جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از دیدگاه قرآن کریم، توحید به عنوان اساسی ترین رکن ایمان دارای شئوناتی است که یکی از مهمترین آن توحید در استعانت است. توحید در استعانت در کنار توحید در عبادت، از مباحث مهم در عرصه قرآن پژوهشی است که آیات مختلفی درباره آن نازل شده و مورد بررسی مفسران قرار گرفته است. در این نوشتار بعد از مفهوم شناسی توحید در استعانت دلایل آن از دیدگاه قرآن و حدیث بررسی شده است و سپس از آنجایی که تحول اخلاقی و تربیتی انسان به عنوان هدف نزول قرآن کریم و بعثت پیامبراکرم| و امامان معصوم^ بوده است، به بیان اثر تربیتی و اخلاقی توحید در استعانت در کنار توحید در عبادت پرداخته است. هدف نوشتار حاضر معرفی توحید در استعانت و آثار تربیتی آن به عنوان یکی از محوری ترین روش های تربیتی قرآن است. این نوشتار با رویکرد توصیفی تحلیلی با بررسی تفسیری آیه: «ایاک نعبد و ایاک نستعین» و در نظر گرفتن وجه اشتراک دیدگاه فریقین پیرامون تفسیر آیه به معرفی آثار تربیتی توحید در استعانت پرداخته است.

فطرت از واژگان کلیدی قرآن در حوزه انسان شناسی به طور خاص و هستی شناسی به طور عام است، ازاین رو از گذشته تاکنون مکاتب کلامی، فلسفی، عرفانی، تفسیری و روایی به آن پرداخته اند. پژوهش حاضر با بررسی تفاسیر موجود، با رویکرد تفسیری قرآن به قرآن و تأکید بر مباحث جانشینی و همنشینی، مفهوم فطرت را در کاربردهای قرآنی تبیین کرده است. این روش با رویکردی توصیفی تحلیلی تلاش می کند زوایای پنهان یک مفهوم را با فرایندی مشخص بازشناسی کند. با بررسی واژه « فطر / فطرت» در تفاسیر موجود و تحلیل آن، روشن گردید این واژه ضمن همنشینی با صفات ربوبیت، ولایت، توحید و رازقیت و جانشینی واژگان سنت، انشقاق و انفراج از آن، دربرگیرنده مفهومی نزدیک به مفهوم سنت است. از این رو، فطرت در قرآن بیانگر وجود نظم و انتظام در هستی است. چنین انتظام معناداری در درون انسان نیز منطبق بر نظام هستی مفطور شده است؛ نظامی که در شکل روابط علّی میان پدیده ها ظاهر می گردد. واژگان کلیدی

پژوهش های متعددی برای بررسی سازگاری یا تعارض قرآن با نظریه تکامل صورت گرفته که به نواقصی در روش دچار هستند و جامعیّت آنها را نسبت به آیات مرتبط و همچنین دقّت روش آنها را در تحلیل متناسب با بافت قرآن با تردید همراه می سازد. این پژوهش با نگاهی جامع به تمام آیات مرتبط و دسته بندی آن، بر آیات منشأ و مراحل خلقت انسان تمرکز دارد. پس از استخراج مراحل خلقت و استنباط ترتیب منطقی این مراحل از آیات، خوانش های موجود از مراحل خلقت انسان با تکیه بر سیاق و بافت آیات قرآنی تحلیل و ارزیابی آن روشن می گردد، عدم تصریح قرآن بر نحوه گذار از مرحله خاکی به مرحله انسانی، عامل پیدایش خوانش های سه گانه است. همچنین عدم توجه محققان به سبک دوگانه قرآن کریم در وصف رویدادهای جهان که گاه از منظر طبیعی خلقی بیانی واقعی دارد و گاه از منظر ملکوتی امری، با بیانی نمادین همراه است، سبب خوانش پیدایش اعجازین نوع انسان شده است. در نهایت تحلیل سیاق سوره سجده که تلفیقی از هر دو منظر است، نشان می دهد تنها خوانش پیدایش نوع تکاملی ممکن است و خوانش پیدایش نوع اعجازین با ترتیب منطقی مذکور در این سیاق سازگار نیست.

