جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش به بررسی و بیان نقش مهم مادر در تربیت فرزند در دوران بارداری می پردازد، زیرا فرزند انسان هرچند آدی زاده متولد می شود، اما انسان نیست. تنها به واسطه ی تربیت است که خواهد توانست استعدادهای بالقوه ی وجودش را به فعلیت برساند و در مسیر رشد و تکامل گام بردارد. در این میان نقش مادر به عنوان مربی ای که از ابتدایی ترین مراحل پیدایش همراه انسان است، اهمیت ویژه ای دارد به خصوص در دوران بارداری که بین مادر و فرزند ارتباط بسیار نزدیکی برقرار است و اکثر اعمال و روحیات او به طور مستقیم و غیر مستقیم بر فرزند مؤثر است. از این رو هر گونه بی توجهی مادر در این دوان، ممکن ست سبب پیدایش صفات و یا نا هنجاریهای جسمی و روحی در فرزند شود و در این صورت او به عنوان یک موجود ناقص در مسیر حرکت به سوی کمال، نه تنها دچار مشکلات فراوانی خواهد گشت، بلکه جامعه ی انسانی را نیز با مشکلات جدی مواجه خواهد ساخت. به تعبیر پیامبر ( صلی الله علیه و آله) «الشقی من شقی فی بطن امه و السعید من سعد فی بطن امه»: «سعادت و شقاوت فرزند انسان با رحم مادر بی ارتباط نیست.» البته نقش تربیتی مادر مدت ها پیش از تولد آغاز می گردد که عبارت است از؛ انتخاب پدری شایسته برای فرزندش، زیرا خصوصیات جسمی و روحی پدر و مادر توسط عوامل وراثت یعنی ژن ها به فرزند منتقل می گردد. همچنین شرایط زمانی و مکانی انعقاد نطفه و نوع تغذیه ی پدر و مادر و افکار و حالات آنها بر فرزند و نوع تربیت او تأثیرگذار است. بنابراین از جمله مهم ترین نقش تربیتی مادر و وظیفه ی او رعایت دستورهای تربیتی پیش از آمیزش و هنگام آمیزش است. پس از انعقاد نطفه، دوران بارداری مادر آغاز می گردددکه هم برای مادر و هم برای فرزند یک دوره ی جدید از زندگی است. در این زمان سلول تخم دگرگونی های مختلفی را طی می کند تا شکل انسانی پیدا کند و برای تولد آماده شود، فرزند در این مدت کاملاً وابسته به مادر است ومادر نقش مهم و مؤثری در پرورش جسم و روح فرزند به عهده دارد، زیرا نوع غذای او از جهت کمی و کیفی و حلال و حرام بودن آن، میزان آشنایی مادر با چگونگی رشد جنین، حالات روحی – روانی مادر، مانند ترس و خشم و اضطراب و گناهانی که مرتکب می شود. شرایط جسمی مادر، هوایی که تنفس می کند، نوع پوشش و حرکاتی که انجام می دهد و ... جنین را مستقیم یا غیر مستقیم تحت تأثیر قرار می دهد. در این تحقیق برخی از این تأثیرات و وظایف مهم مادر در این زمان با توجه به آیات و روایات و یافته های علمی بیان شده است و مشتمل بر مباحثی همچون کلیات، 4 بخش و 15 فصل است، در گردآوری مطالب از منابع زیر استفاده شده است: قرآن کریم با ترجمه ی « مکارم شیرازی» و منابع روایی مانند: نهج البلاغه، الکافی، وسائل الشیعه، مجموعه ی ورام و تفاسیری همچون المیزان، ابوالفتوح رازی و نمونه همچنین منابع معتبر لغوی و نیز کتابهای روانشناسی به ویژه روانشناسی کودک.

