جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله ترجمه و تحقیقی است از کتاب مسأله خدا(چاپ ‎2001) که توسط مایکل پالمر به نگارش درآمده است. در این اثر که در شش فصل تدوین یافته است، مولف با یک نگاه فلسفی به بررسی برهان وجود شناختی، برهان جهان شناختی، برهان نظم، برهان اخلاقی، برهان عمل گرایانه و برهان مبتنی بر معجزه در زمینه اثبات خداوند می پردازد. فصل سوم کتاب که موضوع رساله ما نیز می باشد، به بررسی برهان نظم از دیدگاه فلاسفة صاحب نظری همچون آکویناس، ویلیام پالی، دیوید هیوم، ایمانوئل کانت و ریچارد سو ن برن پرداخته است. مایکل پالمر از اساتید برجستة دانشگاه برستیول و دانشگاه ماربورگ می باشد و سالیان زیادی است که رئیس بخش فلسفة دین در موسسة زبان شناسی شهر منچستر است. از ایشان کتاب های متعددی چاپ شده است که کتاب اخیر ایشان صمسأله خدا با استقبال گسترده مجامع علمی روبرو شده است. آرای فلسفی پالمر هر چه باشد، سعه معلومات و احاطه وی بر فلسفه و کلام و فرهنگ غرب را نشان می دهد. استنباطهای وی از نظرات فلسفی دیوید هیوم و ویلیام پالی و قدرت استخراج لوازم دقیق و نامحسوس نظرات آنها و دید انتقادی نسبت به آرای فلسفی سویین برن ازجمله مباحثی است که برای ما سودمند و تحسین برانگیز است. هدف مولف در بحث از برهان نظم ایسن است که خواننده را با تقریررات گوناگون برهان نظم و اشکالاتی که بر ان وارد شده است آشنا سازد. در پایان وی به تقریری از این برهان می پردازد که با نظریة تکامل، که چالشی جدی ای در مقابل برهان نظم تلقی می شد، نیز همخوانی دارد. علاوه بر مقدمه ای که در اول رساله آورده شده است، در پایان برخی توضیحات نیز اضافه شده است که امید است در روشنگری بحث موثر واقع بشود.

پژوهش اثبات یکی از اصول حاکم کیفر بر اسلام به تناسب مجازاتهای اسلامی با جرائم می باشد روش پژوهش کتابخانه ای است طرح پژوهش استفاده از کتب فقهی ، جزائی ، حدیثی و همچنین مطالعه کتب تحلیلی راجع به قوانین جزائی اسلام است نتیجه کلی : سیستم کیفری اسلام عملا کار آمدترین سیستم در بخورد با جرم و مجرم می باشد و به دلیل منحصر به فرد بودن قوانین و مقررات کیفری اسلام طرح شبهاتی چون اسلام دین خشونت است نشات گرفته از عناد دشمنان خارجی و غفلت و اغفال بعضی از عوامل داخلی می باشد

هدف پژوهش: بررسی ابعاد مختلف غناء و موسیقی در دین اسلام و ادیان الهی دیگر.روش پژوهش : روش کتابخانه ای- به روش فیش برداری.نتیجه کلی : از آنجائیکه خداوند انسان را با هدف متعالی آفرید، خوب است که از صراط مستقیم الهی منحرف نشود.غناء از مواردی است که انسان را به بیهودگی و لغو و لهو و لعب می کشاند.پس بهتر است از این هنر خداوندی استفاده الهی شود.

مقایسه تطبیقی دیدگاه های فلسفی ملاصدرا درباره خداوند و صفات او با دیگر نصوص دینی است. رساله حاضر در سه بخش تهیّه و تنظیم یافته است. نویسنده در بخش اوّل به مبحث خداشناسی در فلسفه اولی اشاره نموده و بیان نموده که در حکمت الهی و معارف ربوبی پرده از حقایق هستی برداشته شده است و ملاصدرا این مسایل توحیدی چه در ذات و یا صفات و افعال را در پرتو اصالت وجود به خوبی تحلیل و تبیین کرده است. وی در بخش دوم به تبیین و تحلیل مسایلی همچون برهان صدّیقین و تطبیق آن با نصوص دینی و مسایلی همچون ماهیّت نداشتن واجب تعالی و دیگر مسایل، همچون بساطت و وحدت ذات و قاعده «بسطیة الحقیقة کلّ الاشیاء» و مطابقت این براهین با نصوص دینی پرداخته است. در بخش پایانی، به بیان اقسام صفات و عینیّت این صفات با ذات حق اشاره دارد و نتیجه می گیرد که نصوص دینی نیز همین برداشت های فلسفی ملاصدرا را تصدیق می نماید. وی در خاتمه رساله و در یک جمع بندی کلّی نتیجه می گیرد آنچه براهین عقلی اثبات نموده است همان برداشت های نصوص دینی است.

