جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معرفت نفس یعنی شناخت تمام ابعاد وجودی و چگونگی ارتباط آن‌ها با یکدیگر و اثرگذاری هرکدام بر دیگری، شناخت مبدأ و مقصد خود و نیز شناخت استعدادها و توانایی، قوای مثبت و منفی که با این شناخت‌ها از بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری می‌شود. پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی اثر معرفت نفس بر پیشگیری از بیماری‌های جامعه (مورد پژوهی خودکشی، اعتیاد، وسواس و طلاق) با تکیه‌بر قرآن و روایات، با روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای مرتبط، به‌منظور بررسی علل و عوامل بیماری‌های نام برده و ارائه راهکار برای پیشگیری از این بیماری‌ها انجام گرفت. اهمیت این موضوع ازآنجا آشکار می‌شود که باوجود پیشرفت علم و فنّاوری و ارائه راه‌حل‌های مختلف جهت بهبود و حفظ سلامت فردی و اجتماعی انسان‌ها، مشکلات در این زمینه همچنان پابرجاست، به‌طوری‌که یکی از معضلات قرن اخیر در جوامع مختلف است و روزبه‌روز معضلات جامعه مثل طلاق، خودکشی، اعتیاد و وسواس افزایش می‌یابد. بهتر است از رهنمودهای قرآن کریم و روایات در باب معرفت نفس هم در این زمینه استفاده شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که با توجه به ریشه‌یابی این بیماری‌ها علت اصلی و مادر این بیماری‌ها عدم شناخت خود است که باعث نگاه تک‌بعدی به انسان و عدم توجه به نیازهای دو بعد جسم و روح می‌شود و نتیجه آن خلق این معضلات است. برای کار در زمینه پیشگیری و ارتقا و درمان بیماری‌ها و موفقیت در این زمینه لازم است انسان به معرفت نفس بپردازد. با فرهنگ مبتنی بر معرفت نفس انتظار می‌رود بیماری‌هایی مانند خودکشی، اعتیاد، وسواس، طلاق کاهش یابد.

دانشجویان در شکل‌گیری عنوان دانشگاه اسلامی و رسیدن به آرمان‌های انقلاب، نقش بسیار مؤثری دارند، ازاین‌رو بررسی آسیب‌های اجتماعی پیش روی آن‌ها به‌عنوان بخشی از اجتماع و جامعه کنونی به جهت آگاهی و تذکر دادن به آن‌ها، ضرورت دارد. هدف از این پژوهش بررسی آسیب‌های اجتماعی احتمالی دانشجویان دانشگاه با رویکرد اسلامی شدن در چهار حوزه: معرفتی، اخلاقی، رفتاری و علمی به همراه پیامدهای آن و هم‌چنین راهکارهای لازم برای پیشگیری از این آسیب‌ها در نظام آموزشی اسلام بر اساس آیات قرآن و روایات معصومان (ع) است. پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای-نرم‌افزاری و استناد به آیات و روایات و کلام اندیشمندان دین، به این نتایج دست‌یافته است که جویندگان دانش در جامعه کنونی بیشتر با آسیب‌های اجتماعی چون بزهکاری و ناهنجاری‌های اخلاقی ناشی از غفلت یاد خدا در حوزه معرفت، علم‌زدگی در حوزه اخلاق، شتاب‌زدگی در حوزه رفتار و مدرک‌گرایی در حوزه علمی روبه‌رو هستند که می‌تواند روند تولید نیروی کارآمد، مخلص، متعهد، متخصص، وظیفه‌شناس و تولید دانش مؤثر برای خدمت به جامعه اسلامی را کُند یا دچار اختلال کند.آسیب‌شناسی اجتماعی، دانشجو، دانشگاه، دانشگاه اسلامی.

مدیریت دینی به معنای «اداره» جمعی از انسان‌های متعهد به دین است که مردم را به مسیر زندگی سعادتمندانه راهنمایی می‌کنند، قرآن کریم که انسان را فطرتاً موجودی اجتماعی می‌داند، بر این باور است که «مدیریت» یک امر اجتماعی برای اداره امور است. امروزه به دلیل عدم توجه به مدیریت دینی و تغافل از جنبه تربیت اجتماعی، بسیاری از نهادهای اجتماعی با مشکل مواجه شده‌اند، چراکه هر اجتماع نیازمند مدیریت صحیح برای دستیابی به مقاصد است. هدف از پژوهش حاضر تبیین نقش و خصوصیات مدیران دینی در اخلاق اجتماعی است و نتایج حاصل با روش توصیفی _­­ تحلیلی حاکی از آن است که در جامعه دینی مهم‌ترین رکن مدیریت، پرورش اخلاق اجتماعی است، چراکه پایه و اساس تمام اعمال فردی و اجتماعی را داراست. نقش مدیران دینی در تعالی بخشی اخلاق کاربردی اجتماعی عبارت است از الگو بودن در انجام فرایض، ایجاد و تقویت همبستگی اجتماعی، توانایی ایجاد نظم اجتماعی، رفق و مدارا با زیردستان، توسعه امیدواری در مردم بدون آمال واهی. از دیگر خصوصیات مدیران دینی در اخلاق کاربردی اجتماعی می‌توان به جلب اعتماد با داشتن روحیه امانت‌داری، صداقت در رفتار، انعطاف کاری با داشتن روحیه تغافل، ایجاد الفت باسخاوت و بخشندگی، حفظ قدرت با داشتن روحیه غیرت و شجاعت، خدمت‌رسانی به مردم با اجتناب از روحیه جاه‌طلبی اشاره کرد.

