جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در حوزه مطالعات فلسفه دین، پرسش از عقلانیت باورهای دینی و معیارهای آن اهمیت ویژه‌ای دارد. براساس برخی از رویکردهای افراطی، مانند عقل‌گرایی حداکثری و ایمان‌گرایی افراطی، پذیرش باورهای دینی از حوزه داوری و سنجش عقلانی بیرون است. ناکارآمدی این دو رویکرد در تبیین عقلانیت باورهای دینی سبب شده است تا معیارهای دیگری برای ترسیم عقلانیت این باورها از سوی اندیشمندان دینی مطرح شود. براساس برخی از نظریات در حوزه معرفت‌شناسی، مانند «تئوری‌های توجیه و ترجیح»، «اعتماد به دستگاه باورساز در انسان»، «توجه به زبان دین و ابعاد آن»، «بازنگری در باورهای پایه»، «رویکرد انسجام‌گرایی» و «اعتماد به فضایل عقلانی فاعل شناسا»، گونۀ جدیدی از عقلانیت باورهای دینی به نام «عقلانیت اعتدالی» قابل تعریف است که بر اساس آن، عقلانیتِ بخش گسترده‌ای از باورهای دینی تبیین‌پذیر خواهد بود.

يکي از تحولات مهم در منطقه خاورميانه، پيدايش و رشد بي‌رويه گروه‌هاي تندرو سلفي و تکفيريِ به‌ظاهر مسلمان، با نام وهابيت يا داعش است. يکي از مهم‌ترين اعتقادات اين گروه‌ها، تکفير و شرک دانستن عبادت در کنار مقابر مي‌باشد. آنها براساس اين اعتقاد غلط، به تخريب مقابر بزرگان دين و اوليای الهي می‌پردازند و نمازگزاران در مقبره‌ها را مشرک مي‌خوانند. اين مقاله با مطالعه‌اي اسنادي ـ تحليلي در منابع معتبر اهل سنت، به دنبال کشف حکم عبادت و نماز خواندن در مقابر با هدف جمع‌آوري و تحليل ادله نقلي جواز عبادت در این مکان‌ها است. بر همين اساس، ادله جواز عبادت در مقابر از منظر چهار منبع: قرآن، روایات، سيره صحابه و ديدگاه‌هاي مذاهب اربعه سامان‌دهي شده است. براساس کاوش در این منابع، ادله نقلي معتبر و قابل‌توجهي بر جواز و مشروعيت عبادت در مقابر وجود دارد و بسياري از دانشمندان مذاهب، معتقد به مشروعيت آن هستند.