چکیده (فارسی): کانت به دلیل توجه ویژه به انسان، با عمق و دقت فلسفی زیادی وارد فلسفه سیاسی می شود؛ به طوری که او را گاهی پدر لیبرالیسم می خوانند.از سویی مفهوم خودآیینی که وی در اخلاق خود به کار گرفت ، مفهومی است که محتوای آن با ارزش های لیبرالی یعنی انسان مداری، جهان شمولی، برابری ، آزادی و ...تناظر دارد و حتی می توان آنها را دو روی یک سکه تلقی کرد. از این رو بررسی نسبت خودآیینی و لیبرالیسم کلاسیک (از جمله تقریر کانت ) در فهم هر دو موثر خواهد بود. به علاوه لیبرالیسم در طول زمان تحولات زیادی داشته است و شکل غالب آن با روایت کانتی بسیار متفاوت است. ادامه مطالعه درباب نسبت خودآیینی با لیبرالیسم جدید از منظری دیگر ، ربط ها و جدایی های این دو مفهوم مهم در تاریخ اندیشه سیاسی و اخلاقی غرب را روشن خواهد کرد و دریچه ای به سوی شناخت فلسفه غرب خواهد گشود که از لوازم عملی آن آغاز می کند.

تراژدی در زبان یونانی یه معنی آواز بز است و به گونه ای از شعر و درام اطلاق می شود که از قرن ششم ق .م در یونان باستان جهت اجرای نمایشی سروده شده هر چند در قرن - پنجم ق .م با ظهور آیسخولوس ، سوفوکلس و اوریپیدس بود که عصر طلایی تراژدی در یونان باستان رقم خورد . اهمیت تراژدی در فرهنگ غرب تا آنجاست که توجه فیلسوفان بزرگی چون افلاطون ، ارسطو ،سنکا ، هگل ، هیوم، نیچه ، شوپهناور ، برک ، هیدگر، سارتر و کامو و منتقدین و زیبایی شناسان برجسته ای همچون هوراس، کاستلووترو ، هردر ، شلگل ، گوته ، لوکاچ و … را به خود جلب کرده است.در این پژوهش با هدف شناخت تراژدی ، تبیین امر تراژیک بعنوان شاخصه و محتوایی فلسفی تراژدی های یونان باستان، تبیین رابطه قهرمان تراژیک با خدایان یونانی و تقدیر و همچنین تبیین وحدتهای سه گانه کنش ، زمان و مکان با روش کتابخانه ای بصورت تحلیل محتوا و نقد و تفسیر تراژدی های یونان و باستان وآراء منتقدین و پژوهشگران این عرصه، گام خواهیم برداشت .براین اساس درخواهیم یافت اگر چه به باور افلاطون تراژدی روایتی است تقلیدی اما ارسطو تراژدی را تقلید عملی جدی وکامل به صورت نمایشی و نه روایتی می داند که شامل تغییرات ناگهانی است که به موقعیتی چنان ناگوار منتهی می شود که درتماشاگران دو احساسِ ترحم و ترس را ایجاد می کند. درباره خاستگاه و ویژگی های کمی و کیفی تراژدی درفصل اول سخن خواهیم گفت .درفصل دوم هم بر اساس وجود عنصر «واقعه درد انگیز» ( catastrophe ) بعنوان یکی از اجزاء پیرنگ تراژدی درصدد تبیین امر تراژیک بعنوان مهمترین شاخصه محتوایی فلسفی تراژدی برخواهیم آمد و نشان می دهیم امر تراژیک به عنوان هسته و جوهر اصلی تراژدی از نظر آیسخولوس راهی است برای رسیدن قهرمان تراژیک به شناخت تراژیک ؛ «پاثین ماثین» یعنی «رنج بردن [ برای] آموختن». سپس به تحلیل فلسفی امر تراژیک و اینکه درنگرش فلسفی «امر تراژیک »، به محدودیت ، فرجام ناگوار زجر و رنج قهرمان ، دستیابی قهرمان به شناخت رنج آور، احساس ناگوار و فقدان معنا می شود؛ خواهیم پرداخت. در فصل سوم با تکیه برمتن پنج تراژدی «پرومته در زنجیر» آیسخولوس و «الکترا» ، «زنان تراخیس» ، «آژاکس» و «اودیپوس شاه» سوفوکلس پس از شناخت قهرمان تراژیک به تبیین رابطه وی با خدایان یونانی و تقدیر خواهیم پرداخت و طی آن نشان می دهیم هرچند درجهان شناسی یونان باستان خدایان قانون هستی اند و برانسان و زندگی او مسلط اند اما تراژدی عرصه تقابل خواستِ قهرمان تراژیک با خواست خدایان نیز هست که به دو صورت کنشی و واکنشی رقم می خورد.درتقابل قهرمان تراژیک با تقدیر هم نشان می دهیم یونانیان به تقدیر همچون نیرویی اسرار آمیز و مقتدر اعتقاد داشتند که حتی خدایان مطیع آن بودند از اینرو اساس امر تراژیک مبارزه قهرمانانه اما منجر به شکست قهرمان تراژیک دربرابر تقدیر است.در فصل چهارم نیز با اتکاء به آرای ارسطو درصدد تبیین وحدتهای سه گانه «کنش»، «زمان» و «مکان» درتراژدی برخواهیم آمد و نشان خواهیم داد وحدتِ میتوس (پیرنگ) درتراژدی از نظر ارسطو مبتنی بر وحدت کنش است ؛ وحدت کنش که در تراژدی چیزی جز این نیست که کنش واحد و تمام باشد و برداشتن هرجزء از آن باعث از دست رفتن کل آن بشود.همچنین نشان می دهیم وحدت زمان بیانگر مقید بودن تراژدی نویس به محدود ماندن رخدادهای هر تراژدی درمدت یک دوره زمانی آفتاب (طلوع یا غروب) می باشد. اگرچه ارسطو به صراحت به «وحدت مکان» در تراژدی اشاره نکرده اما براساس تفسیرسخنان وی درخواهیم یافت چون تراژدی تقلیدِ کار و کردار است و این تقلید هم بوسیله کردار اشخاص صورت می گیرد لذا چارچوب و عرصه این تقلید هم صحنه نمایش به عنوان مکانی است که بازیگران تراژدی در آن به تقلید این کردارها می پردازند.توجه به هدف غایی تراژدی یعنی کاتارسیسِ (تزکیه و تطهیر) تماشاگر و اینکه کاتارسیس ناشی از کایروس یعنی موقعیت و لحظه بحرانی تراژدی است که روی صحنه نمایش به وقوع می پیوندد، دلیل دیگر ما بر «وحدت مکان» در تراژدی خواهد بود ودرپایان این رساله نیز با ارائه گزارشی توصیفی ازمنازعات ادبی قرن هیجدهم و نوزدهم درخصوص وحدتهای سه گانه تاثیر و اهمیت شگرف جزء ناچیزی از قوانین حاکم در تراژدی را بر ادبیات ، تئاتر ،نقد ادبی فلسفی و زیبایی شناسی عصر مدرن را نشان خواهیم داد.

