جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تجارب سال های گذشته گویای آن است که در مجموع، امور تربیتی نتوانسته به موفقیت های چشمگیری دست یابد. بنا به دیدگاه غالب صاحب نظران، کارشناسان و پژوهشگران، علت این ناکامی را بایستی در فقدان تبیین مبانی نظری فعالیت های تربیتی، کمبود الگوها و نبود برنامه های روشن و واضح جست و جو کرد. با توجه به وضعیت فعلی امور تربیتی و مشکلات مربوط به آن، این پژوهش درصدد است تا ضمن استنتاج و اقتباس از مکتب عرفان اسلامی، الگویی نظری را برای سامان دهی و جهت دهی فعالیت های امور تربیتی معرفی نماید. با توجه به این هدف، پرسش های اصلی این مطالعه عبارتند از: 1) آیا عرفان اسلامی می تواند مبنای نظری ایجاد الگویی جدید برای فعالیت های امور تربیتی قرار گیرد؟ 2) در صورت مثبت بودند پاسخ، این الگو از چه عناصر و ارتباطاتی تشکیل می شود؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد، با توجه به معنای عرفان و همچنین ویژگی های مشترکی که با تربیت دارد، در درجه نخست این امر؛ یعنی ایجاد الگو امکان پذیر است. از سوی دیگر، تربیت عاطفی با محوریت عشق پروری، تربیت اخلاقی، تربیت هنری (زیبایی شناسی) و خودشناسی، ارکان اصلی این الگوی پیشنهادی را تشکیل می دهند.

در این پژوهش، محرومیت تحصیلی فرزندان در ایران و عوامل تعیین کننده آن با رویکردی جامعه شناختی و جمعیت شناختی در دو سطح فرد و خانوار مورد بررسی قرار گرفته است. در سطح فردی، تاثیر ویژگی های اجتماعی- جمعیتی خانواده و برخی عوامل فردی بر وضعیت تحصیل هر یک از فرزندان واقع در سنین 17 تا 30 سال و در سطح خانوار، نقش عوامل مربوط به خانوار در تعیین تعداد فرزندان محروم از تحصیل در خانوار، اندازه گیری شده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع تحلیل ثانویه داده ها و اطلاعات مربوط به طرح «آمارگیری از ویژگی های اقتصادی - اجتماعی خانوار» در ایران است که به وسیله مرکز آمار ایران، در سال 1380 به اجرا درآمده است.نتایج تحلیلی داده ها بیانگر آن است که از میان عوامل فراوان جمعیت شناختی در خانواده ها در درجه اول، بعد خانوار و سپس تعداد فرزندان در خانواده، در تعیین وضعیت تحصیل فرزندان از اهمیتی ویژه برخوردار است و از میان عوامل گوناگون اقتصادی و اجتماعی خانوارها، محل سکونت خانوار، میزان تحصیلات سرپرست خانوار، هزینه خدمات فرهنگی خانوار و نیز کیفیت مسکن خانوار بیشترین میزان تاثیر را بر شانس بهره مندی فرزندان از تحصیلات بالاتر داشته است. افزون بر متغیرهای یادشده، وضعیت زناشویی سرپرست خانوار نیز بر احتمال داشتن یا نداشتن فرزند محروم از تحصیل در خانواده موثر بوده است. همچنین از میان عوامل فردی مورد پژوهش در این تحقیق، شیوه رفتار مادر با فرزند در مقایسه با رفتار پدر، دارای بیشترین تاثیر بر عملکرد تحصیلی فرزندان ایرانی بوده و نقشی مهم در تعیین سطح تحصیلات فرزندان داشته است.

