جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به این‌که زنان نیمی از پیکره اجتماع انسانی هستند و شخصیت، رفتار، فرهنگ و اندیشه آنان در شکل‌گیری جامعه انسانی نقش مهمی ایفا می‌کند و از آن‌جا که دین یک نهاد اجتماعی است که چگونگی برقراری ارتباط بین زنان و مردان در جامعه را تبیین می‌کند، نگرش ادیان به جایگاه و شخصیت زنان اهمیتی روزافزون می‌یابد. هدف از انجام این تحقیق بررسی جایگاه زن از دیدگاه اسلام با رویکردی جامعه‌شناختی می-باشد. این تحقیق با روش تاریخی انجام شده است و تکنیک مورد استفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات، اسنادی است. در این تحقیق از نظریه‌های جامعه‌شناسی، فلسفی، فمینیستی و اسلامی در مورد نگرش به جایگاه زن و دین استفاده شده است. اسلام با تغییر نگرش نسبت به زنان، آن‌ها را در شان انسانی برابر با مردان دانست. تأکید اسلام بر تعلیم و تربیت زنان آگاهی‌ها و توانمندی‌هایشان را افزایش داد و موجب حضور گسترده زنان در فعالیت‌های گوناگون اجتماع شد.

ملت سازی و ایجاد هویت سیاسی مشترک از موضوعات حائز اهمیت در جامعه شناسی سیاسی و نظریات توسعه است که برای جوامع در حال توسعه و از جمله برای ایران قرن بیستم از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. حل بحران هویت و ایجاد حس ملی واحد، اولین گام در توسعه اجتماعی و سیاسی و حرکت در جهت حل بحرانهای مشروعیت و مشارکت محسوب می شود. از آنجا که جامعه حال حاضر ایران دچار چنین چالشهایی است. به دنبال پاسخ به این سوال اصلی می باشیم که: ((هویت مشترک سیاسی و وفاق ملی ایران از مشروطیت به این سو چگونه شکل گرفته و چرا در برهه هایی از تاریخ معاصر دچار بحران شده است؟))مفروض ما این است که هویت ایرانی از دوره ساسانی و با توسل به مولفه هایی از قبیل سرزمین و مفهوم فرشاهی و ایرانشهر، اقوام همخونی ایرانی، زبان و دین مشترک توسط حاکمان ساسانی و به یاری مویدان زرتشتی پایه گذاری شد و تا دوره معاصر (نهضت مشروطیت) با فراز و نشیبهای بسیار و با تغییرات و جابجائیهایی در مولفه های متشکله آن، پیش آمد. پس از نهضت مشروطیت و به خصوص در دوره پهلوی تحت تاثیر شرایط خاص داخلی و بین المللی و در طی فرایند مدرنیزاسیون و سکولاریسم، ((ملت سازی)) با تکیه بر ناسیونالیسم متکی بر نژاد آریایی، زبان فارسی و تاریخ ایران باستان همراه با دین زدایی از جامعه، اولویت یافت. رسالتهای دوره پهلوی در سه محور شبه مدرنیسم، سکولاریسم و ناسیونالیسم خلاصه شد و براین اساس پایه دینی هویت ایرانی متزلزل گشت و ((ایرانیت)) در مقابل ((اسلامیت)) قرار گرفت. یکسو نگری در تبیین هویت ملی ایران وفاق اجتماعی را بر هم زد و دین زدایی از جامعه سبب واکنش طرفداران هویت دینی شد که در نهایت به صورت انقلاب اسلامی ظهور یافت. از سوی دیگر در دهه اولپس از انقلاب، تحت تاثیر ذهنیت شکل گرفته در دوره پهلوی و افراط گری های انقلابی، پایه ((ایرانیت)) جامعه تا حدی به سستی گرایید و منافع و افتخارات ملی (ایرانی) تحت الشعاع آرمانهای دینی قرار گرفت که این وضعیت نیز به دلیل یکسونگرانه بودن، وفاق اجتماعی را متزلزل ساخت. لکن از دهه دوم انقلاب به تدریج افراط گری های دین مدارانه رو به تعدیل نهاده و فرایندی شکل گرفته که درطی آن(ایرانیت) و (اسلامیت) به موازات هم مطرح می گردد و نوعی هویت ایرانی - اسلامی شکل می گیرد. لذا علت اصلی پدیداری بحران هویت در سطوح مختلف زندگی جمعی و تزلزل وفاق اجتماعی و ملی در برهه هایی از تاریخ معاصر ایران، اتخاذ راه حلهای یکسونگر در تبیین هویت ملی بوده است.

