جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تصور نظریه انتقادی معاصر بدون آثار میشل فوکو غیرممکن است. بازنگری بنیادین او از مفاهیم قدرت، دانش، گفتمان و هویت بر گسترده‌ترین طیف ممکن از نظریه‌ها تأثیر گذاشته و بر حوزه‌های رشته‌ای از مطالعات ادبی تا انسان‌شناسی موثر بوده است. این کتاب "میشل فوکو "با هدف آشنایی دانشجویانی که برای اولین بار به متون فوکو نزدیک می شوند، ارائه می دهد: * بررسی زمینه های فکری فوکو * راهنمای ایده های کلیدی او * مروری بر پاسخ به کار او * نکات کاربردی در مورد "استفاده از فوکو" * راهنمای مشروح برای تأثیرگذارترین آثار او * پیشنهاداتی برای مطالعه بیشتر کار فوکو با به چالش کشیدن نه تنها آنچه که فکر می کنیم، بلکه چگونه می اندیشیم، همچنان موضوع بحث های داغ است. "میشل فوکو"، اثر سارا میلز، مقدمه‌ای بر ایده‌ها و بحث‌ها ارائه می‌کند و خوانندگان دانشجو را برای رویارویی با آثار او کاملا مجهز می‌کند.

کتاب حاضر، به مطالعه بخش اول نقد قوه حکم «کانت» می‌پردازد و با عنوان نقد حکم زیباشناختی را بر خود دارد. دغدغه اصلی این کتاب تفسیر آن چیزی است که به تحقیق مهم‌ترین موضوع زیبایی‌شناسی «کانت» است؛ یعنی مفهوم هماهنگی آزاد خیال و فاهمه. «کانت» در نقد حکم زیباشناختی معتقد است که یکشی زیباست اگر و تنها اگر لذتی به ما بدهد که منشأ آن حالتی ذهنی شبیه به شناخت باشد. این حالت ذهنی، هماهنگی آزاد خیال و فاهمه نامیده می‌شود. او معتقد است اگر و تنها اگر لذت زیباشناختی ما مبتنی بر این حالت باشد، می‌تواند احکام ذوقی ما را آن‌سوی ذهنیت محض برده و ادعایی کند که برای تمام کسانی که اعیان زیباشناختی را به‌درستی ارزیابی می‌کنند، معتبر باشد.

دو چیز ذهن را با تحسین های جدید و فزاینده پر می کند. . . آسمان پر ستاره بالای سرم و قانون اخلاقی درون من. امانوئل کانت (1724-1804) تأثیر عمده ای در فلسفه، به ویژه در زمینه های معرفت شناسی، اخلاق، الهیات، نظریه سیاسی و زیبایی شناسی داشته است. کتاب "ایمانوئل کانت " تاریخچه ای مختصر است که با در نظر گرفتن هر یک از آثار اصلی کانت به ترتیب شکل ظاهری، توسعه اندیشه کانت را توضیح می دهد و ارتباط معاصر آن را برجسته می کند. این کتاب دارای یک گاهشماری مختصر به‌علاوه واژه‌نامه‌ای از اصطلاحات کلیدی و فهرستی از خواندن بیشتر در پشت است. آنتونی کنی نویسنده این کتاب یکی از بهترین شارحان زنده تاریخ فلسفه غرب است. او در این کتاب شرحی از کانت ارائه می دهد که به دلیل ایجاز و دقت آن قابل تحسین است. او همچنین به خوانندگان کمک می کند تا در مورد ارزش اندیشه کانت تأمل کنند و در عین حال به نقاط ضعف و قوت آن اشاره کنند.

هدف این اثر فراهم ساختن درآمدی بر فلسفه کانت است، نه شرح مفصل و جزء به جزء آن. به ویژه مایلم به آن نکاتی تاکید کنم که به عقیدۀ من، مغفول مانده یا بر اثر تعبیرات نوکانتی تحریف شده است.

