مضامین مختلف از جمله حکمت و عرفان، مدح و ثنا و توصیف بنا از جهت نام بانی، معمار و تاریخ ساخت؛ هم راستا با نوع نگرش اندیشه ها و باورها در جامعه همان روز بوده است. در این مقاله سعی بر آن بوده تا با شناخت شاخصه های معماری دوران مورد بحث، وضعیت شعر و ادبیات دوره های مذکور را بررسی و ارتباط مضمونی این اشعار را در بناهای این دوران مورد بحث و بررسی قرار دهد.اهداف مقاله:شناخت شاخصه های معماری و جایگاه شعر و ادبیات دوران مورد بحثدستیابی به نوع تعامل تزیینات معماری و مضامین شعری به کار رفته سوالات مقاله:1 چه مضامین و مفاهیمی در گستره ادبیات دوره های تیموری و صفوی مورد استفاده بوده است؟2 کاربرد این اشعار و مضامین چگونه با بناهای این دوره ها در تعامل بوده است؟

پژوهش حاضر، با هدف ارزشیابی اثربخشی برنامه اوقات فراغت دانش آموزان دختر اجرا گردیده است. روش اصلی، ارزشیابی با استفاده از طرح آزمایش شبه پانل است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر مقاطع تحصیلی ابتدایی (سوم تا پنجم) و راهنمایی و متوسطه شرکت کننده در برنامه اوقات فراغت تابستان 1387 در استان خراسان شمالی است. حجم نمونه 583 نفر است. داده های بدست آمده از اجرای پرسشنامه با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و تحت آزمون معناداری ویلکاکسون مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان می‌ دهد که میزان دینداری، مشارکت اجتماعی، شادابی و نشاط، آشنایی با اندیشه های امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی در میان دانش آموزان دختر در قبل و بعد از اجرای برنامه تفاوت داشته است طوری که می‌ توان گفت برنامه اوقات فراغت اثربخش بوده است. جهت این تاثیر نیز مثبت است.

حدود دو دهه است که روند افزایش ورود دختران به دانشگاه سیر صعودی داشته است. محققان و صاحب نظران در علل این فزونی و نیز پیامدهای مثبت و یا منفی آن دیدگاه های متفاوت و گاه متضادی را بیان کرده اند. در مقاله حاضر با موضوع چرایی فزونی نسبی ورود دختران به دانشگاه، علل این افزایش در یک مطالعه موردی بررسی شده است. پرسش اصلی این است که در برابر علل فزونی ورود دختران به دانشگاه با توجه به گفتمان توسعه دانایی محور، رویکرد برگزیده، نقادانه و عملیاتی چیست و چگونه می توان این فزونی را تحلیل کرد؟ برای بررسی این پرسش هفت فرضیه مطرح گردید. یافته های میدانی پژوهش که با استفاده از طیف لیکرت در یک نمونه 364 نفری از دانشجویان دختر دانشگاه اهواز در سال تحصیلی 86- 1385 با روش پیمایشی به ثمر رسیده است، تمامی هفت فرضیه پژوهش را تایید کرد و نشان داد که عوامل فزونی ورود دختران به دانشگاه را باید با رویکردی تلفیقی از مجموعه ای از علل چندگانه جست وجو کرد. این عوامل چندگانه که در واقع صورت بندی فرضیات پژوهش را نیز تشکیل می دهد، عبارتند از: تغییر نگرش جامعه نسبت به مشارکت زنان، افزایش آگاهی زنان نسبت به حقوقشان، دستیابی به شغل، کسب منزلت اجتماعی، گسترش دامنه انتخاب همسر، جاذبه های دانشگاه، افزایش توقعات زنان.

باتوجه به مطالعات کارشناسان در حوزه هنری شاید بتوان دوره تیموری را یکی از مهمترین ادوار تاریخ هنری ایران زمین محسوب نمود. آثار بجای مانده از این دوره نیز حاکی از اهمیت هنری این دوره از تاریخ ایران است. این سلسله، با تکریم هنرمندان و معماران و گردآوردن آنان از اقصی نقاط کشور هم در ساختار معماری و هم در تزیینات آن، نقش آفرین بوده اند. بهترین شاهد این مساله، مدارس این دوران در منطقه خراسان است.طبق اسناد تاریخی ساخت مدرسه از دوره سلجوقیان در ایران مرسوم می شود و تیموریان نیز این سنت را ادامه می دهند. مدارس بالاسر 800.1379، مدارس پریزاد 82.1420، مدرسه دودر 843.1439 و غیاثیه خرگرد 1444.848 نشانگر اهمیت مدرسه سازی در دوره تیموریان است که در این مقاله ساختار و نقش مایه های تزیینی چهارمدرسه مذکور مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد.در پی بررسیهای به عمل آمده می توان این گونه استنباط نمود که در سیر تحول معماری و تزیین مدارس دوره تیموری یک روند تکاملی وجود داشته و از نظر محتوای کتیبه ها استفاده از مضامین دینی رواج بیشتری داشته است.روش تحقیق این مقاله به صورت تاریخی، توصیفی و تحلیلی است.اهداف مقاله: 1 شناسایی مدارس دوره تیموری و مقایسه آنها، 2 شناخت روند تحول ساختار و تزیین معماری مدارس تیموری در خطه خراسانسوالات مقاله: 1- مدارس تیموری از نظر معماری، تزیینات و محتوای کتیبه ها دارای چه ویژگیهایی هستند؟ 2- تفاوتها و شباهتهای تزیینی و ساختاری مدارس مذکور کدام است؟

