جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زیربنایی‌ترین ساختار اقتصاد پول و پیش‌نیاز تحقق اقتصاد مقاومتی، حرکت به‌سمت پول مقاوم است. با تغییر ماهیت پول، باید انتظار داشت ساختار اقتصاد تغییر کند. مشکلات اقتصاد ایران ریشه در امری واقعی (نه حقیقی) به اسم «تورم» دارد. تورم خود نیز زاییدۀ یک امر اعتباری غلط در اقتصاد به اسم «پول اعتباری» است. مسئله این پژوهش چالش تورم و تحریم‌پذیری و کاهش ارزش پول است که بی‌ارتباط با اعتباری بودن پول نیست. این موضوع با تغییر بستر معیشت جامعه از پول اعتباری به پول ثابت امکان‌پذیر است؛ زیرا اسلام تمام شئون دست‌یابی به زندگی احسن را برای انسان در مسیر دست‌یابی به تمدن نوین اسلامی در نظر گرفته و در کنار احکام ثابت معاملات، عرصه را برای کشف شیوۀ کاربردی متناسب با مقتضیات باز گذاشته است. با مداقه در آموزه‌های قرآنی مشخص ‌شد قرآن به‌جای استعمال واژۀ «پول»، از «نَقدَین» به‌عنوان حفظ نسبت میان کالا نام برده است. در این پژوهش و مطابق با آموزه‌های قرآنی، با روش توصیفی‌تحلیلی، ایدۀ صدور حواله کددار الکترونیکی طلا ترسیم شده است. بر این مبنا، طلا در معامله‌های تجاری در قالب حوالۀ کددار الکترونیک طلا مبتنی بر کارت‌های هوشمند و نیز به‌صورت فیزیکی (ضرب حوالۀ کددار) استفاده می‌شود. هر واحد پول‌طلا دارای شمارۀ سریال است. با رصد کد (شمارۀ سریال) حوالۀ در گردش، تراکنش مالی افراد یا سازمان‌ها از بروز مفاسد اقتصادی جلوگیری می‌شود. کاهش تورم و حذف ربای سیستمی از دیگر آثار استخدام طلا به‌عنوان حافظ نسبت کالاست.

«احد» و «صمد» دو صفت الله، در قرآن دارای سبک و ساختاری زیبایی‌شناسانه در دو محور جانشینی وهم‌نشینی است و اشاره به یگانگی و بی‌نیازی الله در عین نیازمندی بقیه به او دارد. این مقاله با روش توصیفی‌تحلیلی، سبک‌شناسی آماری و رویکرد ساختارگرایی، طبق نظریۀ دوسوسور و در دو محور جانشینی وهم‌نشینی، درصدد بررسی کاربرد زیبایی‌شناسانۀ دو صفت «احد» و «صمد» در قرآن است. صفت «احد» 73 بار در قرآن تکرار شده که فقط یک‌بار به عنوان صفت الله در آیۀ اول سورۀ توحید در ساختار جملۀ اسمیه و مثبت و در جایگاه فصل بلاغی به صورت نکره برای بزرگداشت الله و ناشناخته ماندن او و نشان دادن جدایی او از تمام موجودات در یگانگی و اثبات یگانگی همیشگی او ذکر شده است. صفت «صمد» نیز فقط یک‌بار در قرآن آمده است. در آیۀ دوم سورۀ توحید، این کلمه صفت الله است و در ساختار جملۀ اسمیه و مثبت و در جایگاه فصل بلاغی همراه با الف ولامِ حصر قرار گرفته است تا وجود فقط یک بی‌نیاز همیشگی یعنی الله را ثابت کند. کیفیت به تصویر کشیدن این مفاهیم حاصل از صفت «احد» و «صمد» از خلال تناسب‌ آن دو با معانی‌شان و ساختار جملات، طبق ساختارگرایی، در دو محور جانشینی و همنشینی سوسور به جای دو صفت «واحد» و «غنیّ» یا «قویّ» یا مترادف‌های دیگر حاصل می‌گردد. این مفاهیم با قرار گرفتن در همنشینی واژگان متناسبِ «هو» و «الله» و تکرار «الله» دال بر وابستگی دو صفت به هم و تأییدکنندۀ یکدیگر برای اثبات یگانگی الله از خلال بی‌نیازی او، به زیبایی به تصویر کشیده شده است؛ به گونه‌ای که صفت «صمد»، علاوه‌بر بی‌نیازی همیشگی الله، یگانگی همیشگی‌اش را هم ثابت می‌کند.

