جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اسلام گرایی در ترکیه طی یک سده گذشته، فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته است. با این وجود و علیرغم موانع و مشکلات متعدد، جریان اسلام گرایی روز به روز بالندگی و رشد بیشتری یافت و به نقطه ای رسید که در کشوری با یک چارچوب سیاسی و حقوقی لائیک، حزبی اسلام گرا به پیروزی رسید و اسلام گرایان به مناصب مهمی چون ریاست جمهوری و نخست وزیری دست یافتند. رشد و بالندگی اسلام گرایی در ترکیه تحت تاثیر عوامل مختلفی رخ داده است که یکی از مهم ترین آنها پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران در سال 1357 (1979 میلادی) می باشد. در این پژوهش تلاش می شود تا با اشاره به روند جریان اسلامگرایی در ترکیه بعد از مرگ آتاتورک به این سوال پاسخ دهیم که پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 چه تاثیری بر رشد اسلام گرایی و حرکت های اسلام خواهانه در ترکیه داشته است؟ با توجه به یافته های به دست آمده به نظر می رسد انقلاب اسلامی ایران در احیا، هویت بخشی و سازماندهی گروه های اسلام گرا در ترکیه تاثیر غیرمستقیم داشته است و به نوعی حرکت اسلامی در این کشور را سرعت بخشیده است.

در این پژوهش تلاش گردیده تا با استفاده از نظریه «نئوکلاسیک ها» رویکرد دولت های عربی منطقه خاورمیانه در قبال انقلاب اسلامی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. سوال اصلی این است که وقوع انقلاب اسلامی به عنوان منشا و منبع بیداری اسلامی چه تاثیری بر مواضع و رویکردهای کشورهای عرب منطقه در قبال سیاست خارجی ایران داشته است؟ فرضیه ای که در پاسخ ارائه شده چنین است که برداشت های منفی و تهاجمی رهبران کشورهای عربی منطقه از اصول و مبانی انقلاب اسلامی ایران، موجب رویکرد تهاجمی و خصمانه این کشورها نسبت به جمهوری اسلامی ایران گردیده و با همکاری غرب، پروژه ایران هراسی را در این منطقه رقم زده اند. همچنین تلاش این کشورها در راستای مهار ایران، نشان دهنده نگرانی دولت های محافظه کار و غیر دموکراتیک عربی منطقه از احتمال تکرار وقوع انقلاب اسلامی در کشورهای خود می باشد. امری که موج جدید بیداری اسلامی به آن عینیت تازه ای بخشیده است.

از موضوعاتی که در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) قابل توجه است، وحدت اسلامی است، از آنجایی که این مفهوم می تواند مورد بازخوانی، قرائت و تفسیر خاصی قرار گیرد و در هر گفتمان خاص، معنایی خاص به خود داشته باشد، لذا مهم تر از هر چیز ماهیت آن در زبان و اندیشه اندیشمند و نظریه پرداز مدافع آن است اما درک چیستی و ماهیت هر امری پیش از هر چیز به ویژگی های معرفتی، هستی شناسانه و ارزشی وابسته است که بدان معنا می دهد. فرضیه اساسی ما در این پژوهش بررسی دیدگاه گفتمانی درباره ماهیت وحدت و همبستگی از دیدگاه حضرت امام خمینی است. و سوال اصلی ما در این نوشتار این است که وحدتی که امام آن را به عنوان یک واجب الهی، امر مقدس و ضرورتی عقلی و شرعی نام می برد؛ دارای چه ویژگی های عقلی و نظری یا ارزشی و جهان شناسانه ای است؟ چرا که ویژگی های هر چیز در کل بیان کننده چیستی حقیقی آن است. بدین معنی که واقعیت وجودی آن را می سازند و شکل می دهند. مهم ترین صفات و خصایل وحدت اسلامی با توجه به آثار و اندیشه امام خمینی (ره) عبارتند از: توحیدباوری و اعتصام به حبل اله، مصلحت باوری عمومی و توجه به منافع عامه انسان های مسلمان، مکتب باوری یا توجه به مصلحت اسلام و شریعت، وحدت باوری یا تاکید بر اهمیت و جایگاه همبستگی اسلام و... که در اندیشه امام از جایگاه خاصی برخوردار می باشند.

مقاله حاضر تلاش می کند تا نظریه و الگوی جنگ نرم را در چهارچوب گفتمان انقلاب اسلامی، فهم و تحلیل نماید. پرسش از چیستی جنگ نرم در جامعه علمی ما مهم و دارای ارزش راهبردی بالایی است. دلیل این امر به تنوع و تعدد تعاریف ها و همچنین غلبه رویکردهای غیر ایرانی اسلامی در تحلیل جنگ نرم باز می گردد. به همین خاطر است که الگوهای مدیریت برآمده از این نظریه ها، کارآمدی لازم را در جامعه ایران ندارند. نگارنده در مقاله حاضر با اتخاذ رویکردی قرآنی تلاش دارد تا ضمن پاسخ گویی به سوال از «چیستی جنگ نرم و شناسایی ارکان اجرایی آن»، زمینه مناسب برای طراحی الگوی راهبردی مدیریت این جنگ ها را فراهم سازد. در این مقاله مولفه های پیشنهادی محقق برای طراحی الگوی موثر مدیریت جنگ نرم از منظر اسلامی آمده است. نتایج تحقیق دلالت بر آن دارد که: تربیت دینی، بنیاد اخلاقی قدرت سیاسی و منابع نرم افزاری قدرت، (به مثابه ارکان اساسی انقلاب اسلامی در ایران) سه هدف اصلی در جنگ نرم بر ضد انقلاب اسلامی ایران به شمار می آیند و بر این اساس، مولفه های راهبردی الگوی مدیریت جنگ نرم ایران نیز لازم است متوجه تقویت جایگاه منابع نرم افزاری قدرت، صیانت از اصول اخلاقی نظام اجتماعی و بالاخره تلاش برای ترویج الگوی تربیت ایمانی در جامعه اسلامی، باشد.

