جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق از جهاتی به بعد علمی امام ( ع) می پردازد واز سوی دیگر نیز نقش وتاثیر آن حضرت را دراحیاگری مباحث کلامی بررسی می کند , که به برخی از آن هابه طور مختصر اشاره می شود: چگونگی بحث در اعتقادات , ارائه دلایل منطقی برای متقاعد کردن مردم وچگونگی رفع شبهاتی که در مسائل مختلف به وجود آمده است.و نیز نقشی که حضرت در تقریب بین ادیان ایفا کردندوهمچنین با وجود فرق فکری مختلف در عصر امام , حضرت توانستند باعث سالم سازی افکار وتعد یل فرقه های کلامی شوند. از جمله دستاورد های شکوهمند حیات علمی ومعنوی امام رضا(ع) که میتواند در جامعه امروز , چراغ راه پژوهشگران و محققان باشد و,می توان به این موارد اشاره کرد : 1- امر به تعقل2- توجه به فلسفه احکام3- بررسی وواکاوی پدیده ها و اندیشه های علمی 4- شکیبایی در راه هدف 5- تربیت نخبگان 6- پرهیزاز بحث و جدل ومناظرات بی ارزش. عصری که امام رضا(ع) در آن به سر می برند از جمله دوره هایی است که بحث های کلامی از سوی گروه های گوناگون فکری وجود داشته است . به گونه ای که این عصر را باید اوج فعالیت های فرقه های کلامی دانست . زیرا مأمون با گرایش به فرقه اعتزال که ماهیت عقل گرایانه داشت , زمینه مناسب را تقویت می کرد. آنچه باعث گستردگی نهضت کلامی در عصر امام رضا ( ع) شده عوامل متعددی است از آن جمله : ترجمه کتب یونانی برای رویارویی با متون ناب اسلام و مشتبه کردن امور دینی بر مردم با قالب های تفکر عقلانی ومنطقی می باشدزیرا این ترجمه ها تمامأ توسط مسیحیان , بت پرستان و غیر مسلمانان انجام می شد و آشفتگی فکری وعقیدتی که جامعه شیعه را با تشتت مواجه کرده و مسافرت های امام ( ع) برای مناظره با مخالفان نمونه ای از تلاش های آن امام همام در مبارزه باغرض ورزی های معاصران عصرخود می باشد. آنچه که در تمام مناظرات امام رضا ( ع) به چشم می خورد این است که:این مباحث حول محورهای علمی ودینی مانند شبهات مذاهب مختلف چون واقفیه,جبریه و000 می باشد وهمچنین مناظراتی که با سران ادیان همچون جاثلیق , رأس الجالوت و0000 در شهر ها وکشورهای اسلامی برگزار می شد که همه نشان از احاطه ی علمی امام ( ع) درتمام مسائل مادی ومعنوی بوده است . تا آن جا که این احاطه علمی سبب کناره گیری و خضوع صاحبان ادیان در برابر علم امام ( ع) شد که مامون را در هدف پنهان خود ( خدشه دار کردن مقام ومنزلت امام(ع) ) نا کام گذاشت. از نکات دیگر حائز اهمیت در این پژوهش آن است که نگارنده سعی نموده است در بیان مطالب بیشتر از منابع دست اول و به ندرت منابع دست دوم استفاده نماید ودرتلفیق وتبیین مطالب بیشتراز روش جمع‎آوری اطلاعات کتابخانه ای وترکیبی استفاده نموده است. و نیز کلید واژگان این تحقیق علم کلام ، شیعه ، اشاعره ، مرحبه ، منزله بین المنزلتین ، قیاس و استحسان می‎باشد.

پژوهش حاضر با موضوع الگوی اخلاقی پیامبر اعظم به بررسی و شرح رفتارهای پیامبر در حوزه فردی و اجتماعی می پردازد خداوند در قرآن کریم پیامبر را « اسوه حسنه» معرفی نموده و اطاعت از ایشان را بر همه واجب دانسته است از این رو لزوم الگو گیری و تبعیت از ایشان نیاز به شناخت آن حضرت دارد. در طول تاریخ بسیاری از نویسندگان به بیان و شرح ویژگی های پیامبر پرداخته اند. اما برخی از آن ها بیانی تاریخی و برخی دیگر ، مطالب را به صورت کلی بیان داشته و یا بنابر اختصار داشته و شرح و توضیح نداده اند و یا فقط به یک جنبه از ویژگی های آن حضرت پرداخته اند ، اما پژوهش حاضر به شرح و توضیح بیشتری پیرامون ویژگی های اخلاقی آن حضرت پرداخته است در حوزه اوصاف فردی پیامبر به مهارت مقابله با خشم، مهارت بخشش در زندگی، مهارت احساس مثبت، مهارت صبر و استقامت، مهارت ایمان به امداد های الهی، مهارت خود انضباطی، تواضع مهارت سرنوشت ساز، مهارت ساده زیستی و بی آلایشی پرداخته شده است. رسول خدا تمام وجودش وقف خدا بود و تمام عمر مبارکش جز برای رضای او کاری انجام نداد و جز خواسته او عمل نکرد. حضرت آن چنان صبور بودند که هر نوع مشقت و مصیبت و آزار و تهدید و شکنجه را تحمل می کردند. با مؤمنان و افراد امت خود مهربان و نرم خو بودند و اگر قصوری از طرف آنان مشاهده می شد کریمانه می بخشیدند از دیگر ویژگی هایی که داشتند تواضع بی نظیرشان بود و مسلمانان را هم توصیه به تواضع و فروتنی می کردند. در حوزه اوصاف اجتماعی حضرت به رفتار و سیره ایشان در خانواده، رفتار با امت و رفتار با مخالفان و مشرکان پرداخته شده است. در سیره اجتماعی ایشان و در برخورد با کودکان و همسران خود که الگوی کاملی برای همگان هستند مطالب زیادی گفته و نوشته شده، تکریم کودکان، همسانی با کودکان و ... و در برخورد با ایشان با همسرانشان به خوبی رعایت عدالت، مدارای حضرت با همسرانشان کمک به آن ها و ... مشاهده می شود که همه درس بزرگی برای ما می باشد. واژگان کلیدی: سیره، پیامبر، اخلاق،اعظم.

