جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف تحقیق: تقریر علامه طباطبایی از ملاک صدق و کذب قضایا بر اساس اصالت وجود و بیان نقاط ضعف و قدرت آن است. روش تحقیق: توصیفی و تحلیلی. یافته‌ های تحقیق: در این رساله با نقد و بررسی نظرات پیرامون صدق و کذب قضایا به قرائت جامع تری از نفس الامر که همان مناط صدق و کذب و قضایا است پرداخته است این قرائت جدید در دیدگاه ملاهادی سبزواری و تفتازانی است که البته با جامعهیت بیشتر که بتواند اشکالات را جواب دهد. نتیجه‌ گیری و پیشنهادات: اگرچه نظریه علامه طباطبایی براساس وجود استواراست با وجود این امتیاز در حل پاره‌ ای اشکالات کارآمد نخواد بود لذا اگر بخواهیم اشکلات منطقی و فلسفی که در ملاک صدق و کذب قضایا با آن مواجه هستیم برای آنها ملاکی بیایم تقریر جدید که تلفیق و تصحیح دو دیدگاه سبزواری و تفتازانی است در این مورد کارساز است

در این تحقیق، اهمیت و جایگاه حج در ادعیه اهلبیت (ع) و شناخت آثار فردی و اجتماعی آن را با استفاده از ادعیه مأثوره مورد تفحص قرار داده‌ایم. روش این پژوهش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای است. به این ترتیب که با تحلیل ادعیه مربوط به حج، با استناد به آیات قرآن و روایات سعی شده به این آثار رهنمون شویم و در بررسی اهمیت و جایگاه حج در ادعیه، ابتداء با بررسی ویژگی‌ها و تأکیدها در مورد حج در ادعیه اهل بیت(ع)، به بررسی وجوب حج و نحوه بیان انجام حج در آن‌ها پرداخته شد. سپس در مورد جامعیت حج و گستردگی ابعاد آن که شامل مباحثی چون اهمیت حج از جهت مکان و ویژگی‌های کعبه است، مواردی عنوان، و در این میان رابطه حج با تقویت دین و بیعت با امام نیز بررسی شد و در نهایت با تفحص در ادعیه، حکمت اصلی درخواست‌های مکرر در انجام حج را توفیق تجدید بیعت با امام معصوم(ع) یافتیم. کنش‌ها و تأثیرگذاری حج و آثار فردی آن با توجه به ابعاد وجودی انسان، در سه بخش شناختی، عاطفی، و رفتاری تقسیم‌بندی شد؛ در مجموع مناسک حج در حوزه شناختی انسان تغییراتی را پدید می‌آورد که در چهار مقولۀ" معنا بخشی به تمامی رفتارهای انسان، تقویت هویت دینی و تمدنی، شناخت گسترده‌تر معارف دینی و نیز یکپارچگی شخصیت " دسته‌بندی می‌شود که در حوزه عاطفی این اثر بخشی را در " احساس آرامش بخشی، احساس دلبستگی به خدا، قطع تعلقات و احساس حرمت به خود " مشاهده کردیم. و در نهایت تاثیر مناسک حج بر بعد رفتاری انسان را در سه عنوان " گسترش رفتارهای مهرورزانه و محبت آمیز، کاهش رفتارهای نابهنجار و انحرافی، و نیز افزایش رفتارهای اصلاح‌گرانه " مورد بررسی قرار دادیم. اصول کلی بحث آثار اجتماعی حج را با توجه به چهار ویژگی بیت الله الحرام؛ محل تجمع مردم، امنیت، برکت و منفعت، هدایتگری برای جهانیان که در دعای امام صادق(ع) ذکر شده است، مورد کنکاش قرار دادیم و در این میان مفاهیمی چون: نظم، همبستگی، حرکت و پویایی، عفت عمومی، مساوات و برابری، حضور مشترک زن و مرد، انفاق، پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی، تقویت روابط اجتماعی و آثار حج در سطح بین‌الملل و در پیامد آن مباحثی چون برائت از مشرکین و اقتصاد حج را تفحص کردیم. با بررسی در محتوای ادعیه و با در نظر گرفتن شاخص‌های فرهنگی و تمدنی به این نتیجه می‌رسیم که دعا که عنصری زبانی است، با وجود داشتن ماهیت فرهنگی کارکردی تمدن ساز دارد، و توجه به ادعیه شیعه و استفاده از آن در طهارت و رشد و تعالی فرد و جامعه تاثیر فراوان داشته و دوری از آن موجب از دست دادن زمینه ایمنی و سلامت و سعادت فرد و جامعه خواهد شد.