این پروژه ی تحقیقاتی با عنوان « نقش زن در ادیان الهی اسلام ، یهود و مسیحیت » با مراجعه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع معتبر دینی به بررسی نقش زن در ادیان توحیدی خصوصاً دین اسلام ، یهود و مسیحیت می پردازد . و نقش زن را از دیدگاه ادیان مذکور مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد . برای تحلیل و پژوهش موضوع فوق الذکر اهداف جزئی زیر انتخاب و طراحی گردید : زن از دیدگاه ادیان اسلام ، یهود و مسیحیت چه جایگاهی دارد ؟ حقوق زن در این ادیان چیست ؟ نقش زن در فعالیتهای اجتماعی سیاسی از منظر اسلام ، یهود و مسیحیت چیست ؟ جایگاه زن در رسالت انبیای بزرگ الهی چیست ؟ با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود ، روش تحقیقی توصیفی – تحلیلی برای موضوع انتخاب و از فن فیش برداری برای جمع آوری مطالب استفاده شده است . پس از تجزیه و تحلیل یافته ها در فصل چهارم نتایج ذیل حاصل گردید : 1- در مورد آفرینش زن بین ادیان اسلام ، یهود و مسیحیت با هم اختلاف است و بهترین دیدگاه را در این زمینه ، و همچنین در زمینه جایگاه زن را اسلام دارا می باشد و جایگاه زن را به اندازة جایگاه مرد بالا می برد و او را از پوچی و نیستی بالا کشید . 2- در مورد حقوق زن بعد از بررسی به این نتیجه رسیدیم که در تمامی این ادیان بحث از حقوق زن شده است ولی هیچ دینی به مانند اسلام از حقوق زن دفاع نکرده و حقوق او را محترم نشمرده است 3- با بررسی که در فعالیتهای زن به عمل آور به این نتیجه رسیدیم که زن نیز همراه مرد و همدوش او در جامعه فعالیت می کند و اجتماع را با کمک مرد می سازد 4- زنان نقشهای بسیار مهمی در زندگی انبیاء داشته اند وآنها را در رسیدن به اهداف متعالی که داشته اند یاری رسانده اند و این امر مختص به تمام دورانها می باشد . با وجود تلاش فراوان برای بهتر کردن این پژوهش ولی در طی تحقیق ، محقق با کمبودهای چون عدم دسترسی آسان به کتابخانه و کمبود منابع پژوهشی روبرو بوده است . بر این اساس پیشنهاد می شود هر کدام از بخشهای این تحقیق به طور جداگانه و موشکافانه تر مورد کاووش و بررسی قرار گیرد .

بررسی قصه گویی به عنوان یکی از روش های آموزشی و تربیتی خداوند و بیان نقش سازنده داستان و تأثیرات آموزشی و تربیتی آن موضوع پژوهش حاضراست و این مباحث را دربردارد: معنای لغوی قصه، معانی آن در قرآن، اهمیت و تأثیر آن در زندگی انسان ها، انواع داستان، پیشینه تاریخی قصص در جاهلیت، پیدایش قصه گویی در میان مسلمانان، فنون و روش های قصه گویی، بررسی شکلی و محتوایی قصص قرآن، بیان ویژگی های آن، قصص انبیاء، داستان های غیر پیامبران، نکات آموزشی و تربیتی داستان آدم، نوح، ابراهیم، یوسف و موسی. نتیجه این تحقیق آن است که هدف از قصه گویی، هدایت و راهنمایی مردم، تربیت جوامع بشری و عبرت گرفتن آیندگان از سرنوشت گذشتگان است.