پژوهش حاضر به بررسی انتقادی ارزش های خبری بر اساس مبانی معرفتی اسلام می‌پردازد. این پژوهش به روش اسنادی انجام شده و توصیفی- تحلیلی و داده های آن کیفی است. این تحقیقبه فرایند گزینش رویدادها برای تبدیل شدن به خبر و دروازه بانی اخبار در مراحل پیش از انتشار می‌پردازد. و بیان می‌دارد که در مراحل یاد شده، گزینش اخبار بر اساس ملاک‌هایی صورت می‌گیرد.این ملاک ها «ارزش های خبری» نامیده می‌شوند که اگر در رویدادی باشند آن رویداد خبر و آن خبر منتشر می‌شود. در این پژوهش فهرست هفت گانه ارزش های خبری شامل دربرگیری، شهرت، استثناء و شگفتی، بزرگی و فراوانی تعداد و مقدار، مجاورت، تازگی و برخورد به عنوان فهرست استاندارد مورد استفاده رسانه های دنیا از جمله ایران مبنا قرار گرفته است. بررسی نظریه استفاده و خشنودی و کالبد شکافی مستقیم ارزش های یاد شده این نتیجه را در پژوهش بیان می‌کند که ارزش های مذکور تحت تأثیر تفکرات غربی نظیر کاپیتالیسم، دموکراسی، قشر بندی، الیناسیون، تجربه گرایی، ناسیونالیسم و مدرنیسم هستند و این ها همه محصول سه نگرش بنیادین غربی یعنی سکولاریسم، اومانیسم و راسیونالیسم هستند. پس انتشار اخبار دارای این ارزش ها یعنی اشاعه این مبانی و اسلام با مبانی فوق مخالف است. در نوشتار حاضر پس از نقد این مبانی و طرح مبانی سه گانه اسلام، اصول خبر رسانی اسلام که برگرفته از این مبانی است مطرح شده و سپس شش ارزش خودباوری، خداباوری، احساس آفرینی، خود سازی، جامعه سازی و اندیشه سازی به عنوان ارزش‌های خبری اسلامی مطرح می‌گردد که باید در رسانه های اسلامی ملاک انتخاب اخبار باشند و در مطالعات ارتباطی ـ اسلامی به عنوان موضوعی جدید مطرح شوند.