«محمدنقیب العطاس» یکی از موافقان و نظریه‌پردازان ایده اسلامی‌سازی معرفت است. در این رساله دیدگاه علم دینی عطاس، با توجه به مبانی معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و انسان‌شناختی وی گزارش و مورد بررسی قرار گرفته است. در گزارش، این نکته مورد توجه قرار گرفته که دیدگاه وی تنها شامل تهذیب و تکمیل علوم موجود نیست، بلکه دربردارنده دو مرحله تهذیب و تکمیل علوم موجود و تولید علوم جدید بر اساس مبانی اسلامی است. همچنین روش‌شناسی تحقق علوم اسلامی در اندیشه عطاس تبیین شده که شامل استفاده از روش ترکیبی(اجتهادی، شهودی، عقلی و تجربی)، اسلامی‌سازی زبان و بکار‌گیری روش‌های تفسیر و تاویل در مطالعه پدیده‌های طبیعی و انسانی می‌باشد.در بررسی دیدگاه عطاس، ابتدا برخی از اشکالات مطرح‌شده بر آن، همچون عدم واقع‌نمایی گزاره‌های دینی، پذیرفته نشدن علوم اسلامی‌شده از سوی جامعه علمی، ناهمسازی معارف تولید شده، دوگانگی دانش، مورد بررسی قرار گرفته و سپس به کاستی‌های مدل علم اسلامی وی از نظر نگارنده همچون ضعف روش‌شناختی، گام برداشتن درون روش‌شناسی پارادایم رقیب و ناکارآمدی اشاره شده است.همچنین در بررسی روش‌شناسی وی، به این نتیجه رسیدیم که استفاده از روش ترکیبی مبتلا به نوعی ابهام بوده و حدود وثغور هر کدام از روش‌ها در رسیدن به علوم اسلامی روشن نشده؛ نیز اصل اسلامی‌سازی زبان برای تحقق علوم اسلامی ناکافی است. استفاده از روش تاویلی نیز مناسب مباحث فلسفی و عرفانی است و برای تولید معرفت علمی بایستی روش‌ها و تکنیک‌های متناسب با روش-شناسی تاویلی استخراج و تبیین شود.

خداوند متعال معاشرت زن و شوهر با یکدیگر بر طبق معروف را واجب دانسته است. واژه معروف در قرآن 18 مرتبه در روابط زن و شوهر به کار رفته است. این پایان نامه به روش توصیفی- تحلیلی در نظر دارد تا با واکاوی در واژه‌ی معروف و شناسایی مصادیق آن در فقه امامیه و حقوق ایران، ملاک در مصداق معروف شدن هر رفتاری را تعیین نماید.بر طبق نظر مشهور فقهای امامیه، معروف رفتاری است که مردم و عرف جامعه آن را می شناسند، از این جهت که مایه سکون و آرامش است. بنابراین ملاک، مصادیق معروف محدود به موارد معین نمی باشد و با توجه به عرف مکان و زمانی، متفاوت و متغیر است.در فقه امامیه و حقوق ایران گاهی مصادیق این اصل، مشترک میان زن و شوهر می باشد و به هردوی آنها اختصاص دارد که حسن معاشرت و عدم نشوز نمونه هایی از آن می باشد. گاهی مصادیق قاعده معروف به شوهر اختصاص دارد و باید از جانب او رعایت شود که تامین نفقه بر طبق معروف، عمل به معروف از شروع تا پایان طلاق، پرداخت مهریه به نحو معروف، عمل به معروف در رفتار با مادر نوزاد، وصیت کردن بر طبق معروف، رعایت حق قَسم، عدم خشونت و رعایت احکام خواستگاری در دوران عده از جمله‌ی آن می باشد. گاهی مصادیق این اصل به زن اختصاص دارد که تمکین جنسی و ازدواج بعد از نگه داشتن عده از نمونه های آن می‌باشد.با بررسی دقیق مصادیق معروف، این حقیقت دانسته می شود که همه آنها با یکدیگر در این امر مشترک هستند که آرامش همسر را تامین می نمایند بدین جهت است که در بعضی موارد رفتاری از مصادیق معروف نبوده است اما در روایت آمده است که اگر آرامش و رضایت همسر حفظ شود انجام آن اشکالی ندارد. همچنین بعضی رفتارها از مصادیق معروف بوده است اما از آنجا که موجب ناامنی و ناآرامی همسر می شود از آن نهی شده است.قاعده معروف در فقه امامیه به پشتوانه آیات و روایات از استحکام و غلبه ی بالایی برخوردار می باشد که بدین جهت، همه احکام و قوانین خانواده را تبیین و تفسیر می نماید؛ به عبارت دیگر در صورتی ازدواج مجدد شوهر، کتک زدن زن توسط او، استفاده از حق طلاق و حضانت از سوی شوهر جایز می باشد که این رفتارها در یک عرف مکان و زمانی خاص بر خلاف معروف نباشد و مایه سلب آرامش از زن نباشد.