بررسی میزان تأثیرگذاری علم نحو در تفسیر قرآن است. این پژوهش مشتمل بر پنج فصل است که نویسنده پس از ذکر کلیات به چگونگی پیدایش علم نحو و اهمیت آن در تفسیر قرآن اشاره کرده است؛ در این زمینه نویسنده به بررسی عوامل پیدایش وجوه اعرابی پرداخته که عبارتند از: 1. طبیعت زبان عربی 2. خروج از قاعده مطّرده 3. اختلاف نحویان و مفسران در نقش کلمات و جملات قرآنی. وی در فصل دیگری علل اختلاف مفسران در ترکیب آیات را در ذیل دو عنوان بیان کرده است: 1. اختلاف در قواعد نحوی که خواستگاه آن اختلاف دو مکتب نحوی بصره و کوفه در قواعد نحوی و نیز اختلاف نحویان در قواعد نحوی است 2. اختلاف مفسران در تطبیق قواعد نحوی است. در ادامه نویسنده انواع نقش آفرینی علم نحو در تفسیر قرآن را در دو مرحلة مقدمات تفسیر و فرآیند عمل تفسیری ذکر می کند و در مرحلة مقدمات تفسیر دو مقوله مبانی تفسیر و اصول تفسیر را قابل بررسی می داند. وی حاصل این بررسی را ایفای نقش علم نحو در برخی از مبانی تفسیر همانند «مبانی مربوط به متن»، «مبانی مربوط به مؤلف» و «مبانی مربوط به فهم» بیان می کند و در ادامه نقش علم نحو را در اصول تفسیر، تنها در قواعد تفسیر، آن هم فقط در دو قاعده «دستیابی به قرائت صحیح» و «دستیابی به قواعد نحوی فصیح» دانسته است. نویسنده در پایان به نتایجی دست یافته که مهم ترین آن عبارتند از: 1. اگر برای تفسیر آیات دو مرحله را لازم بدانیم (مرحله مقدماتی و مرحله عمل تفسیری) علم نحو در هر دو مرحله دارای نقش تعیین کننده ای است. 2. زمانی که مفسّر با آیه ای مواجه می شود، علم نحو هر ترکیبی که این آیه از جهت نحوی می تواند داشته باشد در اختیار مفسّر قرار می دهد و بنابر افزایش تعداد ترکیب های آیه، بر معانی مترادف و یا متضاد آن افزوده خواهد شد.

اهمیت و ضرورت تربیت آدمی بر کسی پوشیده نیست، هیچ مکتب و مذهبی نیست که اهمیت و ضرورت تربیت انسان را انکار کند. اختلافات همه در اهداف و روشهای تربیت آدمی است. زیرا از ویژگی های آدمی تربیت پذیری اوست و انزال کتب آسمانی و ارسال رسل الهی برای تربیت صحیح و انسان سازی بشر می باشد. از اینرو تربیت از امور ضروری و حیاتی انسان است که در سعادت او بسیار مؤثر می باشد تا آنجا که انسان فاقد تربیت، فاقد همه چیز است. به همین علت همة مکاتب و مذاهب برای تربیت آدمی در دوران کودکی اهمیت ویژه ای قائلند. اسلام نیز به تربیت، در دوران کودکی تأکید فراوان دارد و آن را از وظایف مهم والدین و حقوق فرزندان می داند. مهمترین دلیل بر اهمیت تربیت در دوران کودکی این است که قلب کودک که باید « عرش الرحمن» شود در این دوران خالی است و هنوز به سیاهی و پلیدی گناهان آلوده نگردیده است، درست همانند زمینی که هنوز در آن بذری کشت نشده و هرچه در آن کشت کنیم می رویاند. می توانیم هرگونه صفات اخلاقی و اجتماعی را در آن بکاریم، هم ایمان و توحید را می توان در آن رشد داد و هم کفر و الحاد و شرک را می توان در آن رشد داد. علت دیگر بر اهمیت تربیت در دوران کودکی اینست که انسان در دوران کودکی و نوجوانی بیشتر و عمیق تر تحت تأثیر دیگران واقع می شود و در انجام کارهایش سعی می کند از دیگران تقلید کند. اصولاً هرچه سن بالاتر می رود، میزان تقلید و تأثیرپذیری در کودک کمتر می شود. بنابراین در دوران کودکی می توان به راحتی از این ویژگی کودکان در امر تربیت بهره جست و به امر تعلیم و تربیت سرعت بخشید. از آنجایی که پدر و مادر نخستین کسانی هستند که با فرزندان خود تماس دارند، عالیترین نقش را در زمینه ی پرورش و تربیت و رشد شخصیت فرزند ایفا می کنند و چون کودک بیشترین دوران کودکی خود را به همراه مادر خود سپری می کند نقش مادر در