جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بوردیو نظریه پرداز و روش شناسی چند بعدی است. هدف او گذاشتن از دوگانگیهای مرسوم جامعه شناختی بوده است. دوگانگیهایی چون ذهن گرایی و عین گرایی، سمبولیسم و ماتریالیسم، ساختار و عاملیت، تحلیل خرد و کلان. مقاله حاضر به بررسی دیدگاه های بوردیو و منابع تأثیر گذار بر دیدگاه او اختصاص یافته است. در این مقاله نویسنده ابتدا به نقش رویکرد ساختارگرایی بوردیو اشاره می‌کند و سپس به توضیح مفاهیمی چون طبیعت ثانوی، عرصه، سرمایه های نمادین و تشخیص می پردازد.

در حال حاضر سرنوشت خانواده های مهاجر افغانی از حیث بازگشت یا ابقای آنان در ایران مسأله نگران کننده این خانواده ها و دل مشغولی دولتمردان ایرانی در اتخاذ تصمیم مناسب در مورد آن هاست. مهاجرت مردم افغانستان به کشورهای همسایه خاصه ایران، نوعی مهاجرت اجباری ناسالم است که با آسیب و تخریب روحی و روانی اعضای خانواده های مهاجر توأم بوده است. مقاله حاضر بر اساس یافته های حاصل از مطالعه ای پیمایشی در باب علل و عوامل عدم بازگشت 400 خانواده مهاجر افغانی در شهرک مهاجرنشین (افغانی) گلشهر مشهد تدوین یافته است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که صرف نظر از جنگ و ناآرامی‌های داخلی به عنوان متغیر کلیدی در تحلیل این مهاجرت، بازگشت یا عدم بازگشت مهاجرین افغانی تابعی از وابستگی و تعلق به ارزشها و هنجارهای جامعه مبدأ و مقصد مهاجرت است. گذر سالهای زیاد و گسترش وابستگیها و تعلقات مادی و غیر مادی (شغلی، تحصیلی، مذهبی، خانوادگی و قومی و …) به جامعه میزبان سبب فراموشی و گسستن از تعلقات و ارزشهای جامعه مبدأ (افغانستان) شده است. این مقاله تلاشی است برای تشریح ویژگی ها، ابعاد و گونه های مهاجرت افغانیها و عوامل عدم بازگشت آنها با اتکاء بر وابستگیها و تعلقات به شرایط اجتماعی در جامعه مبدأ و مقصد مهاجرت .

در این مقاله جهت درک و تبیین دموکراسی خواهی ایرانیان یک "طرح نظری" پیشنهاد شده است. این طرح نظری علل ساختاری را برای تبیین دموکراسی کافی ندانسته و تکیه بر علل "ارادی" را برای توضیح دموکراسی لازم می داند. از این رو این مقاله در ابتدا کوشش کرده علل معرفی شده در نظریه های جامعه شناختی دموکراسی را معرفی کند؛ سپس با الهام از روش شناسی ریمون بودون و بر مبنای یک رویکرد ترکیبی - با تفکیک علل ساختاری- زمینه ای از علل ارادی و مؤثر، طرح نظری خود را معرفی کند. هدف از این "طرح نظری" یافتن پاسخی روشن درباره روند دموکراسی خواهی ایرانیان است.

اقناع غایت هر ارتباط، اعم از انسانی یا رسانه ای است. دستگاه های عظیم رسانه ای گرفته و هزینه های بسیار صرف می‌شود و در پایان نتیجه نهایی با میزان اثر گذاری بر برخی مخاطبان سنجیده می‌شود و آن گاه که این فرآیند در حد اعلی تحقق می پذیرد، گفته می شود، اقناع صورت یافته است.اقناع در زمره آثار زیرپوستی در حوزه ارتباطات است. که ورای ظواهر قدرت و یا حتی اقتدار صورت می گیرد. مخاطبان، چنان چه به اقناع رسند، انگیزه های درونی می یابند و خود رسولان اندیشه یا هر پیام ارتباطی خواهند شد.در این نوشته کوشش می‌شود تا اقناع و حدود آن شناخته شود، نظریه های موجود در این زمینه بررسی مراحل تحقق اقناع شناخته شده و نقد شوند و در نهایت شرایط اساسی تحقق اقناع باز شناخته شوند.

