جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله با عنوان « نقش تربیتی قصّه های قرآن» از شش فصل تشکیل شده است: فصل اول به تربیت و ابعاد اعتقادی، اخلاقی، عقلانی و اجتماعی آن اختصاص یافته است. در فصل دوم، قصه گویی و جایگاه آن در قرآن و نیز روش های تربیتی قرآن بررسی شده است. در فصل سوم، تربیت اعتقادی مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم به فضایل اخلاقی ( تقوا، پاکدامنی، توبه و شکر) و رذایل اخلاقی (تکبر، حسد، حب دنیا و...) پرداخته است. در فصل پنجم، درباره منطق و عقلانیت دعوت انبیا و استدلال هایی که انبیا(علیه السلام) در مورد حقانیت مکتب خود در مقابل قوم و افراد گمراه بیان می کردند بیان شده است. در فصل ششم، به تربیت اجتماعی و موضوعاتی از قبیل: امانت داری، نیکی با یتیمان، ظلم، قتل نفس و نیز انگیزه های آن مورد بررسی قرار گرفته است.

هدف از انتخاب این تحقیق این می باشد که : تربیت از دیدگاه روایات و قرآن مورد بررسی قرار گیرد و همچنین از دیدگاه علم که به این مسئله توجه خاصی شده، پرداخته شود. واین که چرا برخی از مادران از زیر بار مسئولیت شانه خالی می کنند و به جای این که خودشان کودکان معصوم و بی گناه را تربیت کنند به دست پرستاران و کودکستان ها می سپارند، البته شاید دلایلی برای خودشان داشته باشند که از جمله شاغل بودنشان که این خود جای بحث دارد. در واقع این تنها مادرانند که می توانند این کودکان را که قلبی پاک و معصوم دارند(و هر بذری را که بپاشی همان را درو خواهی کرد) تربیت کنند. و به دست پرستاران و کودکستان ها نسپارند تا در آینده فرزندانی سالم و مفید برای جامعه باشند. در غیر این صورت تربیت غلط باعث سقوط و انحراف فرزندان و موجب آلودگی خود و جامعه خواهند شد. و باید توجه داشت که تربیت فرزندان تنها مختص به اسلام نمی باشد. بلکهک در دوران قبل از پیامبر ( ص) در میان ملل و ادیان مختلف نیز وجود داشته است. بررسی های علمی نشان می دهد که دوران کودکی نسبت به دوره های دیگر زندگی نقش زیربنایی دارد.روانشناسان از این دوره به عنوان دوره ی اساسی و پایه یاد می کنند. در این دوران می توان بنای یک زندگی سالم و سعادتمند را پی ریزی کرد و از بروز بسیاری از مشکلات در آینده جلوگیری نمود.این نکته مهم است ککه باید در آن بسیار تأمل کرد. غالبا دیده می شود که خانواده ها در برخورد با فرززندان نوجوان خود با مشکلات جدی روبه رو هستند که شاید همیشه نتوان آن ها را به راحتی حل کرد.در یک بررسی علمی می توان دریافت که: ریشه ی بسیاری از مشکلات رفتاری نوجوانان و جوانان در نارسائیهای تربیتی در دوران کودکی نهفته است. بنابراین اگر خانواده بابکارگیری اصول و روشهای صحیح به پرورش فرزندان بپردازند، بسیاری از این گونه مشکلات پیش نمی آید.