لوسیوس آنائوس سنکا (4 قبل از میلاد مسیح - 65 م) نویسنده کتاب رساله در باب خشم ،فیلسوف ، نمایشنامه نویس ، دولتمرد و مشاور امپراتور نرو ، رواقی رومی بود. او فردی برجسته در تاریخ ادبیات و سیاست در جهان محسوب می شود. آثار کامل لوسیوس آنائوس سنکا یک مجموعه تازه و جذاب از ترجمه های جدید انگلیسی زبان از آثار وی در هشت جلد قابل دسترسی است. این مجموعه جذاب که توسط کلاسیک های مشهور جهان ، الیزابت آسمیس ، شادی بارتش و مارتا سی نوسبام ویرایش شده است. سنکا که آثارش توسط نویسندگان مدرن از دسیدریوس اراسموس تا رالف والدو امرسون بسیار تحسین شده است در این کتاب دست بر روی مقوله خشم گذاشته است و با لحن منحصر به فرد خویش به شکلی فلسفی این مفهوم را پیش روی خوانندگان بسط می دهد. خشم ، رحمت ، انتقام شامل سه نوشتار اصلی است: مقاله های اخلاقی در مورد خشم و درباره دلسوزی - که به عنوان توصیه ای برای امپراتور جوان آن زمان ، نرو نگاشته شده بود - و آپولوکلوسنتوز ، هجو درخشان که پایان سلطنت کلادیوس را نشان می دهد. دوست و معلم ، و همچنین فیلسوف ، سنکا از سن نرو با لحنهایی متناوبا جدی ، شاعرانه و کمیک استقبال کرد - و باعث خشم ، رحمت ، انتقام یک اثر به همان اندازه نویسنده آن پیچیده ، زیرک و بلند پروازانه شد.

«مرلوپونتی: ستایشگر فلسفه» ویرایش‌شده توسط تیلور کارمن، یک سفر علمی به چشم‌انداز فلسفی موریس مرلوپونتی است که به خوانندگان کاوشی جامع از ایده‌های پیشگامانه او و تأثیر عمیق آن‌ها بر پدیدارشناسی وجودی ارائه می‌دهد. در این مجموعه روشنگر، کارمن کادری از همکاران محترم را گرد هم می‌آورند تا تفاوت‌های ظریف اندیشه مرلوپونتی را تشریح و روشن کنند و راهنمای ضروری برای کسانی که به دنبال درک عمیق این فیلسوف تأثیرگذار هستند ارائه می‌دهد. این کتاب به عنوان یک تلاش جمعی برای کشف پیچیدگی‌های میراث فلسفی مرلوپونتی آشکار می‌شود. محور اصلی کتاب، بررسی دقیق مفاهیم کلیدی مرلوپونتی، از ادراک تجسم یافته تا درهم‌تنیدگی ذهنیت و عینیت است. مشارکت‌کنندگان در یک رقص دیالکتیکی با این ایده‌ها شرکت می‌کنند و آن‌ها را در چارچوب وسیع‌تر گفتمان فلسفی تشریح و بازسازی می‌کنند. این یک تصویرنگاری نیست، بلکه یک تحقیق انتقادی است، که در آن نظریه‌های مرلوپونتی در معرض بررسی دقیق و ارتباط معاصر قرار می‌گیرند. خوانندگان از طریق شبکه پیچیده اندیشه مرلوپونتی، از درگیری اولیه او با پدیدارشناسی تا تحولات بعدی در هستی شناسی او، راهنمایی می‌شوند. این کتاب به نقشه راهی برای کاوش فکری تبدیل می‌شود و خوانندگان را دعوت می‌کند تا مسیر یک فیلسوف را دنبال کنند که ایده‌هایش همچنان در رشته‌های مختلف بازتاب می‌یابد. زبان مورد استفاده بدون به خطر انداختن عمق محتوا قابل دسترسی است و مفاهیم پیچیده فلسفی را برای خوانندگان در سطوح مختلف آشنایی با آثار مرلوپونتی قابل هضم می‌کند. مشارکت‌کنندگان تعادل ظریفی بین دقت علمی و وضوح ایجاد می‌کنند و ایده‌های فیلسوف را بدون ساده‌سازی بیش از حد ابهام‌زدایی می‌کنند. این یک تلاش باطنی نیست. این یک دعوت فراگیر برای خوانندگان است که صرف نظر از پیشینه فلسفی خود، با فلسفه مرلوپونتی درگیر شوند. جنبه جالب «مرلوپونتی: ستایشگر فلسفه» ارتباط آن با بحث های فلسفی معاصر است. مشارکت‌کنندگان این شکاف زمانی را پر می‌کنند و نشان می‌دهند که چگونه ایده‌های مرلوپونتی با بحث‌های جاری در فلسفه، علوم شناختی و علوم انسانی طنین‌انداز می‌شوند و به آن کمک می‌کنند. این کتاب به گفتگوی پویا بین گذشته و حال تبدیل می‌شود و ارتباط پایدار میراث فلسفی مرلوپونتی را به نمایش می‌گذارد. در نتیجه، این همراه بیش از یک راهنما است. کارمن و هانسن، همراه با مشارکت‌کنندگان برجسته، جواهری علمی ساخته‌اند که خوانندگان را به کاوش در اعماق یکی از تأثیرگذارترین ذهن‌ها در پدیدارشناسی وجودی تشویق می‌کند. برای هر کسی که مشتاق کاوش متفکرانه در فلسفه مرلوپونتی است، این کتاب به عنوان یک همراه ضروری است و سفری جامع و جذاب به بینش های عمیق یک شخصیت برجسته فلسفی ارائه می‌دهد.

