جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جمال يا عزالدين حسن بن سليمان بن محمد بن خالد عاملي حلي شاگرد شهيد يكم و زنده در 757 و 802 در اين دفتر مسئله رجعت و بازگشت مردگان را در همين جهان آن چنانكه در خبرهاي شيعي آمده است روشن نموده حديثهائي از نگارشهاي پيشينيان از ياران خويش كه بدانها ميتوان ارج نهاد (اصحابنا المعول عليها) در آن آورده است. در آغاز اين دفتر حديثهائي آمده كه بايستي در برابر پيشوايان ديني خاموش ماند و سخنان آنها را پذيرفت و آنچه از گفته هاي آنان دشوار و گران مي نمايد بخود آنها برگرداند نه اينكه در آنها شك كرد. نام حلي در حاشيه هاي نسخه ما (گ 1ب و 46ب) برده شده است. افندي نگارنده رياض العلماء چنانكه در اعيان الشيعه (21/439) و ذريعه (1/91 و 3/124) آمده است عبارتي را از اين دفتر دانسته و در آن آورد كه مايه اشتباه شده است با اينكه در اين دفتر نيست و در منتخب البصائر حلي است كه از آن گفتگو خواهد شد. نسخه اي از «الرجعه و الرد علي اهل البدعه» چنانكه در ذريعه بنام همين حلي ياد شده در مدرسه فاضل خان مشهد هست و بتاريخ 1085 ميباشد مگر اينكه آن جز اين نسخه ما است (فهرست آنجا ص 65) (محمد تقي دانش پژوه) پدر ابن بابويه يكي از بزرگان حديث و اخبار است كه ابن باويه بسيار از او نقل مي كند اين مرد كتابي در رجعة نگاشت و مؤلف اين كتاب از آن كتاب و كسان ديگر كه درين زمينه صاحبنظر بودند مطالب كتاب خود را فراهم آورد درين كتاب ابتداء مسأله روح القدس مي آيد و اينكه روح القدس با رسول خدا و ائمه اطهار همراه است (بنقل هاي متعدد از ائمه دين) بعد مسدله رجعة در زمان قائم عليه السلام طرح ميشود كه رجوع افرادي چند بزمان آنحضرت است و سپس مسائل چند مذهبي مي آيد. (عبدالله انوار) كتاب، در اثبات رجعت و مختصري نيز در خلقت و رد قدريه است. احاديث آن منقول است از كتاب «مختصر البصائر»، تأليف سعد بن عبدالله قمي و كتاب «خرائج و جرائح» راوندي و كتاب ابن بطريق و «بصائر الدرجات» محمد بن حسن صفار و غررالحكم آمدي و كتاب أبو جعفر محمد بن علي شلمغاني و كتاب المشيخه تأليف حسن بن محبوب و كتاب «تأويل ما نزل من القرآن»، تأليف ابن حجام محمد بن عباس بن مروان و كتاب «غيبت نعماني» و كتاب «التنزيل و التحريف» علي بن فضال كوفي و «احتجاج» طبرسي و كتاب «الغارات» تأليفي ابو ابراهيم بن محمد بن سعيد بن هلال ثقفي و كتاب «بشاره» رضي الدين بن طاووس و «علل الشرايع» و «امالي» طوسي و تفسير علي بن ابراهيم قمي. علامه مجلسي در «بحار الانوار» از اين كتاب نقل نموده است. (مهدي ولايي) آغاز كتاب: والحمدلله رب العالمين نقلت من كتاب مختصر البصائر تأليف سعيد بن عبدالله بن ابي خلف القمي رحمه الله عن محمد بن خالد البرقي عن محمد بن سنان او غيره عن بشير الدهان عن حمران بن اعين عن جعيد الهمداني و كان جعيد ممن خرج مع الحسين بن علي عليهما السلم فقتل بكر بلا قال قلت للحسين بن علي عليهما السلم انجام كتاب: فهذه الامور هي من الفواحش داخلة في جملتها و لكنها اعظم الفواحش لانه ذكرها باسمائها و الحمدلله رب العالمين [الذريعة 10/163؛ مرعشي 4/282 و 12/323؛ 17/232 و 13/362؛ مدرسه فيضيه 2/79؛ كتابخانه ملي 9/444 و 12/530؛ كتابخانه مدرسه آخوند ص 1530؛ مجلس شورا 9/378 و 14/96و 16/330و 1/564/29؛ دانشگاه تهران 5/1318 و 8/598؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 277؛ كتابخانه جمعيت نشر ص 1084؛ دانشگاه 5/1318؛ كشف الحجب 263؛ فهرست آستان قدس 5/252؛ مرعشي 2/138؛ ملي 10/549؛ دانشگاه تهران 5/1055؛ موسسه آية الله بروجردي 2/325؛ كتابخانه ملك 8/453؛ آستان قدس 26/275؛ نشريه 11/226؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/501؛ اهدائي رهبر 2 اخبار/1 18؛ عكسي دائرة المعارف 2/135؛ اعلام 1/553 حسن حلي؛ طبقات 9/33به تفصيل؛ مرعشي - اشكوري 2/138 ش 533؛ اعيان الشيعه 21/439؛ عكسي دائرة المعارف 2/135؛ رايانه آستان قدس؛ الثراث العربي المخطوط 6/73-74؛ مجلس 16/330، ش5424؛ ذريعه 10/163؛ ملك 8/453؛ (ناشناخته) دانشگاه تهران 5/1055 (در آن جا نسخه اي از اين كتاب به اشتباه تأليف حسن بن سليمان حلي دانسته شده است. آغاز و انجام و محتويات درج شده در آن فهرست دقيقاً مطابق است با نسخه اي ش 5424 مجلس و نسخه حاضر و همچنين نسخه اي كه در 1318-1319 همان جلد 5فهرست دانشكاه معرفي شده) و ج8، ص598؛ آستان قدس، ج26. ص275-276؛ فهرستگان حديث 4/84-85. ]