در نوشته‌ی حاضر تلاش کردیم تا به پاسخ این پرسش دست یابیم که: از منظر امام خمینی«ره» و مقام معظم رهبری، آسیب‌های نقش نخبگان در حکومت اسلامی چیست؟ این مسأله را در بستر نظریه‌ی ولایت فقیه در باب حکومت بعد از معصوم به افراد خاصی واگذار شده است؛ افرادی که اوصاف و ویژگی‌های خاصی باید داشته باشند. حکومت چنین فردی طبق این نظریه، دارای مشروعیت است و هر فردی به تناسب جایگاه خود در برابر آن وظایفی به عهده دارد. در عین حال هر نوع مخالفت و استادگی در برابر آن شرعاً غیرمجاز محسوب می‌شود. آسیب‌های نقش نخبگان در حکومت اسلامی را به تخطی آنان از نقش‌های مورد انتظار معنا کردیم. بر این اساس، آسیب‌های نقش نخبگان، در سه محور بینشی، اخلاقی و رفتاری به عنوان ره‌آوردهای این تحقیق به شرح زیر بدست آمد:1ـ ساده اندیشی، عوام زدگی، واپسگرایی و تحجر، سطحی نگری، نگرش تک بعدی به اسلام، کج اندیشی، تزلزل ایمانی و معرفی، بی‌بصیرتی، خود باختگی و نقد ناپذیر در قلمرو معرفتی و شناختی.2ـ قدرت طلبی، دنیا طلبی، فزون خواهی، خود محوری، کتمان حقیقت، حق ناپذیر، بی‌انصافی و هراس از رویارویی با دشمن به عنوان آسیب‌های اخلاقی.3ـ اختلاف افکنی، تخطی از قانون، همسویی با دشمن، فراموش کردن مردم و ارزش‌های حقیقی، کوتاهی در حمایت از حق، شایعه سازی و تضعیف نظام اسلامی به عنوان آسیب‌های رفتاری و عملی، نخبگان مطرح شد. ضمنا به این نکته نیز اشاره شد که آسیب‌های شناختی و اخلاقی، در حقیقت پایه‌های آسیب‌های رفتاری به حساب می‌آیند.

این پژوهش به دنبال تبین عدالت سیاسی اسلام در طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفتمی باشد . بدین منظور الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ظرف این پژوهش قرار گرفته است. عدالت سیاسی از ارکان و اصول مسلم نظام سیاسی اسلام به شمار می رود.ازآن جهتکه یکی از بهترین طرح ها و راهبردی ترین اندیشه ها در خصوص چگونگیعملیاتی کردن عدالت سیاسی در ایران اسلامی را پس از نص و سیره معصومین می توان از اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) استخراج کرد؛ اندیشه سیاسی ایشان مبنا و چارچوباین پژوهش قرار گرفته است.اختلاف دیدگاه در مبانی هستی شناسی و انسان شناسی اسلام با سایر رهیافت ها باعث شده است که هدف درپیشرفت اسلامیکاملا متفاوت و بعضاً متضاد با الگوی های رایج مادیباشد. از همین رولازمه حرکت به سمت مطلوب در هر دو رویکرد دو الگوی متفاوت است.این اصلی ترین دلیل برای طراحی یک الگوی متفاوت از الگوهای توسعه است. با درک صحیح ازمفهوم عدالت در اسلامدر می یابیم که رابطه عدالتبا پیشرفت و توسعه در دو رهیافت اسلامی ومادی نسبت کاملاً متفاوتی دارد. در اسلام عدالت به عنوان عمود خیمه ، یا به تعبیری زیربنای پیشرفت تلقی می گردد . یعنی آزادی ، توسعه اقتصادی و سیاسی ، امنیت سیاسی و اجتماعی ، کمال و سعادت اجتماعیهمه در پرتو تحقق عدالت متجلیخواهد شد. از نظر رتبه نیز عدالت از همه آنها برتر است. در صورتی که رهیافت غربی با نگاه به مبانی مادی خود عدالت را در مرتبه دوم یا سوم قرار می دهد و به تعبیری به عنوان یک روبنا تعریف می شود. عدالت در اسلام در تمام شاخه هاو حوزه ها مبانی یکسانی دارد . اما ظهور آنها در هر حوزه نمود هایمختلفی دارد . عدالت سیاسی از آن حیث که مربوط به اجتماع انسانی است ذیل شاخه عدالت اجتماعی قرار می گیرد . در اسلام عدالت سیاسی در کنار حقوق سیاسی معنا پیدا می کند و حقوقی که در حوزه اجتماعو در تعامل بین نظام سیاسی و مردم مطرحمی شوند در قالب عدالت سیاسی قرار می گیرند. لذا مفاهیممشروعیت سیاسی ، مشارکت سیاسی ، گزینش سیاسی،برابری سیاسی، انتقاد ونظارت وامنیت سیاسی همه از مباحث مربوط به عدالت سیاسی محسوب می شوند . عدالت سیاسی اسلام مطابق بینش توحیدی و مبانی فلسفی به دو بخش تقسیم می شود. یکسری شامل حقوقیهستند که خداوند آن را مشخص نموده( امرالله)و دیگر حقوقی که شارع آن را درتوافق مردم قرار داده است(امرالناس) . سازوکاری که در این پژوهش برای تحقق عدالت سیاسی اسلام مطرح می گردد به این صورت است که رعایت استحقاق ها با لحاظ مراتب «امرالله» و «امرالناس» می باشد .