موضوع رساله مکر و خدعه از نگاه قرآن و کتاب کافی یکی از منابع معتبر حدیثی شیعه است .شناخت مکر و خدعه باعث می‌شود اولا :انسان از مکر و خدعه مذموم و آثار آن آگاه شده و از آن پرهیز نماید و در نتیجه خود وجامعه اش را از سقوط به هلاکت نجات دهد .ثانیا :ممکن است مکر وخدعه علیه خود او یا جامعه اش اندیشیده شود همچنان که در جامعه امروز شاهد شیوه‌ های مختلف مکر وخدعه‌ی مذموم دشمن علیه اسلام و مسلمین هستیم .بنابراین در چنین شرایطی انسان باید بداند چگونه با آن برخورد کند تا بتواند آن را از خود و جامعه اش دفع کند آموزه‌ های دینی چگونگی برخورد با آن را پیش روی ما قرار داده است .از طرفی مکر مذموم ممکن است از طرف شیطان باشد .لذا دانستن شیوه‌ ها، نحوه‌ ی نفوذ و آثار مکر شیطان در بستن روزنه‌ های ورود شیطان نقش به‌ سزایی دارد علاوه بر آن آموزه‌های دینی راه‌ کارهایی را نشان می دهد تا انسان راحتر بتواند شیطان را از خود دور کند .این تحقیق در تحقق چنین اهدافی مؤثر است .علاو بر آن در این تحقیق می‌ توان مکر وخدعه‌ ی ممدوح اعم از مکر خدا و مکر ممدوح انسان را شناخت .شناخت مکر ممدوح انسان و استفاده از آن، در درست و راحتر رسیدن انسان به اهدافش نقش به سزایی دارد .یافته‌ های تحقیق :شناخت مفهوم مکر و خدعه از نگاه قرآن و کتاب الکافی شناخت انواع مکر و خدعه از لحاظ فعلی و فاعلی شناخت پیامد مکر و خدعه مذموم و نحوه‌ی برخورد با آن.