تعادل اصلی اساسی در کلیه میدان‌های زندگی است. قرآن کریم انسان کامل را کسی می‌داند که در همه ابعاد زندگی از هرگونه افراط‌وتفریط بپرهیزد و تعادل و توازنی دقیق راه‌اندازی کند. این اعتدال، اعتدالی کامل و همه‌جانبه است. قرآن کریم برای ایجاد توازن و تعادل در همه ابعاد زندگی قوانینی مقرر فرموده که پایبندی به آن‌ها فرد را به زندگی معتدل و درنهایت صلاح و نیکی رهنمون می‌سازد. این پژوهش باهدف تبیین پایه‌ای بودن موضوع اعتدال در ابعاد سه‌گانه ارتباطی انسان (ارتباط باخدا، با خود و با جامعه) از منظر قرآن کریم و به روش تحلیلی توصیفی نگاشته شده است. ابتدا به اهمیت اعتدال از دیدگاه قرآن پرداخته و سپس به بازنمایی اعتدال در ابعاد سه‌گانه ارتباطی انسان می‌پردازد: ارتباط باخدا (اعتدال در حوزه عقاید و باورها، در بیم و امید، در عبادت)، ارتباط با خود (اعتدال در شخصیت، اعتدال در میل به دنیا و آخرت، اعتدال در کار و تلاش، اعتدال در توجه به جسم و روح، اعتدال در خوردن و آشامیدن، اعتدال در خواب‌وبیداری، در استفاده از نعمت‌ها و زینت‌های دنیا) و ارتباط با سایر انسان‌ها (اعتدال در اخلاق: اعتدال در تمجید و ملامت، در شوخی و جدیت، در حلم و غضب، اعتدال در گفتار؛ اعتدال در رفتار: اعتدال در دوستی و دشمنی، در عفو و انتقام، در انفاق). نتیجه آنکه اعتدال به‌عنوان یک اصل قرآنی در همه شئون زندگی فردی و اجتماعی و تمامی فعالیت‌های انسانی و در همه‌جا به‌عنوان یک اصل مطرح است.

«حنه» و «اشیاع» یا «حنانه» دو خواهر بودند که حنه همسر عمران (س) و اشیاع همسر زکریای نبی (ع) بود. حنه برای غلبه با آداب نادرست اجتماعی ازجمله تبعیض جنسیتی الگوی مناسبی است. ایشان در پی نذری که می‌کند برای تحریر فرزند خود، اگرچه تصور می‌کرد فرزند پسر است اما باوجود غافلگیر شدن همچنان به نذر خود وفا کرد. هدف این مطالعه واکاوی شخصیت حنه (س) و تدابیر وی برای غلبه بر آداب نادرست اجتماع جاهلی بود. این مطالعه با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی اسنادی داستان تولد حضرت مریم (س) و شیوه ورود ایشان به معبد می‌پردازد. این مطالعه دریافت برای غلبه بر رسوم نادرست اجتماع باید با حفظ تعهد همراه باصداقت و شجاعت، ارتباط با خدا را با یقین به استجابت دعا ادامه داد. خلوص، وفا و تعهد در انجام کارها و دوراندیشی نیز لازمه موفقیت هنگام مبارزه با آداب نادرست اجتماعی در اجتماعات جاهلی است.

عقل موهبتی است الهی که کرامت انسان به آن وابسته است، این استعداد الهی با تربیت شکوفا شده و به فعلیت می‌رسد. تربیت عقلانی که موجب سعادت و پیشرفت فرد و اجتماع می‌شود بر اساس اصول و روش‌های صورت می‌گیرد. تفسیر المیزان به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین تفاسیر معاصر برخی از مهم‌ترین این اصول و روش‌های را ذیل آیات برشمرده است. این تحقیق درصدد پاسخگویی به این سؤال است که اصول و روش‌های تربیت عقلانی از دیدگاه تفسیر المیزان در ابعاد فردی و اجتماعی افراد چگونه مطرح‌شده است. بررسی توصیفی تحلیلی این مسئله نشان می‌دهد تفسیر المیزان در تفسیر آیات مرتبط ازجمله اصول تربیت عقلانی را: توحید، آزادی و اختیار، اعتدال، برهان طلبی و...می‌داند. همچنین این تفسیر برای اجرای تربیت عقلانی روش‌هایی چون: روش تقوا، تذکر، مشورت، انذار و... را مؤثر می‌داند. همه این اصول و روش‌ها، انسان را در ابعاد فردی و اجتماعی‌اش، به شناخت حق و حقیقت و پیروی از آن رهنمود کرده تا انسان به شناخت مبدأ و سرچشمه همه حقایق هستی یعنی خداوند متعال دست‌یافته و در سایه این خداشناسی، سعادت و دنیوی و اخروی را نصیب فرد و جامعه خواهد نمود.