این اثر اصیل آنتونی کنی که در چهار جلد تالیف شده، بهترین تاریخ فلسفۀ غربِ تک‌مؤلف از زمان تاریخ فلسفۀ کاپلستون است. نویسنده از رویای یونان باستان تا ساختارشکافی پست‌مدرن‌ها به سهولت با شاخه‌های اصلی فلسفه مواجه شده است: اخلاق، سیاست، دین، معرفت‌شناسی، زبان، مابعدالطبیعه، زیبایی‌شناسی و منطق. بنسون کریستوفر، نشریۀ فرست‌ثینگز

«خشونت الهی» به الهیات سیاسی و پیوند آن با حاکمیت می‌پردازد. ادعای کتاب این است که رویه‌های حاکمیت هم‌چون عدالت و بخشایش بازتابی از فرجام‌شناسی مسیحی است و اندیشمندان بزرگی هم‌چون دریدا و آرنت در مواجهه با مسئله‌ی حاکمیت و به رغم رویکرد انتقادی به آن در همان دامی افتاده‌اند که کارل اشمیت از آن با عنوان دوگانه‌ی (کاذب) میان آنارشی و حاکمیت یاد می‌کند. نویسنده‌ی «خشونت الهی» مدعی است که الهیات سیاسی والتر بنیامین دستگاه مفهومی لازم برای غلبه بر این دوگانه را فراهم می‌آورد. به باور نویسنده، ما باید کوشش به منظور پایان بخشیدن به حاکمیت را کنار بگذاریم و در عوض در پی شکلی مرکززدوده از حاکمیت باشیم. بدین ترتیب، نویسنده با تأکید بر مفهوم «خشونت الهی» در برابر «خشونت اسطوره‌ای» در الهیات سیاسی بنیامین می‌کوشد نیرویی مسیحایی را وارد صحنه کند که می‌تواند بت حاکمیت را از جای برکند و به جای آن جایگاهی تهی باقی بگذارد، جایگاهی که هر چند شکوه دم‌ودستگاه حاکمانه را ندارد اما امکان شکل دیگری از سیاست را برای ما فراهم می‌کند.

کتاب «همه چیز ممکن است» رساله‌ای فلسفی است که به عمق پرسشگری هستی‌شناختی و ماهیت وجود انسان می‌پردازد. این کتاب که توسط فیلسوف روسی لف شستوف نوشته شده است، تفکرات سنتی را زیر سوال برده و خوانندگان را درگیر بررسی عمیق معنای زندگی می کند. لف شستوف، با نام کامل لف ایزاکوویچ شوارتزمن، فیلسوف اگزیستانسیالیست یهودی-روسی بود که به دلیل نقدهایش بر عقل گرایی فلسفی و پوزیتیویسم شهرت داشت. او از جنبشی فراتر از عقل و متافیزیک حمایت می‌کرد و استدلال می‌کرد که این‌ها نمی‌توانند به طور قطعی حقیقت را درباره مسائل نهایی و بنیادی انسان، از جمله ماهیت خدا یا هستی، ثابت کنند. محققان معاصر آثار او را با برچسب «ضد فلسفه» معرفی می‌کنند که نشان دهندۀ مخالفت او با گرایش‌های سیستماتیک و عقل‌گرایانه فلسفۀ سنتی است. شستوف در کتاب «همه چیز ممکن است»، برای بررسی تفاوت بین ادبیات روسی و اروپایی، از سبک سخنان فریدریش نیچه استفاده می‌کند. این کتاب که در ابتدا در سال 1905 منتشر شد، نشان‌دهنده درگیری اولیه شستوف با ابعاد وجودی فلسفه است، جایی که او محدودیت‌های عقل‌گرایی و امکاناتی که فراتر از آن وجود دارد را معرفی می‌نماید. فلسفه شستوف عمیقا تحت تأثیر آثار داستایوفسکی و نیچه است و این تأثیر در کتاب «همه چیز ممکن است» نیز مشهود می‌باشد. او با شکاکیت داستایوفسکی به عقل گرایی و نقد نیچه به محدودیت‌های نظام‌های علمی و فلسفی همسو می‌شود. اما باید در نظر داشت که این کتاب صرفا نقد عقل نیست، بلکه تفسیری در مورد ناامیدی نیز می‌باشد. شستوف ناامیدی را نه به عنوان حالتی که باید بر آن غلبه کرد، بلکه گامی ضروری به سوی درگیری عمیق‌تر با هستی می‌داند. او خواننده را به مقابله با «دیوارهای سنگی» یا همان ممکن‌ها دعوت می‌کند، نه برای آشتی با آن‌ها، بلکه برای شناخت و دست‌وپنجه نرم کردن با آن‌ها.

