جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گونه‌شناسی تروریسم و حرکت‌های تروریستی، از مسائل اساسی و روز موضوع «تروریسم‌شناسی» است، زیرا از موضوعات چالشیِ جهانِ معاصر، شناخت پدیده­ی تروریسم و تیپولوژی آن است. این جُستار با روش تحلیلی-توصیفی و با ‌هدف شناسایی و معرفی حرکت‌ها و جریان‌های تروریستی بر ضد جمهوری اسلامی تدوین شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد جمهوری اسلامی با حرکت‌های تروریستیِ متنوع و متعدد داخلی، دولتی و بین‌المللی روبه­­رو بوده است: تروریسم التقاطی- آنارشیستیِ گروه فرقان، تروریسم نظام‌برانداز و چپ‌گرای سازمان مجاهدین خلق، تروریسم ناسیونالیستی- مذهبیِ جیش­العدل (گروه ریگی)، تروریسم چپ‌گرا و قومیِ پژاک، تروریسم تکفیری- انتحاریِ داعش، تروریسم گروه­های ناسیونالیستیک و تجزیه‌طلبانه­ی کومله و الاحوازیه و در نهایت تروریسم دولتیِ امریکا و اسرائیل، از مهم‌ترین مصادیق حرکت‌های تروریستی بر ضد جمهوری اسلامی است. استراتژی گروه‌ها و دولت‌های تروریستیِ دشمن جمهوری اسلامی، همواره بر دو نوع ترور متمرکز بوده است: ترورهای هدفمند چهره‌های شاخصِ سیاسی، مذهبی، علمی و نظامی جمهوری اسلامی و ترورهای کور شهروندان عادی، که با انفجارهای اماکن مذهبی و سیاسی و تیراندازی‌های خونین همراه بوده است. راهبرد مستمر دشمنان جمهوری اسلامی، افزون بر جنگ ‌نرم و جنگ‌ سخت تحمیلیِ هشت ساله، بر استراتژی ارعاب و ارهاب، براندازی نظام، ترور عناصر تأثیرگذار سیاسی، نظامی، علمی/ هسته­ا‌ی و ناامن کردن ایران متمرکز بوده است.

گستره­ی جمعیتی و جغرافیایی علویان در جهان زیاد و در عین حال، دارای پراکندگی است، ولی همواره این ظرفیت بالقوه دارای اهمیت بوده است. در این مقاله، سعی شده علویان ترکیه را مورد بحث قرار گیرد . علویان این کشور با جمعیت قابل اعتنایی که دارند همواره از گروه های تاثیرگزار در کشور ترکیه بوده و هستند. اگر چه حیات سیاسی، اعتقادی و دینی آنها، همواره، دارای فراز و نشیب بوده است، ولی می­توان اذعان نمود که علویان، امروزه نیز در همه­ی شئون به صورت بالقوه می­توانند مؤثر واقع شوند. این پرسش مطرح است که نقش گروه­های مرجع در آینده­ی علویان ترکیه چیست و چه چالش­هایی آن را تهدید می­نماید؟ یافته­ی مقاله نشان­دهنده­ی آن است که ظرفیت­ها، تهدیدات و فرصت­های علویان را باید در مورد نقش گروه­های مرجع مورد بررسی قرار داد. به طور کلی، شش گروه مرجع در علویان طرح می­شود، مانند مرجعیت سیاسی- فرهنگی، علمی، اعتقادی، شفاهی و عرفانی- اخلاقی و دینی- مذهبی. البته گروه­های مرجع در مقام اجرا با چالش­هایی روبه­رویند، ولی به نظر می­رسد می­توان با ارتقای بینش، تعاملات آموزشی و آگاهی­های علمی، از ظرفیت­های علویان برای توانمند­سازی و ارتقای جایگاه آنها و آگاهی از هویت اصیل اعتقادی، دینی، اخلاقی و سیاسی استفاده نمود. در این مقاله سعی شده به صورت مستدل و علمی، مبتنی بر روش توصیفی، تحلیلی و از نوع اسنادی به تبیین این مساله بپردازیم.

