جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بازخواني و توجه به آراء صاحب نظران و دانشمنداني که در حوزه هاي گوناگون، از جمله انسان شناسي مطالعات عميقي داشته و در زمينة تعليم و تربيت نيز آراء قابل تأملي ارائه داده اند امري ضروري به نظر مي رسد. در اين پژوهش کيفي که به روش «توصيفي ـ تحليلي» انجام گرفته، نکات مهمي در زمينة انسان شناسي برتراند راسل ذكر و سپس دلالت هاي تربيتي انسان شناسانة او بر اساس ديدگاه محمدتقي جعفري نقد و بررسي شده است. مطابق ديدگاه علامه جعفري، حيات انسان تنها به دو قلمرو فردي (لذت و الم شخصي) و فرافردي محدود نمي شود، بلکه از قلمرو سومي به نام «کمال و تعالي» نيز برخوردار است؛ قلمروي مهمي که در ديدگاه راسل جايگاهي ندارد. نتايج تحقيق نشان مي دهد که با وجود اين تفاوت و ديگر تفاوت هاي اساسي در جهت گيري هاي کلي انسان شناسانة اين دو فيلسوف، برخي از اهداف واسطي و اصول و روش هاي تربيت از ديدگاه راسل به سبب آنکه سعادت فردي و اجتماعي بشر در دنيا را هدف گرفته، بر اساس ديدگاه علامه جعفري، که حيات طيبة طبيعي و دنيوي را مقدمة حيات معقول مي داند، تأييد شده، اما ناکافي است. اصل «لزوم تربيت»، اصل «تطبيق تربيت بر غرايز»، و اصل «نافع بودن تربيت» از جملة اين اصول است. نكات غيرقابل تأييدي نيز در آراء تربيتي راسل وجود دارد؛ از جمله نقش هنر در تربيت، اصل «شک گرايي صرف» و اصل «تفوق مشارکت بر رقابت». همچنين مشخص گرديد بيشتر نقد هاي وارد شده بر ديدگاه راسل مربوط به آن بعد از حيات انسان و تربيت اوست که به سبب انکار خدا و معنويت يا ترديد در آن از سوي راسل، در آراء تربيتي وي مغفول مانده است.

ائمّة اطهار(ع) مفسّران راستین قرآن کریم هستند. آنچه امام معصوم دربارة قرآن تفسیر می نماید، همان سخن قرآن است؛ چراکه آنان قرآن ناطق اَند وعلم تفسیر آن را از رسول خدا(ص) اخذ کرده اند. از آنجا که آن بزرگواران داناترین این افراد به معارف قرآن بعد از آن حضرت(ص) می باشند، در این تحقیق بر آن شدیم تا به روایات امام باقر(ع) در باب این علوم بپردازیم. مقالة حاضر گونه ها و روش های تفسیری امام باقر(ع) را بررسی کرده است و نتیجه می گیرد که امام(ع) در سخنان خود، بسته به ظرفیّت و فضای حاکم، به روش های گوناگون، از جمله علوم قرآنی، تفسیر قرآن با قرآن، تفسیر قرآن با سنّت، جری و تطبیق، بیان تمثیل های قرآنی، بیان باطن و ظاهر قرآن، زدودن شبهات، بیان مصداقی آیات و بُعد تربیتی و... از معارف قرآن را تبیین فرموده است.