چکیده (فارسی): چکیده "معنای زندگی چیست؟"پرسش مبهمی است که یافتن پاسخ آن، آرزوی دیرینه ی انسان، از گذشته تا کنون بوده است. ذهن و ضمیر انسان ها از دیر باز با پرسش های بنیادینی از هستی مواجه بوده و هست. مجموعه ی سؤالاتی که بر محور وجود و بودن در این جهان متمرکز بوده اند، در اندیشه ی انسان امروز خود را در پرسش از معنای زندگی نشان می دهند. گرت تامسون، فیلسوف معاصر آمریکایی، یکی از کسانی است که سال ها به وجه فلسفی مسئله ی معنای زندگی پرداخته است. آراء اصلی او در این رابطه در کتاب در باب معنای زندگی آمده است. تامسون مجموعه پاسخ هایی که تاکنون به پرسش معنای زندگی داده شده است را به سه دسته تقسیم کرده است. مطابق طرح تامسون در بخش اول به ارتباط معنای زندگی با وجود خدا و غایتمندی جهان در بخش دوم به ارتباط معنای زندگی با ارزش های ابزاری و غیر ابزاری و در بخش سوم به ارتباط معنای زندگی و ارزش های ابرازگر پرداخته می شود. در این رساله با بهره گیری از کتاب در باب معنای زندگی تفسیری روشنگر از آراء تامسون ارائه و نسبت دیدگاه های او با دیگر دیدگاه ها درباره ی خدا، اخلاق و معنای زندگی سنجیده می شود. در این تفسیر، به ویژه در نتیجة رساله، پس از بازبینی نگرش تامسون به معنای زندگی، از منظری انتقادی و تا حدی مقایسه ای، استواری و اعتبار عقلانی این نگرش مورد بررسی قرار می گیرد

هدف پژوهش ارائه نمودن مبنایی صحیح در باب زبان قرآن و فهم آن و رفع برخی شبهات و معضلات موردی است.روش پژوهش: توصیفی، تحلیلی است.نتایج نشان می دهد زبان قرآن، زبان عرف عقلاء با کارکردهای متفاوت به روشهای بیانی عقل و دل، تمثیل و فطری است:زبان قرآن روشمند، قابل کشف و معنادار است.

