جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پايان نامه كه به زبان عربى نوشته شده است، سعى شده كه پس از طرح هر يك از مباحث نحوى شاهدى از آيات قرآن آورده شود و در صورت نيافتن شاهد قرآنى، شاهدى از حديث نبوى ذكر گردد. ترتيب مباحث آن چنين است كه پس از ذكر انواع بناء و اعراب، نخست مبنى ها و سپس معربها اعم از مرفوعات و منصوبات و مجرورات و توابع مورد بحث قرار گرفته و براى هر يك شاهدى ياد شده است.

‫چکيده : اين پايان نامه، ترجمه کتاب معناشناسي الفاظ قرآن به زبان اردو است، که به بررسي واژه‌هايي از نظر مفسران از قدما و متأخران مي‌پردازد و ديدگاه‌هاي مختلف علماي علوم قرآني در اين زمينه را منعکس مي‌سازد. نويسنده نخست به ورود الفاظ غيرعربي در قرآن اشاره کرده، سپس ويژگي‌هاي زبان قرآن را با توجه به اين که قرآن به زبان قوم نازل شده، بيان مي‌کند و مبحث وجوه و نظاير قرآن و اشتراک لفظي و معنوي و ارتباط آن با وجوه و نظاير را شرح مي‌دهد. در ادامه تفسير برخي مفردات قرآني، مانند ام، اب، اله، اثم، انس، بغي، بلا، جن، حيات، ربّ، رحم، رسل، شرک، شکر، عبد، کفر، وحي، ولي و... و قواعد ادبي حاکم بر الفاظ و مفردات قرآن شرح مي‌گردد. نگارنده در همين زمينه به شناخت الفاظ قرآن کريم از جهت فصاحت و بلاغت حاکم برآن پرداخته و رابطه بين لفظ و معنا و استفاده از ابزارهاي شناخت الفاظ براي تبيين معناي الفاظ را بررسيده و نقش شناخت الفاظ و مفردات قرآن کريم در علوم قرآني و تفسير را وصف کرده است. وي ديدگاه‌هاي اهل لغت و مفسران مشهور قرآن و علماي و صرف و نحو را در مورد تفسير لغات و الفاظ پيش گفته نيز منعکس ساخته و از خود قرآن کريم نيز براي تبيين اين واژه‌ها ياري مي‌جويد. بيان ويژگي‌هاي علم الفاظ و فروع منسوب به آن، فهم الفاظ مشکل قرآن (غريب القرآن) رابطه علم معاني و بيان در شناخت مفاهيم الفاظ و ارتباط آن با معنا، معرفي اسباب و ابزار شناخت الفاظ قران و اقسام وجوه و نظاير، از ديگر مباحث مهم اين نوشتار به شمار مي‌آيد.

چکیدههدف پژوهش حاضر، بررسی مبانی فلسفی سنن تربیت در قرآن کریم است. این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش به کار رفته در آن، توصیفی - تحلیلی می باشد. از توصیف به منظور معرفی سنن تربیت در قرآن استفاده به عمل آمد. و از تحلیل در شناسایی مبانی فلسفی سنن تربیت در قرآن کریم شامل: مبانی هستی شناسی، مبانی معرفت شناسی، مبانی انسان شناسی و مبانی ارزش شناسی و نیز بررسی ارتباط میان هر یک از مبانی یاد شده با عناصر چهارگانه هدف، محتوا، روش و ارزشیابی و نیز تحلیل های پژوهشگر به منظور کاربست مبانی یاد شده در نظام تعلیم و تربیت استفاده شد. نتایج نشان می دهد که در نظام تعلیم و تربیت اسلامی سنن تربیتی وجود دارند که هر کدام از این سنن دارای مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی خاصی است که صرفأ در نظام تربیت اسلامی شناسایی می شود. به این معنا که این سنن در سایر مکاتب تربیتی صرف نظر از برخی از مکاتب تربیتی متاثر از ادیان الهی وجود ندارد؛ بدینسان سنن تربیت با مبانی فلسفی خاص اسلام در قرآن عبارتند از: هدایت تکوینی، تبشیر و انذار الهی، اعطای مسولیت امانت الهی به انسان، اعطای نعمت به قدر مرتبه، اتمام حجت الهی، غلبه اراده الهی، امتحان و ابتلای الهی، هدفمندی هستی، تدریج در تکامل، اعطای آسانی بعد از سختی، انزال لطف الهی، پاداش و کیفر الهی، آزادی شیطان در اغواگری انسان، سندیت و کتابت اعمال، نفی حرج، عکس العمل اعمال، امهال و استدراج، استجابت دعا، احباط عمل، تکفیر، تسویل نفس و تزیین اعمال، نجات مومنان، اعطای حیات طیبه، توجه به استعدادها، اعطا به قدر تلاش، پاکسازی، مکر الهی، محرومیت از لطف الهی، تنبه و بیداری،عبرت آموزی و مجازات. هر یک از سنن یاد شده با نظر به مبانی فلسفی خاصی که دارا است، می تواند نتایجی را در حوزه های هدف، روش، محتوا و ارزشیابی در تعلیم و تربیت از خود به جای بگذارد. کاربست سنن یاد شده در تعلیم و تربیت به ایجاد نظام تربیتی منحصر به فردی خواهد انجامید که از جمله نتایج مهم آن تعالی گرایی و تربیت الهی خواهد خواهد بود.