مجموعه از پاسخ ها كه در پرسش سيد حسن علوي رضوي همداني و بر مشرب مكتب شيخيه تدوين شده است تأليف آن در سوم شعبان 1302هـ پايان يافته است. (طيار مراغي، محمود) [شورا 1/45/33]

پاسخ 12 پرسش ملا حسين علي در مسايل گوناگون است، كه نمايه آنها در «فهرست كتب مشايخ» (ص 290-291) آمده است: 1. گزارش دو بيت منسوب به حضرت علي (ع) كه معني «داء‌و دواء» و «عالم اكبر و النطوا» در آنها چيست، 2. حقيقت صراط 3. گزارش «من عبدالاسم دون المعني فقد كفر» 4. لوح محفوظ 5. انبيا و كروبين و اجساد ائمه. 7. مراتب وجود 8. بطلان اشتراك معنوي و لفظي ... 12. غيبت كه اشد از زناست. در انجامه تاريخ نگارش چهارشنبه 10صفر 1237ق آمده است. و در فهرست پيشگفته چاپ آن را ياد كرده است. (احمد منزوي) رسالة فيها معني قوله (ع) : «دواؤك فيك ... » و قوله (ع) : « الصراط جسر ممدود علي جهنم و غيرها » . تم في سنة 1237. (انصاري محمد باقر) رساله ايست در جواب آخوند ملا حسين علي مشتمل بر دوازده سؤال: ‌1. از حقيقت قول امام عليه السلام دواؤك فيك و ماتبصر و داؤك منك و ما تشعير أتزعم انك جرم صغير و فيك اتطوي العالم الاكبر كه مراد از داء و دواء و عالم اكبر و انطوا چيست 2. استفسار از حقيقت صراط 3. از شرح حديث من عبدلاسم دون المعني فقد كفر تا آخر و بيان معني فرمايش امام عليه السلام و انا الذي لايقع علي اسم و لاصفة و فرق بين معني و مسمي و مصداق و مفهوم 4. بيان حقيقت لوح حفوظ و اينكه چگونه عقل كل يو طبيعت كليه و ماده كليه عرش استوي رحمتند و حال آنكه در مقام كرده اند 5. انبياء و كروبين اگر از فاضل اجساد ائمه اطهار عليهم السلام خلق شده اند، ليس يعني اينكه ميفرمايند ارواحكم في الارواح و انفسكم في النفوس چيست و آيا انبياء هم مانند ائمه اطهار عليهم السلام خلق شده اند. پس يعني اينكه ميفرمايند ارواحكم في الارواح و انفسكم في النفوس و ... 12. غيبت كه اشد از زياد است شروط و كيفيت آن چيست. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد الفقير الحقير الجاني كاظم بن قاسم الحسني الرشتي. ان جناب الاكرم الاقدم ذولافهم السليم و الطبع المستقيم. . المال حسين علي اعلا لله شأنه. . انجام كتاب: و المرجو منكم المسامحة ‌لما انا فيه، من علة تشتت البال و اغتشاش الاحوال و الله المستعان في المبداء و المآل ... قد فرغ من تسويدها مؤلفها يوم الاربعاء عاشر شهر صفر المظفر 1237ق. [دائرة المعارف اسلامي 1/114]

رساله متضمن رد و ايراداتي است با عنوان «قال -اقول -قوله» بين مجيب و سائل در مسائل مختلف اعتقادي و كلامي به خصوص در مسأله امامت ائمه هدي عليهم السلام.