هدف این پژوهش بررسی و مقایسه دختران و پسران نوجوان در میزان دلبستگی عاطفی به پدر، مادر و دوستان بود. گروه نمونه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 401 نفر (198 دختر و 203 پسر) دانش آموز 12 تا 15 ساله بود که به شیوه خوشه ای تصادفی انتخاب شده بودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش یک مقیاس 24 پرسشی مدرج پنج نمره ای بود. این مقیاس در بردارنده سه عامل دلبستگی به مادر، دلبستگی به پدر و دلبستگی به دوستان بود. ضریب اعتبار این مقیاس به شیوه بازآزمایی برابر 0.75 بود. نتایج این بررسی گویای تفاوت معنی دار دختران و پسران از دید دلبستگی به مادر، پدر و دوستان بود. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که میان گروه های سنی مختلف در دلبستگی به مادر و دوستان تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج این مطالعه گویای افزایش دلبستگی به دوستان همراه با افزایش سن بود. از سوی دیگر بیشترین میزان دلبستگی در گروه مورد مطالعه به ترتیب در مورد مادر، پدر و دوستان دیده شد. همچنین نتایج این مطالعه گویای تعامل معنی دار میان متغییرهای سن، جنسیت و نوع منبع دلبستگی بود.

این پژوهش به بررسی تاثیر سکونت و عدم سکونت دانشجویان دختر و پسر رشته مهندسی و علوم پایه بر عملکرد تحصیلی، تعهد حرفه ای، خوداثربخشی و ادراکات آنان از محیط دانشکده پرداخته است. این مطالعه به پیوست پژوهش های پیشین صورت گرفت که در آن تاثیر محل سکونت بر سازگاری و عملکرد تحصیلی در جوامع و فرهنگ های مختلف مورد بررسی قرار گرفته بود. نتایج به دست آمده گویای اثرمعنادار زندگی خوابگاهی بر سازگاری و عملکرد دانشجو به واسطه جنسیت بود. در این مطالعه زندگی خوابگاهی بیشترین اثر مثبت را برای دانشجویان دختر نشان داد. به ویژه دانشجویان دختری که در خوابگاه زندگی می کردند تعهد حرفه ای بالاتر و عملکرد تحصیلی بهتری را در مقایسه با دانشجویان دختر و پسر غیرخوابگاهی از خود نشان دادند. نکته جالب توجه این بود که صرفنظر از این اثرات مثبت، دختران دانشجویی که در خوابگاه زندگی می کردند به نسبت دیگر دانشجویان ادراکات منفی تری نسبت به محیط دانشکده خود داشتند. بر اساس این پژوهش محل سکونت تاثیرمعناداری بر تعهد حرفه ای، عملکرد تحصیلی یا ادراک از محیط دانشکده در دانشجویان مرد نشان نمی دهد. همچنین محل سکونت تاثیر معناداری بر احساس خود اثربخشی دانشجویان دختر نداشت. در حالی که دانشجویان پسر خوابگاهی خود اثربخشی بالاتری را نسبت به دانشجویان پسر غیرخوابگاهی نشان دادند. کاربردهای یافته های این تحقیق برای توسعه تئوری رشد دانشجو و آموزش عالی و همچنین محدودیت های آن مورد بحث قرار گرفته است.