یکی از مهم ترین دلایل انتخاب این موضوع اهمیت آن در رشد و تعالی جامعه و بالطبع زندگی بهتر خانواده است، مسائلی که در این تحقیق مطرح می شود اول تربیت و اهمیت آن در جامعه است و بعد در مورد مادر که نقش مادر در تربیت چه اندازه است؟ آیا نقش مادر بیشتر است یا پدر و چه مسئولیتی در قبال فرزندان و بالطبع جامعه دارد و بعد مسائلی روی جوان که سن جوانی چه قدر است، ازدواج او در چه سنی است و آیا ازدواج لازم دارد یا نه و مواردی از قبیل : شغل و تحصیل و ... و سپس در مورد این که چه کارهایی باید در جهت تعالی تربیت انجام داد. به طور خلاصه می توان چکیده مطالب را این طور بیان کرد: این تحقیق شامل چهار بخش کلی است که هر بخش خود از فصولی تشکیل شده، بخش اول در مورد تربیت ، بخش دوم در مورد مادر، بخش سوم: جوان و بخش چهارم راهکارهای تربیتی است. بخش اول خود شامل سه فصل است: فصل اول تربیت از منظر اسلام، فصل دوم تربیت از منطر علم و سوم اهداف تربیت است. بخش دوم شامل چهار فصل است: فصل اول در مورد مادر و وظایف مادر، فصل دوم در مورد مسئولیت مادر، فصل سوم در مورد وظایف والدین، فصل چهارم در مورد تربیت فرزند در آیات و روایات است . بخش سوم شامل پنج فصل است: فصل اول مراحل زندگی و ارزش دروان جوانی، فصل دوم در مورد ازدواج جوانان است، فصل سوم در مورد خصوصیات جوان، فصل چهارم در مورد مذهب و جوانان و فصل پنجم در مورد شغل و تحصیل جوانان است. بخش چهارم شامل دو فصل است : فصل اول در مورد مشکلات خانوادگی و فصل دوم راه های هدایت جوانان. مادر: ام، والده، ماما، مادر فرزند: ولد، نسل ، عزیز و گرامی تربیت: پروردن، تأدیب و سیاست جوان: هرچیز که از عمر آن چندان نگذشته باشد مادر: زنی که فرزندی را به وجود آورد. تربیت: پروراندن، یاد دادن، فرا دادن مادر: جادار ماده که دارای فزند باشد. فرزند: پسر یا دختر مرد یا زنی نسبت به خود او. جوان: برنا، تازه، نو. ادب: ج آداب 1- دانش و فرهنگ و هنر 2- تهذیب و تربیت ؛ مردم داری است. تربیت: علم آموزش و پروش که به پرورش و تهذیب فرزندان می پردازد. ادب: سلوک، تربیت، تهذیب، آراستگی، فروتنی، حیا، حجب، شکسته نفسی. ادب: زیرکی، هوشیاری، تهذیب . ادب: تادیبا شاب: من کان فی سن الشاب.

تربیت را از انتخاب همسر شروع نموده و بر این باوریم که یک مادر شایسته، عاقله و فهیمه می تواند فرزندانی شایسته و برجسته برای خود، شوهر و جامعه بپروراند. هر کودک جدید فرد منحصری است که از ترکیب وراثتی پدر و مادر بوجود آمده. در لحظه لقاح و به هنگام ملاقات تخمک و اسپرم، سلولهای والدین در یک سلول واحد متحد شده و ساختمان وراثتی یا ژنتیک آینده کودک تعیین می گردد. دوره بارداری هم برای مادر و هم برای کودک دوره بسیار پراهمیتی است. برای مادر از آن نظر که یک زندگی محتاطانه و اغلب توام با نگرانی و اضطراب را میگذراند و وظایف و مراقبتهای دشواری را بر عهده دارد. برای کودک از آن نظر که بخشی مهم و اساسی از حیات آینده او و اصولا شکل پذیری او مربوط به رحم مادر است. مادر در این مرحله با کودک هم رابطه فیزیولوژیکی دارد و هم رابطه عاطفی. اساس کار مادری لااقل از لحظه حمل شروع و تا پایان دوره اساسی تربیت فرزند ادامه دارد و در این مدت مادر مسئول پرورش جسمی، عقلی، رشد عاطفی، اخلاقی و بالاخره انسان سازی کودک است. آنچه در این راه برای مادر ضروری است آگاهی از مسائل اسلامی، بهداشتی، تربیت روانی و اجتماعی است. به همین منظور مجموعه ای که در پیش روی دارید پیرامون مطالبی است در رابطه با نقش مادر در تربیت فرزندان در دوران بارداری از سه دیدگاه: علم، قرآن و سنت. زیرا دوران بارداری پدیده آورنده ی حقوق مادر بر فرزند و مهم ترین دوران شکل گیری شخصیت فرزند است. در این مرحله عوامل متعددی در رشد جنین تأثیر می گذارند که بعضی از این عوامل وراثتی است و بعضی دیگر به وضع جسمانی مادر در دوران بارداری و شرایط روحی و روانی وی بستگی دارد. یک خانم باردار گوهر نفیسی را در کانون سینه دارد که اشرف کائنات و برترین موجودات است و درّ ثمینی را در صندوقچه رحم می پروراند که خدایش تاج کرامت بر سر نهاده و به واسطه خلقت او به خود تبریک گفته و خویشتن را '' احسن الخالقین'' نامیده است. بنابراین مادر نه ماه باید مراقب درون و برون خود باشد تا خطر و ضرری متوجه خود و فرزندش نشود تا جنین شکل و قالب انسانی بگیرد و شایسته تکامل و ارتقاء شود.