نخستین قدم در برنامه ریزی توسعه منطقه‌ای، شناسایی وضع موجود آن مناطق است که این شناسایی مستلزم تجزیه و تحلیل بخش های مختلف اقتصادی،‌اجتماعی و فرهنگی آن است. برای تخصیص اعتبارات و منابع میان مناطق مختلف، شناسایی جایگاه آن منطقه در بخش مربوطه و رتبه بندی سطوح برخورداری از مواهب توسعه ضروری است. جهت رتبه بندی بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روشهای متفاوتی وجود دارد که الزاما جوابهای یکسانی در پی ندارد. در میان این روشها آنالیز تاکسونومی با تلفیق نمودن شاخصهای مختلف توسعه درجه توسعه یافتگی آن مناطق را مشخص می‌ کند. پژوهش حاضر 16 نقطه شهری استان گلستان و 9 شهرستان این استان را با توجه به شاخص های متعدد مسکن و ساختمان، تاسیسات و تجهیزات شهری، فرهنگی، نیروی انسانی و آموزشی. به صورت مجزا و ترکیبی از لحاظ سطوح توسعه یافتگی رتبه بندی کرده و با ارایه روشی جدید، ‌توسعه بین بخشی و تعیین نقاط حد بحرانی و جایگاه مراکز سکونتگاهی، راهبردهای بخشی و ترکیبی جهت رسیدن به توسعه را ارایه نموده است.

نارآرامی و تنش، به عنوان نوعی رفتار تعارضی که در کارخانجات به وقوع می پیوندد دارای پیامدهای منفی اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی- امنیتی است. مطالعه این ناآرامیها و تنشها و نیز بررسی ریشه ای این کشمکش ‌ها در روابط صنعتی و دلایل ایجاد تضاد بین نظام کارخانه ها و کارگران و … از جمله موضوعات اساسی جامعه شناسی صنعتی است. تحقیق حاضر در صدد پاسخگویی به این سوال اصلی است که "علت بروز ناآرامیها و تنشهای کارگری در مراکز تولیدی و کارگری استان مازندران چیست؟ برای پاسخگویی به این سوال از چارچوب نظری دیدگاه بسیج منابع استفاده شده است. از نظر نوع مطالعه، تحقیق حاضر به صورت پیمایشی انجام پذیرفته است. واحد تحلیل آن فرد (کارگر) بوده و سطح آن نیز سطح خرد است. محدوده مکانی تحقیق حاضر را استان مازندران و محدوده زمانی آن را زمستان سال 1378 تشکیل می ‌دهد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه مراکز تولیدی و کارگری استان تشکیل می دهند که طی 5 سال گذشته یکی از انواع تنش (تجمع در بیرون از کارخانه، تجمع در درون کارخانه، تعطیلی در کار، صدمه زدن به کارخانه و گروگان گیری مدیر) در آن به وقوع پیوسته است. با توجه به معدود بودن تعداد مراکز تولیدی و کارگری مرتبط با موضوع (9 واحد) ، واحدهای مذکور به صورت تمام شماری مطمح نظر قرار گرفته اند. از طرف دیگر، با توجه به اینکه واحد تحلیل، کارگر بوده، لذا برای تعیین حجم نمونه از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی استفاده شده است. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، پرسشنامه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیری، نقش (سهم) عوامل موثر بر میزان تنش را نشان می ‌دهد. عوامل مذکور عبارتند از : 1. میزان تاثیر سن2. تحصیلات 3. حقوق و دستمزد 4. سابقه کار 5. دیرکرد در پرداخت حقوق 6. ناکامی 7. تبعیض و نابرابری 8. هزینه شرکت در ناآرامی 9. احتمال موفقیت اعتراض 10. تضاد.

هدف ما از پژوهش حاضر، بررسی میزان تاثیر تحصیلات و شغل والدین، منشا روستایی داشتن و شغل کشاورزی پدران به عنوان تبار اجتماعی بر موفقیت تحصیلی و عملکرد شغلی دانشجویان کشاورزی دانشگاه تهران است. شاخص های موفقیت تحصیلی دانشجویان عبارتند از :معدل دیپلم، معدل لیسانس، قبولی در کارشناسی ارشد و عملکرد تحصیلی (میانگین نمرات کل، تعداد واحدهای مردودی و ترم های مشروطی) در نظر گرفته شده و عملکرد شغلی بر اساس نظر سنجی از کارفرمایان صورت گرفته است.داده های مورد نیاز از طریق ارسال پرسشنامه برای کلیه فارغ التحصیلان گردآوری گردیده است. بدین ترتیب 655 پرسشنامه از فارغ التحصیلان و 513 پرسشنامه از کارفرمایان جمع آوری شد. نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد که بین تحصیلات مادر با t محاسبه شده 2.258 با موفقیت تحصیلی (معدل دیپلم) و تحصیلات پدر با t محاسبه شده 2.359 با موفقیت تحصیلی (معدل لیسانس) رابطه معنی داری وجود دارد. رابطه خاستگاه سکونتی (منشا روستایی داشتن) و شغل کشاورزی پدران با موفقیت تحصیلی و عملکرد شغلی تایید نشد. ضمنا هیچ یک از سازه های تبار اجتماعی با عملکرد شغلی رابطه معنی داری نشان نداد.بنابراین فرض اینکه چنان چه دانشجویان کشاورزی از بین افرادی که سابقه زندگی و یا آشنایی با روستا و کار کشاورزی داشته باشند در تحصیل و حرفه کشاورزی موفق ترند درست نیست. این تحقیق نشان داد که تفاوت معنی داری بین محل تولد دانشجویان (روستا، شهر، مرکز استان و تهران) از نظر عملکرد شغلی و موفقیت تحصیلی وجود ندارد.