خوانش قرآن، از منظرهای مختلف و با دغدغه‌های متفاوت، ممکن و بایسته است. این امر سبب شکل‌گیری گرایش‌های مختلف در تفسیر قرآن شده است. اما مسئله‌ای که در حوزۀ گرایش‌های تفسیری و ازجمله گرایش تمدنی وجود دارد، عدم وضوح تعریف و مبانی و روش آن‌هاست. مفسر عموماً بدون آنکه نامی ‌از گرایش تفسیری خود ببرد، به شکل ناخودآگاه دغدغه‌های خود را در تفسیر دنبال و بدون تکیه بر مبانی خاص، تفسیری نو از آیات قرآن ارائه می‌کند؛ درحالی‌که هر گرایش تفسیری و ازجمله گرایش تمدنی، به تعریف دقیق و مبانی نظری و سازوکار روشی نیاز دارد. این پژوهش با هدف روش‌مندکردن گرایش تمدنی، ابتدا تعریف خود را از تمدن ارائه می‌کند تا بر اساس آن تعریف، گرایش تمدنی را معرفی و مبانی آن را فهرست نماید. همچنان‌که تمدن، فرایندی به‌سامان در سطح کلان است که با رشد مناسبات انسانی به شکوفایی قابلیت‌ها کمک می‌کند، گرایش تمدنی نیز خوانشی کلان، سیستمی، ناظر به واقع، فرایندی و انسانی از قرآن به‌دست می‌دهد. این گرایش تفسیری با تکیه بر مبانی خاص، ازجمله وجود نسبت میان قرآن و تمدن و برخورداری قرآن از دو ساحت متنی و کنشگری، می‌کوشد قرآن را از مصدری نظری به کنشگری در عرصۀ عمل و زندگی روزانه تبدیل کند.

چنین می‌نماید که آیۀ 159 آل‌عمران و 38 شورا جایگاهی ویژه در تنظیم شاکلۀ نظریۀ حکومتی نزد اندیشمندان مسلمان در دوران جدید دارد؛ ازآن‌رو که ازسویی عموم نظریات حکومتی دینی، به‌ویژه در سدۀ بیستم میلادی و متأثر از نظام‌های دمکراتیک حاکم بر کشور‌های غربی، بر نفی حکومت‌های استبدادی و موروثی و متغلّبانه تأکید ورزیده و ازدیگرسو، وجود رکن شورا یا پارلمان و به‌تبع آن برخورداری عموم مردم از حق رأی و حق دخالت در سرنوشت سیاسی‌شان را ضروری دانسته است. دقیقاً در این جهت است که مفسران معاصر، به‌ویژه اهل سنت، به آیات مشورت توجهی جدی و جدید نشان داده و کوشیده‌اند همگام با تحولات اجتماعی نوین، شورا را به‌عنوان یکی از ارکان تأثیرگذار در نظریۀ حکومتی اسلام در نظر گیرند و مقوّمات آن را مخصوصاً با دقت در آیات مشورت به دست آورند. فرضیۀ پژوهش آن است که نگاه مفسران معاصر شیعه و اهل سنت به کارکرد این دو آیه در جهت مطلوب فوق، چندان همسو نیست؛ به این معنا که مفسران اهل سنت عموماً برای شورا و رأی مردم به‌ویژه در مشروعیت حاکم و نظارت بر عملکرد او مدخلیت قائلند و درمقابل، مفسران شیعی به‌رغم تأکید بر جایگاه و اهمیت شورا در حیات اجتماعی مسلمانان و حتی ساختار حکومتی، مشروعیت حاکم را وابسته به آن نمی‌دانند و درنهایت نیز او را ملزم به تبعیت از نظرات شورا نمی‌شمارند. پژوهش حاضر این دو کارکرد شورا را به‌طور خاص نزد دو اندیشمند شیعه و سنی، فضل‌الله و دروزه، بررسی می‌کند. تحلیل نهایی پژوهش نیز مؤید فرضیۀ پیش‌گفته است.