کتاب مقاله ها و پندها در بردارنده مجموعه ای از اندیشه ها و دیدگاه های آرتور شوپنهاور درباره مسائلی از قبیل نظریه اراده معطوف به زندگی رنج بیهودگی مرگ اندیشیدن و فلسفیدن اخلاق روان شناسی زیبایی شناسی قانون و سیاست است که به کوشش مترجم انگلیسی آن رجینالد جان هولینگدال از کتاب مهم متعلقات و ملحقات برگزیده شده است بخش های مقاله ها و پندها به لحاظ فلسفی و نیز ادبیات از بهترین نمونه ها برای معرفی این فیلسوف برجسته است و حتی خواننده نا آشنا بافلسفه یا فلسفه شوپنهاور نیز می تواند با وجود قلم صریح و بی ابهام او به آسانی رشته تفکراتش را دنبال کند و در جهان این فیلسوف غوطه ور گردد. این کتاب علاوه بر بخش هایی در باب موضوعات عمیق با طنینی فلسفی دربردارنده یادداشت های تیزبینانه و انتقادی شوپنهاور درباره پدیده های اجتماعی و فرهنگی مانند موسسات آموزشی تأثیر روزنامه ها و اخبار تعریف انسان نابغه تفاوت صدای انسان و حیوان و دانش چهره شناسی است که با وجود منسوخ بودن برخی از آنها همچنان از وسعت اندیشه این فیلسوف تأثیر گذار حکایت می کند رجینالد جان هولینگدال یکی از مهم ترین و برجسته ترین مترجمان و مفسران دیدگاه های شوپنهاور و نیچه در جهان انگلیسی زبان است و در مقدمه این کتاب نظریات جذاب خود درباره شخصیت زندگی و اندیشه های شوپنهاور را در ترازوی اندیشه علاقه مندان به این فیلسوف بزرگ قرار می دهد.