‫مسأله اساسى در اين مجموعه نوشتار اين است: كه آيا از قرآن وسنت وسيره مى‏توان طرحى براى نظام اجتماعى - سياسى اسلام استنباط كرد يا خير؟ در صورت مثبت بودن جواب عنوان اين نظام اجتماعى - سياسى چيست وماهيت وشكل آن كدام است؟ راه حل: در اين نوشتار بطور اجمال از منظر آيات قرآن واحاديث بيان شده است كه عنوان نظام اجتماعى »امت« وعنوان نظام سياسى »امامت« است، وبا توجه به تعريف ويژه اين دو نظام، هر دو توأم با هم ولازم وملزوم هم هستند. به بيان ديگر اگر پذيرفته شود كه اسلام دينى است اجتماعى (ونه فردى) وپيامبر (ص) جامعه را دگرگون كرد ونظام اجتماعى جديد (امت) را جايگزين نظام قبيله‏اى وقومى وطايفه‏اى وساير نظامهاى اجتماعى نمود بايد پذيرفت كه اين نظام اجتماعى توأم با يك نظام سياسى مناسب ومتناسب با آن است، كه به نحوى كه تفكيك بين اين دو منجز به فساد - اضمحلال »امت« مى‏گردد واين پديده به خطر مى‏افتد. بنابراين نظام امامت را مى‏توان بعنوان نظام سياسى از ديدگاه وزاويه معناشناسى ومباحث اجتماعى (به غير از زاويه كلامى - تاريخى) به خوبى تعريف واثبات كرد، چرا كه لازمه اين نظام اجتماعى جديد (امت) نظام سياسى خاص خود (امامت) مى‏باشد كما اينكه هر نظام سياسى متناسب با نظام اجتماعى برخاسته از نوع خود است؛ لذا بطور طبيعى ومنطقى با تغيير نظام اجتماعى نظام سياسى تغيير مى‏كند همانگونه كه قرآن از مسير تغيير نظام اجتماعى به تغيير نظامهاى سياسى طاغوت رهنمون مى‏شود »إنّ اللَّه لا يغيّر ما بقومٍ حتى يغيروا ما بأنفسهم« (11 رعد).

از آنجا که پیشرفت‌های مردمی و جمعی بشر در سایه اجتماعات، حاصل می‌شود لذا مکاتب فکری انسانی و نیز شرایع آسمانی خصوصا اسلام بر این مهم پای فشرده‌‌اند. در گام اول، هر انسانی باید جامعه‌پذیر باشد یعنی بتواند خود را با جامعه وفق داده و قوانین و ملزومات جامعه خود را بپذیرد. لذا این پژوهش با هدف بررسی عوامل و موانع جامعه‌پذیری و نیز راه‌کارهای مقابله با موانعِ این امر مهم با تکیه بر قرآن و جامعه‌شناسی سامان گرفته است.در اهمیت و کارکرد جامعه‌پذیری باید گفت که در سایه این فرآیند، شخصیت افراد شکل گرفته و کمال می‌یابد، و هدف اسلام نیز رساندن آنان به کمال است. علاوه بر آن، فرد با شیوه‌های پذیرفته شده زندگی اجتماعی آشنایی پیدا می‌کند و می‌آموزد که نیازهای خویش را به شیوه‌های قابل قبول جامعه برآورد، و مهارت‌هایی را که برای زندگی در جامعه ضروری است، کسب می‌کند، و با دیگران نیز به‌گونه موثری ارتباط برقرار می‌کند.این فرآیند مهم توسط نهادها و عواملی مانند: خانواده، آموزش و پرورش، همسالان، محیط، فرهنگ، دین و رسانه‌های جمعی به وقوع می‌پیوندد، که البته هرکدام از آن‌ها آسیب‌هایی نیز دارد. علاوه بر این نهادها، عواملی چون: ایمان و عمل شایسته، مهربانی، تواضع، تعاون، صداقت، وفای به عهد، گذشت، سخاوت و مشورت در تحقق این امر موثر هستند. پس از این‌که امر جامعه‌پذیری محقق شد، می‌توان در جامعه آثاری چون: محبت، آرامش، اتحاد، عدالت، مدارا، احترام،استفاده از تجربیات دیگرانو پیشرفت را مشاهده نمود. اما مسیر رسیدن به این پیشرفت همیشه هموار نبوده، بلکه با موانع مختلفی پوشیده شده است، موانعی که در دو بخش فردی_اخلاقی و فرهنگی_ اجتماعی قابل مشاهده است. عواملی مانند: کم‌رویی، پرخاشگری، خودبینی، سخن‌چینی، سوءظن، تکبر، حسد، کینه و نفاق جزء موانع فردی، اخلاقی است و عواملی چون: اختلاف و تفرقه، تجاوزگری و فرهنگ منحط جزء موانع فرهنگی، ‌اجتماعی می‌باشد. از طرف دیگر، عواملی چون: اصلاح میان مردم، نظارت اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر، پرورش آگاهی و بصیرت اخلاقی، تکریم شخصیت، ایجاد روحیه‌ی قانون‌پذیری و درمان هر کدام از موانع اخلاقی، خنثی‌کننده و راه-کار این موانع می‌باشند.