این پژوهش درصدد است تا ضرورت بازنگری، اصلاح و انعطاف در روز شمار تحصیلی را از جنبه های مختلف مانند مدت و زمان تعطیلات و نحوه توزیع زمان آموزش طی روز و هفته تحصیلی بررسی نماید.روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری آن، سه گروه دبیران، مدیران و کارشناسان دوره آموزش متوسطه شهرهای اصفهان و یزد است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای متناسب با حجم، 180 دبیر و با روش نمونه گیری تصادفی ساده، 35 مدیر از جامعه آماری انتخاب گردید. برای جمع آوری داده ها از نمونه مدیران و دبیران پرسشنامه استفاده شده است. از مصاحبه نیمه سازمان یافته نیز برای جمع آوری داده های کیفی از نمونه کارشناسان (16 نفر) استفاده شد. داده های کمی در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی و داده های کیفی با روش مقوله بندی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته های به دست آمده از پژوهش نشان داد که با توجه به تنوع شرایط اقلیمی به ویژه دما و شرایط مختلف آموزشی، اجتماعی و اقتصادی کشور، انعطاف در زمان شروع و پایان روز و سال تحصیلی ضروری است. همچنین، کاهش مدت زمان تعطیلات رسمی طی سال تحصیلی و در تعطیلات تابستان و توزیع مناسب زمان های آموزش و تعطیلات طی روزهای هفته و سال تحصیلی، از جمله تغییراتی است که می تواند در بهبود عملکرد نظام آموزشی موثر باشد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه میان جهت گیری هدف با خود تنظیمی یادگیری و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دوره پیش دانشگاهی شهر شیراز می باشد. بدین منظور به صورت نمونه گیری خوشه ای مرحله ای از 311 نفر دانش آموز دوره پیش دانشگاهی (150 پسر و 161 دختر) به عنوان نمونه پژوهش استفاده شد.ابزار اندازه گیری شامل دو مقیاس می باشد که عبارتند از: الف) مقیاس جهت گیری هدف، شامل (تسلط، عملکرد و پرهیز از شکست) ب) مقیاس خود تنظیمی یادگیری که در این پژوهش جهت تبیین سهم هر یک از متغیر مستقل در پیش بینی متغیرهای وابسته از روش آماری رگرسیون چند متغیره (شیوه اینتر) استفاده گردید. نتایج بیانگر این است که: جهت گیری هدف یادگیری (تسلط) با خود تنظیمی یادگیری و پیشرفت تحصیلی دارای قدرت پیش بینی کنندگی مثبت و معنادار بوده است و تنها برای گروه پسران در پیشرفت تحصیلی قدرت پیش بینی کنندگی معناداری نداشته است. از سویی جهت گیری پرهیز از شکست دارای قدرت پیش بینی کنندگی منفی و معناداری با متغیرهای وابسته بوده است.

هدف از پژوهش حاضر تعیین قدرت پیش بینی ابعاد هویت در ارتباط با هر یک از انواع جهت گیری هدف بود. بدین منظور 404 دانش آموز دختر و پسر رشته های مختلف مراکز پیش دانشگاهی شهرهای شیراز و یاسوج مورد مطالعه قرار گرفتند.برای تعیین جهت گیری هدف، با اقتباس از مقیاس های موجود، پرسش نامه ای مشتمل بر 33 گویه تهیه شد. به منظور تعیین روایی از تحلیل عوامل و برای احراز پایایی از فرمول آلفا کرونباخ استفاده شد. برای تعیین ابعاد هویت از پرسش نامه ابعاد هویت ویرایش سه ایکس (چیک، تروپ، چن و آندروود، 1994) استفاده شد. این مقیاس شامل 35 گویه بود که روایی و پایایی آن به روش های فوق الذکر تعیین شد.با استفاده از تحلیل رگرسیون چند متغیره قدرت پیش بینی ابعاد هویت در هر یک از انواع جهت گیری محاسبه شد. یافته ها نشان داد که در رویه هدف گزینی اعتبارجویی، هویت اجتماعی و هویت جمعی به ترتیب پیش بینی کننده های معنی داری بودند با این تفاوت که هویت جمعی به گونه منفی این نوع جهت گیری را پیش بینی می نمود. در رویه رشد جویی تنها متغیر پیش بینی کننده هویت جمعی بود و در رویه شکست پرهیزی هویت اجتماعی بگونه مثبت و هویت فردی بگونه منفی نقش پیش بینی کننده داشتند.در مجموع یافته های پژوهش حاضر حکایت از آن داشت که بین دو سازه ارتباط معنادار وجود دارد و هر یک از انواع جهت گیری هدف بوسیله بعد خاصی از هویت پیش بینی می شود. تبیین های تفصیلی پیرامون چگونگی پیوند این دوسازه در اصل مقاله آورده شده است.