نوشتار حاضر به مسئله­ی تبیین وضعیت موجود از دیدگاه جریان‌های عمده­ی فکری سیاسی در افغانستان معاصر مانند چپ­گرایی، اسلام­گرایی و لیبرالیسم پرداخته است و به این ‌پرسش پاسخ می‌دهد که جریان‌های یادشده چه درکی از وضعیت موجود داشته و چگونه به تبیین آن پرداخته­اند؟ در بدو نظر می‌توان گفت جریان‌های یادشده هر کدام با تناسب پیش­فرض‌ها و مبانی فکری وابسته به ‌آن، به تبیین وضعیت غیرمطلوب پرداخته و دلالت‌های گوناگونی در تبیین آن به کار گرفته­اند. با وجود این، همه­ی این جریان‌ها در یک نقطه با هم مشترک­اند و آن اینکه هیچ کدام نتوانسته­اند تبیین جامع و مبتنی با واقعیات افغانستان از وضعیت غیرمطلوب ارائه دهند و به همین جهت در ترسیم الگوی مطلوب نیز موفقیت چندانی نداشته­اند. در بررسی موضوع از روش توصیفی با رویکرد انتقادی و در چارچوب دلالت تبیینی استفاده شده است. این چارچوب در تحلیل و فهم اندیشه‌های سیاسی، آرا و مکاتب فکری به ‌کار گرفته می‌شود و بیان­کننده­ی این است که مراحل فکری هر فرد و جریانی، متضمن دلالت‌های گوناگونی است که بخشی از آن به تبیین وضعیت موجود اختصاص دارد. برایند کلی حاصل از نوشتار حاضر نشان­دهنده­ی این است که عبور از بحران موجود در افغانستان در گام نخست، نیازمند تبیین جامع از وضعیت موجود و غیرمطلوب است که البته شناخت و تبیین‌ جریا‌ن‌های مذکور در این‌ زمینه می‌تواند به تبیین جامع از وضعیت موجود بحرانی کمک نماید.

دستبرد سازمان­های اطلاعاتی دولت­ها در الهیات فرقه­های مذهبی، یکی از روش­های نو به منظور دستیابی به اهداف و منافع کشورها به شمار می­رود. دولت­های حاکم در خاورمیانه، که با مشخصه­ی نظام­های پسااستعماری دسته­بندی می­شوند، با دولت­های فرامنطقه­ای روابط وابستگی دارند و با هر نوع جریان استعمار و استبدادستیز در ستیزه بوده­اند. در موازنه­ی قدرت میان دو بلوک کمونیستی و سرمایه‌داری، جریان انقلاب اسلامی، که برخاسته از نظام معرفت دینی بود، بیش از همه­، نظام­های پدرسالار و وابسته را با بحران مشروعیت روبه­رو ساخت. نه قدرت­های فرامنطقه­ای حاضر به گذار از موقعیت برتر بودند و نه کشورهای وابسته تغییر در وضعیت خود را روا می­داشتند. نظام منطقه­ای خاورمیانه دارای تفاوت­های زبانی، قومی و مذهبی است (تبیین مسئله)؛ از این رو، مقاله حاضر به دنبال به این پرسش است که غرب و برخی قدرت­های منطقه­ ای در رویارویی با انقلاب اسلامی، دارای چه رویکردی هستند؟ (پرسش) با توجه به اینکه انقلاب اسلامی در ناحیه­ی غیرعرب رخ داده بود. تنها چیزی که می­توانست انقلاب را از احساسات گرم بیشتر اهل سنت دور سازد، مذهب بود؛ بنابراین، رویکرد فرقه­گرایانه دارای ظرفیت عقب راندن گرایش­های همگرایانه، تفسیر وارونه از علایق انقلاب اسلامی و ایجاد دشمنی اعتقادی است. فعال شدن کانون­های اسلام وهابی- نجد و دیوبندی – شبه­قاره­ی هند، جریانی رادیکال و تکفیری بر ضد تشیع در این زمینه تحلیل می­گردد (یافته). در مقاله حاضر، از روش توصیفی- تحلیلی بهره برده شده است.