آنچه بر کلیه مسائل حیاتی در زندگی انسان مقدم است تربیت فرزندانی شایسته، صالح، خادم اسلام و قرآن و در عین حال مفید به حال جامعه است و بر مادر لازم است راه و رسم تربیت فرزند را بداند تا بتواند وظیفه مقدس خود را به نحو احسن انجام داده و شایسته ترین خدمت را به خانواده و جامعه بنماید. نوشتار ذیل نقش و وظایف مادر در تربیت فرزندان از دیدگاه علم، قرآن، سنت را مورد بررسی قرار داده است. اهمیت تربیت کودک بر هیچ کس پوشیده نیست، چرا که حساس ترین و مهم ترین دوران زندگی، دوران کودکی است. و در اثر کوچکترین انحراف یا سهل انگاری ممکن است به شخصیت آینده کودک لطمه های غیر قابل جبرانی وارد گردد، مخصوصاً دوران سه ساله اول زندگی، بسیار حساس و با ارزش می باشد و در همین دوران ساده است که کودک شکل می گردد و شخصیت اخلاقی اجتماعی و دینی او پایه گذاری می شود و این خود نشان دهنده اهمیت تربیت در دوران کودکی می باشد که این دوران از دیدگاه علم از زما ن تولد تا یازده سالگی و از دیدگاه اسلام از زمان تولد تا هفت سالگی را در بر می گیرد. شیوه تحقیق توصیفی – کتابخانه ای است که جمع آوری اطلاعات با استفاده از منابع اصیل و مهمی مانند: کتابهای علمی در مورد موضوع تحقیق، قرآن و کتب تفسیر و نهج البلاغه و سخنان اهل بیت علیه السلام بوده است. در این پژوهش به سوالاتی از این قبیل پاسخ داده شده است که عبارتند از: 1-آیا از دیدگاه علم مادر نسبت به دوران شیرخوارگی کودک نقش و وظیفه ای دارد؟ 2- آیا از دیدگاه علم، نقش وظایف مادر در تربیت فرزندان تشویق و تنبیه آنها در دوران کودکی و الگو بودن مادر در کردار و رفتار است؟ 3- آیا از دیدگاه قرآن مادر نسبت به دوران شیرخوارگی کودک نقش و وظیفه ای دارد؟ 4- آیا از دیدگاه قرآن نقش و ظایف مادر در تربیت فرزندان و تشوق و تنبیه آنها در دوران کودکی و الگو بودن مادر در کردار و رفتار است؟ 5- آیا از دیدگاه سنت مادر نسبت به دوران شیرخوارگی کودک نقش و وظیفه ای دارد؟ 6- آیا از دیدگاه سنت نقش و وظایف مادر در تربیت فرزندان و تشویق و تنبیه آنها در دوران کودکی و الگو بودن مادر در کردار و رفتار است؟ 7- تعلیم و تربیت آدمی امری پیچیده، پردامنه و وقتگیر است و در بیان ضرورت آن همین بس که تحقق گوهر آدمی وابسته بدان است. مراقبتهایی که تحت عنوان تربیت در مورد کودک اعمال می شود شرط لازم رسیدن او به مرحله کمال است. مادر به عنوان اولین مربی کودک در تربیت و چگونگی رفتار های او مهمترین وظایف را دارا می باشد و بی توجهی و اهمال در این امر عواقب وخیمی را در زندگی کودک به وجود می آورد. 8-رفتار کودک عکس العملی به عوامل محیطی و خصوصاً نسبت به عملکرد والدینش می باشد، از این رو با توجه به ضروت و اهمیت این بحث، هدف کلی از این تحقیق دستیابی به مهمترین اطلاعات تربیتی در علم روان شناسی در مورد نقش و ظایف مادر در تربیت فرزدنان در دوران کودکی و همچنین جمع آوری اطلاعات از قرآن، کتب تفسیر، نهج البلاغه و سخنان گهربار اهل بیت علیه السلام در رابطه با موضوع تحقیق می باشد.