این پژوهش به منظور بررسی تاثیر شیوه های مختلف آموزش خلاقیت بر پرورش روحیه پژوهشگری نوجوانان انجام گرفت. برای دست یابی به این هدف، نخست یک نمونه 75 نفری از میان دانش آموزان پایه های دوم و سوم راهنمایی شهرستان شیراز با پیشرفت تحصیلی متوسط انتخاب شد. این افراد در پیش آزمون که شامل نیمه اول آزمون سطح X خلاقیت کرنل بود شرکت کردند.در مرحله بعد، این عده به 3 گروه 25 نفری به نام های گروه کنترل، آموزش و پژوهش تقسیم شدند. گروه آموزش به مدت 4 ماه و با روش عادی به فراگیری برنامه آموزش فلسفه پرداخت و به موازات آن، گروه پژوهش در همین مدت با روش پژوهش این برنامه را تجربه کرد.در پایان آموزش هر سه گروه در پس آزمون، یعنی نیمه دوم مقیاس کرنل شرکت کردند. نتایج به دست آمده در همه موارد نشان داد که آموزش برنامه فلسفه به کودکان در ارتقای سطح مهارت های خلاقیت و قدرت استدلال دانش آموزان موثر است. افزون بر این یافته ها نشان داد که اگر این برنامه با رویکرد پژوهشی به اجرا درآید، تاثیر بیشتری بر آمادگی دانش آموزان برای پژوهش دارد.یافته های این پژوهش در مجموع اعتبار و اعتمادپذیری برنامه آموزش فلسفه به عنوان یک ابزار موثر برای پرورش خلاقیت را مورد تایید قرار داد.

در همه نظریه های شناختی اعتقاد بر این است که سوگیری در فرآیند پردازش اطلاعات، نقش مهمی در ایجاد و تداوم اختلال های هیجانی بازی می کند. در این پژوهش سوگیری های حافظه آشکار و نهان برای اطلاعات دارای بار هیجانی، در افراد مبتلا به افسردگی مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان دانشگاه اراک بوده اند که با به کارگیری پرسشنامه افسردگی بک (1978) و پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر (1979) در دو گروه افراد مبتلا به افسردگی (20 نفر) و افراد عادی (20 نفر) جایگزین شدند. در این پژوهش از چهار نوع کلمه (مرتبط با افسردگی، مرتبط با تهدید اجتماعی، مثبت و خنثی) استفاده شد. برای ارزیابی حافظه آشکار و نهان به ترتیب، از آزمون یادآوری آزاد و تکلیف تکمیل ریشه کلمه استفاده گردید. نتایج به دست آمده گویای آن است که، افراد افسرده سوگیری هماهنگ با خلق را در آزمون یادآوری آزاد نشان داده اند، در حالی که مدرکی دال بر سوگیری هماهنگ با خلق حافظه نهان در افراد مبتلا به افسردگی به دست نیامده است. این یافته ها از دید مبانی نظری و هماهنگی یا بی هماهنگی با نتایج پژوهش های پیش مورد بحث قرار گرفته اند.

هدف این پژوهش بررسی مدل علی ویژگی های شخصیتی، جهت گیری های انگیزشی و استفاده از راهبردهای شناختی یادگیری در دانش آموزان است. برای دستیابی به این هدف 270 دانش آموز دختر و پسر مقطع سوم راهنمایی مدارس شیراز از راه نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای مطالعه ابعاد شخصیتی، از پرسش نامه، پنج عامل بزرگ شخصیت کودکان استفاده شد. این ابزار به وسیله والدین برای دانش آموزان تکمیل گردید. برای مطالعه جهت گیری انگیزشی و استفاده از راهبردهای یادگیری از پرسش نامه انگیزش مدرسه (SMQ) و بخش راهبردهای خود تنظیمی یادگیری پرسش نامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (MSLQ) استفاده شد. روایی و پایایی این ابزارها از راه تحلیل عاملی و آلفای کرانباخ احتساب شده است. به منظور برررسی مدل علی مورد نظر این پژوهش از تحلیل مسیر استفاده گردید.نتایج نشان داد که از میان پنج عامل بزرگ شخصیت، عامل وظیفه مداری افزون بر اثر مستقیم بر راهبردهای شناختی یادگیری، دارای گونه ای اثر غیرمستقیم از راه متغیر جهت گیری یادگیری و جهت گیری عملکردی بر استفاده از راهبردهای شناختی یادگیری است. در مجموع نتایج این تحلیل از نقش واسطه ای جهت گیری های انگیزشی برای ویژگی های شخصیتی و استفاده از راهبردهای شناختی یادگیری حمایت می کند.