یعنی در مرتبه اول امر الله یا حقوق الهی ذکره شده در نص، باید لحاظ گردد. در مرتبه بعد رجوع به آرای مردم و آن هم در صورتی که خلاف امرالله نباشد. از آن حیث که امروزه بیشتر اموری که در نظام سیاسی با آن روبرو هستیمثابت نیستند بنابراین موضوعی که در آن امر خلاف حقوق الهی مشاهده نشود ، توافق عمومی مطرح می شود.

پژوهش «پایگاه اجتماعی زن در خانواده» با عنایت به مقایسه رویکرد اسلام و فمینیسم، به بررسی و تحلیل جایگاهی که به لحاظ اجتماعی زنان در خانواده و به دنبال آن در جامعه اشغال می‌کنند می‌پردازد و با توصیفی از وضعیت گذشته و کنونی آنان و ظلم‌ها و ستم‌هایی که در طول تاریخ بر آن‌ها روا شده، در صدد بررسی علل ظهور جنبش‌های جدید در زمینه دفاع از حقوق زنان می‌باشد، این‌که این جنبش‌های نوظهور و فعالیت‌های آن‌ها در چه زمینه‌هایی صورت گرفته و چه دستاوردها و پیامدهایی را برای زنان، خانواده و جامعه در پی داشته است. پژوهش حاضر با روش کیفی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی که حاصل مطالعات کتابخانه‌ای و فیش برداری از منابع موجود بوده است، به مقایسه پایگاه اجتماعی زن در خانواده، از دو منظر اسلام و فمینیسم پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که گرچه فمینیسم در خاستگاه‌های اولیه خود، بعضاً نظریه‌ها و خواسته‌های قابل تأمل و قابل دفاعی داشته امّا به مرور زمان با ابزار انتقام از جنس مذکر با شیوه‌های ناکارآمد، تحقیر ویژگی‌ها و خصوصیات طبیعی زنان، انکار تفاوت‌های میان زن و مرد و در نظر گرفتن خانواده و نهاد ازدواج به عنوان عوامل بدبختی و ستم بر زنان در طول تاریخ، بیشتر تلاش خود را در جهت متزلزل ساختن بنیان‌های خانواده و نابودی کامل آن به کار بسته است. دین اسلام، با توجه به تفاوت‌ها و خصوصیات زن و مرد به حمایت از نهاد خانواده پرداخته و با تبیین جایگاه والا و انسانی برای زن در نقش‌های منحصر به فرد مادری و همسری، به تحکیم پایه‌های خانواده و به تبع آن جامعه می‌پردازد. اسلام، به عنوان مجموعه‌ای پیوسته و سیستماتیک که تمامی اجزا و قوانین موجود در آن با یکدیگر پیوستگی دارد در نظر گرفته می‌شود. سیستمی که هر یک از اجزای آن در ارتباط منطقی با سایر اجزا قابل تحلیل و بررسی می‌باشد. بررسی و تحلیل هر یک از اجزاء در خلاء و بدون در نظر گرفتن ارتباط آن با سایر اجزا ممکن است به نتایجی متفاوت از تحلیل نقش آن در ارتباط با کل سیستم منجر شود. براساس نگرش سیستمی، تمامی اجزای یک سیستم برای رسیدن به هدفی واحد، عمل می‌کنند و از آنجا که بنا بر جهان بینی اسلام، انسان جزئی از یک نظام هماهنگ و حکیمانه است لذا تفاوت‌های میان زن و مرد نیز که ناشی از این نظام هماهنگ است، نه تنها ستم آمیز نیست بلکه کاملاً حکیمانه است. بنابراین عناصر گوناگون در نظام حقوقی زن در اسلام مانند مهریه، نفقه، دیه، ارث و... که مورد انتقاد طرفداران حقوق زن می‌باشد، در درجه اول باید در نگرشی سیستمی در ارتباط با سایر اجزا تفسیر گردد و سپس در ارتباط با اهداف نظام خانواده، جامعه و غایت خلقت مورد بازبینی و بررسی و تحلیل قرار گیرد.