این پایان نامه که به روش کتابخانه ای به هدف بحث و بررسی رابطه حدیث و علوم اسلامی است. در چهار فصل تدوین یافته است. که این فصول عبارتند از: فصل اول که در آن به بحث و بررسی در مورد منابع دین از جمله کتاب و سنت پرداخته شده است. فصل دوم که در آن به اقسام حدیث و اقسام اخبار پرداخته شده است. در فصل سوم ابتدا به ارتباط حدیث و قرآن شریف به طور خاص تفسیر اثری پرداخته شده و با ذکر این ارتباط ها به بحث خبر واحد در تفسیر پرداخته و با معرفی چند تفسیر روایی و روش های مفسرین در استفاده از حدیث در این باب بحث به پایان رسیده است. سپس نقش حدیث در فقه به معرض بحث گذارده شده و از ارتباط قوی آن دو با هم سخن گفته شده است. پس از آن وارد بحث عقاید و حدیث شده و با اشاره به اجتهادی بودن عقاید برای هر فرد متذکر شده است که حدیث در این عرصه راهگشاست اما طبق بعضی نظرات حجت نیست! در آخرین گام فصل سوم به ارتباط علم اخلاق و حدیث پرداخته شده گفته شده است که با توجه به کثرت احادیث اخلاقی و تربیتی هنوز نیازمند حرکتهای جدی حدیث پژوهانه در این عرصه ایم. در فصل پایانی به بحث علوم مختلف و حدیث پرداخته و با مقدمه ای کلی به این نتیجه رسیده که بهره های فراوانی می شود از حدیث درعلوم مختلف برد و به عنوان نمونه دو بحث «علوم ادبی و حدیث» و :روانشناسی و حدیث» ذکر شده است.

این پایان نامه در شش فصل با عناوین ذیل تدوین شده است: ادبیات معاد، اعتقاد، ایمان و یقین، مطالعه تطبیقی معاد در عهدین، معاد در معارف اسلامی،سازندگی و انسان، ماهیت انسان، تأثیر معاد در روابطفردی و اجتماعی. در این پژوهش اعتقاد به معاد عامل ساده زیستی، تخلیه نفس انسان از رذایل اخلاقی،اعراض از تجملات و حب جاه و شهرت و مقام، وآراستگی به فضائل اخلاقی شمرده شده است.