تئودور آدورنو در ١٤ نوامبر ١٩٥٦، به مناسبت صدوبیستوپنجمین سالمرگ هگل، در دانشگاه آزاد برلین سخنرانی ای ایراد کرد که بنا بود به ابعاد و سویه های فکری هگل اختصاص داشته باشد. در همان ایام همین مباحث و دیگر مسائل و موضوعات را به نحوی مبسوط تر در قالب درسگفتاری رادیوی مطرح کرد. از آن جا که مباحث سخنرانی دانشگاهی و درسگفتار رادیویی عمیقا به هم ارتباط داشتند، آدورنو مضامین این دو را، به علاوه «اضافاتی مهم» در قالب تک نگاری ای با عنوان «سویه های فلسفه هگل» گرد هم آورد. تئودور آدورنو در این کتاب، برحسب قرائت خاص خودش از ایدئالیسم آلمانی به طور کلی و فلسفه هگل به طور خاص، آن هم قرائتی که به اقتضای فشردگی فضای نوشتار هیچ گاه آن قدرها بسط نمی یابد و صرفا به اشاره برگزار می شود، پاره ای از تعیین کننده ترین پروبلماتیک های فلسفه هگل و نیز دیگر فلسفه های ایدئالیسم آلمانی: کانت، فیشته و شلینگ را برجسته می کند، و البته به سرعت از روی آن ها می پرد، تا در نهایت گرهگاه های این فلسفه را به یکدیگر وصل کند و انسجام منطقی آن و در عین حال تنش درونی اش را نشان دهد. در بخشی از مقدمه ی مترجمان آمده است: ...آدورنو زمانی دربارۀ هگل نوشت: «در قلمرو فلسفه [های] بزرگ، هگل بی تردید تنها کسی است که حین مواجهه با آثار او بعضی اوقات آدمی دقیقا نمی داند و نمی تواند قاطعانه حکم کند که سخن بر سر چیست، و تضمینی وجود ندارد که چنین حکمی اصلا ممکن باشد»(Adorno, 1994: 89). بی شک این دعوی در قبال خود آدورنو نیز، همپای هگل، راست می آید. دشواری نثر آدورنو در اغلب مواقع سرگیجه آور است و بعضا خواننده را، حتی خوانندۀ جدی و پیگیری را که با مواضع وی آشناست، مستأصل می کند و به این صرافت می اندازد که شکست اش را بپذیرد و کتاب را ببندد. در اینجا نیز به سیاق دیگر کارهای آدورنو با متنی به غایت فشرده و سهمگین سروکار داریم که اهم مواضع فلسفۀ هگل را، آن هم در نسبت انتقادی اش با کل سنت ایدئالیسم آلمانی، به یک نفس ترین شیوۀ ممکن، بی آنکه در این میان به خواننده مجال نفس کشیدن بدهد، روایت می کند. این روایت اما به هیچ وجه شرح و تفسیری آموزشی برای آشنایی مقدماتی یا پیشرفته با فلسفۀ هگل نیست. با این اوصاف خواننده ای که به قصد آموختن هگل به سراغ جستار حاضر برود احتمالا دست خالی باز خواهد گشت . وی در جستار حاضر برحسب قرائت خاص خودش از ایدئالیسم آلمانی به طور کلی و فلسفۀ هگل به طور خاص، آن هم قرائتی که به اقتضای فشردگی فضای نوشتار هیچگاه آنقدرها بسط نمی یابد و صرفا به اشاره برگزار می شود، پاره ای از تعیین کننده ترین پروبلماتیک های فلسفۀ هگل – و نیز دیگر فلسفه های ایدئالیسم آلمانی: کانت، فیشته و شلینگ – را برجسته می کند، و البته به سرعت از روی آنها می پرد، تا در نهایت گره گاه های این فلسفه را به یکدیگر وصل کند و انسجام منطقی آن و در عین حال تنش درونی اش را نشان دهد. با این تفاصیل با متنی طرفیم که بی رحمانه دیریاب و خصمانه سخت فهم است. این حقیقت اما عوض آنکه در حکم توجیهی برای انصراف از مواجهه با متن باشد اتفاقا ما را به کلنجاررفتن با آن و سروکله زدن با دقایق اش ترغیب می کند؛ دست کم تجربۀ ما چنین بوده است. از همین رو مترجمان خود را در نهایت ناگزیر یافتند که پیچ وتاب ها، ابهام ها و ارجاعات متن را برحسب فهم خود و تا جایی که توان نظری شان اجازه می داد در قالب یادداشتهای مختصر و مفصل، به اقتضای هر مورد، روشن سازند. هر چه باشد با جستاری سروکار داریم که اساسی ترین نکته های آن صرفا در حد اشارات گذرا طرح شده اند و اغلب ارجاعاتش به کانت، فیشته، شلینگ و هگل، لابد به این دلیل که اشراف خواننده بر سنت ایدئالیسم آلمانی را پیش فرض گرفته است، بی مهابا به درون متن پرتاب شده اند.