کهن‌روزگاری است که مردم جهان خلیج فارس رایک شاهراه بازرگانی ودریانوردی می‌شمارند.ارج وشهرت خلیج فارس نه تنهابه سبب یادشده است،بلکه به انگیزه‌ی آن است که کرانه‌ها وجزایرآن یکی از کهن‌ترین گهواره‌های تمدن بشری است.باتوجه به این‌که تا کنون دراین مورد تحقیقاتی انجام ومقالاتی نیزبه رشته‌ی تحریر در آمده است، اما در زمینه‌ی موضوع این رساله کمتر مطلب جامعی یافت می شود. بنابراین برای پژوهندگان تاریخ میانه‌ی ایران موانع ومشکلات عمده‌ای در این راستا به چشم می‌خورد که این رساله با انگیزه‌ی رفع این کمبود در تاریخ تحولات خلیج فارس انجام گرفته است. ویافته های آن نیز نشان می‌دهد که بنادر وجزایر خلیج فارس نقش برجسته‌ای درتحولات تجاری، فرهنگی وحتی سیاسی سرزمین ایران داشته‌اند وجزئی لاینفک از تاریخ آن بوده‌اند.موانع ومحدویت‌های میدانی برای تدوین این رساله عبارت بودند از نبود یک شناسنامه‌ی مدوًن از یافته های باستانی وباستان‌شناسی ومشخص نبودنمحوطه‌های باستانی‌از یک سووکمبود شدید منابع خارجی در کتابخانه‌های تخصصی در مورد موضوع ازسوی دیگر است. و اقدام در این زمینه به پژوهندگان این بخش توصیه می‌گردد.

موضوع پژوهش « نقد دیدگاه اندشمندان غربی بهزن، با رویکرد دینی » است که شامل سه بخش است : بخش اول پژوهش که در دو فصل،کلیات موضوع و وموضوع شناسی را به خود اختصاص داده است . بخش دوم پژوهش در چهار فصل آورده شده که در فصل های اول تا سوم، نظر اندیشمندان اروپایی را در مورد زن در سه دوره ی باستان ،قرون وسطی و دوران کنونی مورد بحث قرار داده ایم و در فصل چهارم به مبحث« زن در نهضت های فمینیستی» پرداخته ایم. این مبحث عناوینی چون واژه شناسی فمینیسم، زمینه های پیدایش فمینیسم، مهمترین مکاتب فمینیستی، اهداف، دستاوردها، پیامدهای فمینیسم و در نهایت دیدگاه اسلام درباره این پیامدها را مورد بحث و بررسی قرار داده است.بخش سوم و پایانی،شامل سه فصل آفرینش زن، حقوق زن از دیدگاه غرب و اسلام و نقد دیدگاه های اندیشمندان غربی به زن با رویکرد دینی است.