نمادهای دینی آیینی، بخشی از فرهنگ مشترک مردم هستند و در حالی که نمی توان از آفریننده ای یگانه و خالقی مشخص در ساختن آنها نام برد، می توان از نوعی تعامل و همکاری مشترک میان آفرینندگان و مخاطبان در خلق و پیدایش این آثار از جمله نخل ماتم در بستر آیین نخلگردانی سخن گفت.نتایج تحقیق بیانگر آنست که: نخل ماتم با داشتن ریشه در فرهنگ کهن ایرانی و جلا یافتن در کالبد مذهبی مردم شیعی ایران، از ویژگی های زیبایی شناسانه و نشانه های نمادینی برخوردار است، که خالق اثر، هماهنگ با ذهنیت رمزگرا و حماسه پذیر جامعه، ایده ساخت اثر و اجرای نمادین ادواری را از بطن جهان بینی شیعی برداشت نموده، تا در تعامل مخاطبان و عامه مردم نقش و نفوذ داشته باشد. لذا نخل ماتم طی فرآیند تاثیر و تاثر با مخاطبان کثیر و مردمی، دربردارنده ارزش های نمادینی گشته که با درآمیختن رویکردهای مذهبی، به نوعی مناسک اجتماعی مرگ، گریز از میرایی و میل به جاودانگی را در خود دارد.پژوهش حاضر که از نوع توصیفی، با تجزیه بصری زیبایی شناسانه و تحلیل کیفی جامعه شناسانه است، با روش گردآوری داده ها از طریق اسنادی، کتابخانه ای و مشاهده ای صورت گرفته است.اهداف:1. شناخت حوزه کاری هنرمند ( الهام، آرایش و نظم اثر، شکل دادن به اثر ) و پیوندهایی که مخاطب در رابطه با اثر برقرار می کند.2. تبیین نقش هنرمند و مخاطب در به نمایش گذاشتن اثر ( نخل ماتم ) سوالات مقاله:1. شکل گیری نخل ماتم تا چه حد به موقعیت ذهنی هنرمند و مخاطب و تاثیر و تاثرات آن ها برمی گردد؟2. پیوندهایی که مخاطب در رابطه با اثر برقرار می کند، چیست؟

تحولات و دگرگـونی های اجتماعی، گروه های اجتماعی را به تناسب منابع، قابلیت ها و ظرفیت های آن ها از خود متاثر می سازند. هر گروه اجتماعی در شرایط خاص هر جامعه از جایگاه، منزلت و توان مشخصی برای واکنش به تغییرات و تطابق خود با وضعیت جدید برخوردار است. این مقاله بر اساس بازخوانی زمینه های درک یک وضعیت به عنوان مساله اجتماعی، به بررسی آن شرایطی می پردازد که رفتارها و کنش ها، باورها و پنداشت ها، و قضاوت ها و جهت گیری های گروه جوانان، آنان را به عنوان حامل مسایل اجتماعی معرفی می کند. هدف این نوشتار، توجه به این مهم است که چگونه در شرایط ویژه جامعه ایران، دختران، مستعد نگریسته شدن به عنوان گروهی مساله آفرینند. با تمرکز بر مولفه ها و اجزای مختلفی که نقش محول دختران جوان را به لحاظ ذهنی عمومیت می بخشند و نیز عوامل موثر بر فاصله گرفتن نقش محقق دختران از آن، مقاله به ارایه یک گونه شناسی از مسایل اجتماعی دختران می پردازد. روش این مقاله، کتابخانه ای است.

دوره صفویه با پایتختی اصفهان، دست آوردهای قابل توجهی را به ارمغان گذاشته است.در این میان هنر کتاب آرایی در مکتب اصفهان، در بردارنده نمونه های کتاب های مصور ارزشمند هنری است.شاهنامه نگاری نیز از سنت ها و سیاست های فرهنگی حاکمان ایرانی بوده است.که بر اساس روش مرسوم سفارش مصورسازی نسخه ای از شاهنامه، با هدف تجلیل و کرامت سلطنت، توسط حاکمان ایرانی، صادر می گردند. موزه های هنری داخلی و خارج ایران شاهنامه های مصور زیادی از دوره صفویه در خود محفوظ دارند که هر یک در تحلیل تحولات نقاشی مکتب اصفهان نقشی مهم ایفا می کنند.در این میان شاهنامه رشیدا، یکی از نسخه های مهم خطی مصور این دوره که هم اکنون در کاخ موزه گلستان تهران نگه درای می شود جهت بررسی انتخاب شده است.نگاره های شاهنامه رشیدا دارای ترکیب بندی و رنگ بندی قابل توجهی است که نمایانگر تبحر نگارگر آن است.همچنین خوشنویسی زیبای آن حکایت از مهارت کاتب دارد.این نسخه بالغ بر 93 تصویر دارد.البته در این مقاله تنها آن دسته تصاویر مرتبط با جنگ های تن به تن رستم پهلوان انتخاب گردیده و با توجه به سبک و ویژگی های نگارکری آن بررسی شده است.اهداف مقاله؛1- بررسی موضوعی و زیبایی شناسی نگاره های نسخه شاهنامه رشیدا، با موضوع نبردهای تن به تن رستم 2- دستیابی به شاخصه های سبکی نسخه رشیداسوالات مقاله:1- در تصویرپردازی شاهنامه رشیدا، نگارگر چه ویژگی هنری را مدنظر داشته است؟2- زیبا شناسی و مضامین نبردهای تن به تن رستم در شاهنامه رشیدا دارای چه شاخصه هایی هستن؟