این مقاله که حاصل تحقیق میدانی است ویژگی های کارآفرینی دانش آموختگان را در بخشهای مطبوعاتی جامعه مورد بررسی قرار داده است و با این جهت گیری که دانش آموختگان رشته های مختلف دانشگاهی به ویژه رشته های علوم انسانی باید نقش ممتازی در توسعه مطبوعاتی کشور داشته باشند، مطالعات آن آغاز شده است. لذا با انتخاب حجم نمونه ای بر اساس فرمول مربوطه به تعداد 286 نفر از شاغلین در عرصه نشریات و مطبوعات مستقر در شهر تهران به بررسی تجربی سوالها و فرضیه های تحقیق پرداخته است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده و سوالات با طیف لیکرت تنظیم شده است. در این تحقیق علاوه بر شناسایی مشخصات فردی شاغلین در مطبوعات به ویژگی هایی از جمله، دارا بودن مدارک دانشگاهی، داشتن انگیزه فردی، ریسک پذیری، مهارت فردی، خلاقیت و سایر ویژگی های کارآفرینانه توجّه شده است.بررسی تجربی نشان داده است که بین ویژگی های کارآفرینی با داران بودن آموزشهای رسمی دانشگاهی، ریسک پذیری، داشتن مهارت فردی و خلاقیت رابطه معنی داری وجود دارد و در این میان سهم دانش آموختگان رشته های علوم انسانی در توسعه مطبوعات و نشریات کشور بیش از سایر دانش آموختگان در رشته های دیگر دانشگاهی بوده است.

مناسبت ادبیات با جامعه شناسی در ارجاع به تجربه مدرنیته دایر مدار مقاله حاضر است، تجربه ای که دو سوی دارد: مدرنیزاسیون و مدرنیسم. به عبارت دیگر فرآیندهای مکمل اقتصادی و فرهنگی امکان عمل مدرن را فراهم می آورند. بنابراین پرسش از نقش ادبیات در تکوین جامعه شناسی ایران با این دیدگاه تئوریک پاسخ داده شده که گزارش نویسندگان، به عنوان فراهم ‌اورندگان لایه ذهنی واقعیت تجدد، ناگزیر در فرآوری عمل مدرن و متعاقبا در تکوین جامعه شناسی اثر گذار بوده است. زیرا جامعه شناسی به عنوان یک علم مقوم بر تجربه جدیدی است که ادبیات یک بعد از آن را فراهم آورده است. بدین منظور آثار هدایت، آل احمد، دولت آبادی و درویشیان برگزیده شد و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به مفهوم شناسی و مقوله بندی این مفاهیم در تناظر با لایه های مدرنیزاسیون و مدرنیسم اقدام گردید. گزارش نویسندگان فوق الذکر حاکی از آن بوده که گر چه آغاز گاه تجربه مدرنیته در ایران با توازن همراه بوده است اما به مرور سویه عینی بر سویه ‌ذهنی سبقت گرفته و موجبات عدم تعادل آن را فراهم آورده است. چنان چه نسبت مؤلفه فرهنگ به اقتصاد در آثار هدایت، آل احمد، دولت آبادی و درویشیان به ترتیب برابر با یک یکم، یک دوم، یک سوّم و یک پنجم است. این روند حاکی از تعمیق تاریخی عدم تعادل در تجربه مدرنیته است.

در این مقاله چگونگی پیوند بین ساختار خانواده و مشارکت اجتماعی بررسی و تحلیل شده است. هدف این بررسی بیان خاستگاه نظری این دو مفهوم به منزله مفاهیم کلیدی در ادبیات علوم اجتماعی از حیث نظری و نیز چگونگی سنجش علمی آنها و در نهایت آزمون تجربی ارتباط بین آن در حوزه مورد مطالعه است. در آغاز خاستگاه های نظری و جایگاه این دو مفهوم در اندیشه برخی از نظریه پرداران علوم اجتماعی ارایه گردیده است. سپس ابعاد نظری ساختار خانواده و مشارکت اجتماعی در ادبیات جامعه شناسی کاوش شده است. این ابعاد به وجود نوعی رابطه بین دو مفهوم دلالت دارند. با بیان مولفه های مربوط به ساختار خانواده در دو نوع شیوه تربیتی مبتنی بر اقناع گرایی و استبدادگرایی و نیز تعیین سطوح و اجرای مربوط به مشارکت اجتماعی تعریف عملی و آزمون تجربی آنها امکان پذیر و با جمع آوری داده های لازم از حوزه مورد مطالعه ارتباط بین آن دو اندازه گیری شده است. استنباط آماری از داده ها وجود نوعی همبستگی معنادار در سطح اطمینان 99 درصد بین دو متغیر ساختار خانواده و مشارکت اجتماعی را نشان می‌ دهد.