حقیقت سبک زندگی اسلامی، درک صحیح بایدها و نبایدهای قرآنی و روایی و به‌کارگیری آن‌ها در فرایند زندگی است، امّا غرب در صدد تغییر این فرهنگ و ترویج آن با الگوی دلخواه خود است؛ ازاین‎رو رهبر انقلاب مبانی زندگی صحیح اجتماعی را متفاوت از غرب می‌داند و سبک زندگی اسلامی را رعایت آداب و رسوم صحیح اجتماعی و معارف اخذشده از قرآن، سیرۀ پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) به شمار می‎آورد. این مقاله به دنبال ارائۀ راهکارهای توحیدمحور در اندیشه رهبر انقلاب جهت نیل به تمدن نوین اسلامی و تأمین سعادت دنیوی و اخروی است. یافته‎های پژوهش در قالب راهکارهای عقیدتی و در ابعاد گوناگون، شامل ‎اصلاح نگرش‎ها و بینش‎های توحیدی در ساختار فردی و اجتماعی (دین‎شناسی، معنویت‎گرایی، آخرت‎گرایی، الگوپذیری، توجه به شعائر دینی، دعا و مناجات، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، ازدواج و حجاب) می‎شود. روش تحقیق، کیفی و با شیوۀ تحلیل گفتمان، داده‌بنیاد و پرداختن به تحلیل محتواست و جامعۀ آماری آن نیز به بررسی برخی از آثار شفاهی (دیداری و شنیداری) رهبر انقلاب از سال 1368 تا 1402 می‎پردازد.

در اسلام، اصل بر آزادی و حریّت انسانی است و اسارت یک امر تحمیلی و عارضی به جامعه شمرده‌می‌شود. در فرضِ وضع محدودیت‌های اجتماعی نیز، این محدودیت‌ها‌ و به‌صورت خاص، اسیر گرفتن، صرفاً در راستای تأمین منافع اجتماعی است و نه‌تنها یک عمل سرکوب‌گرایانه، بلکه یک اقدام پیشگیرانه است. دین اسلام جنگ را صرفاً به‌عنوان یک ضرورت و آخرین راه‌حل می‌انگارد و فلسفۀ جهاد در اسلام همان فلسفۀ تجویز دفاع مشروع در منشور ملل متحد است و این امر به‌وضوح مؤید سبقۀ تاریخی حقوق بشردوستانۀ اسلامی بر حقوق بشردوستانۀ بین‌الملل است. رویکرد عمل‌گرایانۀ دین اسلام که در پرتو آیات قرآن کریم در قبال اسیران جنگی اتخاذ شده، مؤید این است که موازین بشردوستانه‌ به‌ویژه رعایت حقوق اسیران جنگی در ابواب مختلف، سرلوحۀ عمل این دین و پیروانش در جنگ‌های مبتلابه بوده است. سؤال اصلی تحقیق حاضر این است که آموزه‌های دین اسلام در خصوص مسائل مرتبط با جنگ و رعایت حقوق اسیران جنگی در تئوری و میدان، دارای وحدت است یا تعارض؟ با ملاحظه آیات قرآن کریم و روایات ‌(جنبۀ نظری تحقیق) از یک‌سو و رویکرد پیامبر اکرم‌9و ائمۀ معصومین ‌علیهم السلام و سپاهیان اسلام در جنگ‌ها از سوی دیگر(جنبۀ میدانی تحقیق)، آشکار می‌شود که در دو حوزۀ فوق وحدت‌ نظر و عمل وجود دارد. روش تحقیق حاضر، توصیفی‌تحلیلی و رویکرد آن تاریخی است.