کتاب «یک سال تا رواقی‌گری: ۵۲ تمرین برای رسیدن به زندگی رضایت‌بخش» نوشته ماسیمو پیلیوچی، راهنمایی عملی و الهام‌بخش برای به کار بستن حکمت و اصول فلسفه رواقی در امور روزمره زندگی امروزی است. رویکردهای اثبات‌شده رواقی، حتی پس از گذشت بیش از دو هزار سال، همچنان درخشان و راهگشا هستند و می‌توانند چراغ راه ما در پیمودن مسیر پر پیچ‌وخم زندگی باشند. در این کتاب، نویسنده با ارائه ۵۲ درس و تمرین هفتگی، خوانندگان را گام به گام با مفاهیم، ارزش‌ها و روش‌های مکتب رواقی آشنا می‌سازد و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با تکیه بر این خرد کهن، به آرامش درون، استقامت در برابر مشکلات و شادکامی پایدار دست یافت. هر فصل از کتاب به یکی از جنبه‌های اصلی حکمت رواقی مانند خویشتن‌داری، عزت نفس، شجاعت، عدالت، و تعالی اختصاص یافته و شامل تأملات، حکایات و راهکارهای ملموسی برای تعمیق درک و نحوه به کارگیری آن اصول در زندگی است. برای نمونه، در بخشی از کتاب بر اهمیت تمرکز بر امور تحت کنترل فرد و رها کردن نگرانی‌ها درباره مسائل خارج از اراده او تأکید شده است. رواقیون معتقد بودند که سرچشمه بسیاری از اضطراب‌ها و آشفتگی‌های روحی، دلمشغولی به رویدادها و شرایطی است که خارج از حیطه اختیار ما هستند. در عوض، آن‌ها توصیه می‌کردند که باید همه توان خود را بر انجام بهترین عمل ممکن در لحظه حال و موقعیت فعلی متمرکز کنیم. یا در فصلی دیگر، بر لزوم توجه به گذر عمر و زودگذر بودن زندگی پرداخته شده است. رواقیون بر این باور بودند که درک محدود و ناپایدار بودن حیات، به ما کمک می‌کند تا قدر هر روز و هر فرصتی را بیشتر بدانیم، بر آنچه واقعا اهمیت دارد تمرکز کنیم و خود را وقف کارهای ارزشمند و هدفمند نماییم. پیلیوچی همچنین حکایات، نقل قول‌ها و سرمشق‌هایی از متفکران بزرگ رواقی همچون سنکا، اپیکتتوس و مارکوس اورلیوس ارائه می‌دهد تا به درک عمیق‌تر مفاهیم کمک کند. او سپس با طرح پرسش‌ها و تمرین‌هایی، خوانندگان را به تفکر، تأمل و به کار بستن آموخته‌ها در موقعیت‌های مختلف زندگی دعوت می‌کند. کتاب «یک سال تا رواقی‌گری» منبعی ارزشمند برای همه کسانی است که می‌خواهند با تکیه بر فرزانگی فلسفی، زندگی آگاهانه‌تر، متعادل‌تر و رضایت‌بخش‌تری داشته باشند. مطالعه و انجام تمرینات این کتاب، به تدریج ما را از اسارت افکار بیهوده و احساسات مخرب رها می‌سازد و راه را برای دستیابی به نگرشی استوارتر، بردبارتر و آرامش‌بخش‌تر هموار می‌کند.

" این کتاب زندگی من را نجات داد." این را امیلی چوران ، فیلسوف رومانیایی در مورد کتابی می گوید که در مورد جنون و مرگ ، پوچی وجود و عذاب آگاهی تعمق می کند. چوران در تاریک ترین ترس های ما نه تنها دلایلی برای ادامه زندگی می یابد بلکه شوخی کمیک و طنز پوچی در انجام این کار می بیند.این اثر اولیه چوران ، که سوزان سانتاگ او را "برجسته ترین چهره در سنت کیرکگور ، نیچه و ویتگنشتاین" می نامد ، و مارک فومارولی اخیرا او را "اسطوره ... استادنثر فرانسوی "، خطاب کرده ذهن فلسفی را در بحران تب خود-مصرفی به تصویر می کشد. زاده شده در بی خوابی وحشتناکی که چوران آن را" یک شفافیت گیجیمی کندنده که حتی بهشت را به جهنم تبدیل می کند "، چوران بر قله های ناامیدی را در سال 1934 در سن بیست و دو سالگی در رومانی نوشت. این کتاب ما را با چوران جوان آشنا می کند. همچنین چوران را به عنوان خبره ی آخرالزمان ، نظریه پرداز ناامیدی معرفی می کند. برای چوران ، نوشتن و فلسفه با رنج جسمی ارتباط نزدیکی دارند: هر دو با "فضیلت های غزلی" که تنها به افشاگری متافیزیکی منجر می شوند مشترک هستند. نتیجه کتابی است که به عنوان جایگزینی برای خودکشی ارائه می شود. چوران با اعمال مبارزات روح رومانتیک در برابر خدا ، جهان و خود ، انرژی ذخیره شده ای را آزاد می کند که او را با خیال راحت از ناامیدی خود بیرون می آورد. بر قله های ناامیدی ، نخستین مقابله ی فیلسوف با مضامینی را نشان می دهد که در آثار بالغ و بعدی خود به آنها باز می گردد: ناامیدی و فروپاشی ، پوچی و بیگانگی ، بیهودگی و غیرمنطقی بودن وجود. بر قله های ناامیدی، بینش دلهره طعنه آمیز ذهن فلسفی نویسنده اش را ارائه می دهد. همچنین به خوانندگان دیدی شگرف از رشد اولیه چوران می دهد و چشم اندازهای جدیدی را در مورد تکامل وی به عنوان یک نویسنده و متفکر باز می کند.