جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫موضوع اين اثر اعراب القرآن در مجموعه عكسى از يك نسخه خطى است كه تمام سورههاى قرآن را شامل مىشود، ولى در مواردى، به ساير موضوعات علوم قرآنى مثل: تفسير، لغت، غريبالقرآن، قرائت نكات بلاغى، اشتقاق و ساير موضوعات ديگر كه به نوعى در ارتباط با علوم قرآنى، مىپردازد. در اين اثر، مصنف سعى كرده است تمام نكات صرفى و ظرايف ادبى و تفسيرى و موارد ديگر را كه در علم اعراب القرآن مهم به نظر مىرسد، مطرح سازد كه اين امر در نوع خود كمنظير است. با توجه به قرائن به دست آمده از متن نسخه مشخص مىشود كه مصنف حداقل در قرن ششم هجرى يا فراتر از آن مىزيسته است. از آنجه كه متن نسخه از نظم و هماهنگى دستورى و نيز موضوعات برخوردار نبود، لازم بود كه دستهبندى و مرتب شود و شيوهاى جديد در كتابت آن اعمال گردد. اهداف اين پاياننامه عبارتند از: 1) ارائه اثرى جامع و در عين حال موجز و مختصر در زمينه اعراب القرآن. 2) تجزيه و تركيب عبارات قرآن از جنبههاى علمى و عملى و بيان نكات ظريف و لطايف در اسلوب بيانى قرآن.

‫پيامبر اسلام( در طول زندگي خود با پانزده زن ازدواج نمود، که در هنگام رحلت آن حضرت، نه تن از زنان ايشان زنده بودند. بر حسب آيات قرآن، پيامبر اسلام( از اين امکان برخوردار بود که با زناني که مهريه‌شان پرداخته شده، کنيزاني که از طريق انفال و غنايم به‌دست آن جناب رسيده، با دختران اقوام خود، و نيز با زناني که خود را به پيامبر هبه مي‌کنند، ازدواج نمايد. دشمنان اسلام بر ازدواج‌هاي متعدد پيامبر اسلام( خرده گرفته‌اند، در حالي‌که آن حضرت بر اساس مصالح و حکمتي که در نظر داشت، ازدواج مي‌کرد. برخي از مصالحي که موجب ازدواج پيامبر گرديده عبارت است از: عاطفه انساني، دلسوزي نسبت به زنان بيوه، سرپرستي ايتام، جلب حمايت اقوام مختلف، جذب اقوام گوناگون به‌سوي اسلام، از بين بردن خرافات جاهلي، حفظ شخصيت و جان زنان، تسهيل امور پيامبر، و آموزش احکام به زنان جامعه اسلامي. البته پاکدامني اين زنان، برتري آنان نسبت زنان ديگر و ملقب شدن به امّ‌المؤمنين، از ويژگي‌ها و امتيازات خاص زنان پيامبر اسلام بود. همچنين براي همسران پيامبر اسلام( احکامي بيان شده است، که بخشي از اين احکام مانند عدم جواز نکاح مجدد آنان، اختصاص به اين زنان دارد؛ و برخي ديگر از اين احکام، عمومي است ولي درباره زنان پيامبر از اهميت و تأکيد بيشتري برخوردار است، مانند ممنوع بودن حضور غيرضروري در اجتماع، لزوم رعايت عفت، اقامه نماز، پرداخت زکات و مهرالسنه. پيامبر در برخورد با زنان خود همواره با مهر و عدالت در همه‌زمينه‌ها رفتار مي‌کرد، و اشتباهات آنان را اگر مربوط به شخص آن حضرت بود، ناديده مي‌گرفت. اما رفتار زنان پيامبر نسبت به ايشان يکسان نبوده است؛ آن‌ها نسبت به يکديگر نيز گاهي رفتاري هماهنگ داشته، و برخي با هم مشکل داشتند. برخي از آنان با حاکمان وقت موافق و برخي نيز مخالف بودند. همچنين رفتار آنان با اهل بيت( نيز متفاوت بوده است.

‫بررسی تاریخی جریان حدیث‏پژوهی، ادعای اخباریان مبنی بر جدید و قدیم داشتن این تفکر را تأیید می‏کند و اخباریگری به عنوان منش واحدی در بین بزرگان این دو گروه شناخته می‏شود. انگیزه‏ی اصلی این جریان، بازسازی جایگاه روایات اهل‏بیت ^ در علوم دینی، بوده است. زاویه‏ی بحث در این تحقیق، بررسی ادعای مشهور مبنی بر عدم پذیرش ظواهر قرآن، از سوی عالمان این جریان است. ما در این پژوهش برخلاف این شهرت به نتیجه رسیدیم که این انتساب درست نمی‏باشد و رمز این دستاورد را در تفکیک اظهارات بزرگان این گروه در فقه و تفسیر دانسته‏ایم. غفلت از شناسائی جریان‏ها‏ی هم عصر اخباریان جدید، سبب شده که جهت تندی سخن آنان در رابطه با فهم قرآن، دانسته نشود. رویکردهای عقلی و عرفانی در آن روزگار شیوع یافته بود و آنها این مسأله را در ارتباط با قرآن خطرناک می‏دیدند. بر این اساس ادعا این است که اخباریان در رابطه‏ی با قرآن دو دغدغه داشته‏اند؛ اول اینکه در فقه نباید آیات الأحکام را با صرف اتکا به عقل، بدون در نظر گرفتن روایات، مطرح ساخت. دوم اینکه در تفسیر نیز نباید به تأویلات عرفانی با تکیه بر کشف درونی، وارد شد. این نگرانی اخباریان نسبت به قرآن، هیچ ارتباطی با پذیرش و یا عدم پذیرش ظواهر قرآن ندارد و عالمان بزرگ این مکتب ظواهر قرآن را قبول دارند. این ادعا بر ظاهر سخنان آنان استوار است ولی این، به معنای این نیست که اخباریان جدید دارای تفاوت و سطوحی در تعامل با قرآن نیستند. در راستای اثبات این ادعا ما معتقدیم که ابتدا تأثیر گذاری این مکتب، در دو بخش تعامل با قرآن و تعامل با روایات، باید از هم تفکیک شود که این تفکیک موجب این خواهد شد که نقد آنان در بخش قرآن، به درستی صورت پذیرد. بعد از آن، لازم دیده شد، برای دستیابی به ارزیابی صحیح، هر یک از آنان در سه سطح تند و میانه و اخبارگرا در نظر گرفته شوند تا تفاوت‏ها‏ی گوناگون آنان در ارتباط با قرآن به خوبی مشاهده گردد. این ساختار نمودار گونه، امکان سنجی تفسیر قرآن را در نظر هر یک از بزرگان آنان، نمایان نموده است. نکته‏ی مهمی‏که امتیاز این پژوهش قلمداد می‏شود، این است که این نقد و بررسی و بیان دیدگاه‏ها‏ ‏‏، متکی و مستند بر متون و عبارت‏ها‏ی بزرگان نامبرده‏ در این تحقیق می‏باشد. کلید واژه: قرآن، اخباریگری، اخباریان، امکان، تفسیر