جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن برای هدایت انسان‌هـا روش‌هـای گوناگونی دارد که آن‌هـا احتجاجات قـرآنی نامیده شـده است. در ایـن تحقیق بـا روش توصیفی تحلیلی و روش گردآوری منـابع کتابخانه‌ای و محوریت قرار دادن دو تفسیر مهم المیزان علامه طباطبایی و تفسیر مفاتیح الغیب (تفسیر کبیر) فخر رازی، برخی از احتجاجات قرآنی را بیان نمودیم. به‌طورکلی احتجاج دو نوع می‌باشد؛ قولی مانند جدال احسن، برهان، خطابه، حکمت، موعظه حسنه، تمثیل و تشبیه می‌باشد و عملی مانند معجزه، تحدی و مباهله پژوهش حاضر هر دو نوع احتجاج پرداخته است. همچنین برخی از روش‌هایی که در قرآن برای احتجاج استفاده گردیده است عبارت‌اند از: 1- پیروی از معیارهای عقلی 2- رعایت آداب و ارزش‌هـای اخلاقی که در احتجاج رعایت ادب در حفظ احتـرام مخاطب، شرط آغازین برقراری ارتباط مؤثر، مطلوب و باثبات است. 3- روش‌های مدارا کردن برای بیرون راندن خصم از موضع‌گیری و یا همراهی کردن وی 4- روش استدلال به شیوه پرسش 5- همراه کردن مثال‌های محسوس با استدلال‌های عقلی و عملی و... که می‌تواند سهم عمده‌ای در موفقیت احتجاج داشته باشد

هدف آفرینش انسان رسیدن به سعادت است. در ادبیات قرآن کریم از سعادت با نام‌های مختلفی بیان شده است. واژگانی مانند فوز و فلاح بیانگر رستگاری، سعادت و کامیابی انسان است. این دو واژه از منظر ادعیه اهل بیتg تفاسیر زیبایی شده است. برای رسیدن به این هدف می‌بایست عوامل فوز و فلاح را شناخت؛ لذا باید این عوامل را در قرآن و ادعیه مورد بررسی قرار داد. در روش نگارش این مقاله، ابتدا عوامل فوز و فلاح را در آیات قرآن استخراج کرده و سپس بر اساس الگوی بینامتنی متناظر همان عوامل را در ادعیه ائمهg به‌دست آوردیم و در نهایت آنها را در سه دسته شناختی، گرایشی و رفتاری دسته بندی کردیم. نتیجه اینکه ایمان، مهمترین عامل فوز و فلاح در حیطه شناختی و توسل، عفاف و حجاب و تزکیه، از مهمترین عوامل گرایشی فوز و فلاح است و اطاعت و جهاد از مهمترین عوامل رفتاری فوز و فلاح است که در قرآن و ادعیه ذکر شده است.

در قرآن کریم، آیـاتی در همسانی زبـان پیامبرa بـا زبـان قـوم وجـود دارد. ارتباط گفتارى به زبان گویشی مردم همراه با بار معنایى و فرهنگى، بازتاب عقاید نادرست عرب را در قرآن به دنبال دارد. لزوم هماهنگی زبان قرآن با فرهنگ زبانی و‏ سطح افق فکرى قوم و نیز، تفاوت‌های آن با فرهنگ زمانه، پاسخ‌گویی حلّ این مسأله است. پژوهش حاضر که با روشی توصیفی- تحلیلی سامان یافته آیات مربوط به زبان قوم را بررسی کرده و نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که این آیات بیانگر پی‌آمدهای همسانی زبان قرآن با زبان قوم است. استفاده روان‌‌شناسانه از آرزوهای قوم، برخورد اصلاحی با واژگان قوم و بهر‌ه‌برداری از آرایه‌های ادبی آنان، از جمله نشانه‌های این پی‌آمد است. از آنجا که قرآن وحیی است که به زبان قوم نازل شده نه این‌که قرآن زبان قوم است، تفاوت آشکاری بین بازتاب فرهنگ زمانه و زبان قوم، می‌گذارد.

نوشتار حاضر در تلاش است رابطه‌ای بین کتاب‌الله و سنت معصومین gرا از جهت طولی بودن (نگاه تفسیری داشتن به سنت) و یا عرضی بودن (مستقل بودن سنت از قرآن در بیان معارف) با مراجعه و تمرکز به متن قرآن و اشاره به برخی روایات مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. یافته‌های این تحقیق عبارت است از: بین قرآن و سنت یک رابطه طولی وجود دارد به این معنا که قرآن کلیات دین را به صورت تمام و کمال به جامعه بشری رسانده ‌است. اما بیان جزئیات دین، تفسیر و تبیین آیات الهی به عهده سنت گذاشته شده ‌است. کتاب‌الله با این که در بیان معارف دین و راهنمایی بشر چیزی را فروگذار نکرده ‌است خود، اعلام نموده ‌است که نیازمند تبیین و تفسیر می‌باشد. سنت نیز در تثبیت جایگاه و اعتبار مضمون خود وامدار قرآن می‌باشد. «وَمَا یَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى؛ إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْـیٌ یُوحَى»؛ و هرگز از روى هـواى نفس سخن نمى‌گوید. آنچه آورده چیزى جز وحى نیست که به او وحى شده است.