این پژوهش بر آن است تا با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و دیگر منابع دینی آثار، اجتماعی ، فردی و تربیتی اعتقاد به معاد در قرآن و روایات را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد که در این راستا مطالب آن در پنج فصل به شرح ذیل تدوین گردیده است: فصل اول ، پس از مقدمه به بیان مساله ی تحقیق و سپس اهمیت و ضرورت مساله ؛ آنگاه به طرح پرسشهای تحقیقاتی به شرح ذیل پرداخته شده است : 1- معنا و مفهوم معاد چیست ؟ 2- آثار اجتماعی ،فردی اعتقاد به معاد را از دیدگاه قرآن و روایات بیان کنید 3- آثار تربیتی اعتقاد به معاد از منظر قرآن و روایات کدامند ؟ 4- تعبیراتی که قرآن و روایات از معاد به کار برده اند کدامند ؟ و پس از پرسشها به اهداف مطالعاتی ،حدود مطالعاتی و تعریف اصطلاحات پرداخته شده است. فصل دوم ، به بررسی متون تحقیقاتی که حاوی چکیده ای از مطالعات درباره موضوع تحقیق و موضوعاتی در این راستا است ، پرداخته و به عبارتی اطلاعات و دانشهای لازم مربوط به موضوع تحقیق می باشد که در کتب و آثار دیگران آمده و خواننده را با تألیفات متعدد در این زمینه آشنا ساخته و راه را برای تحقیق و پژوهش بیشتر علاقمندان هموار می سازد. فصل سوم، روش تحقیق که شامل : روش تحقیق ، طرح تحلیلی و طرح اجرایی می باشد که با توجه به هدف و ماهیت موضوع ، روش توصیفی برای این تحقیق برگزیده پنج شده است. فصل چهارم ، که فصل ارائه تجزیه و تحلیل داده ها نام دارد شامل پاسخهایی مربوط به سؤالات ویژه تحقیق می باشد که در این فصل چهار سؤال ویژه تحقیق در بخشهایی با عناوین معنا و مفهوم معاد، آثار اجتماعی اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات ، آثار فردی اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات، آثار تربیتی اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات و تعبیرات قرآن و روایات از معاد بطور مفصل پاسخ داده شده است. در بخش اول به تعریف لغوی و اصطلاحی معاد، حقیقت معاد، اعتقاد صحیح ، وجه تسمیه قیامت ، اسامی قیامت پرداخته شده است. در بخش دوم : با عنوان آثار اجتماعی اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته است ، و در بخش سوم ، پس از مقدمه ای به مهمترین آثار فردی اعتقاد به معاد که شامل : تعدیل و رهبری غرائز ، پرورش فضائل اخلاقی ،تأمین عدالت اجتماعی ، دمیدن روحیه ی امید و دور نمودن اندیشه ی پوچگرایی ، کنترل غرائز ،آرامش جان، پرداخته است. در بخش چهارم : با عنوان آثار تربیتی (منفی و مثبت) اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن و روایات، بعد از ذکر مقدمه ای به تشریح موضوعاتی از قبیل : تقویت روحیه ی فتوت و ایثار ، خودسازی، تکامل اجتماعی ، ضمانت اجرای قوانین، احساس مسئولیت ، بی میلی به دنیا و اموال ، گذشت، انجام اعمال صالح ، استقامت ، مراقبه و محاسبه ، حسن اعمال ، پرورش روحیه ایثار، کم فروشی، سرباز زدن از جهاد، بیرحمی و بی مهری با یتیمان ، آزادی و گناه کردن ، دور ماندن از درک حقیقت پرداخته است. در فصل پنجم : که فصل نتایج تحقیق است شامل نتیجه گیری و جمع بندی محدودیتهای تحقیق و پیشنهادات می باشد بخش نتیجه گیری ، شامل پاسخهایی خلاصه و مفید به پرسشهای ویژه تحقیق می باشد که در طول تحقیق به آنها اشاره شد و پس از آن محدودیتهای تحقیق و سپس توصیه و پیشنهاداتی به علاقه مندان که مایل به تحقیق در زمینه آثار اجتماعی ، فردی و تربیتی اعتقاد به معاد در قرآن و روایات می باشد بیان شده است.

این پایان نامه در پنج فصل به نقد و بررسی مبانی و روش تفسیر «تفسیر نمونه» پرداخته است. در فصل اول با عنوان شناسایی تفسیر نمونه به معرفی این تفسیر و عصر تألیف آن و پدیدآورندگان به ویژه ناصر مکارم شیرازی پرداخته شده است. در فصل دوم با عنوان علوم قرآنی در تفسیر نمونه مباحث مربوط به اعجاز قرآن، نسخ در قرآن، تناسب سور و آیات قرآنی، عدم تحریف قرآن و محکم و متشابه قرآن از تفسیر نمونه ارایه و بررسی شده است. در فصل سوم ذیل عنوان مبانی و روش تفسیری تفسیر نمونه از دانش تفسیر از دیدگاه تفسیر نمونه، مبانی تفسیری آن و مدارک و روش تفسیر آن بحث شده است. در فصل چهارم با عنوان ویژگی های تفسیر نمونه موارد ساختار منسجم، گرایش هدایتی و تربیتی، عصری نگری، چگونگی زبان نوشتاری و نوع مباحث موضوعی تفسیر نمونه یاد شده است. در فصل پنجم خلاصه مباحث آمده است.

مباحث اصلی این پایان نامه از این قرار است: مفهوم تاریخ و فواید مطالعه آن، اثبات انبیاء و رسل از دیدگاه اجتماعی، فرق رسول و نبی، نقش پیامبران صاحب شریعت و جانشینان آنان، مفهوم تمدن و فرهنگ و رابطه میان آن دو، طلوع و افول تمدن ها، رابطه گناه با ویرانی جامعه ها، مغفول ماندن نقش انبیاء در تاریخ تمدن، تقسیم تاریخ به دو دوره قبل از طوفان و بعد از طوفان، تاریخ زندگی حضرت آدم و وجود امدادهای غیبی در زندگی وی، پیامبران بعد از وی، تمدن های سومر و بابل و مصر و روم و عربستان و پیامبران معاصر آنها، مقایسه تمدن های دینی موجود.