انسان خدا و جهان یکی از محورهای اندیشه بشری است که در طول تاریخ و در همه جوامع پرسش‌های مهم و اساسی همواره درباره آن مطرح شده و می شود، تمام تلاش فکری بشر متوجه این سه کانون و یافتن پاسخ مناسب برای پرسش‌های مربوط به آن است. در این میان شناخت انسان و حل معماها و رازهای نهفته آن از اهمیت ویژه‌ای برخودار است چنانچه برخی از اندیشمندان، انسان را فراتر از دیگر موجودات، برخی آن را موجودی همتراز دیگر حیوانات وعده‌ای نیز فروتر از حیوان و ناتوان و ضعیف معرفی کرده‌اند.امّا انسان در مکاتب الهی جایگاه ویژه‌ای دارد او اشرف مخلوقات است ، دارای بیشترین و بالاترین ظرفیت علمی است، او می‌تواند مسیری طولانی و پر فراز و نشیب را بپیماید که از بلندای علین تا پرتگاه سائلین فاصله دارد اوهدف آفرینش است و منشاء تمامی خیرات وشرارت‌ها ، او جهان را به تسخیر خویش در می‌آورد و در خلقتش ملائک به سجده او فرمان داده می‌شوند استاد مطهری نیز یکی از اندیشمندان و مربیان دلسوز در عصر انقلاب اسلامی است که دربارۀ انسان از دیدگاه قرآن سخنان فراوان وقابل تأملی را بیان نموده است، بطور او می‌گوید: انسان در مکتب پیامبران که قرآن کامل‌ترین بیان آن است، با انسانی که بشر از راه علوم می‌شناسد متفاوت است یعنی این انسان بی‌گسترده‌تر از کسانی است که بشر از راه علوم می‌شناسد، او در میان دو پرانتز(تولد-مرگ) قرار دارد و قبل وبعد از این پرانتز را تاریکی فرا گرفته است و از نظر علوم بشری مجهول است، ولی انسان در قرآن کریم این پرانتزها را ندارد، از جهان دیگر آمده است ، درمدرسه‌ی دنیا باید خود را تکمیل کند وآینده‌اش به جهان دیگر بستگی دارد. همچنین گوید انسان دارای بالاترین بشرین ظرفیت علمی است، او اشرف مخلوقات است، او کسی است که ملائکه در برابرش سجده می‌کنند، خداوند پیامبران و امامانرا برای هدایت او فرستاده و در نهایت هدف آفرینش انسان ما رسیدن به کمال همان خداست می‌داند در همین راستا در کتاب دین و زندگی سال دوم دبیرستان نیز نشأت گرفته از کلام وحی و برگزیده از معارف دینی اسلام و فلسفه انسان شناسی اسلامی است و هدف از آموزش این مطالب طبق نظر مؤلفین کتاب رسیدن دانش‌آموزان به روشنایی و حقیقت اندیشه درست در تصمیم‌گیری‌های قاطع و کسب موفقیّت در شناخت خدا در رسیدن به کلام می‌باشد،که اهمیت شناخت کامل وهدف آفرینش انسان برای نسل جوان جامعه انگیزه اصلی این تحقیق به شمار می‌رود، که این پژوهش ، برای گردآوری اطلاعات در مرحله اول دیدگاههای استادمطهری را در زمینه انسان شناسی بر مبنای محدودیت انسان شناخت انسان ، توصیف انسان، امتیازات انسان و ... بیان نمود ( سپس در مرحله دوم) پس از بررسی کتاب دین و زندگی سال دوم دبیرستان ، استخراج مقوله‌های انسان شناسی از کتاب در زمینه‌های یاد شده را پرداخت و در مرحله آخر داده‌های بدست آمده را مقایسه نمود تا بتواند نقاط مشابه و تفاوت را بیان نماید. پس از بررسی مقوله‌های انسان شناسی در دو مرحله یافته‌های پژوهش نشان داده‌اند که در مجموع تناسب قابل توجهی بین محتوای کتاب وایده‌های فلسفی استاد مطهری موجودات، لیکن فقط در برخی از موارد، مقولاتی نظیر، عدم وجود تعریف مشخص و یا حتی مختصر از انسان، عدم پرداختن به تفاوت‌های انسان با سایر جانداران نظیر اجتماعی بودن... به چشم می‌خورد. که به آن پرداخته می‌شود و یا اگر پرداخته شده کمرنگ بوده است.