تربیت وی پررنگتر جلوه می کند چرا که مادر از دو حیطه ی ارثی و محیطی بیشترین تأثیرات را بر فرزند خود می گذارد. زیرا کودک در نه ماه دوران جنینی همراه مادر خود بوده و اخلاقیات و روحیات مادر در وی تأثیرات بسزایی را دارند و بعد از متولد شدن نیز تا دو سال با مادر خود ارتباطی تنگاتنگ دارد و از آن به بعد تا سه چهار سالگی که وارد محیط اجتماع نشده باز هم با مادر مرتبط است و به واقع مادر هم از نظر وراثتی و هم از نظر محیطی بیشترین و مؤثرترین نقش را در پرورش فرزند عهده دار می باشد. در این میان نقش و تأثیر اجتماع را نمی توان نادیده گرفت. مهمترین محیط های اجتماعی که تأثیرات بسزائی بر کودکان دارند عبارتند از: مدرسه و معلم، معاشران و دوستان و وسائل ارتباط جمعی. مهمترین نیازهای کودکان که باید حتماً مورد توجه و دقت قرار گیرند عبارتند از: الف) محبت به کودک. ب) تأمین امنیت . ج ) تکریم و احترام به کودک. چ) بازی با کودک. ح) رعایت عدالت بین کودکان و... . اگر به هر دلیلی کودک مورد بی مهری و بی توجهی والدین بخصوص مادر قرار بگیرد اختلالات و آشفتگیهایی در رفتار او بوجود خواهد آمد. بدین ترتیب اگر کودک رفتار نابجا و یا غیر معقولی را انجام می دهد باید برای تغییر این رفتار او، بجای تهدید و کتک و یا پند و اندرز سعی کرد تا عوامل اصلی این رفتار نابجا را تشخیص داده و آن را از میان برداریم تا کودک بتواند تعادل روحی و روانی خود را حفظ کند.

این پایان نامه در بیان نقش فرشتگان در نظام هستی و اوصاف و اصناف فرشتگان است. سر فصل های مهم آن عبارت اند از: آفرینش فرشتگان با سابقه اعتقاد به وجود فرشتگان الهی، اصناف مختلف فرشتگان، صفات و افعال فرشتگان، نقش ملائکه در قبض روح انسان ها و در عوالم پس از مرگ.

عنوان این پایان نامه، نقش مادر در تربیت فرزند در دوران نوجوانی از دیدگاه علم، قرآن و سنّت است.تربیت از نظر دین مقدس اسلام امری مهم شمرده می شود و در این رابطه توصیه های بسیاری وارد شده است. تربیت یکی از مهمترین نیازهای جامعه بشری بوده و از مهمترین حقوق فرزندان بر والدین، مخصوصاً مادران می باشد . این پایان نامه شامل دو بخش کلی است. بخش اول تحوّلات دوران نوجوانی و بخش دوم: مادر و هدایت اخلاقی و دینی نوجوان . بخش اول شامل 6 فصل است. فصل اول در رابطه با اهمیّت و حساسیّت دوران نوجوانی و ویژگی های کلی نوجوانی است و به طور گذرا به تغییرات سریع جسمی و روانی نوجوان اشاره می شود. در فصل دوم محدود? زمانی دوران نوجوانی و تغییرات جنسی در دوران بلوغ بررسی می شود . همچنین در این فصل به دو جریان مهم فکری در زمینه تحوّل بلوغ و وظایف والدین در برابر تغییرات جسمی و جنسی فرزندان اشاره شده است. فصل سوم در رابطه با تلاش نوجوان برای دستیابی به هویّت، نظرات دانشمندان در رابطه با هویّت و بحران هویّت، عوارض بحران هویّت، رشد فکری و تغیییرات تفکّر در دوران نوجوانی، نکاتی که والدین باید در رابطه با تغییرات فکری نوجوان به آن توجّه کنند، می باشد. در فصل چهارم هیجان ها و عواطف مهم دوران نوجوانی، تغییرات عاطفی دوران نوجوانی، تربیت عاطفی در دور? نوجوانی و رشد و تکامل اخلاقی نوجوان بررسی می شود . فصل پنجم در رابطه با رشد و تکامل اجتماعی نوجوان، تمایل نوجوان به عضویت در گروهها و فعالیت های اجتماعی است. فصل ششم درباره اصولی است که والدین با به کار بردن آنها می توانند رابطه مطلوبی با نوجوان خود داشته باشند برخی از این اصول عبارتند از: 1. اصل ایجاد اعتماد به نفس 2. اصل برقراری ارتباط کلامی و عاطفی 3. اصل پذیرش و احترام 4. اصل پرهیز از مقایسه 5. اصل پرهیز از تبعیض و..... بخش دوم شامل 6 فصل است. در فصل اول