امام حسین(ع) فرزند دوّم امام علی(ع) و حضرت زهرا ( س) از خاندان رسالت و امامت می باشند. ایشان به دنبال وظایف جدّ ، پدر و برادر بزرگوارشان به امامت و پیشوایی امّت اسلام نائل آمدند و از آنجایی که اوضاع عمومی اسلام و مسلمین در آن زمان سخت ناراحت کننده بود، و هیئت حاکمه اسلامی بدترین وضع را به خود گرفته، و وقیح ترین کارها را انجام می داد، واز آنجائی که رئیس این هیئت حاکمه، یعنی خلیفه وقت، یزید ملعون فرزند معاویه بود و در حالی که یک انسان منحرف، یک جوان قمارباز و شرابخوار، یک آدم بی بند و بار و صددرصد اهل دنیا و خوشگذرانی بود خود را خلیفه مسلمین می دانست! و با توجّه به اینکه زندگی انسانی مردم در شرف سقوط بود و فکر و فرهنگ کاملاً تضعیف شده، استقلال و شخصیت از افراد گرفته شده بود و هر کس در هر نقطه ای سخت کوبیده می شد. لذا امام حسین(ع) با خلیفه وقت ، یزید ملعون ، بیعت نکرده وبه همین منظور از مدینه به سوی کربلابرای قیام علیه یزید و یزیدیان به همراه خاندان رسالت و یاران باوفایشان خارج گردیدند. تمام تلاش من بر این بوده است که تاریخ دوران امامت امام حسین(ع) مورد مطالعه ای تحلیلی قرار گیرد و طی آن کوشیده ام تا جنبه های ناشناخته و پنهان و نیز موارد ارزشمندی را که تاکنون، چنان که باید، به ارزش آنها پی برده شده و یا حقایقی را که در پس پرده های دروغ پنهان مانده است؛ و یا دروغ هایی را که لباس حقیقت پوشیده اند آشکار سازد. بدین سبب می توان گفت در این مجموعه اهدافی چون : شناخت در زمینه شکل گیری جریان عاشورا و پیام آن که منجر به شناخت و آگاهی فردی نسبت به امام حسین(ع) و قیام ایشان می گردد و نیز بررسی علل قیام ایشان و همچنین فراموش نکردن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه دنبال شده است. در رابطه با موضوع حرکت امام حسین ( ع) از مدینه تا کربلا تا کنون در حوزه علمیه الزهرا ( س) هیچ پایان نامه و پژوهشی تحت این عنوان صورت نگرفته است ، اما در این رابطه کتابهای فراوانی مطالعه کردم که نویسندگان آنها تلاشهای فراوانی انجام داده اند از جمله: شهید مرتضی مطهری در « حماسه حسینی» ، هاشم رسولی محلاتی در « زندگانی امام حسین» ، علی ربانی خلخالی در « چهر? درخشان حسین بن علی» ، محمود حکیمی در « زندگی رهبر آزادگان» ،ابو القاسم بن سحاب تفرّشی در « زندگانی خامس آل عبا» ، محمّد مهدی شمس الدِّین در « قیام امام حسین»، میرزا خلیل کمره ای در « عنصر شجاعت و فداکاری» و عبد الکریم هاشمی نژاد در « درسی که حسین به انسان ها آموخت و صدها کتاب با ازرش دیگر برای برشمردن عوامل مؤثر در قیام سیدالشهدا(ع) بسیار ارزشمندمی باشند و جای سپاسگزاری دارند. این تلاش ها می تواند سرفصلی برای یک تحقیق مفصل تاریخی در این موضوع باشد. کلید واژه کلیدواژه های این تحقیق عبارتند از : امام حسین ( ع)، مدینه، کربلا، کرب ، بلا .