هدف اصلی این مطالعه بررسی نابرابری اجتماعی از دیدگاه امام و دکتر شریعتی است . در این مطالعه با استفاده از دیدگاههای کارکردی و تضاد و نیز دیدگاه اسلام در باره نابرابری به تبیین نابرابری از دیدگاه این دو شخصیت پرداخته‌ایم. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی است نتایج از تحقیق که مبتنی بر روش تحلیل متن است بشرح زیر است : امام خمینی براساس تعریفی که از طبقه ارائه می‌دهد سه طبقه بالا، پائین و متوسط را در جامعه تشخیص می‌دهد، همچنین امام بر اساس وجود عامل استعمار معتقد به دو طبقه ظالم و مظلوم در جوامع می‌باشد. امام عوامل موجد نابرابری در جوامع را از رویکردهای سیاسی، مذهبی و انسان‌شناختی - روانشناختی درنظر می‌گیرد که عبارتند از استعمار، سرمایه‌داری، عدم رعایت احکام دین در پرداخت مالیاتهای اسلامی، حرص و آز انسان نسبت به قدرت و ثروت . امام در دیدگاه خود معتقد به وجود طبقات در جامعه است و سطحی از نابرابری که مبتنی بر کار و تلاش افرادی که دارای استعداد و توانایی متفاوت‌اند و در صورتی که درآمدهای ناشی از کار آنها در چارچوب قانون شرع قرار داشته باشد، را قبول دارند. امام مکانیزمهای مواجهه با نابرابری را در روی آوردن به اسلام صدر اسلام، آگاهی دادن به افراد جامعه، مبارزه و دادن مالیاتهای اسلامی و توزیع مجدد ثروت توسط این مالیاتها می‌داند. دکتر شریعتی در تعریفی که از طبقه ارائه می‌دهد ویژگیهایی را برای آن قائل است . دکتر برای جوامع براساس دو نوع برش طولی و عرضی، قائل به طبقات خاص است . در برش طولی دکتر معتقد به دو طبقه حاکم و محکوم است که این تقسیم‌بندی مبتنی بر مالکیت بر منابع تولید و ابزار تولیدی است و بر این اساس به نظر دکتر دو طبقه (حاکم و محکوم) در طول تاریخ در نظامهای طبقاتی وجود داشته. در نظر دکتر مالکیت عنصر تاریخی و جامعه‌شناختی است که عامل تعیین‌کنندهء نابرابری در جوامع است . از نظر دکتر نابرابری اجتماعی اجتناب‌پذیر است و براین اساس دکتر معتقد به جامعهء بی طبقه است . برابری در نظر دکتر معادل قسط است و قسط عبارت از سهم واقعی هرکس از تولیدات اجتماعی جامعه است . دکتر مکانیزمهای مواجهه با نابرابری را بازگشت به توحید، توحیدی که پیامبر آن با دو عامل عدل یعنی برابری طبقاتی و امامت اسلامی مردم ظلم زده و استثمار شده را به سوی اسلام کشانده، و نیز اجتهاد و انقلاب می‌داند. ایدئولوژی موردنظر امام و دکتر بترتیب اسلام ناب محمدی و تشیع علوی است که در مقابل ایدئولوژی مخاصم یعنی اسلام آمریکائی و تشیع صفوی قرار دارد. مخاطبین این دو ایدئولوژی (اسلام ناب محمدی و تشیع علوی) محرومین و مستضعفین هستند.