درباره جایگاه فرزند در آیات و روایات، دوران بارداری و تأثیراتی که حالات و افکار مادر بر روی جنین می گذارد بحث شده است. همچنین تأثیرات رفتار مادران بر رفتار فرزندان خود و عملکرد خانواده در جهت تربیت نوجوان مورد بررسی قرارگرفته است. فصل دوم در رابطه با ضرورت تربیت دینی، آغاز تربیت دینی فرزندان، پرورش عواطف دینی در کنار آموزش تعالیم دینی است . در فصل سوم اهمیّت نقش مادر در تربیت دینی فرزند و هدف از تربیت دینی مورد بحث قرار گرفته است. همچنین مراحل تربیت دینی، روش های عملی در تربیت و ویژگی های مربّی از دیدگاه ابن سینا بیان شده است. فصل چهارم اهمیّت روش الگویی در تربیت و نقش الگوها در تربیت دینی است. در پایان به الگوها و اسوه های ایمان اشاره شده که نوجوانان و جوانان می توانند با پیروی کردن از این الگوها سعادت دنیا و آخرت خود را تضمین نمایند . در فصل پنجم عوامل محیطی که در تربیت مؤثر می باشند، نقش تربیتی محیط از دیدگاه اسلام، نقش محیط در تکوین شخصیت و نقش اجتماع در تربیت مورد بررسی قرارگرفته است . در فصل ششم عوامل مؤثر در پیدایش مشکلات و مسائل نوجوان، روش های شناخت مشکلات نوجوان، انواع مسائل و مشکلات نوجوان و پیشگیری از وقوع مشکلات نوجوان بررسی شده است.

نوشتار حاضر به نقش مادر در تربیت فرزند با استناد به علم، قرآن و حدیث در دوران نوجوانی می پردازد. هدف از انتخاب این موضوع به عنوان موضوع تحقیق پایانی علاقه شخصی محقق برای کسب اطلاعات بیشتر و نیازی که در بین مادران برای تربیت نوجوان وجود دارد بوده، و با توجه به این نیاز چنین احساس شد که خوبست با انتخاب این موضوع اطلاعاتی در این زمینه کسب شود و به قلم تحریر در آید تا شاید مورد استفاده مادران قرار گیرد. در این رساله سعی شده است به وظایف مادر در تربیت نوجوان پرداخته شود، هرچند امر تربیت از عهده یک نفر به تنهایی ساخته نیست، زیرا در تربیت فرزند عملا مشارکت والدین مبرز و مشخص است. اما به خاطر ارتباط بیشتر بین فرزند و مادر، نقش مادر در تربیت فرزند مهمتر، حساس تر و کلیدی تر می باشد و در یک کلام نقش مادر در امر تربیت فرزند از اهمیت بیشتری برخوردار است. این رساله در سه بخش تهیه و تنظیم شده است: در بخش اول به مبانی تربیت پرداخته شده است و در بخش دوم دوران نوجوانی و اهمیت آن مورد بررسی قرار گرفته است و در بخش سوم وظایف و نقش مادر در تربیت نوجوان در بعد جسمی، هوشی، اجتماعی، عاطفی، اخلاقی و مذهبی مورد بررسی قرار گرفته است. در راستای تهیه مطالب از کتابهای مختلف روانشناسی رشد، روانشناسی کودک و نوجوان استفاده شده است. همچنین در قسمتهایی که موضوع از دیدگاه قرآن و سنت مورد بررسی قرار گرفته است از نرم افزارهای قرآنی نورالانوار ( جامع الاحادیث) و جامع التفاسیر و کتب لغت و کتب روایی استفاده شده است. مهمترین نکاتی که در تحقیق به آن اشاره شده است عبارت است از: 1-فرآیند تربیت امری مداوم و پیوسته است و مربوط به مرحله ای خاص نمی باشد. 2-مادر به عنوان یکی از عوامل مهم تربیت فرزند نقش عمده و بسزایی را در امر تربیت نوجوان به عهده دارد اما باید به این نکته نیز توجه داشت در یک تربیت موفق، ایفای نقش پدر و مادر بصورت همکار و هماهنگ ضروری است. 3-در تربیت نوجوان، صبر، آگاهی، دقت، درایت و هوشیاری مادر از ضروریات است که در اثر آشنایی با سیره ائمه اطهار ( ع) و آشنایی با نکات و بحث ها و دستوران علوم تربیتی و روانشناسی حاصل می شود. بنابراین بعد از آشنایی با سیره پیامبر ( ص) و ائمه اطهار و آگاهی از مباحث علمی و روانشناسی به کار بستن و استفاده از آنها در رسیدن به هدف که همان تربیت صحیح نوجوان می باشد، مادر را کمک خواهد کرد.