بحث روش و روش شناسی از جمله مباحث پر اهمّیت در مسیر شناخت یک فیلسوف و ماهیت مکتب اوست. صدرالمتألّهین شیرازی(979-1050 هـ . ق) از مهمترین فلاسفه جهان اسلام است که در عین نقش مهم و تأثیر شگرفش در فلسفه اسلامی از جهات بسیاری مغفول و ناشناخته مانده است.یکی از نقاط مبهم در عرصه صدرا و صدراشناسی، روش فلسفی وی در استفاده از منبع مهم آیات و روایات است. اصطلاح «روش» ممکن است حوزه های متعدد و متفاوتی از اندیشه های صدرالمتألّهین و مکتب وی را شامل شود اما مقصود از روش شناسی ملاصدرا در این پژوهش، کشف و شناخت شیوه برخورد و مواجهه این حکیم عالی قدر با مولّفه وحی و سنّت در حل مسائل و معضلات فلسفی و جایگاه آیات و روایات در مقام اقامه برهان و اثبات مدّعاست. در حقیقت سوال اساسی این است که: موسّس و مبتکر حکمت عالی متعالیه، از آیات و روایات در کدام مرحله از اندیشه ورزی های فلسفی خویش استفاده کرده و تا چه میزان به وحی و سنّت اجازه ورود به حیطه فلسفه را داده است؟ آیا چنان که حامیان روش عقلی محض صدرالمتألّهین معتقدند، وی به دلیل روش صرفاً عقلی و برهانی فلسفه، همچون حکمای بزرگ پیش از خود- البّته با اندکی تفاوت در کمّیت- شرع و نقل را در هر موضعی جز داوری و اثبات مدّعا به کار گرفته یا این که وی با توسعه تعریف برهان در حکمت خویش و با تغییر روش فلسفه، استفاده از آیات و روایات را به مقام داوری و اثبات صدق و کذب گزاره های فلسفی و ثبوت محمول برای موضوع نیز کشانده است؟ پاسخ این پرسش، رخنه معرفتی بزرگی را در عرصه دین پژوهی از یک سو و صدراشناسی از سوی دیگر پر خواهد کرد.دیدگاه مختار این است که روش صدرالمتألّهین، ممزوجی است از جهات ایجابی و نقاط قوّت دیدگاه های دوگانه روش شناسی صدرالمتألّهین با نفی جهات سلب و نقص هر یک از این دو نظر؛ امری که ایضاح و اثبات آن، در گرو شناخت ارکان حکمت متعالیه و توانایی ها و ناتوانی های آن ها ، تحلیل و تبیین دیدگاه های موجود در باب روش شناسی ملاصدرا با بررسی دلایل و مستندات هر یک از این آراء و جستار و کنکاش مورد به مورد مواضع استفاده صدرالمتألّهین از آیات و روایات در مباحث فلسفی حکمت متعالیه و براهین ارائه شده در آن است.

شهید ایه الله سید محمد باقر صدر? از جمله علمایی می باشد که در قرن اخیر در حوزه های مختلف علوم اسلامی دارای آثار وتالیفات می باشد. تاریخ وسیره معصومان? یکی از حوزه های می باشد که شهید صدر?در طول عمر گرانبهای خود به آن اهمیت می دهد واز آنجائیکهشهید صدر دارای یک شخصیت علمی و فکری می باشد که ، معلومات و دانش گسترده ، اندیشه عمیق و ذهن خلاق و نوآور،ایشان را به یکی ازچهره هایبرجسته علمی جهان اسلام بدل ساخته استنظرات تاریخی وی در باره اهل بیت می تواند به عنوان یک صاحب نظر مورد دقت وارزیابی قرار گیرد. لذا در این تحقیق در پی شناخت نگاه و رویکرد وی نسبت به تاریخ وسیره اهل بیت ?هستیم و با این شناخت بتوانیم به روش شناسی شهید صدر ? در تاریخ وسیره معصومان برسیم تا بتوان آنرا به عنوان یک الگو برای پژوهشگران عرصه تاریخ ارائه نمائیم این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است که فصل اول به مفاهیم وکلیات موضوع می پردازد فصل دومتحت عنوان چیستی وویژگی شهید صدر در استفاده از منابع ونقل ونقد گزاره های تاریخ وسیره اهل معصومان ? می باشد .تبیین نظریه هدف مشترک ائمه? ،بهر گیری از قرآن ، علم کلام ر تاریخ وسیره معصومان?، شیوه استفاده از منابع ونقد گزارشهای تاریخی از مطالب ارائه شده در فصل دوم می باشد. در فصل سوم به بیان رویکرد شهید صدر در تاریخ وسیرهاشاره می شود که عنوان مثال می توان به رویکرد شهید صدر در وحدت مسلمین ،رویکرد اجتماعی وجامعه شناسانه به تاریخ ،روش ارائه اطلاعات تاریخی و روش پاسخگویی به اشکالات وشبهات تاریخی اشاره نمود

این پژوهش کیفی، با روش توصیفی تحلیلی و اسنادی و با هدف تبیین و شناخت مفاهیم قرآنی متناظر با عوامل و عناصر تشکیل دهندة برنامة درسی، دربارة اهداف، محتوا، روش ها و ارزشیابی تعلیم و تربیت در قرآن کریم تدوین یافته است. در نظام تعلیم و تربیت قرآن، اهداف به دو صورت اهداف غایی و اهداف میانی ترسیم شده اند. از لحاظ محتوایی، به طور کلی قرآن دربردارندة مجموعه ای از مفاهیم، اصول، قوانین، روش ها و فعالیت هاست که با استفاده از معیارهایی همچون توالی، استمرار، تعادل، وسعت و وحدت و روش های تربیتی همچون تمثیل و شبیه سازی، مشاهده، پرسش، اردوی علمی، الگویی، موعظه و تذکر، و استدلال، در صدد دستیابی به تربیت معنوی و جسمی یا پرورش همه جانبة انسان است. رسیدن به این مقصود نیازمند خودارزیابی و ارزیابی بیرونی از طریق روش هایی مانند ابتلا، فتنه، محاسبه و مراقبه می باشد.