معنویت‌های نوپدید به گروه‌های معنویت‌گرایی گفته می‌شود که از دهۀ1960 به بعد در بطن مدرنیته و پست مدرنیته ظهور یافته‌اند و به دلیل سازگاری با چارچوب ارزشی پساسنتی، به دوام و بقای خود تاکنون قوت بخشیده‌اند. یورش گسترده ای فکری این گروهها از طریق فضای مجازی بر روح و روان جامعه، این پرسش را ضروری می نماید که چه ارتباطی میان این گروه‌ها و فضای مجازی و جود دارد و چگونه می توان با این گروه‌ها در فضای مجازی مقابله کرد؟ در این پژوهش، جنایت تبعیض نژادی از منظر فقه اسلامی و حقوق بین‌الملل کیفری با روش توصیفی ـ تحلیلی و به شیوه گردآوری مدارک و روش اسنادی بررسی شده است. در این نوشتار ابتدا مفاهیم کلیدی پژوهش مثل «معنویت‌های نوپدید»، «فضای مجازی» و... مورد بررسی قرار گرفته و پس از آن جهات مشترک در گرایش‌های متفاوت معنویت‌های نوپدید، تعداد و تهدید جهانی معنویت‌های نوپدید، مدل‌های دسته‎بندی کلی معنویت‌های نوپدید، چالش‌های عمومی معنویت‌های نوپدید، پایگاه‌های الکترونیک معنویت‌های نوپدید، فضای مجازی در خدمت معنویت‌های نوپدید، شگردهای تبلیغی معنویت‌های نوپدید در فضای مجازی، شعارهای معنویت‌های نوپدید، فرصت‌های مقابله با این فرقه‌ها در فضای مجازی مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت از برآیند آنها این نتیجه بدست آمده است که ضروری است که به موازات فعالیت این گروهها، فضای مجازی حد اقل در چند محور به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد: فعالیت این گروهها و نتایج این فعالیت ها درک و فهم و از طریق همین فضای مجازی اطلاع رسانی گردد، در عین اینکه پوشش های زیبا و مشابهت های ظاهری این ایده ها با عرفان های اصیل دینی در فضای مجازی مرزگذاری گردیده و در نهایت اصول و گزاره های عرفانهای اصیل از طریق همین فضای مجازی به رهپویان معرفی گردد.

یکی از مهم‌ترین جنبش‌های اسلامی و فراملی سنی، که تأثیرات شگرفی بر مصر و بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی و دیگر نهادها در یک سده در جهان اسلام داشته، بدون تردید جریان «اخوان­المسلمین» است و در این جریان، نقش مؤثر زنان در برهه‌ها و حوادث گوناگون سیاسی و اجتماعی نیز شاخص و برجسته برشمرده می‌شود. هدف از پژوهش کنونی، بررسی این پرسش است که مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان در نزد این جریان فکری چه تطوری داشته است؟ یافته‌های بحث نشان می‌دهد که اندیشمندان اخوان­المسلمین در این مسئله تطوری در خور ملاحظه داشته‌اند، زیرا در آغاز فعالیتشان، مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان را با درنظرداشت وضعیت زمانه‌ای­شان و همچنان برداشتی که از آیات و روایت در موضوع داشتند، فقط در امور محدود سیاسی و اجتماعی مجاز می‌دانستند، ولی با گذشت زمان و رشد نرخ سواد و مطالبات زنان و همچنین نگاه نو به مفاهیم و آموزه‌های دینی، دگردیسی‌ای در این مسئله صورت گرفته است و اندیشمندان اخوان پذیرفتند که زنان به ‌جز مقام رهبری و خلافت، در همه­ی پهنه‌های سیاسی و اجتماعی، با رعایت موازین شرعی می‌توانند مشارکت داشته باشند و هیچ‌ منعی وجود ندارد و حتی در دیدگاه برخی، تصدی مقام خلافت و رهبری نیز برای زنان مجاز شمرده شد.