نقش مادر در تربیت فرزند با استناد به علم و قرآن و حدیث در دوران کودکی هدف از انتخاب این موضوع به عنوان موضوع تحقیق پایانی نیازی بود که در بین مادران احساس می شد . با توجه به این نیاز بهتر دیده شد تا با انتخاب این موضوع اطلاعاتی در این باب کسب شود تا شاید مورد مطالعه مادران قرار گرفته و در بهینه سازی رفتارهای مادران در مواجهه با فرزندانشان کمک هر چند اندکی باشد. در مقوله تربیت هیچ گاه نمی توان تنها به نقش یکی از والدین تکیه کرد و مسلما آن تربیتی، تربیت موفق است که هم پدر و هم مادر با مشارکت با هم اهداف عالی تربیت دینی را در مورد فرزندانشان دنبال کنند. لکن علاوه بر نقش های مشارکتی پدر و مادر گاهی بعضی وظایف منحصراْ متوجه یکی از والدین است. دراین رساله سعی شده است تا به نقش مادر در تربیت پرداخته شود، به همین منظور طی پنج بخش به نقشهای حساس و کلیدی مادر توجه شده است. در بخش اول وظایف و مسئولیتهای مادر در دوران بارداری به طور مختصر در سه فصل بررسی گردیده است که در فصل اول به جایگاه فرزندداری در اسلام و روانشناسی اشاره شد ه و در دو فصل بعدی به ترتیب به سلامت جسمی مادر و جنین در دوران بارداری و سلامت معنوی آن دو در دوران پرداخته شده است، در سه بخش بعدی به بررسی دوران کودکی که در روانشناسی آن را به سه دوره تقسیم نمو ده اند: بخش دوم کودکی اول را با ذکررفتارهای غالب کودکان در این دوره سنی آغاز کرده و سپس طی چهار فصل به بررسی نقش مادردر این دوره سنی پرداخته ایم که عبارتند از:رعایت سنتهای اسلامی در بدوتولد، اهمیت تغذیه با شیر مادر، نیاز کودک به امنیت و محبت مادر، نقش مادر در زبان آوری کودک. نموده و سپس طی چهار فصل چهار مقوله مهم از ابعاد رشدی کودک را بررسی می کنیم: نقش مادر در رشد شناختی کودک ، نقش مادر در تربیت جنسی کودک، بازیها و اسباب بازیها و نقش آن در تقویت شخصیت کودک . در بخش چهارم طی سه فصل به این مباحث پرداخته می شود: بلوغ، آگاهیها و هدایت جنسی، نقش مادر در رشد اجتماعی کودک، دین باوری و روشهای انتقال مفاهیم دینی به کودک . در بخش پایانی نیز در سه فصل سه موضوع مهم مورد بررسی واقع می گردد: نقش تشویق و تنبیه درتربیت، کودکان و مادران شاغل، نقش پدر در تربیت و اهمیت تامین شرایط توسط او برای مادر. در راستای تهیه مطالب از کتابهای مختلف روانشناسی شامل روانشناسی رشد و نیز کودک و نوجوان از که در آن سیره تربیتی پیامبر ( ص) و ائمه اطهار ( ع) نقل شده بود. از نتایج تحقیق می توان به این موارد اشاره کرد: 1-برای یک تربیت موفق وجود پدر و مادر هر دو ضروری است. 2-مادر به دلیل اینکه اوقات بیشتری را با کودک ( چه در دوران جنینی و چه در سالهای اولیه لذا در بسیاری از موارد روشهای تربیتی او مؤثرتر واقع می شود. 3-از آنجا که حضرت زهرا(س) الگوی همه زنان و مادران مسلمان می باشند استناد به سیره آن حضرت و به کار گیری روشهای تربیتی ایشان می تواند راهگشای مادران باشد. همچنین دقت در روایات سایر معصومین ( ع) راهکارهای تربیتی بسیاری برای مادران به ارمغان خواهد آورد.