شناخت و آشنائی بر نحوه تطور علم تفسیر و بررسی چگونگی تفسیر قران به قران در المیزان. روش نمونه گیری : از نوع تفسیری به روش کتابخانه ای تدوین شده است. روش پژوهش : ابتدا اصطلاحات مختلف علوم و تفسیر را بیان و به بررسی چگونگی تفسیر قران به قران در المیزان پرداخته و نمونه هایی از آن را آوردم بعد به بررسی چگونگی صبغه های گوناگون، برخی از علوم تفسیری، اصول تفسیر قران به قرآن در تفسیر المیزان و ساختارمحتوایی آن تفسیر شریف پرداختیم. ابزار اندازه گیری : در این تحقیق کتابهای قران کریم و تفسیر رجال و کتابهای مرجع ابزار تحقیق بودند. طرح پژوهش بر مبنای اطلاعات و جمع آوری مکتوبات از طریق منابع تفسیر با تجزیه و تحلیل مطالب صورت گرفته است. نتیجه کلی آشنایی با کلیات و تفسیر و تاویل و بررسی چگونگی تفسیر قران به قران در المیزان صبغه های گوناگون، علوم تفسیری اصول ویزه تفسیر قران به قران در المیزان، ساختار محتوایی و منابع مختلف المیزان مورد توجه قرار می گیرد.

از جمله پدیده های ویژه عصر حاضر، مقوله جنبش آزادی زن است که در قرن نوزدهم به صورت یک حرکت اجتماعی در جوامع اروپایی ظهور کرد . در مورد فمینیسم تعاریف متعددی ارائه شده است که یکی از تعاریف مورد اتفاق همگان ، آنرا آموزه یا جنبشی می دانند که در تلاش برای ثبات یا به دست آوردن حقوق اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی برابر یا برتر با مردان است . فمینیسم از آغاز حرکت سه موج را پشت سر گذاشته است . موج اول،اشاره به جنبش های فمینیستی که محور فعالیت آنها ، کسب حقوق مساوی برای زنان بویژه حق رای بود. موج دوم ، دهه اوج جنبش های تند اجتماعی و شکل گیری نظریه های فلسفی و فرهنگی جدید بود . موج سوم ، که بیش از هر چیز مرهون تحولات نظام سرمایه داری ، مطرح شدن دیدگاه پست مدرن و عکس العمل های ناشی از تندروی و یک جانبه نگری موج دومی ها بود . جنبش فمینیسم به دلیل اینکه با مکاتب فلسفی و سیاسی معاصر غرب گره خورده بود ، دیدگاههای خود را براساس آموزه های این مکاتب مشخص و تحلیل می نمود ، به همین جهت گرایش های مختلف فمینیستی پا گرفت که از عمده ترین آنها می توان به فمینیسم لیبرال ، مارکسیست ، سوسیالیست و رادیکال اشاره نمود. در ادامه باید اشاره کنیم فمینیست ها مبانی اعتقادی کلامی خود را بر پنج محور پایه گذاری نمودند که عبارتند از فرد گرایی ، تجربه گرایی، برابری خواهی ، آزادی خواهی و عمل گرایی. بعد از شمردن مبانی فکری آنها، می توان بیان نمود که در ابتدای حرکت خود ، دستاوردها و پیامدهای مثبتی را برای زنان به همراه داشتند ، اما در سالهای نه چندان دور از آغاز حرکت با چالش های خاص خود ، همچون افراط و تفریط رهبران فمینیسم ، تک بعدی نگری آنها ، تناقض گویی بین مبانی اعتقادی کلامی ، دوری از آموزه های دینی و بدفهمی از متون کتاب مقدس و ... را اشاره نمود . در انتها به این نکته اشاره می شود که دین اسلام طرفدار و خواهان برقراری حقوق زن ، دایر مدار دستورات و قوانین الهی است و هر گونه ظلم و ستم بر زنان را نهی می کند و اما در خاستگاه فمینیسم ، آنچه را که برای زنان می خواهند حقوق مساوی با مردان در همه زمینه ها ، داشتن آزادی مطلق با قیمت رها شدن زنان از محیط امن خانواده ، عدم ازدواج ، همجنس بازی و ... لذا می توان بیان کرد اگر جنبش فمینیسم از مبانی اصیل دینی دور نمی افتاد ، می توانست به تمام اهداف و خواست های خود در جهت صحیح آن دست یابد