ائمه علیهم السلام در دوران گوناگون با توجه به شرایط زمان خود هر کدام روش خاصی را در برابر رویدادها و حوادث و خلفای وقت در پیش گرفتند، امام موسی بن جعفر (ع) نیز در یکی ازدوران های مهم تاریخ اسلام یعنی خلافت عباسی به امامت رسیدند. این دوره یکی دوران های پر تلاطم تاریخ است، علاوه بر اینکه خلفای عباسی فشار خاصی بر علویان وارد می کردند و هر حرکتی را به شدت سرکوب می کردند سعی داشتند تا هر گونه فعالیتی را در کنترل خود داشته باشند، وضعیت فرهنگی و اجتماعی آن دوره نیز قابل تامل است، حضور اندیشه ها، آراء و فرق گوناگون از بین مسلمانان و غیر مسلمانان در جامعه جو خاصی را ایجاد کرده بود حضور طبقات مختلف اجتماعی که در اثر آشنایی و ارتباط بیشتر با ملل دیگر بوجود آمده بود از دیگر شاخصه های این دوران است. امام (ع) با توجه به این اوضاع تلاش داشتند تا مردم را با عقاید و اندیشه های صحیح آشنا کنند و در طی مباحثات و مناظراتی که با مذاهب دیگر انجام می دادند سعی در زدودن شبهات و افکاری که در بعضی موارد الحادی بود، برآمدند. بنابراین برای شناخت موضع امام(ع) و فعالیت های ایشان و چرایی و چگونگی عملکرد امام(ع) در این دوران شناخت ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوره ضروری به نظر می رسد، این رساله بر آن است تا آنجا که از منابع و مستندات بر می آید به بحث و بررسی در این زمینه ها بپردازد.

نویسنده در این پایان نامه تلاش کرده است، نکات اخلاقی و تربیتی آیات معاد را به ترتیب مراحل وقوع استخراج و بیان کند. آن را در دو بخش به نگارش درآورده است: در بخش اول، با عنوان کلیات به واژه شناسی تربیت، تعلیم، معاد، تذکر، تشویق، تبشیر، انذار و تنبیه، بیان اهمیت و ضرورت تعلیم و تربیت، و معرفی روش های تربیت قرآنی(تذکر، تبشیر و انذار) پرداخته است. در بخش دوم، با نام نکات تربیتی مراحل معاد، مراحل مختلف عالم آخرت را از سکرات موت تا وقوف در بهشت یا جهنم با تکیه بر آیات قرآن و گاهی روایات بررسی کرده و نکات تربیتی آنها را بیان کرده است.

در این تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده شده است و مشتمل بر چهار فصل می باشد که در این فصول چهارگانه به طور اجمالی موارد زیر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است: فصل اول: در این فصل جهت تبیین بیشتر جایگاه موضوع سعی شده است اشاره ای گردد به مفهوم اسوه و اهمیت و ضرورت آن در زندگی. و مطالبی در زمینه الگوهای برتر درقرآن، پیامبر اعظم(ص) الگوی برتر، راههای شناخت شخصیت پیامبر(ص)، حجیت سنت و سیره نبوی و پیامبر الگوی جهانی و همیشگی، مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم: در این فصل شخصیت فردی پیامبر(ص) در سه دوران: کودکی و نوجوانی، جوانی و دوران رسالت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در بحث شخصیت پیامبر در کودکی، رفتار شناسی پیامبر با کودکان و در بحث شخصیت پیامبر در جوانی، رفتار شناسی پیامبر با جوانان نیز مطرح شده است. در زمینه شخصیت پیامبر در دوران رسالت مطالبی چون عبودیت، امانت و صداقت، ساده زیستی، زهد، صبر و بردباری، شجاعت، عدم تکلف، استقلال، حفظ حدود الهی، توکل و آراستگی جسم عنوان شده است. فصل سوم: در این فصل شخصیت خانوادگی پیامبر(ص) مورد بررسی قرار گرفته است. و مطالبی چون ازدواج و اهمیت آن در اسلام، پیامبر و ترغیب جوانان به ازدواج، همسران پیامبر، فلسفه تعدد زوجات، رد شبهه تعدد زوجات پیامبر(ص) و ویژگی های اخلاقی پیامبر(ص) در زمینه های رعایت عدالت بین همسران، رعایت روحیه هر یک از همسران، مدارا کردن، روحیه اعتذار، در خواست همسران، خوش خلقی، اهتمام به کارهای خانه مطرح شده است. فصل چهارم: در این فصل شخصیت اجتماعی پیامبر(ص) در دورانهای قبل از رسالت و بعد از رسالت مطرح شده است و ویژگی های شخصیتی حضرت در دوران رسالت در عناوینی چون نرم خویی و مهربانی، محبت ورزی، عفو و گذشت، عدل مجسم، تواضع و فروتنی،خیر خواهی و انسان دوستی، مشورت، وفای به عهد، شرح صدر، شوخ طبعی و مزاح، رفق و مدارا و قاطعیت و عدم مداهنه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. ضمنا در پایان هر فصل خلاصه مطالب آن فصل آمده است.