مبانی انسان‌شناختی بانو امین«ره» (اصالت روح در وجود انسان، برخورداری انسان از فطرت الهی، صلاحیت و استعداد نیل به مقام خلافت الهی و حیات جاودانه انسان)، مبانی علوم انسانی غربی و همه اشکال سکولاریسم و اومانیسم را رد می‌کند و می‌تواند در اسلامی‌سازی علوم انسانی موثر باشد. تاثیر مبانی انسان‌شناختی بانو امین«ره» بر علوم انسانی، در چهار محور قابل ترسیم است: الف) تاثیر در مبانی علوم انسانی، ب) تاثیر در روش‌های علوم انسانی، ج) تاثیر در اهداف علوم انسانی، د) تاثیر در مسائل علوم انسانی. در صورت ورود مؤثر این محورها در علوم انسانی، گامی بلند در راستای اسلامی‌سازی علوم انسانی برداشته خواهد شد. محورهای تاثیر مبانی یادشده عبارتند از: الف) تاثیر مبانی یادشده در اندیشه و آراء بانو امین، در مبانی علوم انسانی، با جایگزینی سه گروه مبانی (هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی) تاثیر گذارند. مبانی هستی‌شناختی عبارتند از: 1. وابستگی هستی به خدای متعالی و 2. هدفمندی هستی. مبانی انسان‌شناختی عبارتند از: 1. ارتباط ویژه انسان با خالق هستی (خلافت)، 2. کرامت انسان و 3. اصالت سعادت اخروی انسان. مبانی معرفت‌شناسی نیز عبارتند از: 1. ارزش و کارآمدی معرفتی عقل، 2. سازگاری عقل و دین و 3. امکان علم دینی. مبانی انسان‌شناختی بانو امین، می‌تواند جایگزین مبانی علوم انسانی موجود شده و ماهیت این علوم را در بخش مبانی اصلاح کند. ب) تاثیر مبانی یادشده بانو امین، در روش‌های علوم انسانی، با نفی پوزیتیویسم و پراگماتیسم و جایگزینی واقع‌گرایی، عقل‌گرایی و حقیقت‌گرایی در متن علوم انسانی و راهبری این علوم به سوی روش‌های مطلوب اسلام و فرهنگ اسلامی تبلور می‌یابد. ج) تاثیر مبانی یادشده بانو امین، در اهداف علوم انسانی، با جایگزینی و محور قراردادن دو هدف تبلور می‌یابد: 1. کشف حقیقت به جای تسلط بر طبیعت و کسب قدرت، 2. تربیت عالم دینی به جای انباشت اطلاعات. بدین ترتیب، علوم انسانی، به جای اهداف متمرکز بر بعد مادی و دنیوی و حیات طبیعی، اهداف متعالی متناسب با حقیقت الاهی وجود انسان (فطرت و خلافت) را مدنظر قرار خواهند داد. د) تاثیر مبانی یادشده بانو امین، در مسائل علوم انسانی، با ترسیم این مسائل فراروی علوم انسانی تحقق می‌یابد: 1. عدالت و تامین همه جانبه آن، 2. سعادت انسان و راه‌های تحصیل آن در دنیا و آخرت و3. کمال حقیقی انسان و تحصیل آن با اختیار. مبانی یادشده، در اسلامی سازی علومی مانند حقوق، اقتصاد یا مدیریت بدین صورت قابل بیان است که این علوم، با تکیه بر مبانی یادشده، از گسستگیِ احکام صادره خود (در حقوق و استحقاق‌های تعریف شده) از تکیه‌گاه تکوینی رهایی یافته و همه استحقاق‌ها، محرومیت‌ها و احکام صادر شده در متن این علوم، مبتنی بر حقایق تکوینی خواهند بود؛ نه صرفا مبتنی بر رای حکومت یا توافق عموم. علومی مانند اقتصاد، یا مدیریت، با تکیه بر مبانی یادشده، از خطر نسبیت و عدم ثبات و استقرار ارزش‌ها در امان خواهند بود. زیرا ارزش‌های حاکم بر این علوم، مبتنی بر نظام ارزش‌های حقیقی و عقلانی خواهند بود. علوم انسانی مبتنی بر فطرت، خلافت و جاودانگی انسان، از پشتوانه تکوینی برخوردار بوده و نظام ارزشگذاری آنها قابل اثبات عقلی و دفاع معرفتی خواهد بود.

این نوشتار، پژوهشی درحوزۀ فلسفۀ عمل است و در صدد است پاسخ فیلسوف معاصر علامه محمدتقی جعفری به دو پرسش مهمِ «چیستی عمل» و «چگونگی تبیین آن» را استنباط و مورد ارزیابی قرار دهد. این پژوهش اگرچه به روش تحلیلی - کتابخانه ای انجام‌گرفته لکن جعفری در مباحث خود پیرامون عمل، علاوه بر بهره گیری از عقل و البته وجدان، به یافته های علمی نیز توجه داشته است.در نظریّۀ عمل جعفری سه مبنای متافیزیکی، انسان شناختی و انگیزشی دخالت مستقیم دارند. بر پایۀ مبنای متافیزیکی، عمل از مقولۀ فعل (یا به تعبیری رویداد) معرفی می شود. این عمل منسوب به «منِ» انسانی است که در انسان شناسی جعفری تعریف و جایگاه ویژه ای دارد. انگیزش نیز از نگاه جعفری مبتنی بر اصل علاقۀ به من توضیح داده می شود. در کنار این سه مبنا، جعفری سه مؤلفة اراده، تصمیم و اختیار را شناسایی می کند. در این میان مؤلفة اختیار یا به تعبیر جعفری «نظارت و سلطنت من بر دو قطب مثبت و منفی عمل» مهم‌ترین مؤلفه محسوب می گردد. نهایتاً بر اساس سه مبنا و سه مؤلفة بیان شده، چیستی عمل به این صورت پاسخ می یابد که: «عمل، حرکت روحِ انسانی (و فعالیت روانی و عصبی) است که غالباً با حرکت بدنی و تأثیر بر مواد خارجی نمایان شده و معلولِ ارادۀ هدف و تصمیم، تحت نظارت و سلطۀ من است». همچنین تبیین عمل از نگاه جعفری، بر اساس دو روش استقرائی (مربوط به‌پیش از صدور عمل) و روش قیاسی (مربوط به بعد از صدور عمل) انجام می گیرد و لازم است ضمن توجه به چهار دسته عواملِ درون ذاتی متغیر، برون ذاتی متغیر، درون ذاتی ثابت و برون ذاتی، اقسام عمل در قالب عمل عادی، ارادی و اختیاری لحاظ گردد.بخش نهایی پژوهش به ارزیابی نظریه عمل جعفری پرداخته و چالش های نظریه های معاصر در باب عمل را مبنای نقد و بررسی قرار می دهد و نتیجه می گیرد که نظریه جعفری، با افزودن تکمله ای اصلاحی، توان عبور از این چالش ها را داشته و می تواند ضمن ارائۀ فرضیه¬های جدید برای برخی مسائل فلسفی چون رابطۀ عمل با نظر و معرفت، ضعف اراده، آزادی، در حوزۀ علوم‌انسانی نیز امتداد یابد.