موضوع تکثرگرایی دینی از جمله مسائل جدید است که در حوزه معارفی از قبیل کلام جدید، فلسفه دین و دین پژوهی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. در این رساله سعی بر آن است که این موضوع به صورت تطبیقی ، تحلیلی، توصیفی، علّی و پدیدارشناسانه در دو حوزه بررسی و تحلیل گردد. ابتدا نظریه موسوم به پلورالیزم دینی درغرب و با تأکید بر نظرات یکی از مدافعان آن، جان هیک بررسی شده است و در ادامه با استناد به برخی آیات قرآنی به نگرش و تلقی اسلام از موضوع تکثرگرایی در دین توجه شده است. آنچه ذیلاً آمده است، اجمال برخی مطالبی است که در رساله به تفصیل و مستدل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. 1- در نظریه پلورالیزم دینی، تکثر ادیان معلول تکثر تجارب دینی انسان و به تبع آن تکثر تصورات و پدیدارهای مختلف از خدا و در نهایت تکثر در حقایق و باورهای دینی است، در حالی که در نظریه مختار پلورالیزم در دین، تکثر ادیان معلوم و نتیجه تجلی و ظهور وحدت حقه دینی برای انسان است. در حقیقت تکثرات دینی از دیدگاه نظریه اول انسانی و بشری، و از دیدگاه نظریه دوم الهی و وحیانی است. به همین دلیل حقانیت و صدق تعالیم و باورهای ادیان از دیدگاه تکثر گرایی مطرح در غرب،معلول اعتبار معرفت شناختی تجربه دینی، به مثابه تجارب انسانی و همسو با تجارب حسی است، در حالی که حقانیت دینی از دیدگاه نظریه پلورالیزم در دین معلول انتساب آن به تکثر در تجلی وحدت حقه دینی است. 2- در نظریه پلورالیزم دینی علاوه بر این که به اقسام چندگانه‎ای از پلورالیزم توجه شده است، اما ارتباط بین دو نوع اصلی آن، یعنی پلورالیزم نجات و رستگاری و پلورالیزم حقایق دینی از وضوح و تبیین کاملی برخوردار نیست، در حالی که در نظر پلورالیزم در دین، ارتباط و تلازم بین این دو نوع پلورالیزم مشخص و بین است. بر این اساس، پلورالیزم نجات و رستگاری لازمة اصالت تعدد ادیان و پلورالیزم حقایق دینی تلقی شده است. 3- نظریه پلورالیزم دینی اساساً و ماهیتاً مسیحی مآبانه است، به این دلیل که خاستگاه‎ها، ریشه‎ها، علل و عوامل بروز و ظهور این نظریه بر مبانی و مبادی معرفت شناسی مسیحیت استوار گردیده است، در حالی که نگرش اسلامی درباره پلورالیزم، واکنش و عکس العمل سلسله‎ای از حوادث تاریخی و معرفتی نیست، بلکه مبانی و ماهیت مختص به خود را دارا است. 4- نظریه تجربه دینی که همسو با ساختار معرفت شناسی کانت و نظریه ویتگنشتاین ارائه شده است، نه اثبات کننده پلورالیزم در حقایق دینی است و نه پلورالیزم در نجات و رستگاری. حداکثر نتیجه‎ای که از فرض تجارب دینی مختلف قابل استنباط است، پذیرش تصورات مختلف از امور غیر مادی است که هیک آنها را پدیدارهای واقعیت مطلق نامیده است. به همین ترتیب آنچه وی ازواقعیت مطلق ارائه کرده است، اولاً و بالذات به پلورالیزم در تصورات متعلق است، و به تبع آن به پلورالیزم در حقایق دینی قابل تسرّی است. قابل ذکر است که لازمة پذیرش مطلق تجارب دینی آنگونه، نسبیت در فهم و لازمة پذیرش حقایق متکثر دینی نسبیّت درحقیقت است. نسبیت در حقانیت‎های دینی هم چنین موجب بی معنا انگاری و اثبات ناپذیری گزاره‎های دینی و تنزل دین از امری الهی به امری بشری وانسانی می‎گردد. 5- ادله‎ای چون «هدایت عام الهی»، «برهان تکافو» و «نقض برخی اصول مسیحیت» که مورد استناد هیک در اثبات پلورالیزم قرار گرفته است، مقدمات و مقومات لازم برای اثبات نتیجه مورد نظر را ندارد و از این حیث قابلیت اثبات نظریه مورد ادعا را ندارد.