کتاب چنین گفت زرتشت، اثری فلسفی نوشته ی فردریش نیچه است که نخستین بار در سال 1891 به انتشار رسید. نیچه، یکی از جریان سازترین و نوآورترین متفکرین فلسفه ی غرب بود و کتاب چنین گفت زرتشت، هنوز هم به عنوان شناخته شده ترین و تأثیرگذارترین اثر او در نظر گرفته می شود. نیچه در این کتاب توضیح می دهد که چگونه زرتشت، پیامبری کهن از دیار پارس، از خلوتکده ی خود در کوهستان پایین می آید تا خبری را به مردم اعلام کند و بگوید که ابَرانسان، یا انسانی که تجلی الوهیت است، جانشین خلف و ادامه دهنده ی راه او خواهد بود. اندیشه های نیچه، همچون نظریه ی ابَرانسان و میل به قدرت، سال ها بعد توسط برخی متفکران از جمله اندیشمندان نازی مورد تحریف قرار گرفتند. این فیلسوف بزرگ آلمانی با نثری فوق العاده درخشان و شاعرانه استدلال می کند که معنای هستی از طریق تفکرات پیشین و اطاعت صرف از قدرت ها یافت نخواهد شد بلکه آن را می توان در زندگی ای پرشور، آشوبناک و آزادانه پیدا کرد.

کتاب چنین گفت زرتشت، اثری فلسفی نوشته ی فردریش نیچه است که نخستین بار در سال 1891 به انتشار رسید. نیچه، یکی از جریان سازترین و نوآورترین متفکرین فلسفه ی غرب بود و کتاب چنین گفت زرتشت، هنوز هم به عنوان شناخته شده ترین و تأثیرگذارترین اثر او در نظر گرفته می شود. نیچه در این کتاب توضیح می دهد که چگونه زرتشت، پیامبری کهن از دیار پارس، از خلوتکده ی خود در کوهستان پایین می آید تا خبری را به مردم اعلام کند و بگوید که ابَرانسان، یا انسانی که تجلی الوهیت است، جانشین خلف و ادامه دهنده ی راه او خواهد بود. اندیشه های نیچه، همچون نظریه ی ابَرانسان و میل به قدرت، سال ها بعد توسط برخی متفکران از جمله اندیشمندان نازی مورد تحریف قرار گرفتند. این فیلسوف بزرگ آلمانی با نثری فوق العاده درخشان و شاعرانه استدلال می کند که معنای هستی از طریق تفکرات پیشین و اطاعت صرف از قدرت ها یافت نخواهد شد بلکه آن را می توان در زندگی ای پرشور، آشوبناک و آزادانه پیدا کرد.