هدف تحقیق: بررسی دیدگاه ویلیام آلسترون در خصوص تجربه دینی در مقام برهانی بر وجود خدا است. این تحقیق با مقایسه مبانی معرفت شناختی آلستون و نتایج مترتب بر آنها در نظریه ادراک خدا این نتیجه معرفت شناسانه وی را به چالش می کیرد که با داشتند توجیهی از نوع ضعیف تر برای باورهای پایه آیا به صرف اینکه محکم ترین معارف تجربی بشری این چنین هستند می توان در ساختن یک نظام معرفتی بر حق بود یا خیر.

قرآن و اهل بیت علیهم السلام بهترین و غنی ترین منابع برای زندگی فردی و اجتماعی هستند و به دلیل اینکه قرآن برای تمام جنبه های زندگی ما راهنمایی دارد و راهنمایی که بندگانش هنوز به طور کلی دلیل این طور راهنمایی کردن و زندگی کردن را نمی دانند و در واقع به آن سطح والای علم دست نیافته اند . اهل بیت علیهم السلام هم به تبیین و تفسیر این کتاب مجید پرداخته اند . این رساله با پرسش اصلی" آثار وپیامد های فردی و اجتماعی عالم بی عمل از منظر قرآن و روایات چه بوده است؟" و با هدف آشنایی با آثارعالمان اهل عمل و پیامد های عالمان بدون عمل از منظر قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام به رشته تحریر در آمده. در این رساله به روش کتابخانه ای و با تحلیل و توصیف به نقل آیات و احادیث می پردازیم ودر نهایت با تقسیم بندی جدید می توان دریافت که فواید عالمان اهل عمل و مضرات عالمان بی عمل در جامعه و افراد بسیار زیاد مشاهده می شود، برخی فوائد مانند: هوشیاری اجتماعی، امید به زندگی، مبارزه با بدعت¬ها و...که اگر این رفتار در جامعه ای درمان نشود مشکلات فراوانی به بار می اورد که قابل حل شدن نیست مانند : فرار مغز ها ، تعلیمات نادرستی که آیندگان می بینند، دنیا دوستی، ادعا و.... . بر همین اساس مباحث این رساله در پنج فصل به سامان آمده است.

آنچه رهبر انقلاب در چشم­انداز بیست­سالۀ نظام جمهوری اسلامی ایران بیان نموده است، حضور جوانان مؤمن و انقلابی در ساختار مدیریتی جامعه است؛ از این ‎رو با تحلیل سخنان مقام معظم رهبری، نخست شاخص‎های«جوان مؤمن انقلابی» استخراج و دسته‏بندی شده و سپس، این شاخص‏ها در عصر غیبت در سطوح بنیادی و کیفی بیان شده است. هدف پژوهش شناسایی و کشف مؤلفه­ها و ثمرات حضور جوان مؤمن انقلابی در عصر غیبت در ساختار مدیریتی نظام از دیدگاه مقام معظم رهبری است. این تحقیق با روش توصیفی _ تحلیلی سامان پذیرفته است. وفاداری به اصل نظام، ایمان صادقانه و اعتقاد به منجی، سبقت در کار خیر، ایمان اجتماعی همراه با عمل صالح، پیوندی ناگسستنی با ولایت، از یافته­های پژوهش پیش­رو است. حاصل آن­که تدابیر حکیمانۀ رهبر انقلاب در توصیه به حضور جوان مؤمن انقلابی در عرصۀ مدیریتی و عمل به آن موجب پیشرفت­های شگرفی در تمامی سطوح مدیریت نظام اسلامی به عنوان منشوری در جهت جامعه­سازی برای تحقق ولایت عظمای مهدوی شده و باعث امید و پایبندی مردم جامعه نسبت به آرمان­های انقلاب و اسلام گردد.