جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ظهور و رونق گفتمان کثرت گرایی فرهنگی در سایه ی تحولاتی که تحت عنوان «جهانی‏ شدن» مطرح شده اند، موجب توجه به گونا گونی فرهنگی درون سرزمینی، واگذاری بخشی از اختیارات به اقلیت ها و قومیت های فرهنگی، تعدیل سیاست ها، احقاق حقوق شهروندان، حرکت به سوی نظام های غیرمتمرکز و اتخاذ راهبرد کثرت گرایی فرهنگی از جانب کشورهای مختلف شده است. در این مقاله، رونق گفتمان کثرت گرایی فرهنگی و تاثیر آن بر فرهنگ سیاسی، مدنی و مشارکتی مورد بحث قرار خواهد گرفت.

به موازات تغییر در اصول و مفاهیم تئوری‌های جریان عمده توسعه (به‌ویژه نوسازی) در دهه‌های اخیر از جمله تغییر؛ از اصل‌کارکردگرایی به سرزمین گرایی، ازاصل نوسازی استاندارد به تکثرگرایی فرهنگی و ازاصل رشد اقتصادی به پایداری اکولوژیکی، شیوه تحلیل جمعیت و تعاملات آن با پدیده‏های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متحول شد. فرایند این تغییرات را می‌توان از تئوری انتقال جمیعت به رژیم‌های جمعیتی، ازتبیین‌های ساختاری به تحلیل‌های‌نهادی و ازتحلیل در قالب نظریه‏های رفتارمنطقی و عقلانیت آگاهانه به تأکید برهویت و عقلانیت ناآگاهانه مشاهده ‌و تشریح کرد. این نوشتار به بیان فرآیند مذکور در حوزه جمعیت و توسعه روستایی و عمدتاً به تشریح اهمیت عناصر و شرائط نهادی در شکل‌گیری چارچوب‏های نظری به منظور تحلیل جمعیت و توسعه روستایی می‌پردازد.

میزان مشارکت زنان در عرصه‏های مختلف اجتماعی به ویژه سطح برگزیدگان سیاسی یکی ازشاخص‌های توسعه و نوسازی سیاسی است. در این تحقیق علاوه بر مرور تاریخچه مشارکت زنان در سطح نخبگان در عرصه ملی و بین‌المللی، اولویت‏های ارزشی و نگرش دختران و پسران جوان نسبت به مشارکت سیاسی زنان در سطح نخبگان نیز بررسی‌شده است. پژوهش حاضر از نوع پیمایش و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که: 1- اگر چه جو حاکم بر اولویت‌ها و خواسته‏های جوانان، مادی است اما پسران بیشتر از دختران، مادی فکر می‏کنند2- بین جنسیت و نگرش نسبت به مشارکت زنان در سطح نخبگان سیاسی رابطه وجود دارد به نحوی‏که فقط 7/15 درصد از پسران با مشارکت سیاسی زنان در سطح نخبگان موافق‌بوده و بقیه، نگرش مخالف و یا متوسط داشته‌اند.3- 7/57 درصد از دختران با مشارکت سیاسی زنان در سطح برگزیدگان موافقند (به خود آگاهی مدنی رسیده‏اند) و1/13درصد مخالف‌اند.4-می‏توان با معادله رگرسیونی زیر، نگرش جوانان را نسبت به مشارکت زنان در سطح نخبگان سیاسی(Y) پیش بینی کرد: (جنسیت)96/13+(اولویت ارزشی)75/0+61/19=Y

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر مشارکت اجتماعی زنان روستایی در فرایند توسعه است. این پژوهش به روش پیمایش و با استفاده از تکنیک مصاحبه (در فاصله ماه های مهر تا اردیبهشت سال 1382 در یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی انجام شده و نتایج مصاحبه های به عمل آمده از 155 زن این روستا که بین سنین 15 تا 60 سال قرار داشتند، مورد تحلیل قرار گرفته است.میانگین مشارکت اجتماعی زنان روستایی، سطح پایینی داشته و فقط 4 درصد پاسخگویان، مشارکت اجتماعی بالایی داشته اند. براساس تحلیل های آماری انجام شده، وجود رابطه بین مشارکت اجتماعی زنان روستایی با متغیرهای نگرش زنان نسبت به خود (عوامل درونی)، سن، تحصیلات (عوامل زمینه ای)، میزان دسترسی آنها به مراکز شهری و همچنین وسایل ارتباط جمعی (عوامل ساختاری) تایید شده است.

دولت مهمترین نهاد جامعه است و جامعه شناسی علم شناخت نهادهای اجتماعی است. تاکنون تحلیل و تبیین تحولات اجتماعی و اقتصادی دربیشتر پژوهش‏‏‏ها تحت الشعاع پارادایم‏‏‏ها و رویکردهای مسلطی مانند نوسازی‏، وابستگی ونظام جهانی بوده و از بررسی نقش نهاد دولت در تحولات غفلت شده است.این مقاله با رویکرد نهادگرایی تطبیقی بررسی مجدد مفهوم دولت و بازگشت به آن را در تحلیل‏های جامعه شناسی مطرح می‏کند و جایگاه و نقش مؤثر دولت را از رویکردی خاص که آن را یک نهاد مهمّ اجتماعی تلقی می‏کند، برطبق نظریه‏های مختلف، نشان می‏دهد و عوامل بازگشت به دولت به عنوان یک نهاد اجتماعی را تعیین و چالش‏های مربوطه را مطرح می‏سازد.

در مقاله حاضر موضوع خرید از سه رویکرد بررسی می‏شود. رویکرد اول مطالعات جامعه شناختی است که در آن خرید، صرفا بخشی از موضوع مطالعه جامعه شناسی است. در این رویکرد بیشتر بر گونه‏شناسی خریداران تأکید ‏می‏شود. در رویکرد دوم، خرید با مقوله عام‏تری به نام مصرف بهم می‏آمیزد. در این رویکرد به طور ویژه از والتر‏بنیامین یاد می‏کنیم. در نگاه او مراکز خرید، فضاهایی برای سلطه بیشتر سرمایه‏داری‏اند. در رویکرد سوم یعنی رویکرد مطالعات فرهنگی به موضوع خرید پرداخته می‏شود. خرید تا اندازه‏ای از موضوع مصرف استقلال می‏یابد و نگاه به خرید، مثبت، خلاق و سازنده می‏شود. نتیجه آنکه، خرید در مطالعات فرهنگی نشان دهنده حرکت بنیادی در اصول ساختاری جامعه از تولید به مصرف است. خرید قلمرویی از کنش اجتماعی، تعامل و تجربه است که تا اندازه زیادی رفتارهای زندگی روزمره مردم شهری را ساخت می‏دهد.