یکی از موضوعات اساسی مطرح در رویکرد کلان آمریکا در خاورمیانه پس از نقش آفرینی در این منطقه، به ویژه پس از جنگ جهانی دوم، تاکنون تعیین یک استراتژی منسجم و بدون تضاد در حمایت از یکی از دو مقوله مهم و تعیین کننده، "آزادی" یا "ثبات"؛ "دموکراسی" یا "امنیت" در میان کشورهای منطقه است. این موضوع تا حدی برای کاخ سفید مهم بوده است که همواره واشنگتن را در مقابل یک پارداوکس دشوار طی شش دهه اخیر قرار داده است: سویه اول این پارادوکس، پایبندی واقعی آمریکا به اصول آزادی و دموکراسی همانند اعطای حق تعیین سرنوشت و حق رای به شهروندان خاورمیانه به قیمت روی کار آمدن گروه ها و دولت های مستقل و حتی ضدآمریکایی است. سویه دوم پارادوکس مزبور برقراری حکومت های غیردموکراتیک اقتدارگرا و غیرپاسخگو تحت نفوذ آمریکا و بی توجه به حقوق اساسی شهروندان در خاورمیانه است. بر این مبنا، این مقاله اولا در پی پاسخ به این پرسش است که: کدام یک از دو سویه پارادوکسیکال فوق الذکر عملا توسط آمریکا در تعیین استراتژی اش برای خاورمیانه انتخاب شده است؟ ثانیا چگونه این پایبندی به نوعی سیاست مشترک واشنگتن در قبال انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و بیداری های اسلامی اخیر در خاورمیانه انجامیده است؟ فرضیه اصلی این مقاله آن است که ترجیح "ثبات" بر "دموکراسی" در راهبرد خاورمیانه ای طی شش دهه اخیر، به استراتژی مشترک آمریکا در قبال انقلاب اسلامی ایران و بیداری های اسلامی اخیر در خاورمیانه انجامیده است.

جمهوری اسلامی ایران طی سه دهه گذشته نوسانات و تغییر جهت هایی در سیاستهای خود داشته که نوعی یا ناپیگیری در سیاست ها را تداعی می کند. وضعیت مخالف عدم تعادل و بی ثباتی، ثبات و تعادل است. سوال این است که وضعیت مطلوب ثبات و تعادل در جمهوری اسلامی کدام است و در چه شرایطی جمهوری اسلامی به ثبات و تعادل نسبی خواهد رسید؟ در این مقاله تلاش می شود بر اساس الگوی کارکردگرای ساختاری پارسونز، وضعیت آرمانی ثبات و تعادل برای جمهوری اسلامی ترسیم شود تا بر مبنای آن، ناکارکردی ها و عدم تعادل های موجود در جمهوری اسلامی قابل تبیین گردد. بر همین اساس، وظیفه تعادل بخشی دولت، تعادل بین خرده نظام ها، تعادل بین آرمان های اجتماعی، تعادل بین نیروهای اجتماعی و تعادل بین کارکردهای دولت مبنای این ثبات و تعادل است که در مقاله مورد بحث قرار می گیرد.

هدف این پژوهش، پاسخ به این سوال اساسی است که میزان برآورده شدن انتظارات دانشجویان از محتوای ارائه شده در درس انقلاب اسلامی ایران چقدر است؟ روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بود. نمونه پژوهش 380 نفر از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه بوعلی سینا بود که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته پس از برآورد روایی و پایایی استفاده شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری آزمون t تک نمونه ای و آزمون t برای گروه های مستقل با بهره گیری از نرم افزار SPSS استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که در مجموع، میزان برآورده شدن انتظارات دانشجویان از مطالب تدریس شده در درس انقلاب اسلامی در خصوص پاسخگویی به شبهات و سوالات آنها پیرامون انقلاب اسلامی کمتر از حد متوسط می باشد. بیشترین میزان انتظارات برآورده شده دانشجویان از محتوای ارائه شده در خصوص مسائل قبل از انقلاب و ریشه های تاریخی آن و کمترین میزان انتظارات برآورده شده دانشجویان از محتوای ارائه شده در خصوص مسائل روز جامعه ایران و نظام بین المللی بود. همچنین، دانشجویان دختر نسبت به دانشجویان پسر بیشتر اعتقاد دارند که محتوای درس انقلاب اسلامی با انتظارات آنها منطبق است.