انتشار حدیث رسول خدا(ص) پس از درگذشت آن حضرت،درمیان اهل سنت داستانی گسترده دامن و پر فراز و نشیب دارد. این روند با سیاست انقباضی زمامداران پس از پیامبر، به ویژه عمر بن خطاب، آغاز و گفت گو در باره ی حدیث نبوی و انتشار آن ، گناهی نابخشودنی شد. شمار انبوهی از احادیث رسول خدا(ص) در آتش سوخت و صحابیانی با زیر پا نهادن این فرمان سیاسی، در بند شدند . برخی از ترس تازیانه های خلیفه ، خاموش ماندند و گروهی دیگر، به فرمان ذکر شده ، تن دادند و یا به انگیزه هایی دیگر، از گزارش حدیث پیامبر(ص) دوری جستند. بدین ترتیب، دوشادوش پیش گیری از گزارش و گرد آوری حدیث رسول خدا (ص)، صحابیان آن حضرت که می توانستند پیش از درگذشت خود ، بهترین و شایسته ترین گواه و گرد آورنده ی زیر و بم های زندگی پیامبر(ص) باشند ، جان سپردند. با فرا رسیدن سال های کوتاه و پر بار زمامداری عمر بن عبد العزیز و سپس هشام بن عبدالملک ، سیاست انبساطی این دو برای گرد آوری و نگارش حدیث رسول خدا(ص)- با وقفه ای نزدیک به یک سده- پا گرفت و فرمان سیاسی جدیدی رسمیت یافت که به دانشمندان بزرگ عصر، دستور می داد بر خلاف اندیشه ی زمامداران پیشین ، آثار به جا مانده از پیامبراکرم(ص) رافراهم آوردند، تا از تباهی و فراموشی به دور ماند. در نتیجه، ده ها کتاب درباره ی سیره ی پیامبر(ص) و صحابه و نیز احادیث رسول اکرم(ص) گرد آوری شد که در میان آن ها، شش کتاب حدیثی، از اهمیت شایانی بر خوردار و با نام صحاح سته ،معروف شد. با نگاهی به رجال و اسانید صحاح ششگانه ، نام بانوانی به چشم می خورد که گرچه تعداد آن ها در مقایسه با مردان، بسیار ناچیز است ولی نسبت احادیث روایت شده توسط آنان، در مقایسه با روایات محدثان مرد ، بسی بزرگ تر از نسبت تعداد راویان زن به راویان مرد است. البته در میان این بانوان ، چهره ی شاخصی چون عایشه نمایان است که از یک طرف در نقل حدیث میان بانوان محدث، حائز رتبه ی اول است و از دیگر سو بخش عمده ای از احادیث زنان، با واسطه یا بی واسطه به وی باز می گردد که ما در این رساله ، می خواهیم با بررسی ابعاد مختلف(کلامی، سیاسی، اجتماعی، خانوادگی و فردی) زندگانی او ، تحلیلی گویا و احتمالاً جامع از این نقش آفرینی بانوی ذکر شده، ارائه دهیم.